In de bijlage zijn ter informatie enkele van de meest relevante passages uit het concept-wetsvoorstel Wmo genoemd 1.

Transcriptie

1 Praatstuk - Hoofdlijnen proces toegang nieuwe Wmo N.b.: deze notitie bevat de belangrijkste elementen voor de uitvoering van de nieuwe Wmo. Als ontwikkelingen, inzichten e.d. moeten leiden tot wijzigingen in de aanpak en afspraken, dan is daar ruimte voor mits binnen de hoofdlijnen. Dit past binnen het proces van bestuurlijk contracteren. Dit betekent ook dat de rollen die hieronder voor de verschillende organisaties staan benoemd, aan wijziging onderhevig kunnen zijn. Maar we moeten ergens mee beginnen! Als uitgangspunt voor onderstaande beschrijving hebben we ervoor gekozen zoveel mogelijk aan te sluiten op het bestaande en zo min mogelijk nieuwe organisatievormen te ontwikkelen. Dit betekent dat het primaat ligt bij bestaande en eventuele nieuwe netwerken van organisaties en het organiseren van processen. In de bijlage zijn ter informatie enkele van de meest relevante passages uit het concept-wetsvoorstel Wmo genoemd 1. De stappen en de vragen 1. Vragen van inwoners kunnen overal terecht komen. Het is van belang dat als deze vraag mogelijk moet leiden tot een Wmo-maatwerkvoorziening (i.c. inzet specialisme), deze makkelijk geadresseerd kan worden. Daarvoor dient een herkenbaar punt georganiseerd te worden (of gebruik te worden gemaakt van een reeds bestaand punt). Dit punt is de ingang voor het beoordelen van Wmo-ondersteuning op maat. De vraag wordt dan een melding bij het college zoals bedoeld in de wet (art c-wmo). Het gaat om vragen waar zelfredzaamheid en participatie beperkt worden door een handicap en/of chronische aandoening (Wmo-vragen). 2. Vragen die samenhangen met de uitvoering van de Jeugdwet worden doorgezet naar en samen opgepakt met de uitvoeringsstructuur van de Jeugdwet (dus niet de inwoner wordt doorgezet). Het mag immers niet uitmaken waar een inwoner binnenkomt. Bovendien zal in meerdere gevallen een combi van Jeugdwet en Wmo aan de orde zijn. Vraag: - idem voor Participatie? 3. Het college geeft opdracht het punt (zie onder 1) te organiseren. Opdrachtnemer pleegt daarbij afstemming met zorg- en welzijnsorganisaties, CJG/generalisten jeugd, wijkverpleegkundigen, huisartsen, ATEA en gemeente (o.a. team Zorg en Samenleven). Er hoeft niet perse iets nieuws bedacht te worden, breng ook bij elkaar wat er al is (o.a. ervaringen met de experimenten regelarme invoering, zorgvoorelkaar.nl, etc.). Doel van afstemming is ook om te voorkomen dat alle vragen bij dit punt terecht komen. Het gaat om de Wmo-vragen. 4. De Wmo-vraag wordt opgepakt binnen een netwerk van genoemde welzijns- en zorgorganisaties (sociaal team / sociaal wijknetwerk) die daartoe afspraken maken. Voor een deel bouwt dit voort op de huidige praktijk. De gemeente maakt deel uit van dat netwerk (i.h.b. klantmanagers Wmo 2 ). Inhoud en proces komen dicht bij elkaar te liggen gezien de rol die de gemeente heeft (zie ook verderop). Vragen: - wie pakt welke vraag op? - hoe maakt de gemeente afspraken met een netwerk (eenduidigheid over de stad, één aanspreekpunt, onafhankelijk, wie is procesverantwoordelijk)? - wat is beheersen van uitgaven? - wie is er verantwoordelijk voor het beheersen van de uitgaven (wie legt verantwoording af, aan wie en waarover)? - hoe krijgen we vertrouwen in de financiële beheersbaarheid? - hoe gaan we dat vormgeven? - hoe maken we resultaten inzichtelijk (welke resultaten, instrument, voor wie)? 1 Op het moment van dit schrijven heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel nog niet behandeld. 2 Voor het gemak wordt in deze notitie deze functiebenaming gebruikt. Wellicht wijzigt die onder de nieuwe wet.

2 - wie houdt toezicht op het realiseren van afspraken? - wie stuurt op eenduidige aanpak en hoe? 5. De gemeente heeft ervaring met het uitvoeren van de Wmo en met het doen van keukentafelgesprekken. Die ervaring is zeker in de beginfase van de nieuwe Wmo nuttig en noodzakelijk. Daarom zet de gemeente zijn mensen in deze netwerken in. Niet met de bedoeling andere organisaties aan te sturen (expertise blijft bij de organisaties, geen dingen dubbel doen), maar om te bundelen met de ervaringen van de huidige sociale teams, Zichtbare Schakel, enz.). Ook niet met de bedoeling dat zij alles oppakken en alle gesprekken doen, maar insteken waar nodig. Zoals gezegd, we gaan niet alles opnieuw organiseren. Op zo n wijze wordt gebruik gemaakt van het goede van twee kanten. Daarnaast heeft de betrokkenheid van de gemeente nog een paar voordelen: * besluitvorming is direct bij de hand (mandatering, zie wettekst); * korte lijn naar de gemeentelijke organisatie (monitoring, ogen en oren); * daarmee een korte lijn naar de beheersorganisatie (o.a. contractbeheer, genereren sturingsinformatie, weten en begrijpen wat er buiten speelt en daardoor snel kunnen anticiperen). 6. Een vraag kan leiden tot: - verwijzing naar een algemene, voorliggende voorziening - ondersteuning vanuit sociaal wijknetwerk ter bevordering zelfredzaamheid en participatie (voorliggend) - onderzoek cfm art c-wmo, waarmee de vraag formeel een melding is geworden. Vragen: - hoe te faciliteren? sociale kaart?) - zijn de handelingen van een wijkverpleegkundige aan te merken als maatwerkvoorziening of passen ze ook binnen het stramien van de algemene voorziening? - en wat betekent dat dan voor het type afspraken dat we gaan maken met de werkgever van de wijkverpleegkundige? - wie mogen allemaal een keukentafelgesprek doen? - hoe financieren we dat? Subsidie of contract? - wat doet de klantmanager Wmo in dit proces? - hoe borgen we onafhankelijkheid? - hoe voorkomen we dubbelingen? - wie doet het onderzoek? - wie geeft het advies? - samenhang met vorenstaande punt? - op grond waarvan kan de gemeente besluiten? 7. Het onderzoek wordt multidisciplinair en conform de door het college vastgestelde principes (o.a. onafhankelijk van achterliggende organisatiebelangen) uitgevoerd (te regelen in de verordening). Hierop wordt door de gemeente toegezien/getoetst. In de praktijk vervullen de klantmanagers Wmo deze ogen-en-orenrol, zodat inhoud en proces zo dicht mogelijk bij elkaar blijven. Minstens wordt nagegaan of het huishouden reeds bekend is bij het CJG (i.c. de generalisten van de Jeugdwet) en ATEA. Indien er reeds een traject-jeugdwet en/of Participatie loopt, wordt daarmee afgestemd. 8. De gemeente bepaalt aan welke kwaliteitsnormen de multidisciplinaire toetsing moet voldoen (bijv. verordening). 9. Het onderzoek leidt tot: - bevredigende oplossing in het collectieve domein c.q. door de inwoner zelf te realiseren; - advies om al of niet een maatwerkvoorziening te verstrekken Vragen: - wat is een bevredigende oplossing? - hoe bepalen/meten we die? - wat vragen we van de inwoner zelf? 10. De gemeente besluit over het al of niet verstrekken van de maatwerkvoorziening (mandaat klantmanager). Dit betekent niet dat de klantmanager opnieuw een gesprek met de klant aangaat, we gaan geen dingen dubbel doen (tenzij hij in voorkomende gevallen, af te spreken in de

3 uitvoering van het sociaal team/netwerk, het keukentafelgesprek heeft gevoerd). In het netwerk wordt afgesproken op welke wijze toepassing van onze principes (o.a. onafhankelijkheid en verantwoordelijkheidstrap) geborgd zijn in het advies (bijv. casusoverleg, intervisie). Dit is van belang voor de klantmanager Wmo om te kunnen besluiten zonder dat hij genoodzaakt is alsnog een eigen inhoudelijk onderzoek te doen. 11. Het bieden van de maatwerkvoorziening is voor zover het gaat om een naturavoorziening, voorbehouden aan de organisatie die daartoe een contract heeft met de gemeente. Voor zover een doorlopende aanpak gewenst is voor iemand die een voorziening via de Jeugdwet heeft, wordt deze gecontinueerd. 12. Het sociaal team bepaalt in onderling overleg wie voor de ontvanger van de maatwerkvoorziening het aanspreekpunt is. Aandachtspunten - financiële beheersing: als de klantmanager een mandaat heeft, hoe houden we dan de totale uitgaven in de hand? Dit vraagt om een bekostigingsmodel en contractafspraken die aan die beheersing bijdragen. Organisaties moeten medeverantwoordelijk zijn voor het niet overschrijden van kosten; - wie stuurt er op het netwerk sociaal team? De burger, de overheid, een aparte organisatie? - in onze communicatie moeten we helder maken dat een contact met het sociaal team leidt tot het toepassen van de verantwoordelijkheidstrap; - we moeten ook helder maken hoe wij de kwaliteit van de vraagbehandeling en besluitvorming borgen; - wat doen we met de overgangsbepaling die in de wet staat? - welke activiteiten worden gesubsidieerd en waarom, welke worden gecontracteerd en waarom? - opleiden van mensen, learning-on-the-job, intervisie, leergangen, masterclass, enz. - niet-bureaucratische verantwoording (wat is nodig, wat echt niet, geen kwartier moeten bellen) - enz.

4 Enkele relevante wettelijke bepalingen (n.b. concept) Art algemene voorziening: aanbod van diensten of activiteiten dat, zonder voorafgaand onderzoek naar de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van de gebruikers, toegankelijk is en dat is gericht op het versterken van zelfredzaamheid en participatie, of op opvang; - maatwerkvoorziening: op de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van een persoon afgestemd geheel van diensten, hulpmiddelen, woningaanpassingen en andere maatregelen: 1. ten behoeve van zelfredzaamheid, daaronder begrepen kortdurend verblijf in een instelling ter ontlasting van de mantelzorger, het daarvoor noodzakelijke vervoer, alsmede hulpmiddelen, woningaanpassingen en andere maatregelen, 2. ten behoeve van participatie, daaronder begrepen het daarvoor noodzakelijke vervoer, alsmede hulpmiddelen en andere maatregelen, 3. ten behoeve van beschermd wonen en opvang; Artikel De gemeenteraad stelt bij verordening de regels vast die noodzakelijk zijn voor de uitvoering van het in artikel bedoelde plan en de door het college ter uitvoering daarvan te nemen besluiten of te verrichten handelingen. 2. In de verordening wordt in ieder geval bepaald: a. op welke wijze en op basis van welke criteria wordt vastgesteld of een cliёnt voor een maatwerkvoorziening voor zelfredzaamheid, participatie, beschermd wonen of opvang in aanmerking komt; b. op welke wijze de hoogte van een persoonsgebonden budget wordt vastgesteld; c. welke eisen worden gesteld aan de kwaliteit van voorzieningen, eisen met betrekking tot de deskundigheid van beroepskrachten daaronder begrepen; d. welke eisen aan aanbieders die rechtspersoon zijn, worden gesteld met betrekking tot de bestuursstructuur en de bedrijfsvoering; e. welke eisen worden gesteld aan afhandeling van klachten van cliënten ten aanzien van gedragingen van de aanbieder jegens een cliënt en aan de medezeggenschap van cliënten over voorgenomen besluiten van de aanbieder welke voor de gebruikers van belang zijn, voor zover het diensten in het kader van voorzieningen betreft; f. welke eisen gelden voor het melden van calamiteiten en geweld bij de verstrekking van een voorziening. Artikel Het college draagt er in ieder geval zorg voor dat voor ingezetenen: a. cliёntondersteuning beschikbaar is en b. op ieder moment van de dag telefonisch of elektronisch anoniem een luisterend oor en advies beschikbaar is. 2. Het college draagt er zorg voor dat bij de in het eerste lid bedoelde maatschappelijke ondersteuning het belang van betrokkene uitgangspunt is. Artikel Een aanvraag als bedoeld in artikel kan niet worden gedaan dan nadat door of namens betrokkene bij het college is gemeld dat deze maatschappelijke ondersteuning behoeft dan wel lijkt te behoeven. Het college bevestigt de ontvangst van de melding. 2. Het college onderzoekt na de melding in samenspraak met de cliënt zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk binnen zes weken: a. de behoeften, persoonskenmerken en de voorkeuren van de cliёnt; b. de mogelijkheden om op eigen kracht of met gebruikelijke hulp zijn zelfredzaamheid of zijn participatie te verbeteren of te voorzien in zijn behoefte aan beschermd wonen of opvang; c. de mogelijkheden om met mantelzorg of hulp van andere personen uit zijn sociale netwerk te komen tot verbetering van zijn zelfredzaamheid of zijn participatie of te voorzien in zijn behoefte aan beschermd wonen of opvang;

5 d. de mogelijkheden om met gebruikmaking van een algemene voorziening of door het verrichten van maatschappelijk nuttige activiteiten te komen tot verbetering van zijn zelfredzaamheid of zijn participatie, onderscheidenlijk de mogelijkheden om met gebruikmaking van een algemene voorziening te voorzien in zijn behoefte aan beschermd wonen of opvang; e. de mogelijkheden om door middel van samenwerking met zorgverzekeraars en zorgaanbieders als bedoeld in de Zorgverzekeringswet en partijen op het gebied van publieke gezondheid, jeugdzorg, onderwijs, welzijn, wonen, werk en inkomen, te komen tot een zo goed mogelijk afgestemde dienstverlening met het oog op de behoefte aan verbetering van zijn zelfredzaamheid, zijn participatie of aan beschermd wonen of opvang; f. welke bijdragen in de kosten de cliёnt verschuldigd zal zijn. 3. Bij het onderzoek, bedoeld in het tweede lid, wordt aan de cliёnt medegedeeld welke mogelijkheden bestaan om te kiezen voor de verstrekking van een persoonsgebonden budget. De cliёnt wordt in begrijpelijke bewoordingen ingelicht over de gevolgen van die keuze. 4. De cliënt verschaft het college de gegevens en bescheiden die voor het onderzoek nodig zijn en waarover hij redelijkerwijs de beschikking kan krijgen. 5. Teneinde de cliёnt in staat te stellen een gemotiveerde aanvraag te doen, verstrekt het college hem een weergave van de uitkomsten van het onderzoek, tenzij de cliёnt heeft medegedeeld dit niet te wensen. Artikel Het college beslist op een aanvraag: a. van een ingezetene van de gemeente om een maatwerkvoorziening ten behoeve van zelfredzaamheid en participatie; b. van een ingezetene van Nederland om een maatwerkvoorziening ten behoeve van opvang en beschermd wonen. 2. Het college geeft de beschikking binnen twee weken na ontvangst van de aanvraag. 3. Indien de cliënt naar het oordeel van het college niet op eigen kracht, met gebruikelijke hulp, met mantelzorg of met hulp van andere personen uit zijn sociale netwerk dan wel met gebruikmaking van algemene voorzieningen in staat is tot zelfredzaamheid of participatie, beslist het college tot verstrekking van een maatwerkvoorziening.de maatwerkvoorziening levert, rekening houdend met de uitkomsten van het in artikel bedoelde onderzoek, een passende bijdrage aan het realiseren van een situatie waarin de cliënt in staat wordt gesteld tot zelfredzaamheid of participatie en zo lang mogelijk in de eigen leefomgeving kan blijven. 4. Indien de cliënt naar het oordeel van het college niet in staat is zich op eigen kracht met gebruikelijke hulp, met mantelzorg of met hulp van andere personen uit zijn sociale netwerk dan wel met gebruikmaking van algemene voorzieningen te handhaven in de samenleving en psychische of psychosociale problemen heeft dan wel de thuissituatie, al dan niet in verband met risico s voor zijn veiligheid als gevolg van huiselijk geweld, heeft verlaten, beslist het college tot verstrekking van een maatwerkvoorziening. De maatwerkvoorziening, rekening houdend met de uitkomsten van het in artikel bedoelde onderzoek, een passende bijdrage aan het voorzien in de behoefte van de cliënt aan beschermd wonen of opvang en aan het realiseren van een situatie waarin de cliënt in staat wordt gesteld zo zich snel mogelijk weer op eigen kracht te handhaven in de samenleving. 5. De maatwerkvoorziening is, voor zover daartoe aanleiding bestaat, afgestemd op: a. de omstandigheden en mogelijkheden van de cliënt, b. zorg en overige diensten als bedoeld bij of krachtens de Zorgverzekeringswet, c. voorzieningen op het gebied van jeugdzorg als bedoeld in de Wet op de jeugdzorg die de cliёnt ontvangt of kan ontvangen, d. onderwijs dat de cliënt volgt dan wel zou kunnen volgen, e. betaalde werkzaamheden, f. scholing die de cliënt volgt of kan volgen, en g. ondersteuning ingevolge de Wet werk en bijstand.

6 6. Het college kan een maatwerkvoorziening weigeren indien de cliënt aanspraak heeft op verblijf in een instelling op grond van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten, dan wel er gegronde redenen zijn om aan te nemen dat de cliënt daarop aanspraak kan doen gelden en weigert mee te werken aan het verkrijgen van een besluit dienaangaande. Artikel Het college onderzoekt hoe de cliёnten de kwaliteit van de maatschappelijke ondersteuning ervaren en publiceert jaarlijks voor 1 juli de uitkomsten hiervan. 2. Het college verstrekt jaarlijks voor 1 juli aan Onze Minister of een door Onze Minister aangewezen instelling de in het eerste lid omschreven gegevens. 3. Onze Minister draagt er zorg voor dat op basis van de door de gemeente verstrekte gegevens voor 1 januari van het jaar volgend op het in het tweede lid bedoelde tijdstip een rapportage wordt opgesteld en gepubliceerd waarin de gegevens van de gemeenten worden vergeleken. 4. Bij regeling van Onze Minister worden regels gesteld over de inrichting van het onderzoek, bedoeld in het eerste lid. Artikel Het college kan de vaststelling van de rechten en plichten van de belanghebbende niet mandateren aan anderen dan bestuursorganen.