ETHIEK TAKE HOME TOETS

Transcriptie

1 ETHIEK TAKE HOME TOETS Naam: Danissa Loocks Studentennummer: Groep: LV12-2F1 Datum: 18 Januari 2013 Blok naam: 2.2 Naam opleiding : HBO- V Hoge School van Amsterdam Naam docent: Paul Vleugels

2 Inhoudsopgave Inleiding Blz. 3 Begrippenlijst vooraf Blz. 4 Praktijksituatie omschrijven Blz. 5 - Dilemma Blz. 5 - Vraagstelling Blz. 5 Belangen Blz. 6 Wettelijke kader Blz. 7 Professionele standaard Blz. 8 Waarden en Normen Blz. 9 Conclusie Blz. 10 Geraadpleegde literatuur Blz. 11 2

3 Inleiding In dit verslag zal ik een praktijksituatie omschrijven met hierbij een zelf uitgekozen dilemma. Aan de hand van dit dilemma zal er een vraagstelling gevormd worden die beantwoord moet worden. Daarnaast zullen de belangen van de patiënt en hulpverlener beschreven worden. Verder zal er verteld worden welke wettelijke kaders van toepassing zijn en welke beroepscodes bij het beroep verpleegkunde horen. Ook waarden en normen op het gebied van wettelijke kaders zullen nader worden toegelicht. Aan het eind van het verslag zult u een conclusie met argumentatie vinden over het antwoord op mijn vraagstelling. Om het verhaal zo duidelijk en verstaanbaar mogelijk te maken heb ik voor extra informatie in het begin van het verslag een begrippenlijst toegevoegd. De antwoorden in dit verslag zullen verband leggen met de praktijksituatie. In dit geval de praktijksituatie van meneer de Jong. Dit verslag wordt gemaakt in het kader van het vak Ethiek. 3

4 Begrippen vooraf Wilsonbekwaam= Voor medische behandelingen is toestemming van een cliënt nodig. Soms kan een cliënt deze toestemming niet geven. Een arts schat dan in dat een cliënt wilsonbekwaam is. Wilsonbekwaamheid heeft te maken met beslissingen over gezondheid. Wilsonbekwaamheid in de WGBO heeft betrekking op het beslissingsvermogen van een patiënt, om in een bepaalde situatie een bepaalde keuze te maken. 1 Waarden= Waarden zijn idealen en motieven die in een samenleving of groep als nastrevenswaardig worden beschouwd. Het zijn gegevenheden in het menselijk bestaan die we als belangrijk ervaren en waardoor we op die manier ons verbonden voelen. Elke waarde is een richtsnoer voor het denken en handelen. Normen= Normen zijn concrete richtlijnen voor het handelen. Ze regelen het dagelijks sociaal verkeer. Normen vormen de verbinding tussen de algemene waarden en de concrete gedragingen. Het zijn een soort opvattingen over hoe men zich wel of juist niet moet gedragen in bepaalde omstandigheden. Professionele standaard=een samenhangend geheel van (morele) principes en regels met betrekking tot de doeleinden en waarden van een beroep en de houding en het gedrag hiervoor vereist. Wettelijke vertegenwoordiger = Een wilsonbekwame cliënt heeft een (wettelijk) vertegenwoordiger die de beslissingen neemt op het gebied waarop de cliënt wilsonbekwaam is. 2 Dwang = Er is sprake van dwang als iemand tegen zijn wil in wordt genoodzaakt iets te doen of te laten. Formele dwang speelt zich af binnen de wettelijke kaders, informele dwang daarbuiten. 1 4

5 Praktijk situatie omschrijven Meneer de Jong is enkele weken geleden opgenomen. Hij is een tachtig, alleenstaande man zonder familie. Naar aanleiding van een cystoscopie waar tijdens biopten zijn genomen wordt de diagnose niet- curabel, in operatief, blaascarcinoom gesteld. Meneer maakt sinds het slechte nieuws weinig tot geen contact over zijn ziekte. Meneer lijkt niet angstig, verdrietig of depressief en wilt het liefst zo snel mogelijk naar huis. Dit wordt een aantal keer per dag herhaalt. Een tijd na zijn opname valt meneer de Jong s nachts uit bed en breekt hierbij zijn heup. Hiervoor krijgt hij een gammanail. De operatie is goed gelukt. Meneer de Jong heeft veel pijn en onderneemt geen activiteiten. Hij kan niet zelfstandig mobiliseren. Meneer de Jong herhaalt regelmatig dat hij erg graag naar huis wilt. Meneer wilt niet mobiliseren omdat het te pijnlijk is. Dit ondanks de pijn medicatie. Ook nadat de verpleegkundige meneer de Jong heeft geïnformeerd over het belang van mobiliseren, blijft meneer niet gemotiveerd om te mobiliseren. Meneer blijft echter ook te kennen geven dolgraag naar huis te willen. De fysiotherapeut vind dat meneer de Jong in zijn eigen belang uit bed gehaald moet worden, desnoods onder dwang! De verpleegkundige die meneer de Jong verzorgt begrijpt dat het belangrijk voor meneer is en dat het in zijn belang is om te mobiliseren. Toch kan deze verpleegkundige het niet over haar hart krijgen om zo n oude man uit zijn bed te sleuren. Maar aan de andere kant vraat zij zich af of meneer de situatie overziet. Dilemma Handel je al verpleegkundige in het belang van meneer de Jong, of is meneer de Jong wilsbekwaam genoeg om de situatie te overzien en moet je je als verpleegkundige neer leggen bij de wensen van de patiënt. Vraagstelling Is meneer de Jong wilsbekwaam genoeg om zijn ziekte situatie te overzien en meneer dus in bed te laten liggen? 5

6 Belangen De belangen tussen patient en verpleegkundige verschillen soms enorm. Het is de bedoeling dat de patient en de verpleegkundige er samen uit komen om hun doel te bereiken. Hun doel zal dan ook zijn het verbeteren van de gezondheid van de patient. De reden dat de verpleegkundige en de fysiotherapeut meneer de Jong willen mobiliseren is, om verdere complicaties tegen te gaan. Ze willen niet dat de decubitus wonden verder uitbreiden. Ook moet meneer zelfstandig kunnen mobiliseren om naar huis te kunnen. Juist omdat dit de wens is van meneer de Jong proberen de verpleegkundige hem hier in te stimuleren. Helaas is dit nog steeds niet gelukt. Het enige wat meneer de Jong wilt is ontzettend graag naar huis. De keuze die je als verpleegkundige moet maken, is soms tegen de belangen wat de patient wilt. Laat je deze meneer naar huis gaan omdat meneer zich er bij heeft neergelegd dat hij niet meer beter wordt van zijn terminale ziekte. Of ga je er voor vechten om meneer in zijn laatste fase te mobiliseren. Aan de hand van de uitslagen of meneer wilsbekwaam of wilsonbekwaam is, zal er een keuze moeten worden gemaakt wat de volgende handelingen zijn. Tegenstrijdige belangen bij de situatie van meneer de Jong zijn tussen de fysiotherapeut en de verpleegkundige. De fysiotherapeut wilt dat meneer hoe dan ook uit bed komt, desnoods onder dwang. Terwijl de verpleegkundige het niet over haar hart kan verkrijgen om meneer met veel pijn uit bed te sleuren. Wat is in dit geval de beste optie als ze allebei het beste voor de patiënt willen? 6

7 Wettelijke kader Een kader is een wet die de algemene principes, verantwoordelijkheden en procedures regelt, maar het bevat geen gedetailleerde regels. De Wet publieke gezondheid en de Wet op het bevolkingsonderzoek vormen het belangrijkste wettelijke kader om de gezondheid van de bevolking te beschermen en te bevorderen. 4 Bij meneer de Jong is het belangrijk om vast te stellen of hij wilsbekwaam of wilsonbekwaam is. Het is van belang dat dit onderzocht wordt, zodat de verpleegkundige weten of meneer de Jong alle informatie heeft begrepen, en of hij zelf toestemming kan geven om medische handelingen wel of juist niet uit te voeren. In de wet zijn er een aantal criteria opgesteld waaraan je moet voldoen om wilsbekwaam te zijn. Het betekend dat de patiënt: - Het vermogen heeft een keuze te maken en die keuze kenbaar te maken. 1 - Het vermogen om relevante informatie te begrijpen. 1 - Het vermogen om die informatie, op grond van een adequate verwerking ervan, te waarderen. 1 Als meneer de jong wilsonbekwaam blijkt te zijn, dan is het mogelijk dat een vertegenwoordiger de beslissingen in belang van meneer de Jong kan nemen. Aangezien meneer geen familie meer heeft zou in dit geval Bert een wettelijke vertegenwoordiger voor meneer de Jong kunnen zijn. 2 Aan de hand van een beslisboom kan worden vastgesteld of meneer wilsbekwaam of wilsonbekwaam is. Meneer de Jong is wilsbekwaam tot het tegendeel is bewezen. Als de patiënt niet meer in staat is om geïnformeerd te worden en toestemming te geven, dan zal de verpleegkundige overleggen met de vertegenwoordiger van de patiënt. Dit zijn onder ander de verantwoordelijkheden van de verpleegkundige. 7

8 Professionele standaarden In de Wet op de Geneeskundige behandelingen overeenkomst ( WGBO) is vast gelegd dat hulpverleners moeten handelen volgens hun professionele standaard. Om als verpleegkundige, verzorgende, helpende goed zorg te kunnen bieden, heb je waarden en normen van de beroepsgroep nodig. Die biedt de Nationale Beroepscode. Deze geeft je de uitgangswaarden voor je handelen. Belangrijke waarden zijn respect, vertrouwelijkheid, eerlijkheid, rechtvaardigheid. 3.4 De verpleegkundige professionele standaard bestaat uit: Beroepsinhoudelijke norm: - Vakinhoudelijke en technische regels - Standaarden, richtlijnen, protocollen. - Specifieke ethische regels. 3 Juridische normen - Wettelijke voorschriften zoals Wet BIG, BOPZ - Jurisprudentie: Dit zijn uitspraken van de rechter. 3 Enkele wetten die van toepassing zijn bij de Casus van meneer de Jong: 1.5) Als verpleegkundige ondersteun je activiteiten ter bevordering van de kwaliteit van zorg en de ontwikkeling van het beroep. In de situatie van meneer de Jong, probeert de verpleegkundige meneer door meerdere motiverende gesprekken uit bed te halen om langzaam te mobiliseren ) Als verpleegkundige werk je samen met andere zorgverleners om de zorgvrager de benodigde zorg te geven. In de situatie van meneer de Jong, werkt de verpleegkundige samen met de fysiotherapeut. 3 8

9 Waarden en normen Patienten hebben het recht een behandeling te weigeren. In dat kader zou dwang eigenlijk nooit toegepast kunnen worden. Indien de patient niet zelf meer kan beoordeelden dat hij een behandeling nodig heeft, is de vraag duidelijk aan de orde of het toepassen van dwang per definitie fout. Als meneer de Jong wilsonbekwaam wordt verklaard is het niet mogelijk meneer onder dwang zijn bed uit te halen om te mobiliseren. In dit geval zou Bert de keuze moeten maken. Normen zijn sterk afhankelijk van iemand religieuze, culturele, sociale en maatschappelijke achtergrond. Iedere cultuur heeft zijn eigen waarden en normen. In de casus van meneer de Jong wordt niets verteld over een religieuze achtergrond. Ik ga er daarom vanuit dat zijn religie niet van toepassing is in deze situatie. Het is duidelijk dat meneer veel waarde hecht om zo snel mogelijk naar huis te gaan. De verpleegkundige kan het niet over haar hart verkrijgen om meneer de Jong met dwang uit het bed te sleuren. Dit gaat tegen haar waarden en normen in. Want de verpleegkundige wilt meneer niet meer pijn bezorgen. De fysiotherapeut wilt meneer de Jong laten mobiliseren ondanks de pijn. Waarschijnlijk zal de therapeut denken dat pijn bij het herstel hoort. Dit zijn ook verschillende waarden en normen dan op het gebied van de verpleegkundige. 9

10 Conclusie In deze casus gaat het er om welke belangen je toepast bij de patiënt. Die van de fysiotherapeut, die van de verpleegkundige of toch die van meneer de Jong. Als professioneel verpleegkundige wil je graag verbetering zien in de gezondheid van een patiënt en steef je uiteindelijk naar het beter maken van de patiënt. In dit geval is dat niet mogelijk. Meneer de Jong is ongeneselijk ziek en de artsen kunnen niets meer voor hem doen. Daarnaast wilt meneer niet uit zijn bed komen vanwege de hevige pijn door zijn gebroken heup. Ondanks dat er vaak genoeg is geïnformeerde over het belang van mobiliseren na een heupoperatie en het belang van decubitus preventie, blijft meneer niet gemotiveerd te mobiliseren. De verpleegkundige vragen zich af of meneer de informatie wel goed tot zich heeft doorgedrongen. Daarom zou ik met behulp van een beslisboom meneer wilsonbekwaam verklaren. Omdat meneer alleen maar in bed wilt blijven liggen, het oogt of meneer geen besef heeft van de gehele situatie, en omdat meneer telkens opnieuw herhaald naar huis te willen. Ik, als verpleegkundige zou meneer toch uit bed halen, om er voor te zorgen dat meneer zelfstandig kan mobiliseren. En als dat van toepassing is, mag meneer naar huis. Hierdoor volg ik toch de waarden op die meneer zo graag had gewild. Ik zelf, zou het niet kunnen aan zien om mijn patiënt op bed te laten liggen, terwijl de situatie van decubitus wonden verergerd. 10

11 Geraadpleegde literatuur 1.) Informatiepunt voor dwang in de zorg. Rijksoverheid. (Geraadpleegd 2013 januari 16). 2.) Stichting Schriftelijke wilsverklaring. Cura Vera. (Geraadpleegd 2013 januari 16). 3.) De wet BOPZ voor verzorgende en verpleegkundigen. Begrippen en toepassingen in verpleeg- en verzorgingstehuizen. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (Geraadpleegd 2013 januari 17). 4.) Ethiek en beroepshouding in de zorg. Beroepscodes in de zorg. ( Geraadpleegd 2013 januari 16). 11