Energiemarkt moet op de schop
|
|
- Gert Beckers
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 jeroen de haas Energiemarkt moet op de schop De liberalisering van de Europese energiemarkt heeft niet goed uitgewerkt voor Nederland, zegt Jeroen de Haas, bestuursvoorzitter van Eneco. Zitten we straks zonder stroom? Het licht gaat nog niet uit, maar het is hoog tijd voor een ander marktmodel, waarbij sterke bedrijven met de overheid afspraken maken over een duurzame, zekere en betaalbare energievoorziening. Tekst: Paul Scheer Foto s: Jeroen Poortvliet Het is onrustig in de Nederlandse energiesector. De opkomst van Amerikaans schaliegas heeft ervoor gezorgd dat kolen goedkoop en Nederlands gas duur is, met als gevolg dat Nederlandse gascentrales stilstaan. Daar komt bij dat overtollige duurzame energie uit Duitsland goedkoop (want gesubsidieerd) op het Nederlandse net wordt gezet. En dat zet de Nederlandse energiebedrijven nog meer onder druk. Een revolutionaire druk, aldus Jeroen de Haas, bestuursvoorzitter van Eneco, een van de twee oude energiebedrijven die nog in Nederlandse handen zijn. Meneer De Haas, waar hebben we de huidige problemen aan te danken? Daarvoor moeten we teruggaan naar het Europese besluit om de energiemarkt te liberaliseren. De aanname was eind jaren negentig dat de energie-infrastructuur stabiel was; we hadden het voor elkaar. Marktwerking werd ingezet om de sector efficiënter te maken. Die aanname slaat vandaag de dag helemaal nergens meer op. Er doen zich veranderingen voor die we destijds niet in die mate hebben voorzien. Het Nederlandse gas raakt langzaam op. We worden voor de levering van gas via pijpleidingen afhankelijk van enkele landen, 18
2 19 FORUM
3 de aanname dat marktwerking de sector efficiënter maakt, slaat helemaal nergens meer op waarbij Rusland volstrekt dominant is. Daarnaast zie je een enorme stimulering van duurzame energie op gang komen, niet alleen in Duitsland. De impact daarvan wordt versterkt door groeiende netwerkverbindingen tussen landen. Tegelijkertijd zie je de trend dat mensen zelf, decentraal, energie op gaan wekken. Wat betekent dit voor Eneco? Wij hebben in 2007 ingezet op duurzame energie, met gas als transitie-energiebron om de onvoorspelbaarheid van wind- en zonneenergie op te vangen. Van de verduurzaming die nu plaatsvindt, hebben wij natuurlijk plezier. Daarnaast bereiden we ons voor op de toekomst van decentraal opwekken volgens het principe dds: duurzaam, decentraal en samen. We passen het netwerk aan en treden op als leverancier, installateur en adviseur. Van de problematiek op de gasmarkt hebben we last. Onze moderne Enecogen-centrale in Rotterdam draait weinig. Dat is het geval met veel gascentrales in Europa, terwijl de kolencentrales draaien. Die produceren meer CO 2 - uitstoot, maar dat is met de huidige CO 2 -prijs geen bezwaar. We hadden verwacht dat de over heden in Europa die prijs stabiel zouden houden op minstens 25 euro per ton. De huidige prijs schommelt rond de 5 euro. Dat komt ook door de crisis, waardoor er meer emissierechten voor handen zijn. Ja, en in crisistijd is het natuurlijk ook lastig om als overheid een bodem te leggen in de CO 2 -prijs, want daar heeft het bedrijfsleven last van. Ik constateer alleen maar dat de politiek de lage prijs niet corrigeert, en het systeem van emissiehandel dus niet werkt. Wat gaat u met de Enecogen-centrale doen? Sluiten? Nee, dat komt wel weer goed als Europa een nieuwe CO 2 -prijs bepaalt en er meer duurzame energie op de markt komt. Want dan komt er ook een grotere behoefte aan flexibel vermogen in de vorm van een centrale die je aan en uit kunt zetten. Bij een recente storm schakelde in zeer korte tijd ons hele Amaliawindpark op zee uit. Dat gebeurt automatisch boven windkracht 10, want dan is de schadekans te groot. Dan heb je in één keer 120 mega- Watt minder. Dat kunnen we nog wel opvangen, maar als er straks meer windparken op zee zijn, heb je voldoende opslag van energie en flexibel vermogen nodig. Hoe zorg je dat bedrijven die reservecapaciteit aanhouden? Een centrale sluiten doe je niet zomaar, dat is een investering voor dertig jaar. Maar als een centrale lang onderbenut wordt, zou een energiebedrijf zo n besluit kunnen nemen, terwijl dat voor de energievoorziening in Nederland niet goed is. Daaraan zie je dat het huidige marktmodel niet werkt. Dus moeten we toe naar een model waarin energiebedrijven met de overheid afspraken maken over bepaalde investeringen. Je ziet dat bijvoorbeeld in Engeland, ook een land dat voorop liep met liberalisering. Op een gegeven moment werd geconstateerd dat de energiebedrijven te weinig in opwekcapaciteit investeerden. De Britse overheid heeft nu met een energiebedrijf afgesproken dat er een nieuwe kerncentrale komt, waarbij voor dertig jaar een stroomprijs wordt gegarandeerd die bijna 90 procent boven de huidige marktprijs ligt. 20
4 Energieakkoord Jeroen de Haas verwacht dat de voorgenomen sluiting van vijf vuile kolencentrales, zoals afgesproken in het Energieakkoord, geen problemen zal opleveren, ondanks de mededingingsbezwaren van de Autoriteit Consument & Markt. Op het gebied van windenergie op land moet er volgens hem nog het nodige gebeuren om mensen bereid te krijgen een windmolenpark in de omgeving te accepteren. Het draagvlak voor windenergie is groot, zolang het maar niet in de buurt is. Je moet de lokale omgeving er vroegtijdig bij betrekken en misschien financieel voordeel bieden. Van hem had er een verplichte vorm van energiebesparing in het akkoord gemogen. Besparende maatregelen komen nu niet van de grond, terwijl er genoeg aanbod is. Het is verschrikkelijk hoeveel warmte we met z n allen de openbare ruimte in gooien door gebrekkige isolatie. Een verplicht energielabel voor je huis is echt noodzakelijk om voldoende vraag naar besparingsproducten te creëren. Nog hogere energieprijzen, daar zit de industrie niet op te wachten. De Britten doen dit juist om de prijs voor de industrie behapbaar te maken. Zij hebben als eiland geen goedkope toevoer van stroom uit wind en zon uit het buitenland. Dit soort afspraken zorgt dan ook op de langere termijn voor zekerheid en rust in de markt. Op het vasteland is de situatie anders. Daar kan duurzame energie voor een drukkend effect op de prijs zorgen. Vergelijkbare afspraken kunnen worden gemaakt over de reservecapaciteit die energiebedrijven zouden moeten aanhouden voor als het niet waait of de zon niet schijnt. Bedrijven krijgen een vergoeding voor het dienen van een maatschappelijk belang. In Nederland gaat het die kant op, bijvoorbeeld ten aanzien van windmolenparken op zee. Dat is nu nog een dure aangelegenheid. In het energieakkoord zijn met de overheid voorwaarden afgesproken waaronder bedrijven toch bereid zijn te investeren in deze parken. Zijn subsidies op duurzame energie niet een onderdeel van het probleem? Nee, want we moeten hoe dan ook naar ver- duurzaming toe, ook om economische redenen. De afhankelijkheid van fossiele energiebronnen moet worden afgebouwd. Maar er is wel meer gecoördineerd Europees beleid nodig. Het moet niet zo zijn dat het ene land wel op verduurzaming inzet en het andere niet, en zo last van elkaar krijgen, zoals nu met duurzame energie uit Duitsland. De weg naar een Europese energiemarkt is een lange. Ja, en daarom vind ik de Energiewende in Duitsland op zich wel goed. Die heeft het Europese energiesysteem onder druk gezet en daarmee in transitie gebracht. Dat leidt ook tot innovatie. Zo is er nu een verbinding tussen Noorwegen en Duitsland, waardoor de Duitsers zo nodig gebruik kunnen maken van de energie van Noorse waterkrachtcentrales. Hoe hoog is de nood in Nederland? Ik ben niet bang voor kortsluiting door gebrek aan energie. Daarvoor is er nog te veel overcapaciteit. Laten we eerst die oude kolenbakken maar sluiten. Is die overcapaciteit niet te wijten aan inschattingsfouten van de energiebedrijven? Ja, maar hoe hadden wij deze ontwikkelingen kunnen inschatten? Wie had de ineenstorting van de CO 2 -prijs en Fukushima kunnen voorspellen? En vergeet niet dat er juist op aandringen van de overheid nieuwe schonere kolencentrales zijn bijgebouwd om minder afhankelijk van de hoge gasprijs te zijn. De les is dat je in de energiesector altijd moet uitkijken met dat soort kortetermijnacties. Wat ik in elk geval weet, is dat de energiesector zonder de steun van de overheid niet nog eens zo n investeringsronde gaat doen. Het geld is op. En dan dreigt er op een gegeven moment wél ondercapaciteit. Voor Nederland is verder van het grootste belang dat de grenzen voor de netwerken verder opengaan. De grens met België bijvoorbeeld. Dat heeft nu te weinig reservecapaciteit, terwijl wij makkelijk kunnen bijspringen. Voor Eneco geldt als extra voorwaarde dat het eigen netwerk niet wordt afgesplitst, zoals bij Nuon en Essent wel is gebeurd. Eneco heeft zich sinds 2006 tegen die afsplitsing verzet 21
5 Wie is Jeroen de Haas? Jeroen de Haas (53) studeerde Nederland recht aan de Universiteit van Utrecht en was tot 1996 directeur van RCCIVEV, onderdeel van ict-bedrijf Roccade. Tot 1999 was hij algemeen directeur van Enercom, een coöperatie van energie bedrijven. Een aantal leden daarvan fuseerde in 2000 met Eneco, waarna De Haas tot de raad van bestuur toetrad. Sinds 2007 is hij bestuursvoorzitter. en is daarover nog steeds in een rechtszaak met de minister van Economische Zaken verwikkeld. De splitsingswet was destijds bedoeld om te voorkomen dat energiebedrijven de winst uit het netwerkbeheer zouden gebruiken voor commerciële activiteiten. Andere Europese lidstaten hebben zo n splitsing niet opgelegd. moeten investeren. Ik heb het idee dat de politiek dat langzamerhand wel inziet, en splitsing nu helemaal geen goed idee meer vindt. Daar zijn Nuon en Essent lekker mee. Zij hadden zich ook kunnen verzetten tegen afsplitsing. Essent is daarna overgenomen Dat dreigt zo een speelbal te worden. Daar erger ik mij aan. We hadden een sector met vier sterke spelers die efficiënt waren, investeringen deden en innoveerden. Een bedrijf als Nuon moet de ruimte hebben om te investeren in verduurzaming in Nederland. De huidige situatie met Vattenfall leidt dan natuurlijk enorm af. wie had de ineenstorting van de CO 2 -prijs en fukushima kunnen voorspellen? Nuon is toch ook gewoon een concurrent? Ja, maar dat betekent niet dat het goed voor ons is als Nuon in buitenlandse handen is. Want dan verschuiven strategische besluiten over de Nederlandse energievoorziening voor een deel toch naar het buitenland. Was de liberalisering een historische vergissing? De stap naar de markt niet. Het huidige marktmodel wel. Dat behoeft groot onderhoud. De Haas: Als je streeft naar een energiesector van sterke bedrijven die afspraken maken met de overheid, heb je dat netwerk als bedrijf gewoon nodig. Afsplitsing leidt tot verzwakking van energiebedrijven, terwijl die juist door het Duitse RWE, Nuon door het Zweedse Vattenfall. Bedrijven die overigens zelf beschikken over een netwerk. Vattenfall trekt zich nu terug op de Scandinavische markt en is op zoek naar een andere partij voor Nuon. 22
Natuur en Milieu tabellen resultaten onderzoek Windmolens op land
Natuur en Milieu tabellen resultaten onderzoek Windmolens op land Hoe belangrijk vindt u windenergie voor Nederland? 1: Zeer onbelangrijk 24 3% 2: Onbelangrijk 16 2% 3: Niet belangrijk, niet onbelangrijk
Nadere informatie1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening
1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,
Nadere informatieAttitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen. Energiemonitor 2010
Attitude van Nederland, Zeeland en Borsele ten aanzien van verschillende energiebronnen Energiemonitor 2010 Index 1. Inleiding 2. Populariteit energievormen 3. Bouwen tweede kerncentrale 4. Uitbreiding
Nadere informatie1 Nederland is nog altijd voor 92 procent afhankelijk van fossiele brandstoffen
achtergrond Afscheid van fossiel kan Klimaatverandering is een wereldwijd probleem. Energie(on)zekerheid ook. Dat betekent dat een transitie naar een veel duurzamere economie noodzakelijk is. Het recept
Nadere informatieBlijft elektriciteit goedkoop voor WP-en? Stijn Schlatmann 30 januari 2014
Blijft elektriciteit goedkoop voor WP-en? Stijn Schlatmann 30 januari 2014 www.energymatters.nl Aanleiding Grote interesse in WP-en: Gasprijs is duur; dus ketels duur WKK is momenteel marginaal (met netlevering)
Nadere informatieEnergiewende vs Energietransitie
Energiewende vs Energietransitie Jan Rotmans Amsterdam, 23-09-2013 www.twitter.com/janrotmans Cijfermatige Trends Energiemix Duitsland versus Nederland Duitsland Nederland kolen 25% 7% olie 34% 56% aardgas
Nadere informatiehttp://enquete.groenepeiler.nl/admin/statistics.aspx?inquiry=47 1 van 13 5-7-2011 17:03
1 van 13 5-7-2011 17:03 Enquête Enquête beheer Ingelogd als: aqpfadmin Uitloggen Enquête sta s eken Enquête beheer > De Klimaat Enquête van het Noorden > Statistieken Algemene statistieken: Aantal respondenten
Nadere informatieNationale Energieverkenning 2014
Nationale Energieverkenning 2014 Remko Ybema en Pieter Boot Den Haag 7 oktober 2014 www.ecn.nl Inhoud Opzet van de Nationale Energieverkenning (NEV) Omgevingsfactoren Resultaten Energieverbruik Hernieuwbare
Nadere informatieOok dit keer hebben veel stemmers hun eigen mening over duurzame energie laten horen, die u hierna evenals de details op de vragen kunt lezen.
INLEIDING De enquête van oktober stond in het teken van Windenergie op Noord-Beveland. Aanleiding was de presentatie die het Windpark Camperwind recentelijk in de Gemeenteraad gaf over hun voornemen om
Nadere informatieactueel FORUM #03/12.02.09
actueel 18 Straks zonder stroom? Binnenkort is een groot deel van de energiebedrijven in buitenlandse handen... Tekst: Remko Ebbers, Jiska Vijselaar Foto: Marcel van den Bergh/Hollandse Hoogte en Robin
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieGROEN SPROOKJE KENT ZWART EINDE
11-01-2015 GROEN SPROOKJE KENT ZWART EINDE Vervuilende kolencentrales verdringen schonere gascentrales, hoe kan dat? Harry van Gelder De groene ideologen hadden het zo mooi bedacht. En de Duitse, maar
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieFactsheet: Dong Energy
Factsheet: Dong Energy Holding/bestuurder Type bedrijf Actief in Markt Bedrijfsprofiel Dong Energy Producent/leverancier elektriciteit (en aardgas) Europa Consumenten/zakelijk - Omzet 900 miljoen (NL)/9
Nadere informatieWindturbines: Dweilen met de kraan open op kosten van de burger!
Windturbines: Dweilen met de kraan open op kosten van de burger! Windturbines en economie Burgers en bedrijven dragen jaarlijks via belas/ngen en heffingen 7,5 miljard bij aan fossiele- en 1,4 miljard
Nadere informatieDocentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)
Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van
Nadere informatieRWE Power. CCS Werbeagentur 10/07. Energiecentrale Eemshaven. RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I Dertien vragen
RWE Power RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I www.rwe.com CCS Werbeagentur 10/07 Dertien vragen Een nieuwe elektriciteitscentrale op kolen en biomassa in Eemshaven RWE bouwt van 2008 tot 2013 een elektriciteitscentrale
Nadere informatieMen gebruikt steeds meer windenergie in Nederland. Er wordt steeds meer windenergie gebruikt in Nederland.
Herhalingsoefeningen De sprong, thema 8 Vocabulaire Oefening 1 Vul het goede woord in. Verander de vorm als dat nodig is. Kies uit: bewegen, bijdragen aan, biologisch, duurzaam, energiebronnen, energierekening,
Nadere informatieHoe ziet de stroommarkt er straks uit?
Hoe ziet de stroommarkt er straks uit? Projectgroep BioWKK 5 juli 2016 Stijn Schlatmann Directeur/senior adviseur www.energymatters.nl Wat doet Energy Matters Technische inpassing & economische haalbaarheid:
Nadere informatieZon en wind: extreme prijzen op spotmarkt. Stijn Schlatmann 2 oktober 2013
Zon en wind: extreme prijzen op spotmarkt Stijn Schlatmann 2 oktober 2013 www.energymatters.nl Inhoud Nieuwbouw van vermogen afgelopen jaren Recente marktontwikkelingen Huidige merit order Verdere groei
Nadere informatieachtergrond Ineens Wilde Iedereen Zelf Stroom Opwekken. Maar Toen Gebeurde Er Dit. FORUM 25.09.14
Ineens Wilde Iedereen Zelf Stroom Opwekken. Maar Toen Gebeurde Er Dit. 18 De stroom valt uit. Eén dag windstilte plus een flink wolkendek en de stroomtoevoer stokt. Ineens zitten we zonder licht, computers,
Nadere informatie28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs
28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Nadere informatieEnergie voor morgen, vandaag bij GTI
Energie voor morgen, vandaag bij GTI Jet-Net docentendag 5 juni 2008 GTI. SMART & INVOLVED GTI is in 2009 van naam veranderd: GTI heet nu Cofely SLIMME ENERGIENETWERKEN, NU EN MORGEN 2008 2010 Centrale
Nadere informatieKwaliteits- en Capaciteitsplan 2013
Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2013 Bevindingen van de marktconsultatie Team Long term Grid Planning Arnhem, 11 september 2013 Inhoudsopgave Vraagontwikkeling Ontwikkelingen grootschalige productievermogen
Nadere informatie'Voer belasting op CO₂-uitstoot stapsgewijs in'
Bert van Dijk Gisteren E N E R G I E 'Voer belasting op CO₂-uitstoot stapsgewijs in' De angst dat een in het regeerakkoord aangekondigde nationale CO₂-heffing leidt tot een verslechterende concurrentiepositie
Nadere informatieMemo. Informatienotitie stand van zaken aandeelhouderschap Eneco, Inleiding
Centrale Staf Bestuurlijke processturing Doorkiesnummers: Telefoon 015 2602545 Aan College van B & W Van S. Bolten Afschrift aan Memo Datum 04-11-2008 Opsteller M.R.Ram Bijlage Onderwerp Stand van zaken
Nadere informatie6 Pijler 4: Het energietransportnetwerk gereedmaken
6 Pijler 4: Het energietransportnetwerk gereedmaken 6.1 Aanpassingen van de infrastructuur in Nederland De energietransitie kan ingrijpende gevolgen hebben voor vraag en aanbod van energie en voor de netwerken
Nadere informatieDe Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!
De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even
Nadere informatieDe Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!
De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even
Nadere informatieE.ON S FOCUS OP NIEUWE ENERGIE VERDIENT NAVOLGING
E.ON S FOCUS OP NIEUWE ENERGIE VERDIENT NAVOLGING MAARTEN VAN DER KLOOT MEIJBURG Er komt onherroepelijk een aardverschuiving in het energielandschap nu alternatieve energie steeds belangrijker wordt. Het
Nadere informatieEneco Groep. Duurzame energie voor iedereen
Eneco Groep Duurzame energie voor iedereen Duurzame koploper Eneco is het grootste energiebedrijf van Nederland in publieke handen. Onze missie is betaalbare duurzame energie mogelijk maken die altijd,
Nadere informatieRoute naar een Duurzame Energievoorziening
Route naar een Duurzame Energievoorziening Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel Bijeenkomst: 25 november 2013, Power Lab 5 / USI & KIVI-NIRIA Inhoud Energie-transitie Energieakkoord voor duurzame groei
Nadere informatieSimulatiespel: Bron: The Economist. Crisisoverleg Rusland en de EU
Simulatiespel: Bron: The Economist Crisisoverleg Rusland en de EU Inleiding: Simulatiespel: crisisoverleg EU en Rusland Dit simulatiespel is gebaseerd op realistische veronderstellingen. Rusland heeft
Nadere informatieEr vaart een boot op het grote meer
Er vaart een boot op het grote meer Er vaart een boot op het grote meer, met discipelen en de Heer. Maar bij storm en lelijk weer, roepen de vrienden: Help ons Heer! De Here zegt dan: Zwijg,wees stil.
Nadere informatieScenario s Energiebesparing in de gebouwde omgeving De Ruijter Strategie
Scenario s Energiebesparing in de gebouwde omgeving 2030-2050 De Ruijter Strategie "Er bestaan geen slechte scenario's, alleen slechte voorbereiding." Paul de Ruijter De Ruijter Strategie Doelstellingen
Nadere informatieLancering NVDE Question & Answers
Lancering NVDE Question & Answers Q: Waarom is NVDE opgericht? A: Met de oprichting van de NVDE is er nu een brede brancheorganisatie die de slagkracht van de sector zal vergroten. Negen verschillende
Nadere informatieWie betaalt de rekening van de energietransitie?
Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Symposium KVGN 17 november 2016 Ron Wit Ron.Wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling broeikasgassen in Nederland 2. Ontwikkeling integrale kosten
Nadere informatieGEEN EIGEN DAK, WEL EIGEN ZONNEPANELEN? KOOP NU PANELEN OP ZONSTATION 1. EEN COLLECTIEF ZONNEDAK OP METROSTATION REIGERSBOS
ZONSTATION GEEN EIGEN DAK, WEL EIGEN ZONNEPANELEN? KOOP NU PANELEN OP ZONSTATION 1. EEN COLLECTIEF ZONNEDAK OP METROSTATION REIGERSBOS Amsterdam staat aan de vooravond van een energietransitie. Van vieze
Nadere informatieZONNEPANELEN PROJECT. RADIJSSTRAAT 2 t/m 82 te Groningen
ZONNEPANELEN PROJECT RADIJSSTRAAT 2 t/m 82 te Groningen Waarom dit project? De ambitie van de gemeente Groningen is om in 2035 energieneutraal te zijn. De Gemeente Groningen ondersteund dit project met
Nadere informatieSlimme netten voor fossiele centrales. Frans Rooijers directeur
Slimme netten voor fossiele centrales Frans Rooijers directeur Inhoud Energiecentrales maken verlies Slimme netten verbeteren business case Beinvloeden gebruikersgedrag is essentieel, maar moeilijk 2 Energiecentrales
Nadere informatieIn reactie op uw mail met betrekking tot de Essent Sustainability Development Foundation het volgende.
Bijlagen: Van: Uitslag, JW (Jan) Verzonden: zaterdag 30 november 2013 18:49 Aan: Robert Jansen CC: Rietkerk, TW (Theo); Wezenberg, JJ (Jeroen) Onderwerp: RE: Stichting Essent Geachte heer Jansen, EDOP-_2494493-v1-
Nadere informatieLBW 2006. Copyright. De route naar betrouwbare, betaalbare en schone energie
LBW 2006 Copyright Zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van Lukkes Business Writing is het niet toegestaan deze tekst en berichtgevingen die verstrekt worden via deze site op enigerlei wijze
Nadere informatieDatum 26 oktober 2012 Betreft Beantwoording vragen Kamerlid Mulder (CDA) over capaciteitsheffing energieleveranciers
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Energie, Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594
Nadere informatieWij brengen energie. Waar mensen licht en warmte nodig hebben
Wij brengen energie Waar mensen licht en warmte nodig hebben Energie in goede banen De beschikbaarheid van energie bepaalt in grote mate hoe we leven: hoe we wonen, werken, produceren en ons verplaatsen.
Nadere informatieChange. Hoe moet het morgen met de energievoorziening? Document. magazine
Hoe moet het morgen met de energievoorziening? Nederland is verslaafd aan fossiele energie, zeker in vergelijking met landen om ons heen, vertelt Paul Korting, directeur van ECN. Er zijn genoeg scenario
Nadere informatieDuurzame biomassa. Een goede stap op weg naar een groene toekomst.
Duurzame biomassa Een goede stap op weg naar een groene toekomst. Nuon Postbus 4190 9 DC Amsterdam, NL Spaklerweg 0 1096 BA Amsterdam, NL Tel: 0900-0808 www.nuon.nl Oktober 01 Het groene alternatief Biomassa
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Maart 2016
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Maart 2016 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatieVolkspartij voor Vrijheid en Democratie
Kamerlid: Leegte Fractie: VVD Den Haag, 15-1-2013 Spreektekst EZ begroting 2013 Europa armer, de wereld warmer (Noot van de webbeheerder: alleen de gesproken tekst geldt) Voorzitter, Europa armer, de wereld
Nadere informatieNederlandse Energie Maatschappij B.V.
Factsheet: Nederlandse Energie Maatschappij B.V. Holding/bestuurder Type bedrijf Actief in Markt Bedrijfsprofiel De heer H. Swinkels en de heer P. Schoen Leverancier elektriciteit Nederland - Omzet 0,4
Nadere informatieWindenergie op zee discussiebijeenkomst Kivi. Annemiek Verrips
Windenergie op zee discussiebijeenkomst Kivi Annemiek Verrips 2 Discussie windenergie op Zee Kivi Stelling in MKBA Windenergie op Zee Duurzame energiesubsidies windenergie hebben geen effect op CO2- uitstoot
Nadere informatieEnergieakkoord: Wij zijn aan zet!
Energieakkoord: Wij zijn aan zet! Energieakkoord in het kort - Akkoord over energiebesparing binnen de SER tussen overheid, natuur- en milieuorganisaties, vakbonden, energieproducenten, netbeheerders,
Nadere informatieUitdagingen van de energie transitie
Uitdagingen van de energie transitie Presentatie Congres Energy Next Dordrecht 10 december 2015 Remko Bos Directeur Energie ACM Vicepresident CEER 1 ACM als toezichthouder ACM bevordert kansen en keuzes
Nadere informatiePrijzengeld: 5.000,- Deadline: 5 juli 2009. My first energy contract.
Prijzengeld: 5.000,- Deadline: 5 juli 2009 My first energy contract. Inleiding Nuon produceert, levert en handelt in (duurzame) energie. Ook bieden we aanvullende diensten en technische innovaties. Daarnaast
Nadere informatieNATIONAAL ENERGIEFORUM 2007 FINANCIEEL-ECONOMISCHE GEVOLGEN VAN NETWERKSPLITSING
NATIONAAL ENERGIEFORUM 2007 Splitsingsdebat, Hilton Amsterdam, 21 November 2007 Aan de Vooravond van de Splitsing van Netten FINANCIEEL-ECONOMISCHE GEVOLGEN VAN NETWERKSPLITSING Prof Dr Hans J.G.A. van
Nadere informatieTechnisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015
Technisch-economische scenario s voor Nederland Ton van Dril 20 mei 2015 Overzicht Energieplaatje in historisch perspectief Hoeveel en hoe gebruiken we energie? Wat gebeurt er met verbruik en uitstoot
Nadere informatieEnergie Transitie: traagheid en versnelling
twitter.com/janrotmans Energie Transitie: traagheid en versnelling Den Haag, 26 Juni 2014 In welke fase zit energietransitie? Transitie naar Duurzame Energie Pre-development stage Through development stage
Nadere informatieSamen voor duurzaam. Jaarverslag 2013 Eneco Holding N.V.
Samen voor duurzaam Jaarverslag 2013 Eneco Holding N.V. Strategie Trends en ontwikkelingen Ontwikkelingen in de energiemarkt De energiemarkten in Europa zijn in transitie van een centraal gestuurde energievoorziening,
Nadere informatieDe warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.
De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen. Inhoud De warmtemarkt Warmtevraag woningen Warmtemarkt voor woningen Gasdistributie en CV ketel Elektriciteitsdistributie
Nadere informatieBECO Energievergelijker & OverstapService
BECO Energievergelijker & OverstapService 4 februari 2014 samenstelling: werkgroep productie & financiën Waarom de overstapservice? De BECO gaat voor duurzame energie Het doel is om uiteindelijk zelf energie
Nadere informatie'Wat we ook voor een maatregelen nemen, het proces van de opwarming van de aarde kunnen we niet omkeren'
EenVandaag Opiniepanel enquête Klimaattop Kopenhagen 20.000 respondenten december 2009 Ik maak me grote zorgen over de verandering van het klimaat Helemaal mee eens 15,5% Mee eens 35,6% Neutraal 26,1%
Nadere informatieKRAAN KÁN DICHT Tweede Kamerfractie februari 2015
DE KRAAN KÁN DICHT Tweede Kamerfractie februari 2015 Er gaat niets boven Groningen. En niets mag boven de veiligheid van de Groningers gaan. Daarom moet de gaskraan dit jaar nog fors dicht. Naar maximaal
Nadere informatieHet beleid voor de energiesector in. Nationale energietransities in Europese energiemarkten
ENERGIE & MILIEU Nationale energietransities in Europese energiemarkten Energietransitie gebeurt vooral op nationale en regionale schaal, terwijl energiemarkten steeds meer binnen Europa worden geïntegreerd.
Nadere informatiede 6 belangrijkste misvattingen op de weg naar een 100% duurzame energievoorziening
de 6 belangrijkste misvattingen op de weg naar een 100% duurzame energievoorziening De 6 belangrijkste misvattingen op de weg naar een 100% duurzame energievoorziening BEKENDHEID EUROPESE ENERGIEDOELSTELLINGEN
Nadere informatieMarktanalyse Powerhouse
Tegengestelde berichten op de oliemarkt. Afgelopen week Tegengestelde berichten op de oliemarkt deze week zorgen dat de prijs nauwelijks is veranderd. De topman van Schlumberger (een grote partij voor
Nadere informatieDe slimme meter. Informatie over de nieuwe energiemeter
De slimme meter Informatie over de nieuwe energiemeter De slimme meter in vogelvlucht Alle huishoudens in Nederland krijgen een nieuw soort energiemeter aangeboden: de zogenaamde slimme meter. Deze digitale
Nadere informatieEnergie-Nederland: Deze Green Deal is een belangrijke stap voor de verduurzaming van de Nederlandse energievoorziening de komende decennia
Persbericht Vereniging Energie-Nederland Den Haag, 3 oktober 2011 Energie-Nederland: Deze Green Deal is een belangrijke stap voor de verduurzaming van de Nederlandse energievoorziening de komende decennia
Nadere informatieMark Frequin. Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken
Mark Frequin Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken Energiebeleid: van context tot acties. Mark Frequin Rijks Universiteit Groningen Inhoud 1. Context 2. Richting
Nadere informatieIs EU-beleid de molensteen voor de Nederlandse energiesector? Mark Dierikx, Directeur-generaal Energie, Telecom en Mededinging
Is EU-beleid de molensteen voor de Nederlandse energiesector? Mark Dierikx, Directeur-generaal Energie, Telecom en Mededinging Eindbeeld: een CO 2 -neutrale energievoorziening Nederland verbindt zich aan
Nadere informatieGeachte voorzitter, RIS Aan de voorzitter van de Commissie Bestuur. Kim Erpelinck. Bestuursdienst. 4 april 2017
Typ teksttyp teksttyp tekst T. de Bruijn Wethouder van Financiën, Verkeer, Vervoer en Milieu 001 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan de voorzitter van de Commissie Bestuur Datum 4 april 2017
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieM A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services.
M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2016 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.
Nadere informatieEnergiecafé BECO. 16 Oktober 2014
Energiecafé BECO 16 Oktober 2014 Programma Welkom Introductie Presentatie Voorzitter BECO Peer Verkuijlen Waarom BECO? Gemeente Bernheze wethouder Wijdeven Energiemarkt in beweging DE Unie Rense van Dijk
Nadere informatieIk ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie.
Welkomstwoord van Jan Franssen, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, bij het Lustrumcongres 'Geothermal Heat is Cool' van het Platform Geothermie, Den Haag, 24 oktober 2012 ---------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieEnergietransitie bij renovatie De nieuwe rol van energiebedrijven Ir D.G. Kalverkamp
Energietransitie bij renovatie De nieuwe rol van energiebedrijven Ir D.G. Kalverkamp JBR Organisatie-adviseurs bv Energiebedrijven kunnen vóór 2020 in 4 mln. woningen 30% energie besparen Energiebedrijven
Nadere informatieZonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013
Zonder Energieopslag geen Energietransitie Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013 Duurzame Energie Koepel 6 brancheorganisaties (wind, zon, bodemenergie, bio, warmtepompen,
Nadere informatieWerkgelegenheid in energie? Vergeet het maar!
Werkgelegenheid in energie? Vergeet het maar! splitsen. Gulzige, buitenlandse energiereuzen staan al te trappelen om de bedrijven over te nemen. En zo verliest Nederland wéér een gezonde bedrijfstak aan
Nadere informatieBasisles Energietransitie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Energietransitie Werkblad Basisles Energietransitie Werkblad 1 Wat is energietransitie? 2 Waarom is energietransitie nodig? 3 Leg in je eigen woorden uit wat het Energietransitiemodel
Nadere informatieBeleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu
Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem
Nadere informatieGas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)
Gas op Maat De maatschappij is op weg naar een CO 2 -neutraal energiesysteem. De gassector wil graag bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. In de transitieperiode is de rol van aardgas maatwerk:
Nadere informatieTraject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid
Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid Lieven Van Lieshout Econext 8 april 203 Uitdagingen van het energiebeleid Bron: IEA, WEO 202 2 Uitdagingen van het energiebeleid Bron : EC, Impact
Nadere informatieEnergie Monitor september
Energie Monitor september Nederlandse energiemarkt onder spanning Economisch Bureau 3 september 2013 Verduurzaming van de nationale energiemix zet een belangrijke stap Electriciteitsprijzen voor de consument
Nadere informatieSpeech van commissaris van de koning Max van den Berg, debatavond Europese Commissie 'Energievoorziening in de toekomst', 30 januari 2014
Speech van commissaris van de koning Max van den Berg, debatavond Europese Commissie 'Energievoorziening in de toekomst', 30 januari 2014 Dames en heren, [Intro] Europa begint in Groningen. Zéker als het
Nadere informatieVragen ingevolge artikel 44 reglement van orde aan het College van Gedeputeerde Staten door het Statenlid J.R. Oudeman, namens de CDA- Statenfractie
CDA Statenfractie Zeeland Postbus 436 4330 AK Middelburg 0118 631666 info@cdazeeland.nl Vragen ingevolge artikel 44 reglement van orde aan het College van Gedeputeerde Staten door het Statenlid J.R. Oudeman,
Nadere informatieWind in Arnhem. mei 2012
Wind in Arnhem mei 2012 Wind? Boreas Zephyrus Eurus Aeolus Notus Arnhem Groenste stad van Europa Electriciteits stad van NL Ontwikkeling van EMT Science park Windmolen kantoor Onderwijs Ondernemen Onderzoek
Nadere informatieStand van zaken op de energiemarkt
Stand van zaken op de energiemarkt Onderzoek energiemarkt consumenten Rapportage kerncijfers Tweede halfjaar 12 Majka van Doorn, research consultant Thijs Hendrix, senior research consultant 14 uari 13
Nadere informatieRol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening
Indicator 12 februari 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Energie speelt een cruciale
Nadere informatieWindenergie in de Wieringermeer
Windenergie in de Wieringermeer J. H. Fred Jansen Nationaal Kritisch Platform Windenergie Conclusies Windenergie is geen noemenswaardig alternatief voor fossiele energie en levert geen noemenswaardige
Nadere informatiesnelwegen voor de wind
snelwegen voor de wind Snelwegen voor de wind GroenLinks stelt voor om grond langs snelwegen beschikbaar te stellen voor de bouw van windmolens. Er is in Nederland meer dan 2300 kilometer snelweg. Langs
Nadere informatieGrootschalige PV, stimulansen voor, en vanuit het bedrijfsleven. Marc Kok, directeur Energie Service Noord West
Grootschalige PV, stimulansen voor, en vanuit het bedrijfsleven Marc Kok, directeur Energie Service Noord West Trends:: Stijgende prijzen? foto: epa Duitse zon drukt dagprijs Nederlandse stroom 31-01-2012
Nadere informatieMobiliteit in Amsterdam Zuidoost Mobiliteit wordt beleid als de pijn voelbaar is
Mobiliteit in Amsterdam Zuidoost Mobiliteit wordt beleid als de pijn voelbaar is Bij mobiliteit denken we vaak aan auto s. Nog altijd. Maar is het niet meer dan dat? Werknemers verplaatsen zich voor hun
Nadere informatieNaslagwerk Economie van Duitsland. Hoofdstuk 7: Energievoorziening. 7.1 Overzicht
Naslagwerk Economie van Duitsland 7.1 Overzicht Energievoorziening staat in Duitsland hoog op de prioriteitenlijst. De Bondsrepubliek moet tweederde van de grondstoffen voor energievoorziening importeren
Nadere informatieVraag- en antwoordlijst Windenergie op Goeree-Overflakkee Aanleiding
1 Vraag- en antwoordlijst Windenergie op Goeree-Overflakkee Versie: 25 april 2013 Opgesteld door: Windgroep Goeree-Overflakkee, gemeente Goeree-Overflakkee en provincie Zuid-Holland Aanleiding Waarom zijn
Nadere informatieEffecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016
Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016 Ron.wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling aandeel kolenstroom in Nederland 2. Effecten
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 538 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieRegionale Energie Strategie
Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt
Nadere informatieSlimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander
Slimme Netten Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander Netbeheer Nederland (1) Netbeheer Nederland brancheorganisatie van alle elektriciteit-
Nadere informatieAchtergrond informatie Eemstroom - Energiecoöperatie Amersfoort
Achtergrond informatie Eemstroom - Energiecoöperatie Amersfoort Doel van dit document is het bieden van achtergrond informatie over het principe van Eemstroom -Energiecoöperatie Amersfoort. Eemstroom One
Nadere informatieRegionale Energie Strategie
Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt
Nadere informatieVaillant aurostep zonneboiler Puur rendement
Vaillant aurostep zonneboiler Puur rendement Vaillant aurostep zonneboiler De winst van aurostep Weet u dat 8 minuten zon volstaan om alle mensen op de wereld één jaar van energie te voorzien? De zon levert
Nadere informatie