Monitoring vernieuwde examenprogramma aardrijkskunde vmbo

Transcriptie

1 Titel in de rug vermelden Monitoring vernieuwde examenprogramma aardrijkskunde vmbo SLO heeft als nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling een publieke taakstelling in de driehoek beleid, praktijk en wetenschap. SLO heeft een onafhankelijke, niet-commerciële positie als landelijke kennisinstelling en is dienstbaar aan vele partijen in beleid en praktijk. Het werk van SLO kenmerkt zich door een wisselwerking tussen diverse niveaus van leerplanontwikkeling (stelsel, school, klas, leerling). SLO streeft naar (zowel longitudinale als horizontale) inhoudelijke samenhang in het onderwijs en richt zich daarbij Resultaten leerlingvragenlijst derde leerjaar op de sectoren primair onderwijs, speciaal onderwijs, voort gezet onderwijs en beroepsonderwijs. De activiteiten van SLO bestrijken in principe alle vakgebieden. Piet Heinstraat JE Enschede Postbus CA Enschede T E info@slo.nl Auteur[s] SLO Foto omslag: Freddie Westerhof SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling slo

2

3 Monitoring vernieuwde examenprogramma aardrijkskunde vmbo Resultaten leerlingvragenlijst derde leerjaar Rapportage behorend bij het artikel: Aardrijkunde: kijk op een veranderende wereld. In: Geografie, jaargang 23, nr. 9, p November 2014

4 Verantwoording 2014 SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede Mits de bron wordt vermeld, is het toegestaan zonder voorafgaande toestemming van de uitgever deze uitgave geheel of gedeeltelijk te kopiëren en/of verspreiden en om afgeleid materiaal te maken dat op deze uitgave is gebaseerd. Auteurs: Han Noordink, Frederik Oorschot, Elvira Folmer Informatie SLO Afdeling: Postbus 2041, 7500 CA Enschede Telefoon (053) Internet:

5 Inleiding De leerlingvragenlijst is afgenomen in juni 2014 en ingevuld door 596 leerlingen, verdeeld over 28 klassen en 21 scholen. Zie tabel 1 voor enkele achtergrondgegevens van deze groep leerlingen. Tabel 1: Achtergrondgegevens deelnemende leerlingen (% en aantal; N=596) Jongens* 56 % 328 Meisjes 44 % 261 Sectoren** Leerwegen*** Economie 36 % 207 Basisberoepsgericht bb 1,5 % 9 Zorg en welzijn 27 % 158 Kader beroepsgericht kb 1,4 % 8 Techniek 15 % 87 Gemengd gl 10 % 60 Landbouw 4 % 23 Theoretisch tl 87 % 507 Anders/combinatie 18 % 103 Toelichting tabel 1: * Totale leerlingpopulatie in het vmbo, leerjaren 3-4: 52% jongens en 48% meisjes (CBS, april 2014) ** Aardrijkskunde is een vak dat vooral gegeven wordt in de sectoren Economie en Zorg en welzijn. Dit zien we ook terug in de respons op onze enquête. *** Binnen de bovenbouw van het vmbo (alle leerwegen tezamen) kiest 18 % van de leerlingen aardrijkskunde (2013). De verschillen tussen de leerwegen zijn groot: ongeveer 2 % van de leerlingen in bb en kb legt examen af in het vak aardrijkskunde. In vmbo-gl is dit 15%. In vmbo-tl is dit 35% (cijfers onderwijsinspectie, examenjaar 2013). Van alle leerlingen in het vmbo die examen afleggen in aardrijkskunde (in totaal ) volgde 89% (16.304) de theoretische leerweg. Ruim 5% (978) volgde de gemengde leerweg; 3% (570) volgde de kaderberoepsgerichte leerweg; 2% (388) volgde de basisberoepsgerichte leerweg (cijfers onderwijsinspectie, examenjaar 2013). De leerlingdeelname aan de bevraging correspondeert enigszins met de landelijke cijfers wat betreft verdeling over de leerwegen. Het aantal leerlingen in bb en kb dat de vragenlijst heeft ingevuld is (dus) relatief zeer klein. 5

6 6

7 Algemeen Diagram 1: Wat vind je van aardrijkskunde? Twee derde van de leerlingen vindt aardrijkskunde een leuk vak. Bijna driekwart vindt aardrijkskunde een interessant vak. Een kleine meerderheid vindt aardrijkskunde moeilijk. Een derde vindt dat aardrijkskunde meer moeite kost dan andere vakken en dat het meer tijd kost dan andere vakken. Een kleine meerderheid vindt aardrijkskunde moeilijker dan vorig jaar. Leerlingen zijn verdeeld ten aanzien van de stelling dat aardrijkskunde een leuker vak is dan vorig jaar. Een kleine meerderheid vindt aardrijkskunde een belangrijk vak. Ongeveer de helft van de leerlingen vindt dat dat aardrijkskunde buiten school te gebruiken is. 7

8 Diagram 2: Wat vind je van aardrijkskunde? (vervolg) Wat ik geleerd heb bij aardrijkskunde kan ik buiten schooltijd ook gebruiken -53% 47% Aardrijkskunde gaat over mens en natuur -41% 59% Aardrijkskunde geeft je een beeld van de wereld -11% 89% Door aardrijkskunde begrijp ik de wereld beter -45% 55% Door aardrijkskunde voel ik me meer betrokken bij de samenleving -75% 25% Het is goed dat aardrijkskunde ook over mijn eigen omgeving gaat Aardrijkskunde moet vooral gaan over mensen, dorpen en steden Aardrijkskunde moet vooral gaan over de natuur, klimaat en water -52% -32% -39% 48% 68% 61% Bij aardrijkskunde kan ik mijn eigen mening geven -42% 58% Aardrijkskunde is vooral een leervak -22% 78% Aardrijkskunde is vooral een doevak (onderzoekje, project, presentatie, etc.) Ik heb aardrijkskunde gekozen omdat het een interessant vak is Ik heb aardijksunde gekozen omdat het belangrijk is voor mijn vervolgopleiding of beroep -74% -76% -52% 26% 23% 48% Ik wilde graag aardrijkskunde in mijn examenpakket -53% 47% Ik denk dat ik een voldoende haal voor aardrijkskunde op mjn eindlijst -16% 84% -100% -80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% (helemaal) mee oneens (helemaal) mee eens Ongeveer de helft van de leerlingen vindt dat wat je bij aardrijkskunde leert ook buiten schooltijd te gebruiken is. Een kleine meerderheid vindt dat aardrijkskunde over mens en natuur gaat. Negen op de tien leerlingen vindt dat aardrijkskunde een beeld van de wereld geeft. Ongeveer de helft van de leerlingen vindt dat je door aardrijkskunde de wereld beter kent. Slechts een kwart voelt zich door aardrijkskunde meer betrokken bij de samenleving. Twee derde vindt dat het goed is dat aardrijkskunde ook over de eigen omgeving gaat. Ongeveer de helft van de leerlingen vindt dat aardrijkskunde vooral over mensen, dorpen en steden moet gaan. Een kleine meerderheid vindt dat aardrijkskunde vooral over de natuur, klimaat en water moet gaan. Een kleine meerderheid vindt dat je bij aardrijkskunde je eigen mening kan geven. 8

9 Leerlingen vinden aardrijkskunde vooral een leervak en geen doevak (meer dan drie kwart vindt aardrijkskunde vooral een leervak; driekwart vindt aardrijkskunde niet vooral een doevak). Ongeveer de helft van de leerlingen geeft aan dat aardrijkskunde is gekozen omdat het een interessant vak is. Driekwart heeft aardrijkskunde niet gekozen omdat het belangrijk is voor de vervolgopleiding of beroep. Circa de helft wilde aardrijkskunde graag in het examenpakket. Zes op de zeven leerlingen denkt een voldoende te halen voor aardrijkskunde op de eindlijst. 9

10 Diagram 3: Examenonderwerpen interessant? Weer en klimaat (CE) -41% 58% Bronnen van energie (SE) -45% 55% Water (CE) -46% 54% Arm en Rijk (SE) -26% 74% Bevolking en ruimte (CE) -38% 62% Grenzen en identiteit (SE) -33% 67% Extreem weer (CE) -30% 70% Het beleid van energie (SE) -59% 41% Watermanagement / beheer van water (CE) -63% 37% Arm en rijk in de gezondheidszorg (SE) -38% 62% Grote steden (CE) -30% 70% Identiteit van de (eigen) regio (SE) -34% 66% -100% -80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% (helemaal) niet interessant (heel) interessant SE-onderwerpen van meest naar minder interessant 1 : Arm en rijk; Grenzen en identiteit; Bronnen van energie. Voor de CE-onderwerpen (Weer en klimaat, Water, Bevolking en ruimte) geldt dat er meer leerlingen zijn die het interessant vinden, dan leerlingen die het minder of niet interessant vinden. Casussen (alleen voor gl/tl) van meest naar minder interessant: Extreem weer; Grote steden (beide onderwerpen worden ongeveer even belangrijk gevonden); Identiteit van de eigen regio; Arm en rijk in de gezondheidszorg; Beleid van energie; Watermanagement/beheer van water. 1 Let wel: een relatief grote groep leerlingen heeft (nog) geen oordeel over CE-onderwerpen; de meeste docenten behandelen deze leerstof in leerjaar 4. 10

11 Diagram 4: Examenonderwerpen moeilijk? Weer en klimaat (CE) -41% 59% Bronnen van energie (SE) -45% 55% Water (CE) -43% 57% Arm en Rijk (SE) -31% 69% Bevolking en ruimte (CE) -45% 55% Grenzen en identiteit (SE) -41% 59% Extreem weer (CE) -45% 55% Het beleid van energie (SE) -56% 44% Watermanagement / beheer van water (CE) -57% 43% Arm en rijk in de gezondheidszorg (SE) -37% 63% Grote steden (CE) -34% 66% Identiteit van de (eigen) regio (SE) -36% 64% -100% -80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% (heel) moeilijk (heel) makkelijk Voor alle onderwerpen 2 geldt dat het percentage leerlingen het (heel) makkelijk vindt groter is dan het percentage leerlingen dat het (heel) moeilijk vindt. Arm en rijk wordt door een relatief grote groep leerlingen gezien als een (heel) makkelijk onderwerp. Voor de casussen 3 (alleen gl/tl) geldt dat veel leerlingen er (nog) geen oordeel over hebben. De SEcasussen zijn vaak al wel behandeld in het derde leerjaar. De volgende SE-casussen worden door relatief veel leerlingen als (heel) makkelijk beoordeeld: Arm en rijk in de gezondheidszorg, en Identiteit van de (eigen) regio. Het beleid van energie wordt daarentegen relatief vaak als (heel) moeilijk getypeerd. 2 Examenonderwerpen zijn: Weer en klimaat; Bronnen van energie; Water; Arm en rijk; Bevolking en ruimte; Grenzen en identiteit. 3 Examencasussen zijn: Extreem weer; Energiebeleid; Watermanagement; Arm en rijk in de gezondheidszorg; Bevolking en ruimte in grootstedelijke gebieden; Regionale identiteit. 11

12 Diagram 5: Wat doe je bij aardrijkskunde? Een onderzoekje binnen school uitvoeren -61% -22% 15% 3% Een onderzoekje buiten school uitvoeren -53% -29% 17% 2% Werken in groepjes -24% -17% 42% 17% Werken in tweetallen -11%-12% 42% 34% -4% De atlas gebruiken -3% 34% 59% Wandkaarten gebruiken -42% -14% 30% 13% Kaarten via digibord gebruiken -30% -15% 36% 19% Luchtfoto's of satellietbeelden gebruiken -48% -21% 24% 7% Kaarten op de computer gebruiken -40% -22% 30% 8% Zelf een presentatie geven -64% -18% 13% 5% Ik heb in de lessen al geoefend met examenvragen voor de schoolexamentoetsen -52% -17% 27% 5% Ik heb in de lessen al geoefend met examenvragen voor het centraal examen -67% -12% 16% 4% -100% -80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 1 keer nooit soms regelmatig Ruim zestig procent heeft nooit een onderzoekje binnen school uitgevoerd. Ruim twintig procent een keer. Iets meer dan de helft heeft nooit een onderzoekje buiten de school uitgevoerd. Ruim een kwart een keer. Zes op de tien leerlingen werken soms of regelmatig in groepjes. Een kwart van de leerlingen nooit. Driekwart van de leerlingen werken soms of regelmatig in tweetallen. Bijna alle leerlingen gebruiken soms (een derde) tot regelmatig (ca. zestig procent) de atlas. 12

13 Iets minder dan de helft geeft aan dat wandkaarten nooit gebruikt worden. Bij een op de acht gebeurt het regelmatig; bij een op de drie soms. Kaarten via het digibord worden iets vaker gebruikt dan wandkaarten. Ruim een derde geeft aan dat dit soms gebeurt. Zo'n dertig procent geeft aan dat dit nooit gebeurt. Bijna de helft van de leerlingen heeft nooit luchtfoto's of satellietbeelden gebruikt. Veertig procent heeft nooit kaarten op de computer (bijvoorbeeld Google Maps) gebruikt. Bijna twee derde heeft nooit een presentatie gegeven. Bijna een op de vijf heeft dit een keer gedaan. Ongeveer de helft heeft nog nooit geoefend met examenvragen voor schoolexamentoetsen. Twee derde heeft nog nooit geoefend met examenvragen voor het centraal examen. 13

14 Diagram 6: Voorbereiding op het examen Ik weet bij een schoolexamentoets welk soort vragen ik kan verwachten -40% 60% De docent bereidt mij goed voor op de schoolexamentoetsen -22% 78% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% (helemaal) mee oneens (helemaal) mee eens Zestig procent van de leerlingen geeft aan dat ze weten welk soort vragen ze kunnen verwachten bij een schoolexamentoets. Vier op de vijf leerlingen geven aan dat de docent hen goed voorbereidt op de schoolexamentoetsen. 14

15 Aardrijskunde kost mij meer tijd dan andere vakken Aardrijkskunde kost me meer moeite dan andere vakken Aardrijksunde is een moeilijk vak Significante verschillen tussen jongens en meisjes Diagram 7: Wat vind je van aardrijkskunde? Meisjes -35% 66% Jongens -48% 52% Meisjes -55% 45% Jongens -72% 28% Meisjes -54% 46% Jongens -73% 27% -100% -50% 0% 50% 100% (helemaal) mee oneens (helemaal) mee eens Meisjes vinden aardrijkskunde iets vaker een moeilijk vak. Ze geven vaker aan dat het vak ze meer moeite kost dan andere vakken en meer tijd kost dan andere vakken. 15

16 Ik denk dat ik een voldoende haal voor aardrijkskunde op mijn eindlijst Ik wilde aardrijkskunde graag in mijn examenpakket Ik heb aardrijkskunde gekozen omdat het een interessant vak is Diagram 8: Wat vind je van aardrijkskunde? (vervolg) Meisjes -58% 42% Jongens -47% 53% Meisjes -58% 42% Jongens -49% 51% Meisjes -21% 79% Jongens -12% 88% -100% -50% 0% 50% 100% (helemaal) mee oneens (helemaal) mee eens Jongens geven iets vaker aan dat ze aardrijkskunde hebben gekozen omdat het een interessant vak is en ze geven ook vaker aan dat ze aardrijkskunde graag in het examenpakket wilden. Dit kan wellicht verklaard worden uit het feit dat jongens relatief meer in de sector Economie zitten en er daar bewuster voor kiezen; meisjes zitten naar verhouding meer in de sector Zorg en Welzijn en aardrijkskunde zit hier al vaker 'standaard' in het pakket. Bijna alle leerlingen verwachten een voldoende te halen voor aardrijkskunde op de eindlijst. Jongens hebben dat gevoel wat vaker. 16

17 Identiteit van de (eigen) regio (SE) Arm en rijk in de gezondheidszorg (SE) Watermanagement / het beheer van Diagram 9: Examenonderwerpen interessant? Meisjes -48% 52% Jongens -38% Bronnen van energie (SE) Weer en klimaat (CE) 62% Meisjes -57% 44% Jongens -36% 64% water (CE) Arm en rijk (SE) Meisjes Jongens Meisjes Jongens -21% -30% -72% -57% 28% 43% 79% 70% Meisjes -21% 79% Jongens -49% 51% Meisjes -28% 72% Jongens -38% 62% -100% -50% 0% 50% 100% (helemaal) niet interessant (heel) interessant Jongens vinden de volgende onderwerpen iets vaker interessant: Weer en klimaat, en Bronnen van energie. Watermanagement als casus vinden de leerlingen niet zo interessant; jongens vinden het onderwerp echter vaker interessant dan meisjes Meisjes vinden, ten opzichte van jongens, het onderwerp Arm en rijk en de casussen Arm en rijk in de gezondheidszorg, en Identiteit van de eigen regio vaker interessant. 17

18 Het beleid van energie (SE) Bronnen van energie (SE) Diagram 10: Examenonderwerpen moeilijk? Meisjes -55% 45% Jongens -38% 62% Meisjes -64% 36% Jongens -52% 48% -100% -50% 0% 50% 100% (heel) moeilijk (heel) makkelijk Meisjes hebben wat vaker moeite met het onderwerp Bronnen van energie en de casus Energiebeleid. 18

19 Ik heb in de lessen al geoefend met examenvragen voor het centraal examen Kaarten via een digibord gebruiken Diagram 11: Wat doe je bij aardrijkskunde / Voorbereiding op het examen Meisjes -40% 60% Jongens -48% 52% Meisjes -85% 15% Jongens -76% 25% -100% -50% 0% 50% 100% Nooit of 1 keer Soms of regelmatig Meisjes geven iets vaker dan jongens aan dat ze kaarten via een digibord gebruiken, en nooit of een keer geoefend hebben met centraal examenvragen. 19

20 20

21 Aardrijkskunde is een belangrijk vak Aardrijkskunde kost me meer moeite dan andere vakken Aardrijksunde is een interessant vak Aardrijkskunde is een leuk vak Significante verschillen tussen sectoren Diagram 12: Wat vind je van aardrijkskunde? Techniek Zorg en Welzijn Economie Landbouw Anders Techniek Zorg en Welzijn Economie Landbouw Anders -33% -29% -25% -50% -48% -26% -24% -21% -50% -37% 67% 71% 75% 50% 52% 74% 76% 79% 50% 63% Techniek Zorg en Welzijn Economie Landbouw Anders Techniek Zorg en Welzijn Economie Landbouw Anders -78% -59% -70% -68% -54% -50% -31% -36% -46% -57% 22% 41% 30% 32% 46% 50% 69% 64% 55% 43% -100% -50% 0% 50% 100% (helemaal) mee oneens (helemaal) mee eens Leerlingen in de sector Landbouw vinden aardrijkskunde naar verhouding iets minder vaak een leuk en interessant vak (50%). In de overige sectoren vindt circa 70% het een leuk vak en circa 75% het een interessant vak. Het meest positief zijn de leerlingen in de sector Economie. De meeste leerlingen vinden dat aardrijkskunde niet meer moeite kost dan andere vakken. Dat vinden leerlingen Techniek vaker dan de leerlingen in Zorg en welzijn. De leerlingen Zorg en welzijn en Economie vinden aardrijkskunde iets vaker een belangrijk vak dan de leerlingen Techniek en Landbouw. 21

22 ik wilde aardrijkskunde graag in mijn examenpakket Ik heb aardrijkskunde gekozen omdat het een interessant vak is Aardrijkskunde moet gaan over mensen, dorpen en steden Door aardrijkskunde begrijp ik de wereld beter Diagram 13: Wat vind je van aardrijkskunde? (vervolg) Techniek -44% 56% Zorg en Welzijn -49% 51% Economie -36% 64% Landbouw -57% 44% Anders -55% 45% Techniek -60% 40% Zorg en Welzijn -54% 46% Economie -47% 53% Landbouw -73% 27% Anders -47% 53% Techniek -55% 45% Zorg en Welzijn -51% 49% Economie -44% 56% Landbouw -64% 36% Anders -64% 36% Techniek -68% 32% Zorg en Welzijn -48% 52% Economie -45% 55% Landbouw -68% 32% Anders -59% 41% -100% -50% 0% 50% 100% (helemaal) mee oneens (helemaal) mee eens De leerlingen Economie vinden het vaakst dat ze door aardrijkskunde de wereld beter begrijpen, gevolgd door de leerlingen Techniek en Zorg en welzijn. De leerlingen Landbouw vinden dit minder vaak. Leerlingen Landbouw vinden, in tegenstelling tot de andere sectoren, in meerderheid dat aardrijkskunde niet moet gaan over mensen, dorpen en steden. Leerlingen Economie geven, in vergelijking met de andere sectoren, het vaakst aan dat ze aardrijkskunde gekozen hebben omdat het een interessant vak is en dat ze het graag in hun examenpakket wilden hebben. 22

23 Leerlingen Techniek en Landbouw geven het minst vaak aan dat ze aardrijkskunde graag in het examenpakket wilden. Bij Economie en Zorg en welzijn zijn de meningen verdeeld. 23

24 Grote steden (CE) Bevolking en ruimte (CE) Bronnen van energie (SE) Diagram 14: Examenonderwerpen interessant? Techniek -27% 73% Zorg en Welzijn -51% 49% Economie -44% 56% Landbouw -33% 67% Anders -52% 48% Techniek -44% 56% Zorg en Welzijn -47% 53% Economie -28% 72% Landbouw -39% 62% Anders -42% 59% Techniek -39% 61% Zorg en Welzijn -34% 66% Economie -20% 80% Landbouw -42% 58% Anders -36% 64% -100% -50% 0% 50% 100% (helemaal) niet interessant (heel) interessant De verschillen in interesse voor de afzonderlijke onderwerpen zijn niet zo groot. Bronnen van energie wordt het meest in de sector Techniek als interessant bestempeld (in Zorg en welzijn het minst). Bevolking en ruimte wordt vaker in de sector Economie als interessant beoordeeld (in Zorg en welzijn het minst vaak). Grote steden wordt in alle sectoren vooral als interessant gezien, het sterkst in de sector Economie. 24

25 Grote steden (CE) Arm en rijk in de gezondheidszorg (SE) Bevoling en ruimte (CE) Diagram 15: Examenonderwerpen moeilijk? Techniek -52% 48% Zorg en Welzijn -52% 49% Economie -39% 61% Landbouw -69% 31% Anders -36% 64% Techniek -51% 49% Zorg en Welzijn -28% 72% Economie -33% 67% Landbouw -73% 27% Anders -41% 59% Techniek -49% 51% Zorg en Welzijn -36% 64% Economie -23% 77% Landbouw -60% 40% Anders -32% 68% -100% -50% 0% 50% 100% (heel) moeilijk (heel) makkelijk Leerlingen Economie hebben (in relatie tot de andere sectoren) het minst moeite met het onderwerpen Bevolking en ruimte, en de casus Grote steden. Leerlingen Zorg en welzijn en Economie hebben het minst moeite met het onderwerp Arm en rijk in de gezondheidszorg. Leerlingen Landbouw hebben (in relatie tot de andere sectoren) het meest moeite met de onderwerpen Bevolking en ruimte en de casussen Arm en rijk in de gezondheidszorg en Grote steden. 25

26 Werken in groepjes Een onderzoekje buiten school uitvoeren Diagram 16: Wat doe je bij aardrijkskunde? Techniek -83% 17% Zorg en Welzijn -83% 17% Economie -75% 25% Landbouw -91% 9% Anders -92% 8% Techniek -58% 42% Zorg en Welzijn -30% 70% Economie -39% 61% Landbouw -55% 46% Anders -47% 54% -100% -50% 0% 50% 100% Nooit of 1 keer Soms of regelmatig Leerlingen in alle sectoren geven aan dat ze nooit of een keer een onderzoekje buiten de school uitvoeren. In de sector Economie gebeurt dit nog het vaakst: een kwart geeft aan dat het soms of regelmatig plaatsvindt. In de sectoren Zorg en welzijn en Economie wordt vaker in groepjes gewerkt dan in de sectoren Landbouw en Techniek. 26

27 Ik weet bij een schoolexamentoets welk soort vragen ik kan verwachten Diagram 17: Voorbereiding op het examen Techniek -39% 61% Zorg en Welzijn -40% 60% Economie -31% 69% Landbouw -59% 41% Anders -49% 51% -100% -50% 0% 50% 100% (helemaal) mee oneens (helemaal) mee eens Ruim 60% van de leerlingen Economie, Techniek, en Zorg en welzijn is van mening dat ze weten welke soort vragen ze bij een schoolexamentoets kunnen verwachten. Het merendeel van de leerlingen Landbouw weet dit niet. 27

28 28

29 Aardrijkskunde is een interessant vak Aardrijkskunde is een leuk vak Significante verschillen tussen leerwegen Diagram 18: Wat vind je van aardrijkskunde? BB -56% 44% KB -63% 38% GL -43% 57% TL -31% 69% BB -56% 44% KB -13% 88% GL -43% 57% TL -24% 76% -100% -50% 0% 50% 100% (helemaal) mee oneens (helemaal) mee eens Tl-leerlingen vinden aardrijkskunde het vaakst een leuk vak. Tl-leerlingen vinden aardrijkskunde ook relatief vaak een interessant vak. Alleen kb-leerlingen zijn hier naar verhouding nog iets positiever. 29

30 Ik wilde aardrijkskunde graag in mijn examenpakket Ik heb aardrijkskunde gekozen omdat het een interessant vak is het is goed dat aardrijkskunde ook over mijn eigen omgeving gaat Door aardrijkskunde begrijp ik de wereld beter Diagram 19: Wat vind je van aardrijkskunde? (vervolg) BB -67% 33% KB -88% 13% GL -42% 58% TL -44% 56% BB -33% 67% KB -50% 50% GL -50% 50% TL -29% 71% BB -89% 11% KB -86% 14% GL -64% 36% TL -49% 51% BB -78% 22% KB -75% 25% GL -68% 32% TL -51% 49% -100% -50% 0% 50% 100% (helemaal) mee oneens (helemaal) mee eens Kb- en bb-leerlingen vinden in meerderheid niet dat ze door aardrijkskunde de wereld beter begrijpen. Ruim de helft van de gl- en tl-leerlingen vindt dat wel. Ongeveer de helt van de tl-leerlingen heeft aardrijkskunde gekozen omdat het een interessant vak is dat ze graag in hun examenpakket wilden. Bij de andere leerwegen gaat het om een minderheid van de leerlingen. 30

31 Grenzen en identiteit (SE) Bevolking en ruimte (CE) Diagram 20: Examenonderwerpen moeilijk? BB -88% 13% KB -13% 88% GL -42% 58% TL -46% 54% BB -86% 14% KB 100% GL -42% 58% TL -40% 60% -100% -50% 0% 50% 100% (heel) moeilijk (heel) makkelijk Relatief veel bb-leerlingen vinden de onderwerpen Bevolking en ruimte en Grenzen en identiteit (heel) moeilijk. De meeste leerlingen in de overige leerwegen vinden deze onderwerpen (heel) makkelijk. 31

32 Kaarten op de computer gebruiken (bijvoorbeeld google maps) Luchtfoto's of satellietbeelden gebruiken Kaarten via het digibord gebruiken Werken in tweetallen Werken in groepjes Diagram 21: Wat doe je bij aardrijkskunde? BB -11% 89% KB -29% 71% GL -21% 79% TL -45% 56% BB 100% KB 100% GL -14% 86% TL -26% 74% BB KB GL -67% -63% -62% 33% 38% 38% TL -42% 58% BB -78% 22% KB -100% GL -81% 19% TL -67% 33% BB -67% 33% KB -88% 13% GL -81% 19% TL -59% 41% -100% -50% 0% 50% 100% Nooit of 1 keer Soms of regelmatig Een relatief kleine groep tl-leerlingen is van mening dat er soms of regelmatig in groepjes wordt gewerkt. Relatief veel tl-leerlingen werken soms of regelmatig met kaarten via het digibord. Voor alle leerwegen geldt dat een meerderheid aangeeft dat er nooit of een keer gewerkt wordt met luchtfoto's of satellietbeelden, en met kaarten op de computer. In de tl gebeurt dit nog het meest. 32

33 Wat ik geleerd heb bij aardrijksku nde kan ik buiten schooltijd ook gebruiken Aardrijksku nde is een belangrijk vak Aardrijksku nde is dit jaar leuker dan vorig jaar Aardrijksku nde is dit jaar moeilijker dan vorig jaar Aardrijksku ne kost me meer tijd dan andere vakken Aardrijksku nde kost me meer moeite dan andere vakken Aardrijksku nde is een moeilijk vak Aardrijksku nde is een interessant vak Aardrijksku nde is een leuk vak Significante verschillen tussen goede en slechte leerlingen Diagram 22: Wat vind je van aardrijkskunde? -17% 83% -27% 73% -54% 46% -17% 83% -23% 77% -41% 59% -63% 37% -42% 58% -21% 79% -82% 18% -68% 32% -38% 62% -80% 20% -69% 31% -40% 60% -57% 43% -43% 57% -27% 74% -39% 61% -48% 52% -69% 31% -33% 67% -38% 62% -49% 51% -39% 61% -57% 43% -60% 40% -100% -80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% (helemaal) mee oneens (helemaal) mee eens De betere leerlingen vinden aardrijkskunde vaker een leuk, interessant en belangrijk vak. Ze hebben het vaker gekozen omdat het een interessant vak is en wilden het vaker graag in hun examenpakket. Verder geven ze vaker aan dat wat bij aardrijkskunde geleerd is ook buiten schooltijd te gebruiken is. De minder goede leerlingen vinden aardrijkskunde vaker een moeilijker vak, dat meer moeite en tijd kost dan andere vakken en dat moeilijker is dan vorig jaar. 33

34 Ik denk dat ik een voldoende haal voor aardrijkskund e op mijn eindlijst Ik wilde aardrijkskund e graag in mijn examenpakk et Ik heb aardrijkskund e gekozen omdat het een interessant vak is Aardrijkskun de is vooral een doevak Bij aardrijkskund e kan ik mijn eigen mening geven Het is goed dat aardrijkskund e ook over mijn eigen omgeving gaat Door aardrijkskund e voel ik me meer betrokken bij de samenleving Door aardrijkskund e begrijp ik de wereld beter Diagram 23: Wat vind je van aardrijkskunde? (vervolg) -33% -44% -59% -66% -77% -77% -21% -33% -38% -33% -42% -50% -73% -79% -67% -39% -53% -63% -35% -55% -69% -6% -12% -35% 67% 56% 41% 34% 23% 23% 79% 68% 62% 67% 58% 50% 28% 21% 33% 61% 47% 37% 65% 45% 31% 94% 88% 65% -100% -80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% (helemaal) mee oneens (helemaal) mee eens Betere leerlingen vinden dat ze door aardrijkskunde de wereld beter begrijpen. Ze voelen zich ook meer betrokken bij de samenleving (al is dit ook bij de betere leerlingen een minderheid). Betere leerlingen vinden het vaker goed dat aardrijkskunde ook over de eigen omgeving gaat, en dat ze bij aardrijkskunde een eigen mening kunnen geven. Betere leerlingen hebben aardrijkskunde vaker gekozen omdat het een interessant vak is, en wilden het vak over het algemeen graag in hun examenpakket. Van de leerlingen die nu onvoldoende staan denken twee op de drie leerlingen dat ze (alsnog) een voldoende halen voor het vak op de eindlijst. 34

35 Identiteit van de (eigen) regio (SE) Grote steden (CE) Arm en rijk in de gezondheid szorg (SE) Het beleid van energie (SE) Bevolking en ruimte (CE) Arm en rijk (SE) Water (CE) Bronnen van energie (SE) Weer en klimaat (CE) Diagram 24: Examenonderwerpen interessant? -40% 60% -38% 62% -53% 47% -35% 65% -44% 56% -53% 47% -40% 60% -40% 60% -59% 41% -18% 82% -22% 78% -39% 61% -22% 78% -39% 61% -55% 46% -49% 52% -56% 44% -70% 31% -30% 70% -36% 64% -49% 52% -25% 75% -27% 74% -41% 59% -28% 72% -31% 69% -44% 56% -100% -80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% (helemaal) niet interessant (heel) interessant De betere leerlingen vinden (bijna altijd) vaker de verschillende onderwerpen interessant. Het verschil in interesse tussen goede en minder goede leerlingen is het sterkst bij het onderwerp Bevolking en ruimte. 35

36 Identiteit van de (eigen) regio (SE) Grote steden (CE) Arm en rijk in de gezondhe idszorg (SE) Het beleid van energie (SE) Extreem weer (CE) Grenzen en identiteit (SE) Bevolking en ruimte (CE) Arm en rijk (SE) Water (CE) Bronnen van energie (SE) Weer en klimaat (CE) Diagram 25: Examenonderwerpen moeilijk? -31% -36% -56% -30% -45% -63% -31% -42% -57% -14% -28% -53% -23% -43% -69% -21% -42% -58% -32% -41% -61% -40% -55% -71% -18% -38% -56% -20% -30% -48% -20% -34% -52% 69% 64% 44% 70% 55% 37% 70% 58% 43% 86% 72% 47% 77% 57% 32% 79% 58% 42% 68% 59% 39% 60% 45% 29% 83% 62% 44% 80% 70% 52% 80% 66% 48% -100% -80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% (heel) moeilijk (heel) makkelijk Minder goede leerlingen vinden vaker de afzonderlijke onderwerpen moeilijk. Het meest duidelijk is dit aan de orde bij de onderwerpen Bevolking en ruimte, Arm en rijk, Grenzen en identiteit, en bij de casus Arm en rijk in de gezondheidszorg. 36

37 Zelf een presentatie geven Diagram 26: Wat doe je bij aardrijkskunde? -74% 26% -88% 12% -83% 18% -100% -50% 0% 50% 100% Nooit of 1 keer Soms of regelmatig Betere leerlingen geven iets vaker aan dat ze soms of regelmatig een presentatie geven. 37

38 Titel in de rug vermelden Monitoring vernieuwde examenprogramma aardrijkskunde vmbo SLO heeft als nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling een publieke taakstelling in de driehoek beleid, praktijk en wetenschap. SLO heeft een onafhankelijke, niet-commerciële positie als landelijke kennisinstelling en is dienstbaar aan vele partijen in beleid en praktijk. Het werk van SLO kenmerkt zich door een wisselwerking tussen diverse niveaus van leerplanontwikkeling (stelsel, school, klas, leerling). SLO streeft naar (zowel longitudinale als horizontale) inhoudelijke samenhang in het onderwijs en richt zich daarbij Resultaten leerlingvragenlijst derde leerjaar op de sectoren primair onderwijs, speciaal onderwijs en voortgezet onderwijs. De activiteiten van SLO bestrijken in principe alle vakgebieden. Piet Heinstraat JE Enschede Postbus CA Enschede T E info@slo.nl Auteur[s] SLO Foto omslag: Freddie Westerhof SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling slo