LEIDING GEVEN. met IMPACT. Haal nu écht het beste uit jezelf en jouw team. Hoofdstuk. Bene Bailleul

Transcriptie

1 LEIDING GEVEN met IMPACT Haal nu écht het beste uit jezelf en jouw team Hoofdstuk 1 Bene Bailleul

2 Bene inspireert je in zes stappen hoe je kan leidinggeven met IMPACT. In klare en heldere taal haalt Bene jou uit je comfortzone en leert hij jou hoe je positief in het leven kan staan. Selina Verniers, verantwoordelijke personeelsadministratie, Ateljee vzw Goed leiderschap is van cruciaal belang om succesvol te zijn in een bedrijf. Dit boek is een prachtige tool voor iedere hedendaagse leider. Proficiat Bene met dit schitterende resultaat! Paula Daenen, International Business Development Manager, Trinity Purchasing Leiderschap heeft me altijd gefascineerd en gek genoeg heb ik pas middels dit boek ontdekt wat nu precies een leider is en hoe ik dat vorm kan geven in mijn leven zodat ik mijn potentieel ten volle benut. Dankjewel Bene! Hugo Bakker, Businesscoach voor Kennisondernemers Ik ben weer enkele tips rijker om elke dag opnieuw het verschil proberen te maken en samen met mijn medewerkers betere resultaten neer te zetten. Een aanrader! Kolonel Annicq BERGMANS, Interne auditdienst, Defensie Bewuster omgaan met is, althans voor mij, een interessant gegeven. Eigenlijk een absolute aanrader voor iedereen die bewust wil leven en genieten. Tim Delbaere, Office Manager, Allanta Een boek dat je niet de zoveelste planningstechniek wil aansmeren, maar je doet nadenken over hoe jij leiding wilt geven en hoe je wat je al kent daarvoor kan gebruiken. Als toemaat herinnerde het me eraan waarom ik leidinggeven nu weer zo leuk vind. Sven Van Sighem, Chief Operations Manager DataCenter, Defensie In de alledaagse drukte van rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan, vraagt hij je om even stil te staan. Om naar jezelf te kijken, misschien kort naar het verleden, maar vooral naar de toekomst. Wouter Ceyssens, Tool, Knowledge & Development, FOD Financiën

3 Bij het lezen van dit boek vielen mij snel twee dingen op: passie en mensgerichtheid. Bene verwoordt op passionele wijze hoe hij kijkt naar leidinggeven. De rol van de leidinggevende is daarin cruciaal. Bene beseft dit zeer goed en belicht deze rol dan ook vanuit een heel mensgericht perspectief. Ludo Verstraete, HR manager, DELA België Het boek van Bene start daar waar het moet starten. Bij jezelf als persoon en pas daarna bij jou als leidinggevende. Geen hoogdravende theorieën maar een boek om steeds bij de hand te hebben en in de me-time opnieuw ter hand te nemen. Ann D Havé, Teamleader Educatie, Havencentrum De IMPACT-methode als kompas bij het leidinggeven. Gewoon durven én doen. Bedankt Bene voor deze bijzonder nuttige en vooral concrete inspiratiebron! Jürgen Constandt, algemeen directeur, Vlaams & Neutraal Ziekenfonds Het enthousiasme, de gedrevenheid en het plezier van Bene spatten van het boek, waardoor het zeer aangenaam leest. Het boekt helpt je om even stil te staan en te bezinnen over je stijl van leidinggeven. Absoluut een aanrader! Jimmy Mentens, Jimmy, BU Manager, Sabca Limburg Dat het een erg waardevol boek geworden is voor leidinggevenden is eigenlijk een understatement. Elk thema wordt uitgediept waarbij je overzichtelijk en stap voor stap de leidinggevende en zijn team de weg wijst naar topprestaties. Philip Van Impe, ere-brigadegeneraal, voorzitter van het Platform voor Leiderschap bij Defensie Na het lezen van dit boek hield ik hetzelfde gevoel over als na het volgen van een training van Bene, namelijk; goesting! Dit is een boek wat ik steeds binnen handbereik zal houden! Tim Evens, Business Manager, BNP Paribas Fortis Bene, hartelijk dank voor jouw vernieuwende inzicht. De lezers van dit boek zullen duidelijk een boost ervaren in hun leiderschap. Het zou verplicht moeten opgenomen worden in iedere managementopleiding. Een voltreffer, proficiat! Wim Van Den Bossche, Hoofd Quality Assurance, Militair Hospitaal Koningin Astrid

4 Inhoud Voorwoord 9 Inleiding 11 De IMPACT-methode 15 Deel 1. Ik weet wat ik wil 17 Hoofdstuk 1: Ik als leidinggevende 19 Hoofdstuk 2: Alleen aan de top 31 Hoofdstuk 3: Ik als leider 43 Deel 2. Mijn team is er klaar voor 55 Hoofdstuk 4: Medewerkers laten stralen 57 Hoofdstuk 5: Maak een topteam 69 Deel 3. Passie drijft mijn organisatie 81 Hoofdstuk 6: Passie is de motor 83 Hoofdstuk 7: Organiseren met passie 95 Deel 4. Aanpakken van verbeterpunten 107 Hoofdstuk 8: Communiceren met effect 109 Hoofdstuk 9: Managen met resultaat 123 Hoofdstuk 10: Stimuleren van verbeteren 137 Deel 5. Coachen van mijn team 149 Hoofdstuk 11: Begeleiden naar de lange termijn 151 Hoofdstuk 12: De toekomst vorm en inhoud geven 163 Hoofdstuk 13: Evalueren om te ontwikkelen 175 Deel 6. Telkens samen genieten 187 Hoofdstuk 14: Topprestaties leveren 189 Hoofdstuk 15: Successen vieren 197 De IMPACT-methode in actie 205 Nawoord 207 Over de auteur 211 Hoe nu verder? 213 Inspirerende boeken 215 Inhoud 7

5 Voorwoord Jij maakt het verschil! Jij investeert in jouw groei als leidinggevende, schitterend. Je wilt nog beter leidinggeven. Je wilt succesvoller en gelukkiger zijn. Je wilt met meer plezier leidinggeven. Je wilt genieten van jouw werk en het leven. Kijk eens om je heen. Hoeveel mensen ken jij die een burn-out hebben of hadden? Hoeveel mensen ken jij die jaren met passie hebben gewerkt en uiteindelijk beslissen om het bedrijf te verlaten omwille van hun leidinggevende? Hoeveel mensen ken jij die druk, druk, druk antwoorden als je vraagt hoe het met hen gaat? Ik geloof dat elke leidinggevende kan bijdragen aan een betere wereld. Ik droom ervan om zoveel mogelijk leidinggevenden te inspireren. Ik weet dat iedereen in het algemeen en jij als leidinggevende in het bijzonder een ongelooflijk potentieel heeft dat ze misschien nu nog niet kennen en zeker niet ten volle inzetten. Ja, ik wil samen met jou bouwen aan die betere wereld. Een wereld waar medewerkers met plezier komen werken en met plezier naar huis gaan. Een wereld waar leidinggevenden met plezier leidinggeven en ook genieten. Een wereld waar mensen trots zijn op de organisaties waarvoor ze werken. Voorwoord 9

6 Bewust Leiderschap is dé sleutel. Tijdens het lezen van het boek zal je vaststellen dat dit weinig inspanning vraagt én het een duurzame impact heeft. Dit boek wil jou daarbij zo praktisch mogelijk helpen. Ik wil jou versterken als leidinggevende om samen te werken aan een betere wereld. De wereld heeft jou nodig. Jij maakt écht het verschil! Leider, sta op! Aan de basis van dit boek liggen een aantal redenen. Ik wil jou als leidinggevende inspireren. Ik wil jou zo snel mogelijk vooruithelpen. Ik wil mijn expertise (kennis en ervaringen) niet voor mezelf houden. Ik wil delen, zodat mijn expertise zich vermenigvuldigt. Ik wil schrijven om te blijven (een boek houd je zelf of geef je aan iemand, je gooit het niet weg). Ik wil jou een praktisch denk- en doeboek geven dat je ook als naslagwerk kan gebruiken. Ten slotte wil ik mijn steentje bijdragen aan een betere wereld. Alvast veel lees- en leergenot, Bene NB: dit boek is geschreven voor de Nederlandstalige lezers uit zowel Vlaanderen en Nederland als daarbuiten. 10

7 Inleiding Dit boek is geschreven van de praktijk voor de praktijk. Het is een praktisch denk- en doeboek. Ik vind het namelijk belangrijk dat je de geleerde zaken zo snel mogelijk toepast. Dat je in de actie stapt. Dan pas maak jij het verschil, waardoor je (nog) betere resultaten verwezenlijkt. Dit boek biedt jou de kans om stil te staan bij jouw manier van leidinggeven. Zodat je jezelf bewust(er) wordt van hetgeen jij doet of niet doet en vooral wat het effect daarvan is op jezelf en anderen. Stilstaan bij en bewustwording van de manier waarop jij leidinggeeft, aangevuld met de kennis die je opdoet tijdens het lezen van dit boek, stelt jou in staat om écht vooruit te gaan. Vooruitgaan op een bewustere manier, zodat jij samen met jouw medewerkers een echt topteam vormt. Leidinggeven met IMPACT beschrijft de unieke leiderschapsmethode IMPACT. Deze praktische methode zorgt voor meer succes en meer geluk, maar ook voor meer plezier en genieten. Niet alleen voor jou als leidinggevende maar ook voor jouw medewerkers. Succesvolle en gelukkige medewerkers komen met meer plezier werken en genieten meer. Dit straalt uit naar jullie klanten, families, leidinggevenden, enz. De IMPACT -methode is heel laagdrempelig en toegankelijk voor elke leidinggevende. De methode is heel actie- en resultaatgericht. Je hebt geen voorkennis nodig. Je kan er daardoor direct mee aan de slag. Met de IMPACT-methode krijg je meer impact op jezelf, jouw medewerkers, jouw leidinggevende, Hierdoor ervaar je meer succes en geluk, zowel in je werk als daarbuiten. Je gaat met meer plezier leidinggeven en meer genieten als leidinggevende. Je ervaart meer rust en hebt meer tijd voor andere zaken (bijvoorbeeld privé) en je gaat meer vertrouwen hebben en uitstralen. Inleiding 11

8 Leeswijzer De IMPACT-methode bestaat uit zes stappen. Elke afzonderlijke letter van IMPACT staat voor 1 stap. Elke stap is een deel in het boek dat bestaat uit twee of drie hoofdstukken. Je kan de zes delen ook zien als een wiel met zes spaken, waarbij de lengte en de dikte van de spaken aangeven hoeveel aandacht jij geeft aan elke stap. Een wiel rolt alleen vlot als de spaken even lang en even dik zijn. De spaken van het wiel zijn optimaal gebalanceerd. Houd de zes stappen in balans. Neem gerust een pen, potlood of marker en maak aantekeningen in het boek of in een apart werkschrift. Je merkt snel dat je hierdoor nog meer oppikt uit dit boek. Ik raad je aan dit boek verschillende keren te lezen. Doe dit de eerste keer hoofdstuk voor hoofdstuk. Neem een kleine pauze als je een deel hebt gelezen en toegepast. Ga vervolgens naar het volgende deel; lees dit ook weer hoofdstuk voor hoofdstuk. Als je het boek volledig hebt gelezen, kan je het als naslagwerk gebruiken. Neem het af en toe eens ter hand en kies een deel of een hoofdstuk om opnieuw te lezen en toe te passen. Je boekt hierdoor enorme vooruitgang. Verhaal Elk deel start met een verhaal, een voorbeeldsituatie. Een situatie die ik zelf heb beleefd als leidinggevende of die een deelnemer aan mijn trainingen of coaching deelde. De namen die ik gebruik, zijn niet de oorspronkelijke namen. Dit om de vertrouwelijkheid te respecteren. IMPACT-tip! Elk hoofdstuk eindigt met een IMPACT-tip. Dit is een korte en krachtige tip vanuit mijn jarenlange ervaring. Deze tips helpen jou om de IMPACT-methode nog sneller toe te passen. Zodat jij écht het verschil kan maken. 12

9 De IMPACT-methode Dit boek beschrijft in detail de IMPACT-methode die bestaat uit zes stappen of delen. De uitleg is zo praktisch mogelijk, zodat jij direct kan toepassen wat je leest. De bonus bij dit boek zorgt voor een extra hulp. Hier doorloop ik in het kort jouw zes succesfactoren. Het eerste deel van IMPACT met als titel Ik weet wat ik wil gaat uiteraard over jou: jij als mens en als leidinggevende. Krachtig en comfortabel leidinggeven start immers bij jezelf. Voor sommigen is dit een open deur intrappen. Voor anderen is het een openbaring. Ik houd je hier een spiegel voor, zodat jij jezelf kan bekijken. Zodat je even stilstaat om je bewust te worden wie je bent, wat je wilt als leidinggevende en waar je naartoe wilt groeien als leider. Het gaat eigenlijk ook niet alleen over jou. Heel wat zaken kun je ook toepassen op jouw medewerkers. Het start echter wel bij jou. Mijn team is er klaar voor is het volgende deel van IMPACT. Jouw team, de groep medewerkers waarvoor jij verantwoordelijk bent, heeft een ongelooflijk potentieel aan kwaliteiten. Je leert jouw unieke medewerkers beter kennen. Zodat jij hen kan helpen verder te groeien. Naast de individuele ontwikkeling, beschrijf ik je ook hoe je jouw team verder vormt naar een topteam. Nu zijn jullie er klaar voor. Het derde deel van IMPACT gaat over passie. Passie drijft namelijk jouw organisatie. Jouw passie en die van jouw medewerkers zorgen voor een energieke motor in jouw organisatie. Een motor die ervoor zorgt dat zowel de voorbereiding als de uitvoering van het werk gebeuren met een enorm enthousiasme. Communicatie en opvolging zijn hierbij twee bijkomende succesfactoren. De IMPACT-methode 15

10 Al doende leert men, of anders gezegd: door plannen uit te voeren gaan zaken goed lopen en andere weer minder goed. Belangrijk hierbij is het Aanpakken van verbeterpunten, zoals je kunt lezen in het vierde deel van IMPACT. Hierbij is de kwaliteit van jullie communicatie heel belangrijk. Een goede samenwerking binnen het team draagt bij aan het komen tot meesterwerken. Hier gaan het operationele (korte termijn) en het strategische (lange termijn) hand in hand. In het voorlaatste deel van IMPACT heb ik het over Coachen van mijn team. Al jouw medewerkers zijn verschillend. Zelfs als ze dezelfde functie hebben. Dit vereist dus een heel diverse aanpak. Als je dit goed doet, zie je jouw medewerkers groeien en bloeien. Alles zal veel gemakkelijker verlopen. Met aandacht voor de toekomst slagen jullie erin om deze ook samen te realiseren. Zodat jullie Telkens samen genieten. Dat is het zesde en laatste deel van IMPACT. Dit stelt jullie in staat om naar topprestaties toe te werken en deze ook effectief te realiseren als echte toekomstige wereldkampioen. Dé wereldkampioen heeft recht om te vieren en te genieten. Jullie ook, doe het zeker. Ook als jullie geen wereldkampioen zijn, is het heel belangrijk om te genieten van jullie prestaties en de weg ernaartoe. IMPACT I Ik weet wat ik wil M Mijn team is er klaar voor P Passie drijft mijn organisatie A Aanpakken van verbeterpunten C Coachen van mijn team T Telkens samen genieten Ga op zoek naar kleine dingen die, om toe te passen, eigenlijk weinig energie vragen. Pas deze vervolgens consequent toe. Wat gebeurt er dan? Ja, een bruuske beweging aan het roer van een olietanker levert direct niets op. Een kleine koerswijziging levert na lang aanhouden een totaal andere bestemming op. Maak gerust, net zoals ik, aantekeningen in dit boek. Welke kleine dingen kom je allemaal tegen? Ben je klaar om te starten? 16

11 IMPACT Deel 1 Ik weet wat ik wil

12 Na mijn universitaire studies krijg ik mijn eerste functie als leidinggevende. Uiteraard ben ik heel trots. Je kent dat gevoel waarschijnlijk ook wel. De eerste dag is als het ware je eerste schooldag op een nieuwe school herbeleven. Aan de ene kant is het heel interessant om een nieuwe organisatie en nieuwe mensen te leren kennen en aan de andere kant is het toch best spannend. Om eerlijk te zijn overheerste de eerste dagen toch wel de spanning voor het nieuwe. De meeste medewerkers zijn technisch veel sterker dan ik. Ik voel me minderwaardig. Ik laat de boel maar lopen zoals het nu loopt. Ja, eerder een houding van laissez faire, laissez passer ( laat begaan, laat doorgaan ). Dus op het gebied van leidinggeven ben ik heel passief. Ik steek mijn kop niet boven het maaiveld. Laat staan dat ik me laat zien. Ik laat me leven door mijn leidinggevenden en mijn medewerkers. Ik laat me eigenlijk ook leiden door mijn medewerkers en leidinggevenden. Ik heb geen eigen stijl en geen eigen persoonlijkheid. Ik cijfer mezelf meer en meer weg en duw mezelf naar de achtergrond. Op een bepaald moment stel ik vast dat het eigenlijk niet uitmaakt of ik er wel of niet ben. Ik dobber als het ware op een meer, een zee, een oceaan, afhankelijk van de situatie waarin ik zit. Ben ik mezelf? Voel ik me hier goed bij? Twee vragen waarop ik eerlijk nee antwoord. Ik vraag ook aan niemand hulp. Ik weet niet wat ik zou moeten vragen en heb zelf geen vraag. Ik voel me alleen op de wereld. Ik verberg me niet alleen figuurlijk (bijvoorbeeld op vergaderingen) maar ook letterlijk. Ik loop mee met de anderen. Onopvallend in het grotere geheel. Ik laat de boel maar lopen en zie het wel. Misschien is mijn volgende functie wel anders/beter, denk ik. Achteraf besef ik wat er speelt: om eerlijk te zijn ik weet niet wat ik wil. 18 IMPACT - Ik weet wat ik wil

13 1 Ik als leidinggevende Persoonlijk leiderschap is het proces van het je voor ogen houden van je visie en je waarden en je leven aanpassen om congruent te zijn. (Stephen Covey) Jouw competenties Competenties zijn de verzameling van kennis, vaardigheden en attitudes. Het gaat dus over het kennen, kunnen en het zijn. Of anders gezegd: de kennis is het kennen, het weten. Bijvoorbeeld: ik ken de formule voor het berekenen van een oppervlakte van een vierkant. Vaardigheden zijn het kunnen; de kennis kunnen toepassen. Bijvoorbeeld: ik weet hoe ik een band van mijn autowiel kan vervangen en ik kan het ook uitvoeren. Ik kan dus ook daadwerkelijk een autowiel vervangen. Attitude ten slotte, is het zijn, onze houding. Hoe reageren we en hoe stellen we ons op. Hoe klantvriendelijk neem jij bijvoorbeeld de telefoon op? Attitudes zijn een stuk moeilijker te omschrijven dan kennis en vaardigheden. Toch is het belangrijk om die klantvriendelijkheid in het bijzonder of een attitude in het algemeen, Ik als leidinggevende 19

14 concreet te omschrijven. Wat bedoelen we ermee, of wat bedoelen we juist niet? Iedereen heeft een pak competenties, die hij kan inzetten in het dagelijkse leven. Dus niet alleen op het werk en thuis, maar ook daarbuiten. Als je stilstaat bij jouw competenties, dan kan je waarschijnlijk wel opsommen wat jouw kennis en vaardigheden zijn. Ook lukt het je waarschijnlijk wel inhoud te geven aan jouw attitudes. Bij het beschrijven van jouw competenties is het handig om ook op te schrijven wat je nog niet kent, kan en wie je eigenlijk wilt zijn. Hierover lees je straks meer. Jouw handelen Als je terugkijkt, stel je waarschijnlijk, net als ik, vast dat je heel wat hebt geleerd. Niet alleen op school, maar ook tijdens jouw opvoeding en door mensen in jouw omgeving. Van al het geleerde zijn er veel dingen die je nu al toepast waardoor je goede en mooie resultaten haalt. Dit is motiverend. Jouw handelen is een reflectie van alles wat je hebt geleerd en wat je toepast. Waarschijnlijk zijn er ook dingen waarvan je zegt: Ja, ik heb dat ooit geleerd, maar pas het eigenlijk niet (meer) toe. Het kan interessant zijn om na te gaan welke dingen je weet, maar niet (meer) toepast. Ja je weet meer dan je zelf beseft. Door ook deze dingen consequenter toe te passen, bereik je betere resultaten en voel je je gelukkiger. Natuurlijk zijn er ook dingen die je nog niet hebt geleerd, maar die je graag wilt leren toepassen in de praktijk. Hierop kom ik later in het boek terug. Herken je het volgende voorbeeld? Je weet dat een to-dolijst belangrijk is als je je tijd goed wilt beheren en beheersen. Als ik een to-dolijst toepas, haal ik mooie resultaten. Als ik hem echter niet toepas, ben ik ontevreden over mijn resultaat. Dat geldt ook voor jou. Pas consequenter toe wat je leert, dan haal je betere resultaten. 20 IMPACT - Ik weet wat ik wil

15 Jouw rugzak is gevuld Het is heel interessant om jouw competenties op te schrijven. Zet op een vel papier al jouw kennis, vaardigheden en attitudes. Je beschrijft zo concreet mogelijk welke dit zijn. Het is alsof je een cv maakt over jezelf, waarbij je deze anders indeelt dan normaal. Deze lijst maakt zichtbaar wat jij allemaal kent en kan en hoe je je gedraagt. Beperk je niet alleen tot het professionele, maar denk veel ruimer dan dat. Je kan het visueel sterk maken door je vel papier landscape te maken en te verdelen in drie kolommen (kennis, vaardigheden, attitudes). Daarna vul je met een pen de kolommen in. Je zal vaststellen dat jouw rugzak al goed is gevuld. Een gevulde rugzak stelt jou in staat om bepaalde dingen te doen. Misschien zitten hier ook hele bijzondere dingen bij. Hoe breder, ruimer en dieper je denkt over jouw competenties, hoe vollediger het beeld over jezelf wordt. Eventueel kan je ook je partner, familie, vrienden, collega s en andere bekenden hierover bevragen om een duidelijker en helderder beeld over jezelf te krijgen. Hoe concreter de lijst is, hoe meer je eruit haalt. Vul ook in de toekomst de lijst verder aan met nieuwe competenties die je hebt opgedaan. Jouw rugzak verder vullen Jouw rugzak verder vullen, helpt je om verder te groeien, om succesvoller en gelukkiger te zijn. Momenteel zitten in jouw rugzak alle competenties die je hebt. Waarschijnlijk heb je nog competenties die je verder wilt ontwikkelen, of volledig nieuwe competenties die je wilt aanleren. Dat is schitterend, want hierdoor word jij beter en beter. Denk eens terug aan toen je 6 jaar was. Wat zat er toen in je rugzak? En als je denkt aan toen je 18 jaar was. Wat zat er toen in je rugzak? Al behoorlijk wat meer competenties hé. Dat is mooi. Je groeide, leerde nieuwe dingen, je paste deze ook toe, en je rugzak werd voller en voller. Wat is er momenteel nog niet goed? Wat kan er nog beter? Wat pas je nog niet toe? Dat zijn enkele vragen die je jezelf kan stellen, zodat je duidelijker kan bepalen wat je nog moet leren. Gedurende het Ik als leidinggevende 21

16 lezen van dit boek kom je zaken tegen waarvan je zegt: Hier kan ik nog mee aan de slag of ja, hier wil ik meer over weten, Noteer de zaken die jij nog kan leren om een bewustere leidinggevende te worden. Zo geef je deze zaken meer aandacht en wat je aandacht geeft, groeit en bloeit. Gedachten en gedragingen Denken, voelen en handelen staan alle drie nauw met elkaar in verbinding. Ons denken beïnvloedt namelijk ons voelen en ons voelen heeft invloed op ons handelen. Wat je denkt, voel je daarna en ga je ook uitstralen in jouw doen en gedrag. Een klein voorbeeld: je staat s morgens op en kijkt naar buiten. Het regent pijpenstelen. Je denkt: Hé, bah, wat een snertweer. Dat is niet fijn. Er flitsen daarnaast nog enkele negatieve gedachten door je hoofd. Je voelt je hierdoor ook niet lekker. Eigenlijk heb je weinig zin om de dag te beginnen. Je gedraagt je ook negatief en hebt geen zin om je netjes klaar te maken voor je werkdag. Vervolgens rijd je met je auto naar het werk en beland je in een monsterfile. Je vloekt, bent boos en slaat op je stuur. Die negatieve, beperkende gedachten die je had bij het opstaan, geven je blijkbaar negatieve emoties waardoor je je minder positief gedraagt. Als je daarentegen s morgens positief uit je bed springt en actief dingen doet, dan geven deze positieve gedachten jou positieve gevoelens. Hierdoor gedraag je je ook positief. Jouw positieve gedrag en stimulerende handelingen, jouw doen, hebben invloed op jouw omgeving. Gedachten hebben dus een enorme invloed op jouw gedragingen. De vier leerfasen Als we iets nieuws leren, doorlopen we vier leerfasen, te weten: Onbewust onbekwaam (OO) Bewust onbekwaam (BO) Bewust bekwaam (BB) Onbewust bekwaam (OB) 22 IMPACT - Ik weet wat ik wil

17 Graag leg ik je deze fasen uit aan de hand van een praktisch voorbeeld. Toen ik 6 jaar was en ik in de auto van mijn vader zat, besefte ik niet wat een auto voor mij kon betekenen. Ik was onbewust onbekwaam, dat wil zeggen dat ik niet wist dat ik het niet kon. Enkele jaren later, toen ik ongeveer 16 jaar was, begon ik te beseffen dat een auto me van A naar B kon brengen, veel sneller en veel droger (toch belangrijk in dit land). Ik begreep ook dat ik nog niet kon rijden, laat staan dat dit al mocht. Ik was dus bewust onbekwaam. Toen ik bijna 18 jaar was, schreven mijn ouders me in bij een rijschool om te leren autorijden. Niet altijd zo gemakkelijk in het begin. En nog heel regelmatig maakt de auto extra geluiden als ik naar een andere versnelling schakel. Ik werd toen bewust bekwaam. Maar ik moest hierbij nog wel goed bedenken wat ik in welke omstandigheid moest doen. Als ik nu rijd, denk ik als het ware niet meer na. Alles verloopt automatisch. Ik ben dus onbewust bekwaam. Als er zich echter iets speciaals voordoet op de weg, dan ben ik plotseling, in het moment, heel bewust en bekwaam om te reageren. Deze vier fasen doorloop je telkens als je iets nieuws leert: van onbewust onbekwaam via bewust onbekwaam en bewust bekwaam naar onbewust bekwaam. Zolang je je niet in de fase bewust onbekwaam bevindt, kan je niet starten met leren. Je kan meer dan je denkt! Je krijgt waarschijnlijk al een beter beeld over wat je nog kan leren. Maar ook als dat niet zo is, is dat niet erg. Tijdens het lezen van dit boek ontdek je zeker nog nieuwe zaken. Als je al wel een beeld of idee hebt, dan is het interessant om dit op te schrijven. Maak gewoonweg een lijst. Voorzie deze lijst van drie kolommen. In een eerste kolom noteer je wat je wilt leren. Stel jezelf hierbij de vraag: Wil ik dit ook écht leren? Willen heeft veel te maken met zin hebben om en motivatie. We zeggen ook weleens waar een wil is, is een weg. Inderdaad dat is zo. Naarmate je verder leest in dit boek, begrijp je dit steeds beter. Ik als leidinggevende 23

18 In de tweede kolom van je lijst, stel je de vraag Kan ik dit al? Je antwoordt met OK of NOK. Wat doe je dan als er in de tweede kolom NOK staat? Wel, dan ga je op zoek naar een manier waarop je deze competentie kan verwerven. Vermeld in de derde kolom vervolgens wanneer je dit gaat doen. Als in je eerste kolom staat een website in WordPress zelf bouwen, en je hebt al kennis van WordPress, dan plaats je in de tweede kolom OK. Wanneer je die kennis nog niet hebt, dan schrijf je NOK. In dit WordPress-voorbeeld kun je kennis verwerven van WordPress door het volgen van een online cursus. Door deze oefening te doen, besef je dat je eigenlijk meer kan dan je dacht! Klopt dit ook voor jou? Elke reis van 1000 mijlen, start met een eerste stap. Elke reis richting een bepaalde bestemming start met die ene stap: de eerste stap. Dit is meestal ook de moeilijkste stap. Daarna is het een kwestie van doorzetten, verder te doen en vooruitgaan. Weet ook dat als je richting een bestemming gaat, je je niet altijd in een rechte lijn richting je doel ontwikkelt. Een vliegtuig dat naar een bepaalde bestemming vliegt, is gemiddeld meer dan 90 % niet op koers, maar bereikt altijd zijn bestemming. Dus ook als je niet op koers zit, kan je jouw bestemming bereiken. Erger nog, je zal veelal niet op koers zitten en toch je bestemming bereiken, als die bestemming uiteraard duidelijk en helder is. Als je weet waar je naartoe wilt, wat je wilt leren (jouw bestemming dus) dan kun je een plan opstellen om die bestemming te bereiken. Lukt het niet om zelf je plan in te vullen, ga dan te rade bij familie, vrienden, collega s of experts op dit gebied. Als je weet wat je moet leren, is het een kwestie van doen. Zet die eerste stap, doe en stap in de actie. Evalueer vervolgens om te kijken of je nu dichterbij jouw doel, je bestemming, bent gekomen of juist niet. Evalueren om te ontwikkelen; hierover heb ik het verderop in dit boek nog, omdat dit enorm belangrijk is. Bepaal jouw bestemming, maak je plan en kom in actie. 24 IMPACT - Ik weet wat ik wil

19 Walk your talk Om zoveel mogelijk duidelijkheid te creëren naar jouw medewerkers weet je dat het belangrijk is om te zeggen wat je gaat doen. Helaas is dat echter net niet genoeg. Het is de helft van het verhaal, want het is nog belangrijker dat je doet wat je zegt. Het is immers gemakkelijk om te zeggen wat je gaat doen en je er vervolgens niet aan te houden. Waarschijnlijk herken je deze situaties wel, waarbij je eigenlijk een belofte deed en deze niet nakwam. Als medewerker heb je dit misschien zelf ook meegemaakt bij jouw leidinggevende. Weet je nog hoe je je toen voelde? Dat is niet zo prettig hé? Zeg wat je doet en doe wat je zegt. Op die manier ben je zo écht mogelijk en mensen houden van authentieke mensen. Authentieke leiders worden meer gewaardeerd, omdat ze rechtlijniger, voorspelbaarder, duidelijker, enz., zijn. Medewerkers houden van authentieke, échte leidinggevenden. Jij kan hieraan werken door jezelf de vraag te stellen: Zeg ik wat ik doe en doe ik wat ik zeg? Het antwoord op deze vraag helpt jou om nog échter, authentieker en nog meer jezelf te zijn. Ik weet dat dit niet altijd even gemakkelijk is. Maar als je hiermee bewust bezig bent, word je steeds échter. In het Engels zeggen ze walk your talk. Zowel jouw wandelen als jouw spreken worden steeds een spiegel van elkaar. Practice what you preach Zeggen en doen lopen niet altijd even synchroon met elkaar. Het is echter belangrijk om de dingen te doen die je zegt. Practice what you preach geeft aan dat je toepast wat je ook verkondigt. Een voorbeeld is dat je als leidinggevende feedback geven en ontvangen belangrijk vindt en je bijna nooit feedback geeft aan jouw medewerkers. Wat gaan je medewerkers dan denken? Dat is een leuke leidinggevende die we hebben, hij zegt dat feedback geven en ontvangen belangrijk zijn, maar hij doet het zelf niet. Dus feedback Ik als leidinggevende 25

20 geven is minder belangrijk. Hoe gaan jouw medewerkers zich voelen? Waarschijnlijk niet zo goed. Ze verwachten iets en het komt niet. Dat kan leiden tot frustraties en andere negatieve emoties. Als de medewerkers jou, als hun leidinggevende, feedback geven en je reageert er niet op, worden ze nóg meer bevestigd in hun denken en voelen. Ze zullen dan nog minder feedback geven. Hun vertrouwen in jou als leidinggevende wordt steeds minder. Ze zullen zelfs zeggen: Wat hij zegt en doet klopt toch niet. Luister dus maar niet te veel naar hem. Je geloofwaardigheid krijgt steeds meer een deuk en je krijgt steeds minder gedaan van jouw medewerkers. Blijf daarom zelf effectief toepassen wat jij vraagt aan jouw medewerkers. Als je feedback geven en ontvangen belangrijk vindt, geef dan ook feedback aan je medewerkers en laat hen feedback geven aan jou. Zet jouw woorden in de praktijk en blijf dit consequent doen. Congruentie (binnen en buiten) Jouw buitenkant straalt uit hoe je binnenkant is. Hoe je denkt en voelt, straal je uit in jouw gedragingen. Er is dus een overeenkomst tussen je buiten- en je binnenkant. In de literatuur over communicatie kom je ook het woord congruentie tegen. Ben jij ook congruent? Dat wil zeggen: komen jouw binnen- en buitenkant met elkaar overeen? Kan het zijn dat jouw buitenkant niet overeenkomt met je binnenkant, met wie je echt bent? Ja, dat kan. Het volgende voorbeeld toont dit. Jij bent leidinggevende. Een van je medewerkers komt naar jou toe met de melding: Er is een probleem met de productie en ik heb dit en dat ondernomen om het te verhelpen. Eigenlijk vind je de acties niet zo goed en toch zeg je oké. Op welke manier zeg je die oké? Je voelt dat die oké eigenlijk niet zo oké voor jou aanvoelt. Je bent dus niet echt congruent. Dat wat je denkt en voelt over die actie (je binnenkant) en dat wat je zegt (je buitenkant) komen niet echt met elkaar overeen. Jij voelt dat vast ook. Waarschijnlijk vraag je je af: Zou mijn medewerker dat ook zo voelen? 26 IMPACT - Ik weet wat ik wil

21 Hoe congruenter je door het leven gaat, hoe beter je je voelt en hoe beter je medewerkers zich voelen. Want de medewerker die daarnet bij jou kwam om zijn mededeling te doen, gaat weg met gedachten en een gevoel van: Meent mijn baas dat nu écht! Hoe congruenter, hoe echter, hoe duidelijker. Verderop in dit boek bespreek ik enkele technieken die je daarbij kunnen helpen. Jouw behoeften, verwachtingen, groei Vragen die je helpen om jouw behoeften te leren kennen zijn: Wat heb je nog nodig om te groeien? Wat heb je nog te leren? Je verwachtingen helder krijgen, zorgt ervoor dat je sneller en beter leert. Meestal krijg je heel bewust antwoorden op die vragen. Soms moet je wat gaan zoeken. Alternatieve vragen die je jezelf kan stellen zijn: Waarmee heb je het moeilijk? Wat vind je lastig? Je krijgt een bewust antwoord op deze vragen omdat je je hierop focust. Soms krijg je ook onbewust antwoorden. Je denkt niet expliciet na over de vraag, maar plotseling komt er een antwoord op jouw weg. Of er gebeurt iets waardoor je denkt: Nu begrijp ik het. Ja, onbewust gebeurt er heel wat en hoe meer je hierop let, hoe meer je merkt dat jouw onderbewustzijn jou ook verder kan helpen. Als je zelf de antwoorden niet vindt op deze vragen, stel ze dan aan anderen (jouw partner, familie, vrienden, collega s, enz.). Misschien vind je het moeilijk om deze vragen direct te stellen. Via een omweg kom je zeker ook tot antwoorden. Let er eens op hoe mensen naar jou reageren in bepaalde situaties. Wat leer je hieruit over je mogelijke groei? Ik als leidinggevende 27

22 Start jouw zoektocht Misschien vraag je je af: Hoe kan ik nu starten? Dat is eigenlijk vrij eenvoudig. Stel jezelf om te beginnen deze vraag. Het schitterende aan mens-zijn is dat als je een vraag hoort of leest, je eigenlijk automatisch begint na te denken. Je kan niet niet-nadenken bij het horen van een vraag. Een vraag levert altijd een antwoord op. Meestal krijg je vrij snel een antwoord op je vraag. Soms duurt het wat langer, doordat je in je hoofd met andere dingen bezig bent. Het is dus heel belangrijk dat je je afzondert als je jezelf deze vraag stelt. Zodat je je goed kunt concentreren op deze vraag. Wat als er echt niets in je opkomt. Kan dat? Inderdaad dit kan. Geef echter niet te snel op. Vind je nu echt niets (ben je hier zeker van), vraag dan raad aan iemand anders. Als je met twee mensen op zoek gaat naar antwoorden op één vraag, is de kans heel groot dat je heel wat antwoorden vindt. Een antwoord van de ene persoon, kan de andere persoon ook stimuleren en inspireren om tot nog andere antwoorden te komen. Zo creëer je als het ware een verzameling van antwoorden op jouw vraag. Achteraf selecteer je met welke antwoorden je verdergaat. Start jouw zoektocht nu, door jezelf de vraag te stellen en jezelf antwoorden te geven. Het pad naar succes en geluk Succes en geluk zijn twee heel belangrijke begrippen die we meestal heel persoonlijk invullen. Ik zal deze beide woorden niet in detail voor jou invullen. Het enige dat ik meegeef, is dat voor mij succes vooral te maken heeft met resultaat (zichtbare en tastbare dingen) en geluk meer te maken heeft met het relationele (de voelbare zaken). Voor de rest ga ik beide begrippen niet verder definiëren. Het is belangrijk dat jij de tijd neemt om helder te krijgen wat succes en geluk voor jou betekenen (dat verschilt immers van mens tot mens). Je kan jezelf daarna ook de vraag stellen: Wat betekenen succes en geluk voor mij als leidinggevende? Ga nu nog een stap 28 IMPACT - Ik weet wat ik wil

23 verder: Wanneer kan ik als leidinggevende écht genieten en met plezier leidinggeven? Vooral met het antwoord op deze laatste vraag gaan we verder in dit boek. Wanneer je deze vragen nu nog niet goed kan beantwoorden, is dat niet erg. Je krijgt hierover zeker meer duidelijkheid tijdens het vervolg van dit boek. Als je op een groot schip helemaal alleen op de voorsteven staat (ja, zo n beetje als in de film Titanic ), wat zie je dan als je voor je kijkt? Zie je dan het pad dat je moet volgen? Nee, niet echt! Je ziet wel de richting waarnaartoe het schip vaart en de vele mogelijkheden om daar te komen. Als je daarentegen naar de achtersteven van het schip gaat en kijkt waarvandaan het schip komt, zie je dan een duidelijk pad? Ja. Dat is bijzonder hé. Je ziet dus waar het schip vandaan komt. Je ziet een omgekeerde V. Waarbij de punt van de V staat voor de plaats waar je nu bent. De basis van de V, het breedste gedeelte, geeft aan waarvandaan je echt komt. Welnu, daar tussenin zit de weg die we gevaren hebben. Ga eens terug in de tijd en verdeel voor de vorm jouw leven in blokjes van 5 à 10 jaren. Stel je telkens de vraag: Wat was voor mij in dit tijdsblok het allerbelangrijkst? Plaats de antwoorden van de verschillende tijdsblokken vervolgens in de omgekeerde V. De basis is je geboorte en de punt van de V is nu. Verbind al deze belangrijke zaken en waardevolle dingen uit jouw leven. Dit geeft de richting aan waarnaartoe jij nu beweegt. Kom In Actie Nù! Stap in de actie, blijf niet stilzitten of stilstaan. Experimenteer, ga aan de slag met nieuwe dingen en evalueer hoe deze lopen. Sta eens stil bij de uitdrukking: Als ik altijd doe wat ik altijd deed, zal ik altijd krijgen wat ik altijd kreeg. Ja, dat is jammer hé. Als je niet verandert, hoe wil je dan andere resultaten krijgen? Durf de stap te zetten om te veranderen, om te verbeteren, om te groeien, om te worden wie je écht bent. Als je nieuwe dingen toepast, krijg je nieuwe resultaten. Ik als leidinggevende 29

24 Deze nieuwe resultaten zetten je aan om nog verder vooruit te gaan, meer nieuwe dingen te proberen en te doen. Experimenteer met veel nieuwe dingen, zodat je verder de rand van jouw comfortzone aftast, want daar liggen jouw leren, groei, succes en geluk. Alle resultaten die je tot nu toe behaalde, lagen binnen jouw comfortzone. Verlaat deze, leer nieuwe dingen, kom in actie en zoek de randen van jouw comfortzone op. Herinner je je nog toen je leerde lopen. Ja, dat was een serieuze stap (letterlijk en figuurlijk) uit jouw toenmalige comfortzone. En lukte dit? Niet meteen hé. Je probeerde rechtop te staan. Wat gebeurde er? Je viel om. Wat deed je toen? Je stond weer op. Wat gebeurde er toen? Je viel weer om. Wat deed je toen? Je stond weer op. Ja, je bent blijven doorzetten. Door jouw discipline ben je erin geslaagd om te leren lopen: Ik kan lopen. Ik loop. Ga op zoek naar andere successen die je ooit behaalde. Houd die vast en denk hieraan regelmatig terug. Dit helpt je om verdere stappen te zetten in het vergroten van jouw comfortzone. Als je jouw actuele comfortzone verlaat, maak je jouw comfortzone groter en groter en word je steeds beter jezelf. Je laat jouw kwaliteiten steeds meer schijnen. Je wordt eigenlijk de persoon die je écht bent. De persoon die zijn ongelofelijke potentieel ook écht gebruikt. Kom In Actie Nù! Experimenteer met nieuwe dingen. In dit boek geef ik je heel wat praktische tips. Pas deze ook toe. Evalueer ze vervolgens om je verder te ontwikkelen richting die succesvolle en gelukkige leidinggevende die je mag zijn. Jij kan met plezier leidinggeven. Je mag er ook écht van genieten. Jij mag en moet als mens succesvol en gelukkig zijn. Maak plezier en geniet van het leven. Kom In Actie Nù. In hoofdstuk 2 kijken we naar jouw directe omgeving, jouw medewerkers.! 30 Krachtig en comfortabel leidinggeven start bij jezelf. Weet wie je wilt zijn als leidinggevende en leef ernaar. IMPACT - Ik weet wat ik wil