Onderwerp: Actualisering beleidsregels Wmo 2015 Samenvatting

Transcriptie

1 Datum: 12 oktober 2016 Sector/stafafdeling: SLZ/Beleid Portefeuillehouder: Wethouder Borgonjen Ontworpen door: B. Oomens Onderwerp: Actualisering beleidsregels Wmo 2015 Samenvatting De gemeenten op Voorne hebben de beleidsregels Wmo 2015 zoals opgesteld voor de transitie geëvalueerd. In het besluit maatschappelijke ondersteuning Brielle 2017 dat nu voorligt zijn waar mogelijk de procedures vereenvoudigd en/of verduidelijkt. Ook wordt meer invulling gegeven aan het begrip maatwerk. Dit besluit is vormgegeven in samenwerking met de gemeenten op Voorne. De belangrijkste wijzigingen betreffen: - Financiële aanpassingen: hogere tegemoetkoming voor sportrolstoel en (nieuw) een tegemoetkoming voor overige meerkosten in verband met sport; gelijkstelling van de verhuiskostenvergoeding aan de hoogte van de landelijke verhuiskostenvergoeding. - Verduidelijking van het beleid ten aanzien van het verstrekken van het persoonsgebonden budget (pgb). - Aanpassing van de tariefstelling voor het pgb bij begeleiding: Voor de hoogte van het persoonsgebonden budget, wordt aangesloten bij de tarieven voor zorg in natura (zin) voor een indicatie licht, midden of zwaar, daar waar er voorheen alleen een gemiddeld tarief was. Het daadwerkelijke budget dat wordt uitgekeerd is gerelateerd aan de wijze waarop de zorg wordt ingekocht. Is dit bij een professionele zorginstelling dan geldt 100% van het zin tarief, indien het een ZZP-er betreft is het 80% en indien de zorg door een persoon uit het sociale netwerk wordt geleverd, is het 50% met een maximum van 20,00. - De hoogte van het persoonsgebonden budget voor huishoudelijke ondersteuning is eveneens afgestemd op de geldende tarieven voor zorg in natura, specifiek het exces tarief Huishoudelijke Ondersteuning en hier gelden dezelfde percentages als hiervoor. - Met dit besluit voldoet de gemeente aan de uitspraken van de Centrale Raad voor Beroep voor de Huishoudelijke ondersteuning. Dit houdt in dat er een normenkader als bijlage is opgenomen voor een schoon en leefbaar huis en dat de werkwijze rondom de aanvraag aangepast wordt waarmee de gemeente voldoet aan de plicht om zelf onderzoek te doen en maatwerk te leveren. Deze wijzigingen zijn afgestemd met de VNG. De ASD adviseert positief. De ASD en afdeling Voorzieningen waren van het begin af betrokken bij de evaluatie. Na besluitvorming worden belanghebbenden op passende wijze geïnformeerd. Gevraagde beslissing college: 1. Het besluit maatschappelijke ondersteuning Brielle 2017 vast te stellen. 2. De commissie samenleving schriftelijk te informeren. 3. De ASD schriftelijk te informeren. Besluitvormingstraject College 25 oktober 2016 Commissie BZM Commissie Samenleving I Commissie Grondgebied Raad pag. 1 van 7

2 Onderwerp: Actualisering beleidsregels Wmo Inleiding De gemeenten op Voorne hebben de beleidsregels Wmo 2015 en Jeugdhulp zoals opgesteld voor de transitie geëvalueerd. De beleidsregels waren destijds gebaseerd op de modelverordening en beleidsregels van de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Aanleiding voor de herziening is dat in de praktijk bleek dat een aantal zaken niet goed geregeld was, soms niet vriendelijk voor de klant of in de uitvoering onhandig. Ook willen de gemeenten de beleidsregels voor Jeugd en Wmo meer op elkaar afstemmen. Tot slot maken gerechtelijke uitspraken met betrekking tot Huishoudelijke Ondersteuning het noodzakelijk om beleidsregels voor de Wmo te herzien. In het besluit maatschappelijke ondersteuning Brielle 2017 dat nu voorligt zijn waar mogelijk de procedures vereenvoudigd. Het doel is een simpeler aanvraagproces, vermindering van papierwerk en een snellere doorlooptijd voor de klant. Ook wordt meer invulling gegeven aan het begrip maatwerk. Dit besluit is vormgegeven in samenwerking met de overige twee gemeenten op Voorne. Met als resultaat dat sprake is van grote uniformiteit. Op enkele punten (zie hieronder) wijken de gemeenten af. 2. Beoogd effect Een verbeterde en meer op de klant afgestemde, uitvoering van de Wmo 2015, waarmee de gemeente voldoet aan de meest recente gerechtelijke uitspraken over de hulp bij het huishouden. 3. Argumenten Duidelijkere structuur en betere afstemming met de beleidsregels Jeugd. Naast de verordening Wmo 2015, had de uitvoering te maken met beleidsregels Wmo, een uitvoeringsbesluit Wmo en een toelichting. Beleidsregels en uitvoeringsbesluit sloten niet op alle onderdelen naadloos op elkaar aan, wat voor onduidelijkheid zorgde. Daarnaast stond in de beleidsregels veel beschrijvende tekst, die eerder thuishoort in een toelichting of handleiding. Tussen beleidsregels Wmo en Jeugd bestonden ook de nodige verschillen, onder meer met betrekking tot de tarieven voor een persoonsgebonden budget. Ook de opbouw was erg verschillend. Voor het besluit Wmo en de beleidsregels Jeugd is nu voor een zelfde opbouw gekozen, waarbij de beleidsregels geïntegreerd zijn in het uitvoeringsbesluit Wmo. Toelichtende tekst is verwijderd en komt terug in een aparte toelichting voor de uitvoering (handleiding). Verheldering van begrippen en richtlijnen Een deel van de wijzigingen hebben geen inhoudelijke gevolgen voor de klanten, maar zijn een verduidelijking van de regelgeving, wat het begrip bij zowel de uitvoering als de klant ten goede komt. De belangrijkste aanpassingen zijn: - aanpassingen in hoofdstuk procedures, waaronder verduidelijking van de aanmelding bij de centrumgemeente; - specifieke aandacht voor de mogelijkheid op onafhankelijke cliëntondersteuning; - verduidelijking van het afwegingskader bij toewijzing; pag. 2 van 7

3 - verduidelijking van de samenhang van de Wmo bij cliënten thuis met een Wlzindicatie; - verduidelijking van het begrip goedkoopst adequaat. Er zijn een aantal financiële aanpassingen doorgevoerd: - Geen eigen bijdrage meer voor zogenaamde zorgmijders (mensen die na inzet van bemoeizorg doorstromen naar een Wmo maatwerkvoorziening). Hiermee wordt voorkomen dat mensen vanwege de eigen bijdrage afzien van ondersteuning met als mogelijk gevolg dat ze zelf weer terugvallen en dat er overlast voor de omgeving ontstaat. In Brielle komen hiervoor 1-3 klanten per jaar in aanmerking. - De tegemoetkoming voor een sportrolstoel is verhoogd naar (was 3.000), daarnaast is er een tegemoetkoming mogelijk van 250, voor overige sportvoorzieningen als het gaat om meerkosten t.o.v. normale sportdeelname. Dit sluit beter aan bij de reële kosten die mensen maken. In de periode zijn er in totaal drie sportrolstoelen uitgegeven. - Het bedrag voor verhuiskosten bij noodzakelijke verhuizing van een ongeschikte naar een geschikte woning, wordt gelijkgesteld aan de hoogte van de verhuiskostenvergoeding op grond van de regeling Minimumbijdrage verhuis- en inrichtingskosten bij renovatie binnen het Burgerlijk Wetboek. Deze tegemoetkoming wordt jaarlijks vastgesteld en bedraagt met ingang van maart Het bedrag in het oude besluit was Naar verwachting zal er door deze verhoging van de Wmo-verhuisvergoeding minder beroep worden gedaan op bijzondere bijstand voor een verhuizing als dat gebeurt op grond van de Wmo. Het beleid ten aanzien van het persoonsgebonden budget is verduidelijkt en de tarieven zijn aangepast op de indicatiesteling: - De voorwaarden voor ontvangen van een persoonsgebonden budget zijn verduidelijkt met betrekking tot de motivatie, bekwaamheid van de aanvrager en de kwaliteit van het aanbod en de verantwoording. - Met betrekking tot de hoogte van het persoonsgebonden budget als het gaat om begeleiding, wordt aangesloten bij de tarieven voor zorg in natura voor een indicatie licht, midden of zwaar, daar waar er voorheen alleen een gemiddeld tarief was bepaald ongeacht de indicatie zwaar, midden of licht van 35,85 (2016). Ter toelichting hieronder een overzicht van de tarieven voor zorg in natura (2016): 1. Begeleiding individueel licht 41,05 Per uur 2. Begeleiding individueel midden 43,56 Per uur 3. Begeleiding individueel zwaar 64,38 Per uur Overigens zijn er in klanten met een pgb, meestal licht of midden, er zijn geen klanten die een indicatie begeleiding zwaar hebben. - Voor het bepalen van de hoogte van het tarief pgb begeleiding is verder bepalend of de zorg door een zorginstelling wordt aangeboden, door een professionele ZZPer of door iemand uit het sociale netwerk. Indien het een zorginstelling betreft geldt 100% van het Zorg in Natura tarief. Wanneer het om een ZZP-er gaat, wordt 80% vergoed. Dit omdat er bij deze personen geen sprake is van overhead kosten. Voor een pgb dat wordt uitgevoerd door iemand uit het sociale netwerk, is maximaal 50% van het tarief voor zorg in natura beschikbaar met een maximum van 20,00 per uur. - De hoogte van het persoonsgebonden budget voor huishoudelijke ondersteuning is eveneens afgestemd op de geldende tarieven voor zorg in natura, specifiek het exces tarief Huishoudelijke Ondersteuning. Tot nu toe was pag. 3 van 7

4 het pgb afgestemd op het bedrag voor de resultaatsfinanciering. Dit blijkt volgens de recente uitspraken van de Centrale Raad voor de Rechtspraak niet toegestaan. (zie verder hieronder). Overigens gelden de percentage 100% (bij professionele instelling), 80% (bij professionele ZZP-er) en 50% (sociaal netwerk) ook voor HO. We beogen met dit besluit te voldoen aan de rechtelijke uitspraken met betrekking tot huishoudelijke ondersteuning: In mei heeft de Centrale Raad voor de Rechtspraak uitspraak gedaan over hulp bij het huishouden. Het ministerie van VWS, de VNG, het Netwerk Directeuren Sociaal Domein (NDSD) hebben deze zomer samen met gemeenten gewerkt aan een bredere (onafhankelijke) analyse van de effecten van de uitspraken voor de uitgangspunten van de Wmo. De uitkomsten daarvan betekenen voor Brielle (en de gemeenten op Voorne) dat het principe van resultaatfinanciering gehandhaafd blijft maar dat wel enkele wijzigingen in beleid en uitvoering noodzakelijk zijn. Ad Beleid: Er moet een normenkader zijn waarin staat wat schoon en leefbaar is. Dit normenkader is in de bijlage bij deze nieuwe beleidsregels uitgewerkt. Het is gebaseerd op informatie die landelijk via VNG beschikbaar gesteld is. Ad Uitvoering: De procedure moet als volgt aangepast: na aanvraag, huisbezoek en toekenning krijgt de aanbieder opdracht tot het opstellen van een ondersteuningsplan. Dit ondersteuningsplan moet vervolgens (marginaal) getoetst worden door de gemeente en onderdeel zijn van de beschikking. Doordat het ondersteuningsplan onderdeel is van de beschikking, staat het open voor bezwaar en beroep. Dit betekent: - Er moet een format komen voor een ondersteuningsplan. Dit format is eveneens als bijlage bij de beleidsregels gevoegd, evenals een netwerkmatrix. De netwerkmatrix dient om in kaart te brengen wat eigen kracht is van de klant, wat zijn netwerk kan doen en welke voorliggende voorzieningen er zijn. Als resultaat wordt dan duidelijk geïnventariseerd welke werkzaamheden de aanbieder zal doen. Dit format moet onderdeel worden van contractafspraken met aanbieders. 4. Draagvlak en risico s Grote mate van overeenstemming tussen de drie gemeenten op Voorne De drie gemeenten hebben gezamenlijk de beleidsregels geëvalueerd en aangepast. Op hoofdlijnen is er overeenstemming. Er zijn enkele afwijkingen waar het gaat om: - Hellevoetsluis en Westvoorne stellen een vrijstelling voor op de eigen bijdrage voor mensen met een inkomen tot 110% van het minimum loon als het gaat om alleenstaanden 65- en 65+ en de meerpersoonshuishoudens 65+. Dit aansluitend op de regeling dat bij meerpersoonshuishoudens jonger dan 65 jaar van rijkswege vanaf 2017 geen eigen bijdragen Wmo meer wordt geïnd. De gemeente Brielle sluit vooralsnog aan bij het minimabeleid zoals afgestemd met de gemeente Nissewaard, dat ook de nodige voorzieningen kent om mensen met een laag inkomen en grote zorgkosten te compenseren, zoals de collectieve ziektekostenverzekering. - Hellevoetsluis en Westvoorne gaan over tot het innen van een eigen bijdrage bij woningaanpassingen voor minderjarigen, waar Brielle hiervoor (vanuit consistentie met Jeugdwet ) geen eigen bijdrage vraagt. - Hellevoetsluis en Westvoorne kiezen voor een tegemoetkoming voor het vervoer gebaseerd op reëel gereden kilometers waar gemeente Brielle voor een vast bedrag kiest dat overigens hoger is. pag. 4 van 7

5 Interne en externe afstemming met uitvoering De evaluatie van de beleidsregels is samen met de afdeling voorzieningen uitgevoerd. Suggesties voor verbeteringen van die kant zijn doorgevoerd en het nieuwe besluit kan rekenen op draagvlak bij de uitvoering. De grootste aanbieder van huishoudelijke ondersteuning (T-zorg) is, via Hellevoetsluis, nauw betrokken geweest bij het opstellen van de nieuwe werkwijze voor huishoudelijke ondersteuning. ASD De ASD is in vroeg stadium betrokken bij de evaluatie en actualisering. Dit heeft geleid tot een positief advies van de ASD (zie bijlage). Juridische houdbaarheid Op ons verzoek heeft de VNG meegelezen en nog de nodige verbetersuggesties gedaan. Deze zijn verwerkt in het voorliggende concept. Wel merkt de VNG op dat de houdbaarheid van de werkwijze met betrekking tot de huishoudelijke ondersteuning zich in de toekomst zal moeten bewijzen door middel van jurisprudentie. De voorgestelde werkwijze lijkt weliswaar te voldoen aan de huidige rechtspraak maar verwacht wordt dat belangenorganisaties deze werkwijze ook zullen willen toetsen bij de rechtbank. Alle cliënten huishoudelijke ondersteuning krijgen een nieuwe beschikking, wat uiteraard ook de mogelijkheid tot een bezwaar inhoudt. Risico op verdringing Zorg in Natura door persoonsgebonden budget bij Huishoudelijke ondersteuning (HO) Tot nu toe was het tarief voor pgb HO afgeleid van het tarief voor HO in natura en bedroeg 35,49 per week als het HO1 betreft. Op basis van de uitspraken van de CRvB en deze nieuwe beleidsregels zal voor de klanten met een pgb ook de netwerkmatrix ingevuld moeten worden en een ondersteuningsplan. Daaruit komt dan naar voren op hoeveel uur zij recht hebben. Klanten die nu ontevreden zijn over het aantal uren HO dat zij ontvangen in natura, zouden in de veronderstelling kunnen zijn dat de met een pgb zij meer uren zouden kunnen inkopen en willen overstappen. In de praktijk zal dit meevallen. Immers welk bedrag gekoppeld is, is afhankelijk van de vraag door wie de HO geleverd wordt. Als dit door een professionele instelling is, dan wordt het uurtarief van 20,00 (peildatum 2016) toegekend. Mocht het door iemand uit het sociaal netwerk geleverd worden, dan is het 10,00 per uur. De verwachting is dat de meeste mensen met een pgb iemand uit het sociaal netwerk inschakelen. Indien de klanten nu al een HO als natura voorziening ontvangen van een door ons gecontracteerde aanbieder, dan is er al een ondersteuningsplan. We mogen er van uit gaan dat de aanbieders realistische ondersteuningsplannen hebben opgesteld en het is daarom niet te verwachten dat een nieuwe toetsing zal leiden tot een grote afwijking van het eerder vastgestelde aantal uren. Het is wel zaak hierover de klanten goed te informeren. 5. Aanpak / uitvoering Na vaststelling van het besluit door uw college, zal dit geïmplementeerd worden. Voorstel is om de ingangsdatum op 1 januari 2017 te stellen. Dat geeft de medewerkers van beleid en de afdeling voorzieningen de tijd om werkwijzen aan te passen, overleg te hebben met aanbieders en de communicatie naar klanten te doen. Doorvoeren wijzigingen: - Met betrekking tot pgb begeleiding wordt voorgesteld om op basis van de zorgplannen bij de SVB na te gaan welk type aanbieder met het pgb-budget pag. 5 van 7

6 betaald wordt. Indien blijkt dat klant voordeel zal ondervinden bij de nieuwe tarieven, zal hem een nieuwe beschikking met ingang van 1 januari 2017 aangeboden worden. Als dit niet het geval is, stellen we voor om de huidige beschikking door te laten lopen tot het eind van de indicatie, tenzij de klant anders verzoekt. Voor nieuwe klanten wordt uiteraard wel de nieuwe tariefstelling direct doorgevoerd. - Specifiek met betrekking tot de aanpassingen bij de huishoudelijke ondersteuning, wordt voorgesteld om de implementatie onderdeel te maken van de reguliere herindicaties. Dit betekent dat alle cliënten binnen een jaar een adequate beschikking zullen hebben. De gemeente Hellevoetsluis heeft twee scenario s uitgewerkt, één waarin klanten die niet tevreden zijn met voorrang een nieuwe indicatie krijgen en één waarin binnen vijf maanden alle bestaande klanten een huisbezoek ontvangen en een nieuwe beschikking. Nog niet duidelijks is welk scenario gekozen zal worden. In Brielle krijgen klanten van de Wmo jaarlijks een huisbezoek, zodat de actuele situatie voldoende bekend is bij de gemeente. Daarom is een inhaalslag voor huisbezoeken zoals Hellevoetsluis mogelijk gaat maken niet noodzakelijk. Een uitzondering wordt gemaakt voor de cliënten die dit jaar bij de gemeente kenbaar gemaakt hebben niet in te stemmen met de huidige aanpak. Deze klanten (zes) zullen bij voorrang een nieuwe indicatie en beschikking krijgen. Uiteraard kunnen ook klanten die naar aanleiding van het nieuwe beleid daarom verzoeken wel eerder in aanmerking komen voor een nieuw onderzoek. Westvoorne zal een zelfde tijdspad kiezen als Brielle. 6. Communicatie De commissie Samenleving zal schriftelijk geïnformeerd worden. Het besluit zal op de website gepubliceerd worden. De cliënten voor wie het van belang is, zullen schriftelijk geïnformeerd worden over de wijzigingen. Overige belanghebbenden zullen geïnformeerd worden. 7. Organisatorische en/of personele aspecten De consulenten Wmo zullen een extra toets moeten doen op het ondersteuningsplan dat de aanbieder opstelt. In Hellevoetsluis is berekend dat de nieuwe werkwijze ongeveer 15 minuten meer tijd in beslag neemt. Met ongeveer 275 klanten betekent dit voor Brielle al snel 275 x ¼ = 68 uur. 8. Juridische aspecten Het besluit vormt, tezamen met de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015, het uitvoeringsbesluit maatschappelijke ondersteuning 2015 (algemene Maatregel van Bestuur Stb 2014, 420) en de Verordening maatschappelijke ondersteuning 2015 gemeente Brielle, het kader voor de uitvoering van de Wmo Kosten, baten en dekking In dit besluit zitten een aantal aspecten die met ingang van 2017 mogelijk meerkosten voor de gemeente opleveren. Dit betreft: - Verstrekking sportrolstoelen: 500 per rolstoel meer. Sportrolstoelen worden incidenteel verstrekt (nog geen één per jaar gemiddeld). - Tegemoetkoming meerkosten sporten: niet te voorzien is hoeveel klanten hierop een beroep zullen doen. pag. 6 van 7

7 - Verhuiskostenvergoeding per verhuizing meer. Gemiddeld wordt dit twee maal per jaar toegekend. - Hoger tarief voor pgb begeleiding, indien geleverd door een professionele aanbieder. De gemeente registreert niet welk type aanbieder ingezet wordt voor de lopende pgb s. Daardoor is het nu niet mogelijk om de eventuele meerkosten te berekenen. Gezien het aantal pgb s (9) en feit dat er geen pgb s zijn toegekend voor mensen met een indicatie zwaar zal het bedrag marginaal zijn. Daar staat tegenover dat er ook cliënten kunnen zijn die een lager budget hebben, doordat zij de ondersteuning uit het eigen netwerk betrekken. - Geen eigen bijdrage wordt gevraagd voor zorgmijders: het betreft hier 1-3 klanten per jaar die als zij een eigen bijdrage zouden moeten betalen, de ondersteuning uit de Wmo weigeren. Het betreft hier dus geen derving van inkomsten. De kosten vallen binnen de reguliere kosten voor de Wmo. Naar verwachting zullen de meerkosten beperkt zijn. Mocht in de loop van 2017 toch blijken dat er substantiële meerkosten zijn, dan zullen de ramingen in de Najaarwijziging 2017 worden aangepast. Bijlage(n): bijlagen meezenden - Concept besluit maatschappelijke ondersteuning Brielle 2017 pag. 7 van 7