best beleef de natuur

Transcriptie

1 beleef de natuur

2 Inhoudsopgave Voorwoord 3 1 Organisatie 3 A Bestuur 3 B Werkgroepen en activiteiten 5 C Leden en donateurs 5 D Huisvesting 6 E Algemene doelstelling en jaarprogramma 7 2 Verslag werkgroepen 8 A Jeugd 8 B Educatie 9 C Wandelingen 10 D Landschapsbeheer 13 E Scholen 13 F Planten 14 G Vogels 15 H Fotografie 15 I PR en Communicatie 16 J Ledenwerving 18 3 Contacten met derden 19 A Advies gemeente 19 B Projecten waarbij IVN Best betrokken is 19 4 Financieel jaarverslag Plannen Maart 2017 Samenstelling: Foto s: IVN Best: Marijke Abrahams, secretaris Bernard van Duijnhoven, PR en Communicatie Adrie Brands (blz. 3), Marjel van Dijk (blz. 5, 11), Wim Steenbergen (blz. 7), Marco Renes (blz. 9, 18, 21, 23 links), Tom Olsa (blz. 12, 14), Lou van der Aa (blz. 16), Wilma Burema (blz. 23 rechtsboven), Ronald Kemps (blz. 23 rechtsonder), Bernard van Duijnhoven (blz. 1) secretariaat.ivnbest@gmail.com 2

3 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van Meestal blader je door een jaarverslag om een globale indruk te krijgen wat er zoal gebeurd is in het afgelopen verenigingsjaar. Soms gaat het ongelezen de prullenmand in. Een enkeling pluist het uit. Dat kan uit nieuwsgierigheid zijn, maar ook om te kijken of de doelstellingen wel gehaald zijn. Niet ingezien de prullenmand in is zonde en naar mijn mening niet nodig. Het doet de makers en de desbetreffende vereniging geen recht. Ik wil het jaarverslag van IVN Best van 2016 vol trots onder uw aandacht brengen. Onze vereniging is erg actief geweest en heeft een heel scala van activiteiten uitgevoerd. Twee zaken wil ik eruit lichten. Wij hebben onze thuishaven weer in t Tejaterke. De toekomst zal moeten leren wat het uiteindelijke gevoel van ons zal zijn bij het vernieuwde Tejaterke. Wij hebben er weer een substantieel aantal nieuwe gidsen bij. Daar ben ik erg blij mee en trots op. De gidsen zijn per slot van rekening een zeer belangrijke schakel in de keten van het IVN. Zij zorgen in hoge mate of de doelstelling educatie en de natuur intrekken, wordt gehaald. Ik spreek mijn dank uit naar een ieder die op welke manier dan ook zich heeft ingezet voor IVN Best. Heb het volste vertrouwen in En beveel van harte aan dit jaarverslag in te zien, te lezen, te bestuderen en niet ongezien weg te gooien. Jan Ackermans, voorzitter IVN Best 1 Organisatie A. Bestuur o Voorzitter: Jan Ackermans o Secretaris: Marijke Abrahams o Penningmeester: Henk Pruijsen o Bestuurslid: Bernard van Duijnhoven o Bestuurslid: Frans Erich (tot 22 maart) o Kandidaat bestuurslid: Ans Wester (vanaf 22 maart) o Ledenadministratie: Hanny van Rooij Evenals 2015 is 2016 een druk maar tevreden bestuursjaar geweest. Het bestuur heeft tien keer vergaderd en we hebben op landelijk en regionaal niveau diverse overleggen bijgewoond. IVN Best organiseerde in 2016 het overleg van de samenwerkende IVN s in Het Groene Woud. In totaal zijn er 4 regiobijeenkomsten geweest waar o.a. de Landelijke Raad wordt voorbereid. In 2016 is IVN Best de officiële afvaardiging met stemrecht geweest in de Landelijke Raad. In de ledenvergadering op 22 maart 2016 hebben we aandacht besteed aan 3 jubilarissen die 25 jaar IVN-lid zijn: Petra van Dorp, Ad Donders en Bert van Geffen. In deze ledenvergadering heeft Hanny van Rooij aangeboden de ledenadministratie te willen doen. Ans Wester heeft aangegeven interesse te hebben voor een bestuursfunctie. Zij zal in de ALV van 2017 officieel worden voorgedragen. 3

4 Door het jaar heen hebben verschillende bestuurlijke zaken regelmatig op de agenda gestaan zoals huisvesting, veiligheid en financiën. In juni 2016 hebben we weer onze intrek genomen in t Tejaterke, waar we eveneens een opslagruimte huren. De meeste lezingen en vergaderingen vinden plaats in de natuurzaal. De huisvesting blijft een speerpunt voor het bestuur. In 2017 proberen we daar een definitief uitsluitsel over te krijgen. Veiligheid en zorgzaamheid staan hoog in het vaandel van IVN Best. In het bestuur is in 2016 het landelijk beleid verder uitgevoerd om veilig te werken met vrijwilligers. Niet alleen bij het klimmen en zagen, maar ook is er beleid uitgezet om seksueel misbruik en ongewenst gedrag te voorkomen. De voorzitter, Jan Ackermans, heeft alle vrijwilligers die met kinderen werken de gedragscode laten ondertekenen en ervoor gezorgd dat de vrijwilliger een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) heeft aangevraagd. Jan Ackermans is aangesteld als de vertrouwenspersoon. Eventuele zaken en signalen kunnen bij hem worden neergelegd. Henk Pruijsen coördineert de Arbozaken. Het opstellen van risico-inventarisaties bij de verschillende activiteiten wordt in 2017 verder uitgerold. De bestuursleden proberen zoveel mogelijk aanwezig te zijn bij belangrijke activiteiten van de individuele werkgroepen en andere bijeenkomsten van het IVN. Het bestuur heeft acte de préséance gegeven bij de boomfeestdag op 15 maart en bij de plaatsing van de huiszwaluwtillen in Aarle en De Vleut. Cor Karsemakers heeft de voorlichting gegeven over het belang van bomen aan de 3 klassen van groep 7 (75 leerlingen) van de Bernardusschool in Best. Op de locatie Koppelstraat in De Vleut zijn met hulp van o.a. vrijwilligers van het IVN door deze leerlingen ca. 70 populieren geplant. Samen met enkele leden van de vogelwerkgroep heeft het bestuur de gastgevers van huiszwaluwen in het zonnetje gezet door persoonlijk het zwaluwboek aan te bieden van Theun Piersma. Huiszwaluwnesten kunnen wel eens overlast geven, maar deze mensen nemen dat voor lief. Vandaar dit presentje van het IVN dat op 16 adressen persoonlijk is bezorgd. IVN Best heeft met 9 personen meegedaan aan de nationale Energy-Battle tussen gemeenten. Landelijk zijn we geëindigd op de derde plaats, maar ons team is in Best winnaar geworden met een grote gezamenlijke besparing. In 2016 zijn 6 natuurgidsen geslaagd: Henk van Kessel, Kathy Hesen, Marian van Eldert, Petra van Dorp, Ans Wester en Douwe Korting. Ze hebben met goed gevolg de twee jaar durende Groene Woud gidsencursus afgerond met een prachtige NME-opdracht over de oprukkende wolf in Nederland in de vorm van een natuurspel. Dit spel is nu te huur voor andere IVN- en natuurgroeperingen, scholen en verenigingen. De belangrijkste besluiten van 2016 zijn: dat er geen contributieverhoging voor 2016/2017 is vastgesteld; dat er voor een 12,5 jarig jubileum en een 25-jarig jubileum bedragen van respectievelijk 7.50 en 4

5 17.50 gereserveerd zijn; en dat bij lezingen in de pauze een gratis consumptie verstrekt wordt. In het najaar van 2016 heeft Henk Pruijsen de inning van de contributie via de automatische incasso voorbereid. Deze is vrijwillig en gaat in 2017 in. Onze subsidie van de gemeente Best voor 2016 is 379,-- waar we extra activiteiten voor kunnen ontplooien (project spelen met de natuur, aanschaf materiaal). In 2016 heeft het bestuur het gemeentebestuur een reactie gestuurd op de Structuurvisie buitengebied In de structuurvisie worden een aantal projecten voorgesteld die het landschap en de biodiversiteit moeten versterken. Het IVN heeft een aantal concrete maatregelen ingebracht en kan mogelijk een rol spelen bij de verdere uitwerking van de plannen (advisering inrichting groenstructuren, biodiversiteit). B Werkgroepen en activiteiten De meeste activiteiten die de vereniging ontplooit, worden uitgevoerd door zelfstandig opererende werkgroepen, met veel enthousiaste vrijwilligers. Voor berichtgeving over de werkzaamheden van de werkgroepen wordt verwezen naar hoofdstuk 3 van dit verslag. In 2016 hebben we via alle activiteiten van IVN Best rond de 1000 mensen bereikt. Iets meer dan in Elk jaar bereiken we meer mensen hetgeen ons belangrijkste doel is. Ondanks dat sommige activiteiten vanwege het slechte weer matig bezocht zijn. In 2016 hebben we bovendien maar één cursus georganiseerd in afwijking van voorgaande jaren. Via het Jeugd IVN, scholenwerk en extra kinderactiviteiten (boomfeestdag, groene voetstappen, slootjesdagen, Heerbeeckopdracht Spelen in en met natuur en natuurwerkdag) hebben we zo n 750 kinderen bereikt. Het bereik van onze activiteiten is vaak groter dan vermeld. Van een aantal activiteiten is het aantal deelnemers niet bekend. C Leden, donateurs en giften Leden, huis- en jeugdleden De ledenadministratie wordt sinds voorjaar 2016 bijgehouden door Hanny van Rooij. Een welkome ontlasting van het secretariaat. Elk jaar zijn er veel mutaties en IVN Best heeft een eigen ledenadministratie dat uitgebreider is dan het landelijk systeem. In 2016 is het 5

6 aantal leden vrijwel gelijk gebleven, hoewel we een aantal opzeggingen hadden van zowel volwassenen als jeugdleden. In 2016 kregen we er in totaal 25 leden en 3 huisleden bij en hebben 27 leden opgezegd. Opvallend was dat dit vooral eind van het jaar was. Bij navraag blijkt dat leden uit zeer verschillende motieven hun lidmaatschap opzeggen. Men was wel tevreden over ons programma en onze nieuwsbrief. Het groot aantal leden in 2016 van 339 is toch een kroon op al ons werk. Het IVN spreekt steeds meer mensen aan. Opvallend is dat we meer leden uit de regio krijgen met name uit Eindhoven. We hebben de inkomsten en hulp van onze leden nodig bij de uitvoering van het natuureducatiewerk. Het aantal donateurs loopt helaas een beetje terug, maar we hebben er wel 3 adverteerders bijgekregen. Veel leden zijn actief. In 2016 waren 80 leden actief in de verschillende werkgroepen. Er zijn veel leden die in 2 of meerdere werkgroepen zitten. Het gaat om allerlei activiteiten. Dat kan gaan om het bezorgen van het Seizoenblad tot het verzorgen van de publiekswandelingen, van bestuurlijk werk tot het inventariseren van planten en dieren om de kennis te vergroten en uit te dragen. Veel leden zijn actief bij het jeugd- en scholenwerk. Hier zijn vaak extra handen en begeleiding nodig in verband met de veiligheid van de kinderen (fietsen en veldwerk). Per 31 december 2016 Per 31 december 2015 Totaal aantal leden Onderverdeeld in: Volwassen leden Huisleden Jeugdleden Donateurs Adverteerders Donateurs Donateurs ontvangen 4 keer per jaar het Seizoenblad en zij worden uitgenodigd om de algemene ledenvergadering bij te wonen. Dankzij hun bijdragen kan IVN Best nog meer activiteiten ontplooien. Overige relaties We hebben naast onze betaalde leden en donateurs ook nog 40 relaties die onze nieuwsbrief en/of het seizoenblad ontvangen. Op 13 mei 2016 is ons erelid Jan van de Nieuwenhuisen op 88 jarige leeftijd overleden. Hij heeft aan de wieg gestaan van IVN Best. Veel leden hebben leuke en leerzame herinneringen aan hem. Hij was een groot natuurman en heeft veel voor het IVN gedaan. D Huisvesting Coördinator: Ralph Brands / Contactpersoon bestuur: Henk Pruijsen In juni 2016 zijn we weer terugverhuisd naar het Tejaterke, waar we een eigen opslagruimte hebben, welke ingericht is met tweedehands stellingen die we gekocht hebben bij 6

7 kledingwinkel Raaijmakers-Pulles. Zo hebben we de kosten voor de herinrichting laag kunnen houden. Tot de zomervakantie hebben we onze lezingen en vergaderingen nog gehouden in de Immanuëlschool, waar Frans Erich en Ralph Brands afscheid hebben genomen namens het IVN. Na de zomervakantie zijn we begonnen met de lezingen en vergaderingen in het vernieuwde Tejaterke. Dat was wel even wennen en aanpassen. De werkgroep heeft 6 leden die zich ook tijdens de verhuizing hebben ingezet. We begeleiden avonden die andere werkgroepen organiseren. We begeleiden vergaderingen en lezingen. We verzorgen de koffie en thee tijdens deze avonden, lezingen en vergaderingen. We onderhouden en beheren gereedschap en overige inventaris van het IVN. Eind 2016 is de coördinatie overgedragen aan Frans Erich en Jos van Rooij. Wel heeft Ralph Brands in 2016 nog de agenda over 2017 gemaakt in overleg met Frans en Jos. E Algemene doelstelling en jaarprogramma Natuur een plek geven in het hart, het hoofd en de handen van mensen: dat is waar IVN Best voor staat. We willen jong en oud op inspirerende manieren de natuur laten beleven. Vanuit dat perspectief willen we geïnteresseerden stimuleren de natuur te leren kennen, te respecteren en er zorg voor te dragen. Duurzaamheid in al zijn geledingen is een nieuw thema dat van harte wordt omarmd. Vanuit deze visie organiseert IVN Best wandelingen, excursies en lezingen over natuur en duurzaamheid. Daarbij zijn onze leden actief in werkgroepen voor landschapsonderhoud, planten, vogels en natuurfotografie. Extra aandacht is er voor de jeugd middels het Jeugd IVN, natuurwandelingen voor basisscholen en andere jeugd gerelateerde activiteiten. Voor het begin van een nieuw kalenderjaar stelt IVN Best een jaarprogramma op, waarin alle geplande wandelingen, excursies en lezingen zijn opgenomen. In hoofdstuk 2 wordt verslag gedaan van alle geplande activiteiten uit het jaarprogramma. 7

8 2 Verslag werkgroepen A Jeugd Coördinator: Marco Renes / Contactpersoon bestuur: Bernard van Duijnhoven Het Jeugd IVN telde eind jeugdleden en is 10 keer op pad geweest. De gemiddelde opkomst is 8 kinderen per keer en met bijbehorende ouder. Daarnaast is er 10 keer een introducé mee geweest, die daarna vaak ook weer lid werd. Het werkveld zijn de natuurgebieden in en in de omgeving van Best Het motto van het Jeugd IVN is dat je natuur moet beleven. Dat is in 2016 ook weer toegepast. Het is de bedoeling dat we elke derde zaterdagochtend als we op pad gaan ook iets actiefs doen. In de wintermaanden sluiten we aan bij de groep van landschapsbeheer voor het knot- en zaagwerk. Dit heeft als voordeel dat we meer toezicht hebben bij het zagen en we grotere klussen aan kunnen. Daarnaast is het een gezellige samenwerking. Buiten het zaagseizoen komen activiteiten aan bod als koken met wat je in de natuur vindt en het inventariseren van poelen. Vaak wordt een activiteit gecombineerd met een natuurwandeling waarin we aandacht geven aan alles wat we tegenkomen. In juni hebben we meegedaan aan de landelijke slootjesdagen en hebben we in de Scheeken slootjes bemonsterd. Het mooie van het Jeugd IVN is dat het een club is zonder prestatiedrang. Iedereen kan op zijn eigen manier meedoen en van de natuur genieten. Op de valreep hebben zich na een oproep in de nieuwsbrief nog enkele mensen gemeld die zich meer in willen zetten in de begeleiding en organisatie van de activiteiten. Dit gaan we in 2017 zeker meer handen en voeten geven. B Educatie Coördinator: Wil Pruijsen Leden: Marjel van Dijk en Kathy Hesen Contactpersoon bestuur: Marijke Abrahams Deze werkgroep organiseert lezingen, cursussen en eenmalige activiteiten. In 2016 heeft de werkgroep zich bezig gehouden met: Het samenstellen van het programma voor In 6 bijeenkomsten en via talloze e- mails hebben de werkgroepsleden geregeld welke onderwerpen aan bod zullen komen en afspraken gemaakt met de sprekers/docenten en andere instanties. Het is ons gelukt om dat voor de kerst weer in gedrukte vorm bij alle IVN-leden te krijgen. Ook stonden eind december alle activiteiten al op de website. Het uitvoeren van de lezingen, cursussen en eenmalige activiteiten die op het programma van 2016 stonden. In 2016 zijn 4 lezingen gehouden: 8

9 Op dinsdag 16 februari hielden Cor en Willy Vesters een boeiend verhaal over Het Pieterpad. Deze lezing is georganiseerd in samenwerking met Heemkundekring Dye van Best, wat garant staat voor een groot bezoekersaantal (70). Op donderdag 25 februari verzorgden Eric van Oijen en Marja Gijben een informatieve avond over Bijenvriendelijke tuinen. Eric vertelde over bijen en Marja over het bijvriendelijk inrichten van je tuin. Er waren 22 toehoorders. Op donderdag 21 april was er een informatieve avond over Permacultuur, verzorgd door en bij Tom Lassing. Voor 14 aanwezigen vertelde hij veel over dit bijzondere onderwerp. En hij leidde ons rond in zijn tuin waar hij het principe van permacultuur toepast. Op dinsdag 20 september hield Peter Twisk een lezing over kleine zoogdieren, die door 20 mensen is bezocht. Op dinsdag 22 november gaf Gerard van Leiden voor de 16 aanwezigen een boeiende lezing over Overwinteren in de natuur. Er is 1 cursus georganiseerd: Marco Renes gaf de cursus Vogels, wat kan ik ermee? aan 21 deelnemers. De cursus omvatte 4 theorieavonden en 3 excursies, die door de deelnemers zeer gewaardeerd werden. We zijn 4 keer op pad geweest met een zoekkaart: Op zondagmiddag 31 januari gingen we op pad met de zoekkaart Boomknoppen. Petra van Dorp en Marijke Abrahams lieten de 21 deelnemers zien dat ook in de winter bomen goed te herkennen zijn. Op zondag 22 mei gingen we in de tuin van Cor van Esch op zoek naar bodemdiertjes die we aan de hand van de zoekkaart probeerden te herkennen. Er waren 25 deelnemers, onder wie 6 kinderen. Op zaterdag 18 juni ging Jeroen Appeldoorn naar de Scheeken in het kader van de landelijke slootjesdagen. Helaas is er geen gebruik gemaakt van de zoekkaart Waterdiertjes. Op zondag 16 oktober gingen Jacqueline Bleiker, Marjel van Dijk en Marijke Abrahams naar landgoed Baest op zoek naar paddenstoelen. Met behulp van de zoekkaart Paddenstoelen werd gekeken hoe je de diverse soorten kunt herkennen en benoemen. Er namen 23 volwassenen en 4 kinderen aan deze activiteit deel. Daarnaast waren er nog een aantal andere activiteiten: Op 3 mei was de excursie naar viskwekerij De Stroom. Jac van der Schoot vertelde de 24 volwassenen en 10 kinderen enthousiast over het kweken van de meervallen. Daarna nam hij de deelnemers mee voor een rondleiding door de natuur rond zijn bedrijf. Onder de deelnemers waren ook 2 volwassenen en 6 kinderen vanaf de campings uit de buurt. De desbetreffende campings hadden deze activiteit aangeplakt op hun infobord op de camping. 9

10 Op 4 juni is de stilte-excursie naar de bevers niet doorgegaan vanwege onverwachte emigratieplannen van degene die deze avond zou verzorgen; het lukte niet om vervanging te regelen. Op 10 juli is de jaarlijkse fietstocht gehouden. Het thema dit jaar was: De Dommel en 150 jaar Spoor in Best. De route voerde dan ook langs De Dommel en het spoor. Er hebben ca 90 deelnemers met prachtig weer deze tocht gefietst. Hierna is de beschrijving van deze tocht op de website geplaatst, zodat mensen die op eigen gelegenheid kunnen rijden. Op 31 augustus zijn 9 mensen naar het Natuurmuseum Brabant in Tilburg geweest. Helaas waren er geen kinderen bij, voor wie deze excursie ook bedoeld was. Op 11 september hebben Jeroen Appeldoorn en Adrie Brands een cultuur-historische natuurfietstocht rondom Best georganiseerd. 20 geïnteresseerden hebben op de fiets een tochtje rondom Best gemaakt. Op sommige punten werd gestopt, zodat de gidsen konden vertellen over interessante bezienswaardigheden op het gebied van cultuur, historie en natuur. C Wandelingen Coördinator wandelingen: Marjel van Dijk Contactpersonen: Publiekswandelingen: Marjel van Dijk Wandelingen op aanvraag: Ellen Toben Beleef de Seizoenen: Albert Steenbergen Biowalks en Best Kort: Els Maris-Frijters Publiekswandelingen, maandelijks 1. Doel van deze 12 wandelingen van ongeveer 5 km is om in het weekend of op een avond (zodat werkenden ook mee kunnen lopen) met belangstellenden de natuur in te gaan en hen informatie te verschaffen over het gebied waar ze lopen en over wat er onderweg te zien/horen/ruiken is. Vaak heeft een wandeling een gebied in Best en omgeving als onderwerp (in 2016: Putjesbergen/Oud Meer, Bunders, Heerenbeek, Nieuwe Heide, Mortelen, De Scheeken en De Beerze), dan weer staat een thema centraal (mossen, wilde bloemen, de wijk De Vleut en fotografie van de herfst). Nieuw is dat dit jaar in dit kader ook een cultuurhistorische natuurfietstocht is georganiseerd. Verder is ook meegedaan aan de landelijke Nacht van de nacht. Deze wandelingen worden in de jaarlijkse gidsenbijeenkomst ingevuld en verdeeld onder de beschikbare natuurgidsen, die in onderling overleg bepalen waar ze naartoe gaan of welk thema ze bij de kop nemen. Soms sluit een wandeling aan bij een lezing of informatieavond uit het IVN programma (mossen) of op de actualiteit (nieuwe natuur). De wandelingen worden door 2 gidsen altijd enkele keren voorgewandeld en er wordt speurwerk verricht om gedegen natuurkennis over te kunnen dragen. Het aantal deelnemers is in 2016 met 16 deelnemers gemiddeld iets terug gelopen ten opzichte van 2015, toen er gemiddeld nog 20 mensen meegingen. Er wordt na afloop af en toe gezamenlijk wat gedronken. Voor 2017 zijn er op het jaarlijkse gidsenoverleg weer 12 wandelingen gepland, maar het heeft dit keer iets langer geduurd voordat alle wandelingen tot in detail geregeld waren. 10

11 Beleef de Seizoenen, elke 3 weken 1 wandeling. Opzet van deze 16 wandelingen van 5 à 6 km is dat mensen 4 keer hetzelfde gebied bezoeken in 4 verschillende seizoenen om hen bewust te maken van de cyclus die de natuur elk jaar doorloopt en om aan te tonen dat elk seizoen zijn eigen bekoring heeft. Er wordt enige informatie verschaft, maar het accent ligt op de beleving van de jaargetijden. De groep die deze wandelingen organiseert, bepaalt welke 4 gebieden worden gekozen om te bezoeken. De eerste 3 maanden van 2016 zijn de wandelingen van 2015 nog één keer gelopen. In de rest van 2016 zijn het Oud Meer/Sonse Heide, Groote Beerze/Landschotse Heide, de omgeving van Kasteel Henkenshage en die van s Heerenvijvers elk 3 keer bezocht. Vanaf 2017 programmeert deze groep hun wandelingen ook per kalenderjaar en niet langer met april als startpunt. Het aantal gidsen loopt iets terug en de aanpak loopt per gidsenpaar sterk uiteen van puur beleving, enige kennisoverdracht tot gedegen voorbereiding zoals bij een publiekswandeling. Na afloop van de wandeling wordt er altijd iets gedronken in een horecagelegenheid. Bijzonder is dat de wandeling van 28 april is afgebroken vanwege een hoosbui en onweer. Door dit jaar vooraf informatie en kaartenmateriaal te verzamelen en door stelselmatig één of meerdere keren voor te wandelen heeft deze categorie wandelingen een steviger basis gekregen. Het gemiddelde aantal deelnemers is toegenomen van 11 in 2015 naar 14 in Voor 2017 heeft de groep de gebieden en gidsen in onderling overleg bepaald en besloten om op donderdag of vrijdag te gaan lopen. Dit om doublures op dinsdag met de Best Kort wandelingen en Biowalks te voorkomen. Best Kort wandelingen, elk seizoen 1. Bij deze 4 wandelingen van maximaal 4 km wordt gemikt op een groep mensen die niet langer dan 1,5 uur wil of kan lopen en dat ook niet alleen wil doen. Het kleine groepje dat deze wandelingen regelt en leidt, bepaalt in onderling overleg wanneer er een wandeling plaatsvindt en welke route wordt gevolgd. Daarbij wordt er rekening mee gehouden dat de paden goed begaanbaar zijn en dat er onderweg gerust kan worden. In 2016 hebben gemiddeld 6 personen aan deze wandelingen deelgenomen. De data voor 2017 vallen op de dinsdagmiddag. De gebieden en startplekken blijven hetzelfde als in voorgaande jaren en ter afsluiting wordt altijd gezamenlijk iets gedronken. Biowalks, 6 in een periode van 2-3 maanden. Deze wandelingen zijn bedoeld voor mensen die op wat voor manier dan ook een beperking ondervinden. In 2015 is gekozen voor mensen die een lichte vorm van Alzheimer hebben of andere geheugenproblemen ondervinden en in 2016 is gekozen voor patiënten met diabetes. Zij kunnen samen met hun mantelzorger aan de biowalks deelnemen, wat in

12 door gemiddeld 3 personen ook daadwerkelijk is gedaan, terwijl er een jaar eerder gemiddeld minstens 10 mensen meegingen. De belangstelling voor de biowalks is dermate teruggelopen ten opzichte van voorgaande jaren dat het groepje dat deze cyclus verzorgt, in overleg met het bestuur van IVN Best, heeft besloten aan dit op zich mooie initiatief in 2017 geen vervolg te geven. Wandelingen op aanvraag In 2015 zijn er 7 aanvragen gedaan, in 2016 zijn dat er 3 geweest: met 16 leden van de PVGE is gewandeld door Liempde en langs de Dommel; in het kader van de Doe-zomer is met 8 Bestse vrijwilligers over de Aarlese Heide gelopen; en een IVN gids heeft met 23 familieleden gewandeld om iemands verjaardag op een bijzondere manier te vieren. Ook in 2017 blijft het mogelijk om bij het IVN een wandeling aan te vragen onder leiding van een of meerdere gidsen, afhankelijk van het aantal deelnemers. Voor de aanvraag worden de gidsen benaderd en het hangt van hun beschikbaarheid af of een verzoek daadwerkelijk kan worden ingewilligd. Door gidsen voor gidsen Nieuw is dat dit jaar voor het eerst een wandeling is georganiseerd voor gidsen door gidsen, met als doel de binnen deze groep aanwezige kennis met elkaar te delen. In de kerstvakantie heeft een groep van 10 gidsen een prachtige route gelopen op de Kampina en het wandeljaar is daar afgesloten met een gezamenlijk drankje bij de Jacobushof. Dit initiatief zal in 2017 zeker een vervolg krijgen. Fietstochten Verder zijn er op initiatief van een IVN-natuurgids 2 fietstochten georganiseerd voor en door vrijwilligers in Best. Daar is beide keren door 11 mensen enthousiast aan deelgenomen. Met 41 wandelingen en 3 fietstochten verzorgt de werkgroep wandelingen een wezenlijk onderdeel van het totale IVN-programma, gedragen door maar liefst 27 natuurgidsen of anderszins deskundige IVN leden, alsmede leden van de fotowerkgroep, de plantenwerkgroep en de vogelwerkgroep. 12

13 D Landschapsbeheer Coördinator: Jeroen Appeldoorn / Contactpersoon bestuur: Bernard van Duijnhoven 2016 was voor de landschapsbeheergroep niet echt heel anders dan andere jaren. We zijn 14 keer op pad geweest. De werkzaamheden varieerden van knotten tot een poel schoonmaken. Dit jaar hebben we veel gedaan in de Mortelen. Daar zijn we bezig om het coulisselandschap te herstellen. De kleine weilandjes proberen we open te houden door de houtwallen kort te houden. Gemiddeld zijn we met zessen en we werken om de twee weken op zaterdagmorgen van 9 tot 12. In 2016 is voor de eerste keer samen gewerkt met de geocatchers. Met deze groep van ongeveer 40 personen hebben we samen de zwaluwwand schoongemaakt. De reacties waren heel positief, dus de samenwerking wordt gecontinueerd. In 2017 gaan we in samenwerking met een school een insectenhotel bouwen bij de firma Raymakers. Voor 2017 hebben we een ingerichte aanhanger met ons gereedschap op ons verlanglijstje staan. Verder hebben we weer genoeg ideeën om de natuur een handje te helpen en het landschap te behouden, zodat de omgeving van Best de moeite waard blijft om heen te gaan. E Scholen Coördinator: Annelies Berende / Contactpersoon bestuur: Jan Ackermans De werkgroep scholen bestaat uit 9 leden. Deze werkgroep organiseert de voorjaarsactiviteit rondom het natuurgebied Het Langven. In 2016 hebben de schoolgidsen in het voorjaar 13 groepen begeleid op 12 ochtenden. De leerlingen van groep 6 van de basisscholen in Best (totaal 294 kinderen) hebben de natuurspeurtocht gelopen. In het najaar gingen de schoolgidsen met dezelfde leerlingen, maar nu groep 7, naar het natuurgebied de Pailjaart. Nu waren er 11 groepen en 241 leerlingen (de Antoniusschool deed helaas niet mee). Bij slecht weer is 1 tocht vervangen door een uilenpresentatie met braakballenpluizen door Cor Karsemakers. Aan het begin van de zomer is er een wildplukwandeling met lunch georganiseerd door een van de leden voor de leden van de werkgroep scholen. Dit was een gezellig samenzijn, waar we elkaar beter leerden kennen. De werkgroep scholen heeft in 2016 de vernieuwing van de werkgroep in gang gezet door taken te verdelen, zodat de continuïteit van de werkgroep wordt gewaarborgd. De werkgroep doet meer aan PR. Er zijn posters gemaakt voor het werven van ouders. We zijn actief op zoek naar aanvulling van leden voor de werkgroep. Er worden ook een aantal zaken vernieuwd (achtergrond aanpassen met bijvoorbeeld spinnenweb in het najaar). De formule/logistiek van de activiteiten is een sterk concept dat de gidsen niet willen veranderen. Wel zullen onderdelen worden aangepast (andere opdrachten/posten). Daarnaast is in het najaar door enkele leden meegedaan aan het project Introductie edelhert van ARK Natuurontwikkeling met drie groepen van groep 8 van de Antoniusschool 13

14 (deze leerlingen hadden niet meegedaan in het najaar van 2015). Stichting ARK Natuurontwikkeling ontwikkelt veldlessen voor basisscholen in Nederland. Bij de scholen van Best en Liempde is een pilot uitgevoerd in natuurgebied De Scheeken. Door Stichting ARK Natuurontwikkeling wordt in 2017 de mogelijkheid geboden een cursus te volgen over hun werkwijze. Drie leden gaan dit doen. Deze gidsen bekijken hoe we dit kunnen inpassen in onze natuurspeurtocht. Verder zal de groep in het najaar weer meewerken aan de veldlessen van ARK Natuurontwikkeling als groep 8 van de Antoniusschool (deze hebben geen najaarsactiviteit in groep 7 gehad) zich weer inschrijft. F Planten Coördinator: Cor van Esch / Voorzitter: Trudy aan den Toorn / Contactpersoon bestuur: Frans Erich - Ans wester De werkgroep telt 11 leden en bezoekt elke maandagmiddag een natuurgebied. Ongeveer 5 keer per jaar is er overleg. In het voorjaar vindt de jaarlijkse excursie voor de werkgroepsleden plaats, meestal naar een bijzonder natuurgebied. De jaarlijkse excursie is gegaan naar de Wijstgronden nabij Nistelrode. In 2016 zijn 11 inventarisatieavonden gehouden. De determineeravonden hebben geleid tot meer belangstelling en kennis van plantenfamilies. De bijeenkomsten worden gemiddeld door 6 à 7 mensen bezocht. Het is een hechte groep met veel enthousiaste mensen. Er hebben zich wel geïnteresseerden vanuit andere groepen gemeld, maar ze hebben zich uiteindelijk toch niet aangesloten bij de plantenwerkgroep. Naast de wekelijkse inventarisatie van natuurgebieden in de regio hebben we 2 x het Langven bezocht om daar de ontwikkeling te bekijken. Als experiment hebben we 7x tellingen gedaan voor Floron ((Floristisch Onderzoek Nederland) in km hok Deze worden genoteerd en doorgegeven aan Floron. Het jaar hebben we afgesloten met een korte wandeling in de omgeving van Café Vingerhoeds met aansluitend een koffie extra. In de laatste vergadering van het jaar hebben wij besloten om in 2017 door te gaan met het tellen van planten in km-hokken voor Floron. Onze bijdrage aan Floron vinden wij een meerwaarde van onze plantenwerkgroep. 14

15 G Vogels Coördinator: Marco Renes / Contactpersoon bestuur: Marijke Abrahams Vogelwerkgroep De Pailjaart is in 2016 op verschillende fronten actief geweest. De vogelcursus die begin 2016 is gegeven door Marco Renes heeft een aantal nieuwe leden opgeleverd. Het ledenaantal schommelt nu rond 10 personen. Het jaar begon goed met een nieuwe broedvogel voor Best. Er had zich namelijk een paartje slechtvalken op de Odulphuskerk gevestigd. Enkele leden van de vogelwerkgroep hebben hierop actie ondernomen, wat heeft geleid tot het plaatsen van een speciale nestkast boven op de toren. Dat de nood hoog was bij het paartje slechtvalken, bleek wel doordat de kast twee dagen na de plaatsing al bezet werd. Het paartje heeft uiteindelijk 3 eieren gelegd. Het broedsel is helaas mislukt. Net voor het uitkomen is het mannetje niet meer gezien en heeft het vrouwtje het nest verlaten. Jammer, maar ook dat is natuur. Afwachten dus wat er in 2017 gaat gebeuren, want het paartje is in februari 2017 weer gesignaleerd. Ook de huiszwaluwen hebben onze aandacht gekregen. Er zijn twee zogeheten huiszwaluwtillen bijgeplaatst bij bestaande kolonies. De ene op Aarle en de andere in De Vleut. De til in De Vleut werd al meteen gevonden en er hebben al 8 paartjes op gebroed. Daarnaast hebben alle gastgevers voor huiszwaluwen in Best een boekje over huiszwaluwen ontvangen om de waardering uit te spreken dat ze de nesten laten hangen en elk jaar maar weer gastgever zijn voor de huiszwaluwen. In totaal zijn er bij 16 gastgevers 84 broednesten van de huiszwaluw geteld, inclusief de 8 nesten in de til Vleutstraat. Ook de oeverzwaluwwand is weer geteld en dit leverde maar liefst 223 broedsels op: 165 eerste en 58 tweede broedsels. De nestkasten voor steenuil en kerkuil zijn in 2016 gecontroleerd en bezocht. Dit leverde voor Best weer 13 broedgevallen van de steenuil op en 3 broedsels van de kerkuil. Een mooi resultaat wat goed aansluit bij het provinciale beeld. Natuurlijk zijn er ook nog inventarisaties uitgevoerd, in het bijzonder rond Het Langven en de Nieuwe Heide. Dit in verband met de monitoring voor het beheer. De vogelwerkgroep heeft meegewerkt aan de simultaan telling voor houtsnippen in Het Groene Woud. Daarbij worden op vaste teldata rondvliegende houtsnippen geteld. Het voornemen is om in 2017 meer bij elkaar te komen en wat meer aan de groepsstructuur te werken. H Fotografie Coördinator: Adrie Brands / Contactpersoon bestuur: Henk Pruijsen De werkgroep is wat gestabiliseerd en er staan nu 12 actieve leden op de ledenlijst. Er zijn 4 leden die samen het programma uitzetten. Door het jaar heen hebben we 8 bijeenkomsten gehad op dinsdagavond. Op zondagmorgen zijn we 9 keer het veld in geweest en 2 keer op dinsdagavond in de zomertijd. 15

16 De binnenbijeenkomsten bestaan uit kort vergaderen en veel foto's bespreken. Deze worden beoordeeld door de aanwezige leden. Wilma Burema en Roland Kemps plaatsen deze op de drive, zodat de PR commissie en de makers van het Seizoenblad er foto's van kunnen gebruiken. In het voor- en najaar zijn er 2 themabijeenkomsten geweest. Onder andere over techniek (sluitertijd, belichting, diafragma) en hebben we de besproken techniek geoefend. De avonden worden bezocht door tussen de 8 en 12 personen. De buitenactiviteiten worden bezocht door tussen 3 tot 8 personen per keer. Soms wordt er buiten de geplande afspraken afgesproken. Dit jaar heeft de natuurfotowerkgroep op de sociale markt in september de IVN kraam bemand. Lou heeft een poster gemaakt van wat bij hem in de tuin te zien was. Er zijn 2 personen (Lou van der Aa en Cor Smits) de hele dag actief geweest van opbouw tot en met de afbraak. In de ochtend en middag tijdens de markt hebben meerdere personen geholpen ook van buiten de natuurfotowerkgroep. De poster is ook gebruikt als promotiemateriaal bij tuincentrum de Mortelen. Sinds dit jaar staat op de voorpagina van het Seizoenblad een seizoenfoto van de fotowerkgroep, welke door de groep gekozen wordt. Er zijn plannen om in 2017 een tentoonstelling in te gaan richten in t Tejaterke. In 2017 wordt elke tweede zondag van de maand het veld ingegaan volgens schema en de foto's worden besproken op dinsdagavond. In de werkgroep is plaats voor fotografen die ook mee op pad willen om betere foto's te maken. Samen ontdekken wat de wereld van natuurfotografie te bieden heeft. I PR en Communicatie Coördinator: Bernard van Duijnhoven / Tevens contactpersoon bestuur De werkgroep bestaat uit 4 leden: Anny Pennings (website), Wil Pruijsen (website, Seizoenblad), Hubertine van den Biggelaar (Facebook, Seizoenblad), Bernard van Duijnhoven (nieuwsbrief, persberichten, rubriek Groeiend Best). De meeste contacten tussen de werkgroepsleden verlopen via . De werkgroep is één keer voltallig bij elkaar geweest. In deze bijeenkomst werd vooral aandacht besteed aan de lopende zaken betreffende de diverse communicatiekanalen. Zie hieronder. 16

17 Er zijn duidelijke afspraken gemaakt met de werkgroep natuurfotografie. Zij leveren voor elke uitgave van het Seizoenblad één foto aan, die aan speciale eisen voldoet, voor op de cover. Daarnaast kunnen we uit hun fotodatabase putten voor Nieuwsbrief en Seizoenblad. In november is er weer een presentatie geweest van enkele Fontys studenten. Deze keer hebben ze advies uitgebracht over de implementatie van social media. In 2017 wordt hier zeker op teruggekomen. Voor de website en het Seizoenblad zijn minimaal 2 personen werkzaam. Voor Facebook slechts één persoon. En voor nieuwsbrief en persberichten ook maar één. Dit brengt de continuïteit in gevaar. Daarom gaan we stappen zetten om leden te interesseren voor onze werkgroep PR. In schooljaar hebben twee groepjes HAVO-4-studenten van het Heerbeeck College hun bedrijfsopdracht uitgevoerd voor IVN Best. Beide groepen hebben een activiteit georganiseerd voor enkele groepen van de bassischool. Ook hun werkstuk en eindpresentatie mochten er zijn. Voor schooljaar gaat een groepje van 6 studenten iets organiseren voor ons. Website Het belangrijkste werk van de webmasters is het actueel houden van de website. Dit jaar kostte dat extra inspanning. De landelijke website is aangepast en daarmee ook de sites van de plaatselijke afdelingen. Hierdoor moesten alle gegevens handmatig overgeplaatst worden naar de nieuwe site. Sommige zaken lopen nog niet naar wens. Voor foto s en documenten op de website wordt nu nog gewerkt met een landelijke database, het plakken van foto s in tekst is soms lastig, activiteiten die geweest zijn, moeten handmatig verwijderd worden. Deze pijnpunten zijn aangekaart bij de landelijke webmasters en worden in het voorjaar van 2017 aangepast. Naast het werk voor onze eigen site heeft Wil de webmasters van IVN Oirschot op weg geholpen met hun site. Seizoenblad Dit jaar hebben we voor het eerst vier keer een Seizoenblad gemaakt met behulp van Editoo. Dit bedrijf stelt een webbased programma ter beschikking en zorgt voor het drukken. Het betreft een A-4 formaat met enkele bladzijden in kleur. De reacties van de leden waren lovend. Elke keer kwamen we weer tot een contactblad van 20 (en één keer zelfs 24) pagina s. Dank zij de hogere advertentie-opbrengsten was dat geen probleem. Nieuwsbrief Dit jaar hebben we 29 keer een digitale nieuwsbrief verstuurd naar de leden met een e- mailadres, naar de IVN afdelingen in de omgeving en naar de redacties van en Persberichten Er zijn 35 persberichten gemaakt en verstuurd naar: Eindhovens Dagblad, Groot Eindhoven, Omroep Best en de redacties van en Regelmatig wordt uit onze persberichten gepubliceerd. Ook via tekst tv en de radio van Omroep Best wordt vaak aandacht geschonken aan de activiteiten van IVN Best. In Groeiend Best verzorgen we maandelijks op de derde dinsdag een rubriek over IVN Best. 17

18 Facebook Onze Facebookpagina wordt steeds vaker bekeken. Zo n 140 (was 100) mensen hebben op vind ik leuk gedrukt en krijgen dus de berichten automatisch in hun overzicht. Het hoogste bereik in het aantal volgers was 465 keer. Lokale berichten doen het beter dan algemene. De betrokkenheid (een reactie plaatsen, delen of liken) mag beter. Vaak zijn het ook dezelfde personen. J Ledenwerving Coördinator: Cor van Esch / Contactpersoon bestuur: Henk Pruijsen De werkgroep Ledenwerving bestaat uit drie personen: Cor van Esch, Annelie Kwakkelaar en Henk Pruijsen. De werkgroep is in 2014 van start gegaan en is in keer bijeengekomen. Doel van de werkgroep Werven van nieuwe leden, met name jongeren. Activeren van leden die al langer lid zijn. Het gebruiken van moderne media bij het benaderen van potentiële (m.n. jongere) leden Activiteiten Brainstormen over de manier waarop het doel van de werkgroep bereikt kan worden. Persoonlijke benadering van potentiële leden. Het plan om opnieuw een groep leerlingen van het Heerbeeck College samen met hun biologiedocenten een dagdeel te ontvangen in de tuin van Cor van Esch, kon door het kleine aantal gegadigden geen doorgang vinden. Deelname aan de open-tuinen-route. Cor van Esch heeft zijn tuin weer opengesteld en een rondleiding gegeven. 123 personen hebben hieraan deelgenomen. Fontys Hogeschool Communicatie gevraagd om studenten onderzoek te laten doen en advies te laten geven voor het gebruik van moderne media bij het benaderen van een jongere doelgroep. Drie studenten hebben hier onder begeleiding van hun docent aan gewerkt. Dit heeft geresulteerd in een adviesrapport dat concrete aanbevelingen en handleidingen geeft. De IVN-afdelingen in de omgeving van Best hebben hier een financiële bijdrage aan geleverd en delen ook mee in de resultaten, o.a. via het rapport en een presentatie. Van Het Groene Woud 80 Doeboeken en 15 linnen rugzakjes gekregen als presentje bij het werven van jeugdleden. Deze actie is via website, nieuwsbrief en Groeiend Best publiekelijk bekend gemaakt. Dit is afgestemd met de werkgroepen Scholen en Jeugd. Het boekje is ook uitgedeeld aan de huidige jeugdleden. 18

19 Aandacht gevraagd voor ledenwerving middels het Seizoenblad, de IVN website, artikelen in Groeiend Best, IVN-kraam tijdens de Sociale Markt in september Aan het eind van het jaar is de werkgroep opgeheven 3 Contacten met derden A Advies gemeente (Groenoverleg) IVN Best heeft zitting in de Klankbord Groen van de Gemeente Best. In deze adviesgroep zitten de afgevaardigden van de Populierenwerkgroep Het Groene Woud, het bewonersoverleg Buitengebied Aarle-Heikant, de ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie), het Bewonersoverleg Best-Oost, de Jagersvereniging Best, de Heemkundekring Dye van Best en IVN Best. Marco Renes en Marijke Abrahams zitten namens het IVN Best in dit overleg. In 2016 zijn er 6 bijeenkomsten geweest. IVN Best heeft ook in 2016 aangestuurd op het maken van een populierenbeleidsplan. Het kappen van de populieren in De Vleut en Aarle is niet goed beleidsmatig geborgd. We zijn het dan ook vaker niet eens met de kap. In 2016 hebben we advies gegeven over het Beheerplan Bos & Natuur , waarin voor de komende 10 jaar de omvorming naar een natuurlijk bos is vastgelegd. We hebben vooral aandacht gevraagd voor het verhogen van de biodiversiteit en de aanpak van de uitheemse soorten zoals de Amerikaanse vogelkers die erg woekert. In het Groenoverleg is ook de nieuwe regelgeving rond het kappen van bomen en houtopstanden besproken. In de nieuwe landelijke omgevingswet is het vellen van bomen vrijwel vogelvrij geworden. In Best wordt in ieder geval een wat strenger beleid voorgestaan. In het uitvoeringsprogramma van de Structuurvisie Buitengebied Best 2030 hebben we een aantal prioriteiten neergelegd, zoals het vergroten van de heide en stuifzanden op de Nieuwe Heide, het aanleggen van bloemrijke bermen en akkerranden en het behoud en herstel van zandpaden. IVN Best heeft duidelijk aangegeven dat de recreatieve route vanaf de fietsersbrug door de Nieuwe Heide een ongewenste ontwikkeling is doordat er een aantal vochtige laaggelegen gebieden worden doorkruist en het een nadelig effect heeft op het leefgebied van met name amfibieën. B Projecten waarbij IVN Best betrokken is Ook in 2016 heeft IVN Best het monitoren van het natuurgebied het Langven weer opgepakt. In maart t/m mei zijn de amfibieën en reptielen geïnventariseerd en de leden van de vogelwerkgroep hebben de vogels geïnventariseerd. Met behulp van tablet en de app van waarnemening.nl kunnen we onze gegevens meteen vastleggen en doorsturen. De plantenwerkgroep monitort de gebieden, die in 2016 zijn geplagd en gemaaid. Het plaggen en maaien was niet goed uitgevoerd en wordt in het voorjaar van 2017 wat rigoureuzer uitgevoerd. 19

20 4 Financieel jaarverslag

21 21 best

22 22 best

23 5 Plannen 2017 Ook voor 2017 hebben we een uitgebreid programma op de rit staan. De werkgroepen blijven werken aan hun terugkerende activiteiten en pakken nieuwe werkzaamheden/verbeteringen op. Daarnaast is er weer een scala aan activiteiten gepland om een breed publiek (zowel volwassenen als kinderen) te interesseren voor de natuur. Zo zijn er de maandelijkse publiekswandelingen, de beleef-de-seizoenen-wandelingen en de best-kort-wandelingen in verschillende natuurgebieden en op verschillende tijden. Er staan lezingen gepland over wat we eten, uilen in Nederland, natuur en fotografie, het edelhert. Daarnaast zijn er informatieve avonden over natuurherstel en het produceren van duurzaam voedsel. Het programma bevat twee cursussen: waterleven (3 avonden en 2 excursies) en paddenstoelen (2 avonden en 2 excursies). We maken excursies naar een moestuincomplex, een herenboerderij, een natuurherstelgebied en de Philips Fruittuin. Ook komen er twee fietstochten en een natuurfilmavond. Genoeg aanbod voor de natuurliefhebbers in Best en omgeving. Op onze website is het hele jaarprogramma opgenomen en kunt u het ook downloaden. Daarnaast vindt u er uitgebreide informatie over de organisatie van de afdeling zelf. En u kunt ons volgen op Facebook: 23