Protocol. Medische handelingen binnen Kentalis Enkschool. Pagina 1 van 9. Protocol medisch handelen in de klas oktober 2014

Transcriptie

1 Protocol Medische handelingen binnen Kentalis Enkschool Protocol medisch handelen in de klas oktober 2014 Pagina 1 van 9

2 Inhoudsopgave Samenvatting 1. Medische handelingen 1.2 Hoe is de scholing geregeld 1.3 Medicijnverstrekking en medisch handelen 1.4 Het kind wordt ziek op school 1.5 Het verstrekken van medicijnen op verzoek 1.6 Handelen bij calamiteiten Bijlage 1 Verklaring: Toestemming tot verstrekken van medicijnen op verzoek. Pagina 2 van 9

3 Protocol Medische handelingen binnen Kentalis Enkschool Onderwijs 1 Samenvatting Kentalis Enkschool geeft onderwijs aan leerlingen uit verschillende doelgroepen. Leerkrachten 2 op school worden regelmatig geconfronteerd met leerlingen die klagen over pijn die meestal met eenvoudige middelen te verhelpen is, we praten dan over hoofdpijn, buikpijn, oorpijn of pijn door een insectenbeet. Daarnaast krijgen leerkrachten in toenemende mate het verzoek van ouders of verzorgers om hun kinderen door de arts voorgeschreven medicatie toe te dienen. En steeds vaker wordt er werkelijk medisch handelen van leerkrachten verwacht zoals het geven van sondevoeding, toedienen van een injectie, het prikken van een bloedsuiker etcetera. Door medische en gedragsmatige aspecten van de leerlingen worden binnen Kentalis onderwijs zorghandelingen uitgevoerd die vallen onder de noemer van voorbehouden medische handelingen. Het uitvoeren van deze en andere medische handelingen op school brengt risico s met zich mee, ook op juridisch gebied. Het is van belang dat er in deze situaties gehandeld wordt volgens een vooraf afgesproken en ondertekend protocol. Deze notitie beschrijft hoe er binnen Kentalis Enkschool Onderwijs verantwoord met dit soort handelingen wordt omgegaan. Het is van belang dit soort zaken niet alleen te regelen voor situaties in de school, maar ook daar waar activiteiten plaatsvinden buiten school, onder verantwoordelijkheid van de school, zoals een schoolreisje of schoolkamp. 1. Medische handelingen 1.1 Medicijnverstrekking en medisch handelen Leerkrachten op school worden regelmatig geconfronteerd met leerlingen die klagen over pijn die meestal met eenvoudige middelen te verhelpen is, zoals hoofdpijn, buikpijn, oorpijn of pijn ten gevolge van een insectenbeet. Ook krijgt de schoolleiding steeds vaker het verzoek van ouder(s)/verzorger(s) om hun kinderen de door een arts voorgeschreven medicijnen toe te dienen. Voor de leesbaarheid van het stuk zullen we hierna spreken over ouders wanneer wij ouder(s) en verzorger(s) bedoelen. Een enkele keer wordt medisch handelen van leerkrachten gevraagd zoals het geven van sondevoeding of het geven van een injectie. Dit zijn handelingen die vallen onder de wet BIG (beroepen in de individuele gezondheidszorg). Een leerkracht valt niet onder de wet BIG. Het toedienen van een zetpil (suppositorium) valt niet onder deze BIG-handelingen, maar kan wel gezien worden als een risicovolle handeling. Wanneer een leerkracht wel handelingen moet verrichten die onder de wet BIG vallen moet hij/zij eerst geschoold worden. Ook als je geschoold bent, voert de medewerker de voorbehouden handelingen altijd vrijwillig uit en kan daarmee niet gedwongen worden de betreffende handelingen te verrichten. De wet BIG is niet van toepassing indien er sprake is van een noodsituatie. Iedere burger wordt dan geacht te helpen naar beste weten en kunnen. De schoolleiding aanvaardt met het verrichten van dergelijke handelingen een aantal verantwoordelijkheden. Leerkrachten begeven zich dan op een terrein waarvoor zij niet gekwalificeerd 1 Dit protocol is gebaseerd op het Model-protocol medische handelingen op scholen van de PO-Raad (2013) 2 In de tekst wordt gesproken over leerkrachten. Ook andere medewerkers, zoals de klasse-assistent of de logopedist, kunnen medische handelingen verrichten. Voor de leesbaarheid hanteren we de term leerkrachten. Pagina 3 van 9

4 zijn. Met het oog op de gezondheid van het kind is het van groot belang dat zij in dergelijke situaties zorgvuldig handelen. Zij moeten daarbij over de vereiste bekwaamheid beschikken. Leerkrachten en schoolleiding moeten zich realiseren dat, wanneer zij fouten maken of zich vergissen zij voor medische handelingen aansprakelijk gesteld kunnen worden. Kentalis is verzekerd voor deze medische risico s. 1.2 Hoe is de scholing geregeld? Scholing/bijscholing dient binnen Kentalis eenduidig georganiseerd te worden. Medewerkers kunnen hun theoretische kennis van voorbehouden handelingen op peil houden door middel van zelfstudie van de protocollen/werkinstructies, veelal via E-learning. Indien noodzakelijk of gewenst volgen de medewerkers een praktische scholing en instructie binnen Kentalis. Scholing wordt door een arts of verpleegkundige gegeven waarmee in de regio afspraken zijn gemaakt. Afhankelijk van de inhoud kan er voor gekozen worden om externe deskundigen in te huren voor intern scholingsaanbod. Voor enkele handelingen is het nodig dat er voldoende medewerkers binnen de school de medicijncursus (MC) hebben gevolgd. De teamleider bepaalt, afhankelijk van het rooster, hoeveel dat er zouden moeten zijn. 1.3 Het kind wordt ziek op school Indien een leerling ziek wordt of een ongeluk krijgt op school moet de leraar direct bepalen hoe hij moet handelen. Regelmatig komt een kind s morgens gezond op school en krijgt tijdens de lesuren last van hoofd -, buik - of oorpijn. Ook kan het kind bijvoorbeeld door een insect gestoken worden. Een leraar verstrekt dan vaak -zonder toestemming of medeweten van ouders- een paracetamolletje of wrijft Azaron op de plaats van een insectenbeet. In zijn algemeenheid is een leraar niet deskundig om een juiste diagnose te stellen. De grootst mogelijke terughoudendheid is hier dan ook geboden. Uitgangspunt moet zijn dat een kind dat ziek is, naar huis moet. De leerkracht moet, in geval van ziekte, altijd contact op moeten nemen met de ouders om te overleggen wat er dient te gebeuren (is er iemand thuis om het kind op te vangen, wordt het kind gehaald of moet het gebracht worden, moet het naar de huisarts, etc.?). Realiseer u dat u geen arts bent en raadpleeg bij twijfel altijd een (huis)arts. Dit geldt met name wanneer de pijn blijft of de situatie verergert. De zorgvuldigheid die u hierbij in acht moet nemen is dat u handelt alsof het uw eigen kind is. 1.4 Het verstrekken van medicijnen op verzoek Kinderen krijgen soms medicijnen of andere middelen voorgeschreven die zij een aantal malen per dag moeten gebruiken, dus ook tijdens lesuren. Te denken valt bijvoorbeeld aan pufjes voor astma, medicijnen voor ADHD of antibiotica. Ouders kunnen aan schoolleiding en leerkracht vragen deze middelen te verstrekken. Schriftelijke toestemming van de ouders is hierbij noodzakelijk. (zie bijlage medicijn verstrekking). Zonder deze ondertekende overeenkomst kan geen medicijn worden verstrekt. Pagina 4 van 9

5 Meestal gaat het niet alleen om eenvoudige middelen, maar ook om middelen die bij onjuist gebruik tot schade van de gezondheid van het kind kunnen leiden. Leg daarom schriftelijk vast om welke medicijnen het gaat, hoe vaak en in welke hoeveelheden ze moeten worden toegediend en op welke wijze dat dient te geschieden. Leg verder de periode vast waarin de medicijnen moeten worden verstrekt. (zie bijlage medicijnverstrekking) Ouders geven hierdoor duidelijk aan wat zij van de schoolleiding en de leerkrachten verwachten opdat zij op hun beurt weer precies weten wat ze moeten doen en waar ze verantwoordelijk voor zijn. Wanneer het gaat om het verstrekken van medicijnen gedurende een lange periode moet regelmatig met ouders overlegd worden over de ziekte en het daarbij behorende medicijngebruik op school. Praktische adviezen: - Lees altijd goed de bijsluiter zodat u op de hoogte vent van eventuele bijwerkingen van het medicijn. - Noteer - per keer - op een lijst dat u het medicijn aan het betreffende kind gegeven heeft. Doen: Neem de medicijnen alleen in ontvangst wanneer ze in de originele verpakking zitten en uitgeschreven zijn op naam van het betreffende kind. Dien alleen medicijnen toe als er een schriftelijke toestemming aanwezig is van de ouder(s)/verzorger(s). Het kind niet zelf de medicijnen uit het kastje laten pakken. Gebruik altijd handschoenen bij het zalven van de huid. Als een kind niet goed op een medicijn reageert of als er onverhoopt toch een fout is gemaakt bij het toedienen van een medicijn, bel dan direct de huisarts of specialist in het ziekenhuis. Bel bij een ernstige situatie direct het landelijk alarmnummer 112. Zorg er altijd voor dat u alle relevante gegevens bij de hand hebt, zoals: naam, geboortedatum, adres, huisarts en/of specialist van de leerling, de medicatie die is toegediend, welke reacties het kind vertoont en eventueel welke fout is gemaakt. 1.5 Het opbergen van medicijnen op school Het bewaren van medicijnen op school moet tot een minimum worden beperkt. De medicijnen dienen in een afgesloten kast (koelkast indien dit nodig is) te worden bewaard. In geen geval medicijnen bewaren in het bureau van de leerkracht. De bureaula gaat te vaak open en het gevaar kan bestaan dat leerlingen de medicijnen kunnen meenemen. Pagina 5 van 9

6 1.6 Handelen bij calamiteiten Richtlijnen Indien zich calamiteiten voordoen ten gevolge van het toedienen van medicijnen of het uitvoeren van een medische (BIG) handeling bij een kind, volgen hieronder richtlijnen: Laat het kind niet alleen. Probeer rustig te blijven. Observeer het kind goed en probeer het gerust te stellen. Waarschuw een volwassene voor bijstand (of laat één van de kinderen een volwassene ophalen, waarbij u duidelijk instrueert wat het kind tegen de volwassene moet zeggen). Bel direct de huisarts en/of de specialist van het kind. Bel bij een ernstige situatie direct het landelijk alarmnummer 112. Geef door naar aanleiding van welk medicijn of medische handeling de calamiteit zich heeft voorgedaan (eventueel welke fout is gemaakt). Zorg ervoor dat u alle relevante gegevens van het kind bij de hand hebt (of laat ze direct door iemand opzoeken) zoals: 1. Naam van het kind. 2. Geboortedatum. 3. Adres. 4. Telefoonnummer van ouders en/of andere, door de ouders aangewezen persoon. 5. Naam + telefoonnummer van huisarts c.q specialist. 6. Ziektebeeld waarvoor medicijnen of medische handeling nodig zijn. Bel de ouders (bij geen gehoor een andere, door de ouders aangewezen persoon): 1. Leg kort en duidelijk uit wat er gebeurd is. 2. Vertel, indien bekend, wat de arts heeft gedaan/gezegd. 3. In geval van opname, geef door naar welk ziekenhuis het kind is gegaan. Pagina 6 van 9

7 Bijlage 1 Verklaring: Toestemming tot verstrekken van medicijnen op verzoek. Naam leerling: Geboortedatum: Adres: Postcode en plaats: Naam ouder(s)/verzorger(s): Telefoon thuis: Telefoon werk: of Te waarschuwen persoon, indien ouder(s)/verzorger(s) niet te bereiken zijn: Naam: Relatie kind: Telefoon thuis: Telefoon werk: Naam huisarts: Telefoon: Naam specialist: Telefoon: Allergie/ overgevoelig voor: Het medicijn is nodig voor onderstaande ziekte(s)/aandoeningen: Het medicijn dient te worden verstrekt van..(begindatum) tot (einddatum) Naam medicijn Dosering Tijden Toedieningsvorm b.v. tablet, druppels Omschrijving medicatie b.v. wit, ovaal, letter c Naam medicatie die alleen toegediend wordt indien onderstaande situatie zich voordoet: Wijze van bewaren: Wijze van toediening: Controle vervaldatum door:, functie Bij calamiteiten, medicatie vergissing of vergeten dient contact opgenomen te worden met de schoolarts of schoolverpleegkundige of dient contact opgenomen te worden met de huisarts of behandelend specialist. In noodgevallen wordt direct 112 gebeld. Pagina 7 van 9

8 Ouders dienen zelf te zorgen voor regelmatige vervanging van bijvoorbeeld spuitjes, medicijnbekertjes en inhaleerhouders. Wilt u eventuele veranderingen zo spoedig mogelijk doorgeven aan de directie van de school? Het is in het belang van uw eigen kind dat deze gegevens actueel zijn. Ondergetekende, ouder/verzorger van genoemde leerling, geeft hiermee aan de school c.q. de medewerker die daarvoor sondevoeding/medicijninstructie heeft gehad, toestemming voor het toedienen van bovengenoemde sondevoeding en medicijnen: Naam ouder/verzorger: Plaats: Datum: Handtekening: Pagina 8 van 9

9 Bijlage 5 Wijziging in medicijnverstrekking Naam leerling: Geboortedatum: Adres: Postcode en plaats: Dit medicijn is nodig voor onderstaande ziekte(s)/aandoeningen: Dit medicijn dient te worden verstrekt van..(begindatum) tot (einddatum) Naam medicijn oud Naam medicijn nieuw Dosering oud Tijden oud Toedieningsvorm oud b.v. tablet, druppels Omschrijving medicatie oud b.v. wit, ovaal, letter c Dosering nieuw Tijden nieuw Toedieningsvorm nieuw b.v. tablet, druppels Omschrijving medicatie nieuw b.v. wit, ovaal, letter c Naam medicatie die alleen toegediend wordt indien onderstaande situatie zich voordoet: Wijze van bewaren nieuwe/ aangepaste medicatie: Controle vervaldatum door: Ondergetekende, ouder/verzorger van genoemde leerling, geeft hiermee aan de school c.q. de medewerker die daarvoor sondevoeding/medicijninstructie heeft gehad, toestemming voor het wijzigen van bovengenoemde sondevoeding/medicijnen: Naam ouder/verzorger: Plaats: Datum: Handtekening: Pagina 9 van 9