Wat te doen bij disfunctioneren? Prof.mr. Aart Hendriks KNMG

Transcriptie

1 Prof.mr. Aart Hendriks KNMG

2 Disfunctioneren van artsen: feit of fictie?

3 De ene fout is de andere niet Complicatie: Onbedoelde gebeurtenis die inherent is/kan zijn aan behandeling of onderzoek. Incident: Een onbedoelde gebeurtenis tijdens het zorgproces die tot schade aan de patiënt heeft geleid of (nog) kan leiden. Calamiteit: Niet-beoogde of onverwachtse gebeurtenis, die tot de dood of ernstige schade voor patiënt heeft geleid. Fout: onjuist handelen/nalaten uitgaande van redelijk handelende en redelijk bekwame vakgenoot onder gelijke omstandigheden

4 Uitgangspunten: Van fouten moet de beroepsgroep leren. Leren kan worden bevorderd door vertrouwelijk incident melden. Indien patiënt nadelige gevolgen ervaart > patiënt informeren. Calamiteiten in instellingen melden bij IGZ.

5 Disfunctioneren: 1. Een structurele situatie van onverantwoorde zorg; 2. Waarbij een patiënt wordt geschaad dan wel het risico loopt hierdoor te worden geschaad, en 3. De betreffende arts niet (meer) in staat of bereid is deze problemen zelf op te lossen.

6 Disfunctioneren: - Vraagt om corrigerend ingrijpen door de omgeving. Dan kan door bijv. IGZ; (Openbaar Ministerie); (Tucht)rechter; Bestuur zorginstelling; Collega s beroepsgroep; Patiënten. Want disfunctioneren is gevaar voor zorg/ patiënt en ondermijnt vertrouwen in zorg / beroepsgroep.

7 IGZ (1) = externe toezichthouder (1) Verschillende soorten bevoegdheden: - > Advies / stimulans: incl. actieve openbaarmaking; - > Corrigerende maatregelen: opleggen verbeterplan & verscherpt toezicht; - > Juridische drang: een bevel - individu of aanwijzing - instelling, intrekking vergunning, het onthouden van een certificaat, etc.; - > Juridische dwang: IGZ is afhankelijk van anderen (m.n. tuchtrechter, CMT en OM/ strafrechter). Tussenconclusie: dwingendrechtelijk instrumentarium IGZ beperkt; - IGZ sterk afhankelijk van het interne kwaliteitssysteem & Informatie.

8 IGZ (2) nieuwe taken/bevoegdheden? N.a.v. reeks incidenten& kritiek op functioneren IGZ - > Niet langer deals over ontnemen bevoegdheid (= beleid) - > Toezien op alle patiëntenrechten (Wcz) - > Voorlopig beroepsverbod (voor tuchtzaak) - > Centraal klachtenloket (ook voor informatie). Eindconclusie: behoefte wordt gevoeld IGZ meer instrumenten te geven om disfunctioneren tegen te gaan. Maar - IGZ blijft sterk afhankelijk van het interne kwaliteitssysteem & Informatie > evt. verplichte meldingen.

9 Openbaar ministerie Strafrecht is ultimum remedium. Aanwijzing medische zaken (2010) Afgelopen jaren toename aantal medische strafzaken: - O.a. - behandelaren S. Millecam; - - ontucht; - - gynaecoloog Waterland; - - natuurgeneeskundige. Conclusie: OM steeds belangrijker, maar vervolgen bij disfuncioneren spaarzaam. > Minister wil ook beroepsverbod voor delict begaan buiten beroepsuitoefening.

10 (Tucht)rechter (1) Rol bij klachten over kwaliteit van zorg. Maatstaf: de zorgvuldigheid die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend beroepsbeoefenaar in gelijk omstandigheden Professionele standaard Tuchtrechter: Leidinggevende en collega s soms medeverantwoordelijk voor kwaliteitsgebreken/disfunctioneren (weerslagcriterium = tweede tuchtnorm. (Burg.) rechter: - werkgever doorgaans plicht te voorkomen en in te grijpen bij gevaar disfunctioneren. Handelen en nalaten. Verantwoordelijkheid collega s, wetensch verenigingen???

11 (Tucht)rechter (2) Voorstellen. Definitief en algeheel beroepsverbod. Verbreding tuchtrecht tot samenwerkingsverbanden? Medeverantwoordelijkheid zwijgende collega s?

12 (Bestuur)zorginstelling Steeds meer: - Eindverantwoordelijkheid kwaliteit van zorg - (vgl. nieuwe Wcz=Wkkgz) - Centrale aansprakelijkheid Voorstellen (Wkkgz). - Einde arbeidsrelatie vanwege functioneren > melden bij IGZ - Antecenten onderzoek nieuwe medewerkers; - VOG-verklaring alle medewerkers > ook solist!. Conclusie: Verantwoordelijkheid zorginstelling aangescherpt. Alg.Rekenkamer (maart 2013): Transparantie kwaliteit van zorg nog onvoldoende

13 Collega s en beroepsgroep Wat te doen bij disfunctioneren? 'Zwijgen over misstanden in de zorg moet strafbaar worden gesteld De Volkskrant 22 april 2013 (Dis)functioneren is een gezamenlijke verantwoordelijkheid * KNMG: Kwaliteitskader medische zorg 'Staan voor kwaliteit' (2012) * OMS: Model Reglement mogelijk disfuntioneren medisch specialist (2008) * LHV: Modelprotocol vermeend disfunctioneren huisarts (2012) Hoofdregels: Elkaar aanspreken / toetsbaar opstellen; Evt. Vervolgstappen nemen Meedoen aan visitaties, functioneringsgesprekken. + Openheid bij fouten > GOMA-code. Conclusie: Disfunctioneren gaat de hele beroepsgroep aan!

14 Patiënten (en ziekenhuizen!) Willen informatie over (dis)functioneren: - o.a. Openbaarheid tuchtmaatregelen/big-register; - Verwachten openheid bij fouten. Verzamelen zelf informatie: - o.a. Zorgkaart.nl Rechtspraak: er is een grens mbt wijze van kritiek op internet.

15 Take home messages: Niet iedere arts die een fout maak disfunctioneert. Tegengaan disfunctioneren is een verantwoordelijkheid van velen, niet in de laatste plaats van collega s en bestuurders. Belangrijk: respecteer de zorgvuldigheidsregels.

16