Voorwoord bij de tiende druk 8. 1 Inleiding 1 0. deel i voorbereiding 15

Transcriptie

1 Inhoud Voorwoord bij de tiende druk 8 1 Inleiding 1 0 deel i voorbereiding 15 2 Verkenning van onderzoeks- en rapporteringsterrein Terreinafbakening Vraagstelling Doelstelling Publiek Werkwijze of strategie Onderzoeksvoorstel Opsporen van informatie Literatuuronderzoek Vragenonderzoek Het opstellen van een rapportschema Indeling van beschrijvende teksten Indeling van betogende teksten Controle van het rapportschema deel ii illustraties Algemene aanwijzingen voor het gebruik van illustraties Functie van de illustratie Keuze van de illustratie BSL - ALG_BK_1KZM r3_kvde

2 6 Inhoud 5.3 Presentatie van de illustratie Plaats van de illustratie Tabellen Vormgeving van de tabel Inhoud van de tabel Grafieken Eisen aan grafieken Soorten grafieken Schema s Organisatieschema Stroomschema Beslissingsschema Conceptueel schema deel iii de onderdelen van het rapport Voorafgaande onderdelen Omslag Titelpagina Voorwoord Inhoudsopgave Samenvatting Hoofdonderdelen Inleiding Oorzaken/Gevolgen Voor- en nadelen Methode Resultaten en Discussie Afsluiting Slotonderdelen Literatuuropgave Bijlagen Register (Index) BSL - ALG_BK_1KZM r3_kvde

3 Inhoud 7 deel iv formulering van de tekst Twaalf schrijftips De start van het schijfproces De eerste versie of het klad De definitieve versie of het net De alinea Soorten alinea s Verband in en tussen alinea s Vormgeving van de alinea Zinsbouw Overzichtelijke zinsbouw Aantrekkelijke zinsbouw Woordgebruik Levendig woordgebruik Exact woordgebruik Direct woordgebruik Eenvoudig woordgebruik deel v afwerking van het rapport Spelling en interpunctie Enkele spellingproblemen Leestekens Vormgeving van de tekst Paginaopmaak Typografische elementen Noten 453 Literatuur voor verdere studie Register 457 BSL - ALG_BK_1KZM r3_kvde

4 Voorwoord bij de tiende druk Helder rapporteren is het product van mijn ervaringen met cursussen en trainingen schriftelijk rapporteren in onderwijs en praktijk. Daarmee heb ik al globaal aangegeven voor wie het boek is bestemd: voor de hbo- of wo-student die een (afstudeer)scriptie moet schrijven én voor ieder die beroepshalve in een rapport, nota of artikel verslag wil of moet doen van onderzoek. Is het mogelijk met één boek aan de behoeften van deze twee doelgroepen tegemoet te komen? Ja! In Helder rapporteren wordt namelijk niet alleen ingegaan op onderwerpen die voor alle rapporten gelden, maar ook op de verschillen tussen rapporten (scripties) die voor een studie en rapporten (nota s) die voor de beroepspraktijk worden geschreven. Aan die verschillen wordt in het onderwijs bijna altijd voorbijgegaan; Helder rapporteren besteedt er op diverse plaatsen ruime aandacht aan. Daarmee hoop ik studenten die afstuderen in het bedrijfsleven en beginnende beroepsbeoefenaars beter voor te bereiden op de bijzondere eisen waaraan een rapport in het veld moet voldoen. Hoewel ik in dit boek globaal de route volg die onderzoekers in theorie afleggen om verslag te doen van hun onderzoek, is het niet bedoeld als leerboek dat in een aaneengesloten leergang moet worden doorgenomen. Daarvoor is het te omvangrijk. Wel maken de vele opzichzelfstaande eenheden, waaruit het is opgebouwd, het mogelijk studenten op verschillende momenten in een onderwijstraject te vragen een of meer van deze eenheden zelfstandig te bestuderen. Met Helder rapporteren heb ik vooral een naslagwerk willen schrijven een vraagbaak voor ieder die bij de opzet en het schrijven van een scriptie of een onderzoeksverslag over bepaalde aspecten daarvan meer wil weten. Daarom staan er in het boek geen oefeningen. En daarom ook heb ik ernaar gestreefd de inhoud ervan op verschillende manieren toegankelijk te maken niet alleen via talloze kopjes, maar ook via de aan elk deel voorafgaande gedetailleerde inhoudsopgave en via een uitgebreid register. BSL - ALG_BK_1KZM r3_kvde

5 Voorwoord bij de tiende druk 9 De tiende druk van Helder rapporteren verschilt op tal van plaatsen van de vorige. De belangrijkste verschillen zijn terug te vinden in het deel dat handelt over de voorbereiding van het onderzoeksverslag. Al te vaak gaat in die voorbereiding zo veel mis dat het daardoor op voorhand al onmogelijk wordt nog (tijdig) tot een goed (afstudeer)verslag te komen. In de tiende druk heb ik daarom, nog meer dan in de vorige, aandacht besteed aan de planning van het onderzoek (waaronder de formulering van een passende vraag- en doelstelling) en aan het opsporen en beoordelen van literatuurgegevens. Veel wijzigingen zijn ook te vinden in de hoofdstukken die gewijd zijn aan de belangrijkste rapportonderdelen en de alinea. Meer dan in het verleden is in de bespreking van de rapportonderdelen rekening gehouden met de scripties en teksten die in een academische omgeving worden geschreven. Met de wijzigingen in het hoofdstuk over de alinea heb ik beoogd de cruciale rol die deze speelt in de indeling en formulering van een tekst (nog) beter uit de verf te laten komen. Een aantal mensen heeft wederom mijn tekst van waardevol commentaar voorzien. In het bijzonder wil ik Peter van Laarhoven bedanken, hoofd van de afdeling Informatieverzorging & Collectievorming van de universiteitsbibliotheek Groningen, voor zijn stimulerende en corrigerende opmerkingen bij mijn tekst over literatuuronderzoek. Mijn collega s Henk Moorlag en Marcel de Rooy ben ik erkentelijk voor hun kanttekeningen bij de hoofdstukken gewijd aan de formulering van de tekst. Hun hulp laat uiteraard onverlet dat alleen ik verantwoordelijk blijf voor de eventuele fouten en slordigheden die in Helder rapporteren voorkomen. Ten slotte nog een woord van dank aan de studenten van de OU-module Academische Vaardigheden. Zij hebben mij met hun opmerkingen en vragen duidelijk gemaakt dat mijn oorspronkelijke tekst over de opzet van het onderzoek en het rapport op tal van punten nog verheldering behoefde. Groningen, februari 2010 BSL - ALG_BK_1KZM r3_kvde