Faalangst. Informatie en tips voor ouders en verzorgers

Transcriptie

1 Faalangst Informatie en tips voor ouders en verzorgers

2 Wat is faalangst? Faalangst is angst die optreedt in situaties waarin er bepaalde prestaties van uw kind worden verlangd. Het is de angst om niet te kunnen voldoen aan de eisen die worden gesteld. Die eisen kunnen gesteld worden door de omgeving, maar ook door uw kind zelf. Er zijn verschillende soorten faalangst: Cognitieve faalangst: de angst om de gewenste intellectuele prestatie niet te kunnen leveren (vooral op school); Sociale faalangst: de angst om op sociaal gebied negatief beoordeeld te worden en buiten de groep te vallen (hierdoor bijvoorbeeld niet tegen een ander durven zeggen dat je iets vervelend vindt); Motorische faalangst: de angst om een gevraagde motorische vaardigheid niet naar behoren te kunnen uitvoeren (bij gymnastiek, zwemles, handvaardigheid).

3 Vaak gaat het om een mengvorm, want de ene angst leidt nogal eens tot de andere. Is uw kind ooit eens uitgelachen voor een zwakke prestatie bij gym, dan kan de angst dat het weer gebeurt ook toeslaan als uw kind voor het bord moeten komen of als uw kind een spreekbeurt moet houden. Want faalangst heeft, wanneer het niet onderkend wordt, de neiging om zich als een olievlek uit te breiden. Tien tot vijftien procent van de schoolgaande kinderen heeft last van faalangst. Hoe ontstaat het? Het krijgen van faalangst hangt voor een groot deel samen met de persoonlijkheid; het karakter van uw kind. Kinderen met faalangst hebben bijna altijd een negatief beeld van zichzelf en weinig zelfvertrouwen. Ze komen gemakkelijk in een vicieuze cirkel; door de angst lukken bepaalde dingen niet. Dit is slecht voor het zelfbeeld en zelfvertrouwen, waardoor de faalangst toeneemt. Een omgeving waarin een kind zich niet veilig voelt vergroot de kans op faalangst. Dat geldt ook voor het stellen van (te) hoge eisen. Faalangst is met name op school merkbaar omdat juist daar prestaties van uw kind verlangd worden. Waaraan herken je het? Gevoelens van faalangst horen bij het leven, we hebben er allemaal in mindere of meerdere mate last van. Een gezonde spanning of stress kan nodig zijn om op te laden wanneer uw kind een bijzondere prestatie moet leveren. Deze spanning beïnvloedt de prestatie niet in negatieve zin. Echte faalangst leidt tot mindere prestaties. Er komt niet uit wat er in zit. Bovendien geeft faalangst heel nare gevoelens, die het zelfvertrouwen behoorlijk ondermijnen. Mogelijke lichamelijke klachten zijn: onrust, veel transpireren, snel blozen, hartkloppingen, hyperventileren, droge mond, stotteren, trillende handen, vermijden van oogcontact, vaak naar het toilet moeten, buikpijn, hoofdpijn, misselijkheid en/of verminderde eetlust.

4 Voorbeelden van psychische klachten zijn: nervositeit, angst, verlegenheid, teruggetrokken gedrag, geen vragen durven stellen, geen uitleg durven vragen, initiatiefloos, niet voor zichzelf opkomen, nadoen van andere kinderen, vermijdingsgedrag, negatief zelfbeeld, weinig zelfvertrouwen, neiging tot piekeren, moeite hebben met nieuwe situaties, slapeloosheid, extreem veel tijd aan huiswerk besteden, agressie, brutaal of clownesk gedrag. Door de faalangst, onrust en spanning kan uw kind niet meer geordend en logisch denken. Het is niet meer taakgericht en efficiënt met het werk bezig. Dit kan leiden tot slechtere prestaties. Wat kunt u hier als ouder aan doen? Een kind met faalangst heeft steun en begrip nodig. Neem faalangst serieus. Laat het kind merken dat het niet iets afwijkends is; Benader uw kind op een positieve manier. Geef complimentjes voor wat het goed doet, relativeer mislukkingen. Geef uw kind het vertrouwen dat dingen in de toekomst wel lukken. Zeg nooit: Dat lukt je toch niet ; Zorg voor situaties waarin uw kind succesvol kan zijn. Moeilijke taken kunt u in stukken verdelen. Dat vergroot de kans op succes ervaringen; Wees niet te beschermend. Neem niet alles uit handen. Dat werkt alleen maar versterkend voor de faalangst; Geef geen onuitvoerbare opdrachten, als wees spontaan, perfect of flink, want niemand is altijd perfect of flink en je kunt niet spontaan zijn op bevel; Voorkom dat uw kind vermijdingsgedrag ontwikkelt. Begeleid uw kind bij moeilijke situaties; Prijs uw kind regelmatig, maar niet voor de eigenschappen waar het zelf niets aan kan doen (je bent mooi of slim). Prijs liever het doorzettingsvermogen, de inspanning of het gedrag. Neem geregeld tijd om eens met uw kind over gevoelens te praten; Leer uw kind zelf bewuste keuzes te maken. Een kind moet ook leren om reële doelen aan zichzelf te stellen; Toon belangstelling voor het functioneren op school. Voor een kind met faalangst is het heel belangrijk dat het op de steun van de ouders kan rekenen;

5 Geef zelf het goede voorbeeld! Raak niet in paniek in moeilijke situaties. Vertel niet alleen succeservaringen, maar laat ook weten dat u ook dingen moeilijk vindt en dat er bij u ook dingen mislukken. Uw kind leert op deze manier dat er bij iedereen dingen misgaan; Omdat bij faalangst het moeten presteren op school vaak een grote rol speelt, is het belangrijk om de faalangst van uw kind met de leerkracht te bespreken. Een leerkracht kan op verschillende manieren een kind met faalangst positief begeleiden. Tot slot Wanneer de schoolprestaties achterblijven bij de verwachtingen moet er naast faalangst ook aan andere oorzaken gedacht worden. Zo zijn er kinderen met leerproblemen of een specifieke leerstoornis. Ook zorgen of problemen thuis, bijvoorbeeld een echtscheiding, kunnen de leerprestaties beïnvloeden. toch professionele hulp nodig zijn. Het is belangrijk dat u dan tijdig hulp inschakelt. Meer informatie? Heeft u vragen of wilt u meer informatie over kinderen en faalangst? Neem dan contact op met de afdeling Jeugdgezondheidszorg van de GGD Flevoland. Internet: Boeken: Faalangst en ouders (Ard Nieuwenbroek) Ik kan dat niet! zegt mijn kind (Marc Litiere) Je kunt meer dan je denkt! Een faalangstreductietraining (Ellen Bovee) Bij een aantal kinderen zal, ondanks de steun en begeleiding die zij van hun ouders en de leerkracht krijgen,

6 Almere Boomgaardweg AC Almere tel Emmeloord Nagelerweg AB Emmeloord tel Dronten Installatieweg KP Dronten tel Lelystad Noorderwagenstraat AM Lelystad tel Colofon Uitgever: GGD Flevoland, 2008 Vormgeving/opmaak: MultiCopy Lelystad GGD Flevoland Postbus 1120, 8220 BC Lelystad / GGD / VMJ / MV