Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen. Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli

Transcriptie

1 Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli

2 Inhoud Cijfers Wat gebeurt er in het ziekenhuis? Typen hoofdpijn Spanningshoofdpijn Pijnstillerafhankelijke hoofdpijn Migraine Clusterhoofdpijn Multidisciplinaire hoofdpijnpoli JBZ Alternatieve behandelingen Belangrijkste boodschap

3 Last die hoofdpijn oplevert 40% van mensen hebben hinderlijke hoofdpijn eens in leven Eén van meest voorkomende klachten bij huisarts Migraine: 6-8% bij mannen en 15-18% bij vrouwen (meer dan diabetes + astma) Spanningshoofdpijn o o 56% bij mannen en 71% bij vrouwen af en toe bij 2% van mannen en 5% van vrouwen chronisch Grote socio-economische last: voor migraine: 250 miljoen euro/jaar in NL Aantal ziektedagen/jaar per 1000 werknemers o o migraine 270 dagen spanningshoofdpijn 820 dagen

4 In ziekenhuis Verhaal van klachten/hoofdpijndagboek Altijd lichamelijk neurologisch onderzoek Soms aanvullend onderzoek: MRI-hersenen

5 Typen hoofdpijn Spanningshoofdpijn Pijnstiller-afhankelijke hoofdpijn/caffeine-afhankelijke hoofdpijn Migraine Clusterhoofdpijn Aangezichtspijn Enz.

6 Spanningshoofpijn Meest voorkomende vorm van hoofdpijn Duur: 1 uur-continu 2 van volgende kenmerken: Beiderzijds Drukkend/strak gevoel Mild-matig Geen verergering door aktiviteit Soms lichte misselijkheid. Lichte overgevoeligheid voor licht of geluid kan

7 Oorzaak spanningshoofdpijn Wat kan een rol spelen: Slaaptekort Spanning en stress Slechte houding: werk/slapen/huishoudelijke taken/sport Gespannen en/of te zwakke spieren van de nek Echte oorzaak?? 3 theorieen: A.g.v. verhoogde spierspanning in gezicht, nek of op schedel. B.v. a.g.v. emoties of spanningen. Beperkte beweeglijkheid van de nek waardoor toename van spierspanning en pijn. Grote wisselwerking tussen zenuwen van bovenste nekwervels en het hoofd waardoor stoornis van beweeglijkheid van nek en hoofdpijn. Verhoogde gevoeligheid voor pijn en mogelijk ook voor stress. Hierdoor mogelijk gevoeligere spieren.

8 Behandeling spanningshoofdpijn (1) Gezond leven: Voldoende slaap Niet roken Lichaamsbeweging Verstandig eten Voldoende drinken Matig gebruik van alcohol, caffeine Psycholoog Biofeedback Cognitieve gedragstherapie Ontspanningstherapie Psychoeducatie Medicijnen: Pijnstillers maar pas op! Medicijnen ook werkzaam tegen depressie

9 Behandeling spanningshoofdpijn (2) Fysiotherapie: Houdingscorrectie: tijdens werk/slapen/huishoudelijke taken/sport Verbeteren beweeglijkheid nek en schouders Vergroten van stabiliteit (coördinatie) van nekspieren Verbeteren van algehele conditie en spierkracht nek en schouderspieren Balans tussen inspanning en ontspanning Aangepast kussen

10 Nieuwe ontwikkelingen bij spanningshoofdpijn Botox

11 Pijnstillerafhankelijke hoofdpijn = Painkiller headache = Medication overuse headache = Rebound headache

12 Pijnstillerafhankelijke hoofdpijn Meer dan 15 dagen/maand hoofdpijn Meer dan 3 maanden pijnstillers, meer dan 15 dagen/maand Hoofdpijn is verergerd tijdens gebruik pijnstillers Hoofdpijn vermindert binnen 2 maanden na stoppen pijnstillers

13 Behandeling pijnstillerafhankelijke hoofdpijn Stoppen 2 maanden Begeleiding door hoofdpijnconsulente/neuropsycholoog Amitriptyline Daarna behandeling onderliggende hoofdpijn

14 Behandeling pijnstillerafhankelijke hoofdpijn Cognitieve gedragstherapie Gezond leven: Voldoende slaap Niet roken Lichaamsbeweging Verstandig eten Voldoende drinken Matig gebruik van alcohol, caffeine

15 Nieuwe ontwikkelingen pijnstiller afhankelijke hoofdpijn Tijdelijk prednison Botox bij chronische migraine met pijnstillerafhankelijke hoofdpijn wetenschappelijk onderzoek LUMC

16 Migraine Herhaaldelijke aanvallen van hoofdpijn Duur 4-72 uur Minstens 5 aanvallen met minimaal 2 van onderstaande criteria o o o o Aan een zijde Bonzend Pijn matig tot ernstig Verergering door lichamelijke aktiviteit Tijdens hoofdpijn 1 van volgende klachten: o o Misselijk/braken Overgevoelig voor licht en/of geluid

17 Migraine met aura Vaak klachten van zien Soms ook doofheid/tintelingen halfzijdig, of problemen met praten Duur 5-60 min Binnen 1 uur meestal ook hoofdpijn

18 Ontwikkeling van migraine aanval Filmpje

19 Wie krijgt migraine? Familie Vrouwen > mannen Vaak al op kinderleeftijd

20 Oorzaak migraine Processen in de hersenen

21 Behandeling Leefwijze Medicijnen Aanval Profylaxe Psycholoog Biofeedback Cognitieve gedragstherapie Ontspanningstherapie Psychoeducatie MyMigraine (UMC Utrecht)

22 Nieuwe ontwikkelingen Recent nieuwe aanknopingspunten voor medicijnen Cefaly: promotiefilm Botox Bij chronische migraine (> 15 dgn/mnd) Na falen van 3 profylactica met verschillend werkingsmechanisme Vast protocol

23 Clusterhoofdpijn Ernstige pijn, 1 kant van hoofd, rond oog, min. Begeleidende verschijnselen: Rood, tranend oog Neus aan die kant verstopt of loopneus Zwelling ooglid Transpireren voorhoofd en gelaat Kleine pupil en/of hangend ooglid Rusteloosheid 1-8 aanvallen/dag Vaak in clusters van weken Vaker bij mannen

24 Zeer ernstige hoofdpijn patient

25 Behandeling clusterhoofdpijn Verapamil dagelijks om frequentie aanvallen te verminderen Aanvalsbehandeling: Sumatriptan injecties Zuurstof

26 Nieuwe ontwikkelingen bij clusterhoofdpijn Nervus occipitalis blokkade Stimulatie diepe hersenkernen

27 Multidisciplinaire hoofdpijnpoli Op 1 ochtend: Hoofdpijnconsulente Manueel therapeut Neuropsycholoog Neuroloog Na multidisciplinair overleg: adviesgesprek

28 Alternatieve behandelingen Effect niet aangetoond bij migraine: Massage, craniosacraal therapie Voedings/kruidensupplementen Yoga TENS (transcutane elektrische neurostimulatie) Mindfulness en meditatie niet effectief bij chronische hoofdpijn en migraine Mogelijk effect bij migraine: Acupunctuur Manuele therapie Hyperbare zuurstoftherapie Aerobics Mogelijk effect bij spanningshoofdpijn Acupunctuur Manuele therapie/chiropractie

29 Belangrijkste boodschap Blijf niet te lang met hoofdpijn rondlopen Voorzichtig met pijnstillers