Evidence-based Lifestyle Advies

Transcriptie

1 Evidence-based Lifestyle Advies Focus op dieet Willem Bax*, Internist-nefroloog-vasculair geneeskundige Vaatcentrum Alkmaar *,Conflict of interest m.b.t. onderwerp: geen 1

2 Vrouw, 48 jaar, VG: RA, zus DM-2, 151/92 mmhg, 1.68 m, 93.5 kilo Patiënte geadviseerd af te vallen; Zij koos bewust Weight Watchers Na 6 weken: 92,5 kg Arts: Je moet ook niet te snel afvallen want jojo is slecht Patiënt: Dokter, mijn buurvrouw zegt dat Atkins beter is dan Weight Watchers Wat is dieet? Wie is op dieet? Dieet is food-concern in de praktijk gebracht. Niet alleen afvallen In een representatief Nederlands cohort is 63% van de populatie op dieet Vaker vrouwen, vaker obees De Ridder et al. Appetite,

3 Draagt dieet bij aan vaatziekten? Dieet verklaart 30% van coronaire hartziekten Dieet verklaart 19% van CVA s INTERHEART Study Investigators, Circulation, 2008 INTERHEART Study Investigators, The Lancet, 2010 Dieet draagt bij aan vaatziekten! Wat kunnen we daar dan mee? Alleen gewichtsreductie? Specifieke voedingscomponenten? Welk dieet is het beste? 3

4 Low Fat of Low Carb? n=147, geen hart- en vaatziekten, 90% vrouwen, 97kg Gewicht Vet-massa Tot Chol / HDL Tri-Glyceriden Bazzano et al., Annals Internal Medicine,

5 Low Fat of Low Carb na 12 maanden Na 12 mnd Low Fat Low Carb P= Gewicht (kg) -1,8-5,3 0,002 Totaal/HDL Chol ratio -0,05-0,49 0,002 CRP (nmol/l) +8,6-6,7 0,024 Systolische RR (mmhg) -1,3-0,2 0,52 Plasma Glucose(mmol/l) -0,1 0,02 0,21 Framingham Risk Score 0,4-1,0 <0,001 Bazzano et al., Annals Internal Medicine, 2014 Welk dieet het beste (1 dag later)? Johnston et al; JAMA, 3 september

6 Welk dieet het beste? De verschillende diëten niet allemaal onderling vergeleken Meta analyse 48 RCT s, n=7286 BMI 33.7 Waar mogelijk 6 en 12 maanden Johnston et al; JAMA, 3 september

7 Welk dieet het beste? 12 maanden gewichtsverlies (kg) Geen dieet 5,70 7,25 7,27 6 maanden 6,78 Weight W* 1,55 1,56 8,73 1,95 Low Carb 0,02 7,99 1,20-0,74 Low Fat Johnston et al; JAMA, 3 september 2014 *, Weight Watchers: Zowel minder vet als minder koolhydraten Welk dieet het beste? 12 maanden gewichtsverlies (kg) Geen dieet 5,70 7,25 7,27 6 maanden 6,78 Weight W* 1,55 1,56 8,73 1,95 Low Carb 0,02 7,99 1,20-0,74 Low Fat Johnston et al; JAMA, 3 september 2014 *, Weight Watchers: Zowel minder vet als minder koolhydraten 7

8 Welk dieet het beste? (1/2) Na 6 maanden 7-9 kg gewichtsverlies Na 12 maanden 6-7 kg gewichtsverlies Effect wordt versterkt door gedragstherapie en bewegen Johnston et al; JAMA, 3 september 2014 Welk dieet het beste? (2/2) Weinig koolhydraat-diëten en weinig vet-diëten zijn beiden beter dan geen dieet Verschillen tussen de diëten zijn klein en waarschijnlijk klinisch niet relevant Het type dieet lijkt een individuele keuze te zijn die moet passen bij de wens van de patiënt Johnston et al; JAMA, 3 september

9 Dieet in combinatie met beweging Jakicic et al., Arch Intern Med, 2008 Dieet in combinatie met beweging Zelfs 30 minuten lopen per dag helpt om het gewicht stabiel te houden bij vervolg van dieet Jakicic et al., Arch Intern Med, 2008 Slentz et al., Arch Intern Med,

10 Waar of Niet waar? Snel en veel afvallen resulteert in een slechter resultaat op langere termijn dan langzaam en geleidelijk afvallen Niet waar! Snel en veel afvallen resulteert in een slechter resultaat op langere termijn dan langzaam en geleidelijk afvallen 1. Meerdere studies: Mate van gewichtsverlies in het begin van een dieet correleert positief met gewichtsverlies op korte en langere termijn 1. Interventiestudies met groot initieel gewichtsverlies leiden tot groter effect op termijn mits ondersteund door geïntegreerd programma voor behoud van gewicht Astrup and Rössner, Obesity Reviews, 2000 Nackers et al., Int J Behav Med,

11 Waar of Niet waar? Jojo is slecht en leidt tot oversterfte Onbekend! Jojo is slecht en leidt tot oversterfte Observationeel onderzoek bevestigt oversterfte bij instabiel gewicht Waarschijnlijk is de schommeling secundair aan de gezondheid Niet bevestigd in dierexperimenten Vasselli et al., Obes Res

12 Welke specifieke dieetcomponenten? PREDIMED studie Multicenter gerandomiseerde studie Spanje N=7447, jr; 57% vrouw, follow-up 4,8 jr Primair eindpunt: MI, TIA/CVA, CV-sterfte Mediterraan dieet met extra olijfolie Mediterraan dieet met extra noten Controle dieet Altijd dieet-advies Estruch et al., NEJM

13 PREDIMED studie MI, TIA/CVA, CV-sterfte Voor beiden: HR 0.70 en p<0.05 jaar Estruch et al., NEJM

14 Zout Is zout wel zo slecht? Resulteert minder zout in meer gezondheid? Zout 1 g keukenzout/nacl=400 mg Na + 9 g NaCl = 150 mmol Na + = 3,6 g Na + 6 g NaCl = 100 mmol Na + = 2,4 g Na + 14

15 Oliver et al., Circulation,

16 Uitscheiding Na + en K + / 24 uur (= dieet)* * mmol Oliver et al., Circulation, 1975 Oliver et al., Circulation,

17 Relatie tussen zoutgebruik en bloeddruk n= in 18 landen. Portie urine op Na +, 3,7 jr PURE Study, NEJM, 14 aug 2014 Relatie 1 gram extra Na + -excretie en bloeddruk: sterk bij véél zout, hypertensie, ouderen PURE Study, NEJM, 14 aug

18 Mortaliteit en CV-events: Weinig zout net zo slecht als te veel? n= in 17 landen. Portie urine op Na + en K +, 3,7 jr PURE Study, NEJM, 14 aug 2014 En Kalium? PURE Study, NEJM, 14 aug

19 Conclusies Pure Studie (1/2) Meer Na + geassocieerd met hogere bloeddruk, vooral bij veel zout, ouderen en bestaande hypertensie Maar niet eenduidig met overleving PURE Study, NEJM, 14 aug 2014 Conclusies Pure Studie (2/2) Meer K + geassocieerd met betere bloeddruk én minder events / sterfte Associatie vs. causaliteit PURE Study, NEJM, 14 aug

20 Effect zoutreductie op bloeddruk Bloeddrukreductie in 107 studies, 6970 deelnemers Mozaffarian et al., NEJM, 14 aug 2014 Effect zoutreductie Zoutreductie leidt tot lagere bloeddruk (causaliteit) Mathematische modelling: doden/jaar door overmatig zoutgebruik Mozaffarian et al., NEJM, 14 aug

21 Aanbevelingen WRR Van landbouwbeleid naar voedselbeleid Etikettering alleen helpt niet Convenanten én dwang industrie Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Sept

22 22

23 Samengevat Volg een dieet dat bij je past Minder natrium, meer kalium Groenten, fruit, noten, olijfolie Combineren met meer bewegen Overheid moet actiever sturen Waar of Niet waar? Tijdens sex verbrand je per persoon kcal (1-2 boterhammen met kaas) Myths, Presumptions and Facts about Obesity, NEJM,

24 Niet waar! Tijdens sex verbrand je per persoon kcal (1-2 boterhammen met kaas) Tijdens sex gedurende 6 minuten* gebruikt een man (30-40 jaar) slechts 21 kcal Maar dat is meer dan tijdens TV kijken (14 kcal)** *, Bohlen et al., Arch Intern Med 1984 **, Casazza et al., NEJM,

25 25