Bronnen. Meer info. Naam: Co-wetenschapp(st)er: Klas:
|
|
- Nienke Brabander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bronnen - Het grote experimenteerboek, uitgeverij Deltas, Aan de slag met Findus, uitgeverij Davidsfonds/Infodok, Grasspriet Themadossier 4 Tuinbouw, Plattelandsklassen vzw Meer info Telefoon: (055) Fax: (055) iemand@example.com Naam: Co-wetenschapp(st)er: Klas: Pagina 34
2 Zo zit dat! Experiment 12 Het licht dat door het uitgeknipte figuurtje schijnt, valt op de loep. Daar worden de lichtstralen gebroken en bereiken het keukenpapier. Omdat de lichtstralen gebroken zijn, verkleint het beeld en gaat onderstboven staan. Een oog werkt ook zo. De loep is het glaslichaam in ons oog en de kom is onze oogbol, het keukenpapier is ons netvlies. Experiment 13 De tong heeft vier smaken en die zitten op verschillende plaatsen. Daarom proeven we die smaken op verschillende plaatsen op onze tong. Pagina 2 Pagina 33
3 Zo zit dat! Experiment 8 Een plant heeft steun nodig om zicht te verankeren. Grond, keukenpapier, geeft de plant voldoende steun om zich te verankeren. Heeft een plant licht nodig? Experiment 9 Geuren verspreiden zich door de lucht. Als je met kruiden schudt die in een gesloten verpakking zitten, zal je niets ruiken. Dit komt omdat de geuren gevangen zitten in de zak. Wanneer met de kruiden in de lucht schudt, dan verspreiden de geuren zich in de kamer. Experiment 10 Je hand die in de warme kom zat, is opgewarmd. Het water dat lauw is voelt dus veel kouder aan dan het water dat in de warme kom zat. Je hand die in de koude kom zat, is afgekoeld. Omdat het lauwe water warmer is dan het koude voelt je hand warmte. Experiment 11 Het geluid ontstaat als je kom trilt. Hoe langer de kom trilt, hoe langer je het geluid hoort. Wanneer je tijdens het kloppen de kom vasthoudt, kan de kom minder trillen en is het geluid veel korter. Geluiden zijn trillingen in de lucht die je hand horen als ze je oor bereiken. (Het zijn net golven op water) Pagina 32 Pagina 3
4 Hoe zit dat? Zo zit dat! Wat ga je onderzoeken? Heeft een plant licht nodig om te groeien. Wat heb je nodig? drie champignonbakjes teeltaarde tuinkerszaadjes 3 etiketten Experiment 4 De zonnestralen dringen de plastic zak binnen. Die worden omgezet in warmte. Omdat de warmte moeilijk uit de zak kan, stijgt de temperatuur. Dit noemt men ook het broeikaseffect. Experiment 5 Azijn is een zuur. Plantjes kunnen niet ontkiemen als de grond (in dit geval keukenpapier) te zuur is. Aan het werk 1) Schrijf op elk bakje je naam en de datum. 2) Vul de botervlootjes met de teeltaarde. 3) Zaai in elk botervlootje ongeveer 15 zaadjes. 4) Geef de bakjes elk een beetje water. (doe dit elke dag) 5) Zet nu elk bakje op een verschillende plaats - in een donkere kast - op een donkere plaats in de klas - aan het raam. 6) Bekijk elke dag de groei en noteer je waarnemingen Experiment 6 Planten maken zelf hun voedsel aan. Dit voedsel noemt men suikers. (Geen klontjessuiker of griessuiker) Suikers zitten ook in ons voedsel. Die suikers geven energie. Als je teveel suikers geeft, krijgen de planten te veel energie. Dit noemen ze verbranden. Als je plant verbrand is, dan gaat ze veel vlugger verwelken. Ze heeft teveel energie in één keer gekregen. Een klein beetje extra suiker geeft voldoende energie om de plant een beetje langer te laten leven. Als sporters zich futloos voelen dan eten ze een energiereep. Dan kunnen ze er weer een tijdje tegenaan. Experiment 7 Planten zuigen water op met hun wortels, dit water gaat via kleine buisjes naar de blaadjes en de bloem. Zo krijgen alle delen van de plant water. Als je een plant in gekleurd water zet, dan zuigt die ook dat water op waardoor de bloem verkleurt. Pagina 4 Pagina 31
5 Zo zit dat! Experiment 1 Experiment 1 Door het licht van de zon krijgen de planten de nodige kracht om hun voedsel te maken. Daarom gaan de planten op zoek naar het licht. Zo komt het dat de plantjes die in het donker staan langgerekt en bleek zijn. Ze gingen op zoek naar het meeste licht. Kijk ook eens naar een zonnebloem. Die laat haar bloem helemaal meedraaien met de zon. Dag 1 Vlootje 1 staat / op Vlootje 2 staat in/op. Vlootje 3 staat in/op Experiment 2 Uit het water neemt de plant voedingsstoffen en mineralen op. Dat water moet rondgestuurd worden zodat de voedingsstoffen overal in de plant terecht komen. Als er te weinig water is, kan de plant geen water doorsturen en hebben de plantjes te weinig voedingsstoffen om te groeien. Is er teveel water dan zitten hun cellen veel te vol met water en kunnen de voedingsstoffen niet rondgestuurd worden. Dan is er te veel water om te groeien. (Ze verdrinken als het ware). Hoe moet je het rooster op het volgende blad invullen? : goed/ heel goed/ beetje/ niet : mooi groen/ flets/ geelachtig : stevig/ slap/ niet stevig of niet slap Kan je verklaren hoe dit komt? Experiment 3 Planten hebben warmte nodig om te groeien. Als het lekker warm is, groeien ze vlugger. De zonnestralen die op de fles vallen worden omgezet in warmte, daarom is het warmer onder de fles. De plant onder de fles groeit om die reden vlugger dan de andere. Op het einde van het boekje kom je te weten hoe dit komt. Pagina 30 Pagina 5
6 Vlootje 1 Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6 Dag Vlootje 1 Dag 8 Dag 9 Dag 10 Dag 11 Dag 12 Dag 13 Dag 14 Dag 1 Dag 2 Dag 8 Dag 9 Vlootje 1 Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6 Dag 7 Vlootje 1 Dag 8 Dag 9 Dag 10 Dag 11 Dag 12 Dag 13 Dag 14 Vlootje 1 Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6 Dag 7 Vlootje 1 Dag 8 Dag 9 Dag 10 Dag 11 Dag 12 Dag 13 Dag 14 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6 Dag 10 Dag 11 Dag 12 Dag 13 Dag 7 Dag 14 Pagina 6 Pagina 29
7 Experiment 8 Dag 1 Vlootje 1 : aarde Vlootje 2 : keukenpapier Vlootje 3 : niets Heeft een plant water nodig? Teken op het volgende blad in de potjes telkens wat je ziet. Kan je verklaren hoe dit komt? Op het einde van het boekje kom je te weten hoe dit komt. Pagina 28
8 Experiment 2 Experiment 8 Wat ga je onderzoeken? Wat is de invloed van de hoeveelheid water op de groei van planten. Wat ga je onderzoeken? Heeft een plant aarde nodig om te groeien? Wat heb je nodig? drie champignonbakjes teeltaarde tuinkerszaadjes gietertje Wat heb je nodig? 3 botervlootjes plantenspuit keukenpapier teeltaarde tuinkerszaadjes Aan het werk Aan het werk 1) Schrijf op elk botervlootje je naam en de datum. Nummer ze van 1 tot 3. 2) Vul de botervlootjes met de teeltaarde. Druk het lichtjes aan. 3) Zaai in elk botervlootje ongeveer 15 zaadjes en doe er een laagje aarde bovenop. 4) Zet de bakjes naast elkaar. 5) Geef ze alle drie op een verschillende manier water 1: voldoende water (elke dag een beetje zodat de aarde voldoende nat is) 2: te weinig water (geef bij de start een beetje water, als je ziet dat de aarde droog is, geef je een beetje water bij) 3: te veel water (elke dag veel water zodat de bovenste aarde laag drijft) 6) Bekijk elke dag de groei en noteer je waarnemingen 1) Vul één botervlootje met wat keukenpapier, vul één botervlootje met aarde, laat het laatste botervlootje leeg. 2) Zaai in elk botervlootje een tiental zaadjes 3) Bevochtig de zaadjes met de plantenspuit. 4) Bekijk elke dag de bloemen en noteer je waarnemingen. Pagina 8 Pagina 27
9 Geen kleurstof stof Experiment 2 Dag 1 Dag 2 Dag 1 (schrap wat niet past) Vlootje 1: voldoende/ te weinig / te veel water Vlootje 2: voldoende/ te weinig / te veel water Vlootje 3: voldoende/ te weinig / te veel water Dag 3 Hoe moet je het rooster op het volgende blad invullen? : goed/ heel goed/ beetje/ niet : mooi groen/ flets/ geelachtig : stevig/ slap/ niet stevig of niet slap Dag 4 Hoe zou dit komen denk je? Dag 5 Dag 6 Dag 7 Op het einde van het boekje kom je te weten hoe dit komt. Pagina 26 Pagina 9
10 Vlootje 1 Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6 Dag 7 Experiment 7 Vlootje 1 Dag 8 Dag 9 Dag 10 Dag 11 Dag 12 Dag 13 Dag 14 Dag 1 Pot 1 : water zonder kleurstof Pot 2: water met kleurstof op het volgende blad in de bloempjes telkens wat je ziet. Vlootje 1 Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6 Dag 7 Hoe zou dit komen? Vlootje 1 Dag 8 Dag 9 Dag 10 Dag 11 Dag 12 Dag 13 Dag 14 Vlootje 1 Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6 Dag 7 Vlootje 1 Dag 8 Dag 9 Dag 10 Dag 11 Dag 12 Dag 13 Dag 14 Op het einde van het boekje kom je te weten hoe dit komt. Pagina 10 Pagina 25
11 Experiment 7 Experiment 5 Wat ga je onderzoeken? Zuigen planten water op? Wat ga je onderzoeken? Normaal geef je planten water. Kan je ook andere vloeistoffen geven aan planten? Wat heb je nodig? 2 lege glazen potten water Aan het werk voedingskleurstof (kan je vinden in een voedingswinkel) 2 witte bloemen 1) Vul de potten met water. 2) Doe in één pot enkele druppels kleurstof 3) Plaats in elke pot een bloem 4) Bekijk elke dag de bloemen en noteer je waarnemingen. Wat heb je nodig? 2 schoteltjes keukenpapier plantenspuit met water azijn Aan het werk tuinkerszaadjes 2 glazen potjes 1) Leg het keukenpapier op de schoteltjes 2) Besproei één schoteltje met de plantenspuit zodat het keukenpapier goed nat wordt. 3) Bevochtig het andere keukenpapier met een lepel azijn. 4) Leg een tiental zaadjes op elk schoteltje en zet de glazen potjes erop. 5) Zet alles op een warme, zonnige plaats. 6) Bekijk elke dag de thermometer en noteer je waarnemingen. Pagina 24 Pagina 11
12 Experiment 5 Pot 1 Pot 2 Pot 3 Pot 4 Teken op het volgende blad telkens wat je ziet. Dag 1 Kan je verklaren hoe dit komt? Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6 Dag 7 Op het einde van het boekje kom je te weten hoe dit komt. Pagina 12 Pagina 23
13 Experiment 6 Dag 1 Pot 1: 5 lepels suiker Pot 3: 1 lepel suiker Pot 2 : 3 lepels suiker Pot 4: 0 lepels suiker Heeft een plant warmte nodig? Teken op het volgende blad in de hokjes telkens wat je ziet. Waarom is dit zo? Op het einde van het boekje kom je te weten hoe dit komt. Pagina 22
14 Experiment 3 Experiment 6 Wat ga je onderzoeken? Welk effect heeft een serre op de planten groei? Gaat het sneller of niet. Wat ga je onderzoeken? Is de hoeveelheid aan voedingsstoffen belangrijk voor de groei van planten? Wat heb je nodig? twee bloempotten teeltaarde tomaatzaadjes eén plastiek fles twee etiketten Wat heb je nodig? 4 lege glazen potten water suiker 4 verse bloemen spatel om te roeren Aan het werk 1) Schrijf op de etiketten jullie naam en de datum. Nummer de twee potten met 1 en 2. 2) Vul de bloempotten met de teeltaarde. Druk eventjes aan. 3) Zaai in elke bloempot ongeveer 5 zaadjes en doe er een laagje aarde bovenop. Geef ze elk dag water! 4) Zet de potjes op een warme plek in het licht. 5) Snij de bodem van de fles af en schroef er het dopje van. Zet de fles over de zaadjes van pot 1. 6) Bekijk elke dag de groei en noteer je waarnemingen. Aan het werk 1) Vul de vier potten met water. Schrijf op elke pot een nummer. 2) Doe nu het volgende: Pot 1: doe er 5 lepels suiker in en los die zoveel mogelijk op door er in te roeren. Pot 2: doe er 3 lepels suiker in en los die op. Pot 3: doe er 1 lepels suiker in en los die op Pot 4 : doe er niets in. 3) Zet in elke pot een bloem. 4) Bekijk elke dag de bloemen en noteer je waarnemingen. Pagina 14 Pagina 21
15 Dag 1 Dag 8 Experiment 3 Dag 2 Dag 9 Dag 1 (schrap wat niet past) Pot 1: met fles/ zonder fles Pot 2: met fles/ zonder fles Dag 3 Dag 10 Teken op het volgende blad telkens wat je ziet. Hoe zou dit komen denk je? Dag 4 Dag 11 Dag 5 Dag 12 Dag 6 Dag 13 Dag 7 Dag 14 Op het einde van het boekje kom je te weten hoe dit komt. Pagina 20 Pagina 15
16 Dag 1 Dag 8 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6 Dag 9 Dag 10 Dag 11 Dag 12 Dag , , , , , , , , , , , , , , , Thermometer met zak Dag 7 Dag 14 Thermometer zonder zak Pagina 16 Pagina 19
17 Experiment 4 Experiment 4 Dag 1 (schrap wat niet past) Thermometer 1: met zak/ zonder zak Thermometer 2: met zak/ zonder zak Teken op de grafiek een bolletje bij de juiste temperatuur. Kies een kleur voor de thermometer met zak en een ander kleur voor de thermometer zonder zak. Verbind de bolletjes met elkaar zodat je duidelijk kan zien wat er gebeurd. Wat ga je onderzoeken? Wat is de invloed van het glas/plastic op de warmte? Wat heb je nodig? 1 plastic zak Aan het werk 2 kamerthermometers 1 elastiekjes Waarom is dit zo? 1) Leg een thermometer in de plastic zak en bind de zak dicht met het elastiekje 2) Leg de beide thermometers op een vensterbank waar de zon binnen schijnt. 3) Lees na ongeveer 10 minuten de temperatuur van de thermometers af. 4) Bekijk elke dag de thermometer en noteer je waarnemingen. Op het einde van het boekje kom je te weten hoe dit komt. Pagina 18 Pagina 17
Bronnen. Meer info. Naam: Co-wetenschapp(st)er: Klas:
Bronnen - Het grote experimenteerboek, uitgeverij Deltas, 2003 - Aan de slag met Findus, uitgeverij Davidsfonds/Infodok, 2000 - Grasspriet Themadossier 4 Tuinbouw, Plattelandsklassen vzw Meer info Provincie
Nadere informatieExperimenten KIT. werkboekje. Dokter in de wetenschap: Klas:
Experimenten werkboekje KIT Dokter in de wetenschap: Klas: 1 Licht/zon Zonnebaden in het licht Zonlicht is heel belangrijk voor planten. Als een plant enkele dagen geen of onvoldoende licht krijgt, begint
Nadere informatieExperimenten. werkboekje. Dokter in de wetenschap: Klas:
Experimenten werkboekje Dokter in de wetenschap: Klas: 1 Dag juf, Dag meester, Om te leven hebben we als mens een aantal basisbehoeften, zoals voedsel, lucht, licht en warmte. Ook dieren hebben die behoeften.
Nadere informatieVoorwoord EXPERIMENTENKIT 3
Voorwoord Om te leven hebben we als mens een aantal basisbehoeften zoals voedsel, lucht, licht, warmte, ook dieren hebben deze behoefte. Maar hoe zit dat nu met planten? Iedereen heeft wel eens proefondervindelijk
Nadere informatie... Lesfiche. Experimentjes met planten. graad 1, 2 en 3
Lesfiche Experimentjes met planten graad 1, 2 en 3 Wist je dat planten net als ons drinken, eten, zweten en ademen? En dat zaadjes geen licht nodig hebben om te ontkiemen? Via deze leuke experimentjes
Nadere informatieReflectiekaart. Wat moeten ze kunnen/kennen: Omschrijf wat kinderen volgens jou moeten kennen en kunnen. Wat ga je evalueren? Hoe ga je evalueren?
Reflectiekaart 3.2.2.16 Proefondervindelijk vaststellen dat een plant water, lucht, licht, een geschikte temperatuur en voedingsstoffen nodig heeft om te kiemen en te groeien. Omschrijf wat kinderen volgens
Nadere informatieVOORBEELD WETENSCHAPPELIJK VERSLAG
VOORBEELD WETENSCHAPPELIJK VERSLAG LET OP: DIT IS EEN VOORBEELDVERSLAG EN IS DUS ERG BEKNOPT! NAAM: VOORNAAM & ACHTERNAAM KLAS: 1M1 - SCHOOL VAK: BIOLOGIE DOCENT: MEVROUW SMIT INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding..
Nadere informatieLespakket Zomerzon. Instructieblad groep 1 & 2. Inhoud pakket - Achtergrondinformatie. Lessuggesties:
Lespakket Zomerzon Instructieblad groep 1 & 2 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie - Instructieblad groep 1 & 2 - Materialen van het pakket: * Memoriespel * 2 potjes voor de kievitsbonen * 1 potje voor
Nadere informatieLespakket Zomerzon. Instructieblad groep 5 & 8. Inhoud pakket - Achtergrondinformatie. Lessuggesties:
Lespakket Zomerzon Instructieblad groep 5 & 8 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie - Instructieblad groep 5 & 8 - Materialen van het pakket * Stuk karton * 4 potjes * Tuinkerszaden * Potgrond * 6 kievitsbonen
Nadere informatieWat is de invloed van licht op de groei van de tuinkers
Wat is de invloed van licht op de groei van de tuinkers Inhoudsopgave Inleiding... 3 Onderzoeksvraag... 3 De hypothese... 3 Materialen en methode... 4 Resultaten... 5 Conclusie... 6 Discussie... 6 Bronnen...
Nadere informatieKruidentuin in de klas
Kruidentuin in de klas Werkbladen Leerlingenwerkboek Groep 5 t/m 8 Zaden... 2 Kieming, een nieuw begin... 3 Testen kiemfactoren... 4 Kruidenkaart maken... 5 De bouw van een plant... 6 Herbarium maken...
Nadere informatieZAAI- GOED DEZE LESBRIEF IS VAN..
ZAAI- GOED DEZE LESBRIEF IS VAN.. DIT BOEKJE GAAT OVER ZADEN EN WAT ER MEE GEBEURT ALS JE ZE IN DE GROND STOPT Heb jij wel eens wat in de tuin gezaaid? ja / nee Misschien woon je in een huis zonder tuin
Nadere informatievan een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen nodig hebben om te leven bakjes met tuinkers 10 min.
Gebruik de zon GROEP 3-4 32 25 minuten (dag 1), 30 minuten (dag 2-4) & 30 minuten (dag 5) 1, 8, 23, 32, 42 en 54 De leerling: van een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen
Nadere informatieHet bonenexperiment. Lesbrief groep 5, 6 7. Inhoud
Het bonenexperiment Lesbrief groep 5, 6 7 Inhoud Inleiding... 1 Les 1 De boon: van zaad tot plant tot bloem tot zaad... 2 Les 2 Evaluatie bonenexperiment... 4 Instructieblad: het bonenexperiment... 5 Werkblad
Nadere informatieKwelder. Planten en zout water. Proefje. VO onderbouw
Kwelder Proefje Doel: Materialen: Leerlingen weten dat alleen speciale planten tegen zout water kunnen. De leerlingen weten dat zout, water aantrekt. Hierdoor gaan de meeste planten door uitdroging dood
Nadere informatiePracticum: Het ontkiemen van zaadjes
Naam: Klas: Practicum: Het ontkiemen van zaadjes Oefenen Theorie Op dit moment ben je bezig met Hoofdstuk 2 dat gaat over planten. Planten groeien uit zaden, bollen of knollen. In dit practicum gaan we
Nadere informatieHet kiemen van zaden
Het kiemen van zaden Dit Werkblad is van... Bij deze opdrachten gaan we in een aantal weken het ontkiemen van zaden volgen. We hebben daarvoor bonen uitgekozen, omdat dit zaden zijn, waarbij de ontkieming
Nadere informatieLes 5 Een goede bodem
Pagina 1 Les 5 Een goede bodem 1 Bodemsoorten-/Composthooples Er zijn verschillende soorten grond in Nederland. Elke soort grond is anders. Sommige planten houden van arme, voedingsloze grond en anderen
Nadere informatieOpstel Biologie Bonenverslag
Opstel Biologie Bonenverslag Opstel door Lars 941 woorden 13 december 2017 8 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Bonen Project bruine boon De groei en ontwikkeling van de https://www.scholieren.com/verslag/opstel-biologie-bonenverslag
Nadere informatieleerkracht Tuinieren in de klas zaaien in de vensterbank
leerkracht Tuinieren in de klas zaaien in de vensterbank Voorjaar in de klas, ga aan de slag! De nieuwe Albert Heijn moestuintjesactie komt er aan. (lukt het niet met de AH zaadjes? Vraag Milieueducatie
Nadere informatieKernvraag: Hoe laat ik iets sneller afkoelen?
Kernvraag: Hoe laat ik iets sneller afkoelen? Naam leerling: Klas: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Hoe stroomt warmte? 1. Wat gebeurt er met de temperatuur in een verwarmde kamer wanneer je het
Nadere informatieSteekkaart: nummer 3We
Steekkaart: nummer 3We Onderwerp De groei van tuinkers vaststellen, verwoorden en vastleggen met behulp van het digitaal fototoestel Leeftijd/Doelgroep 3 e leerjaar Leergebied Wereldoriëntatie Tijdsduur
Nadere informatieo In zakken gemaakt uit de huid van de dieren. o In de magen van de dode dieren. o Door veel te roeren in de melk.
Oppervlaktespanning Lees aandachtig info fiche 1 Beantwoord de vragen. info fiche 1 Apps 15 min Van probleem tot ontwerp In welk voorwerp bewaarden de jagers hun melk vele jaren geleden? o In zakken gemaakt
Nadere informatieNatuur dagboek. Op ontdekking in je achtertuin
Natuur dagboek Op ontdekking in je achtertuin Hey daar! Dit is jouw eigenste, hoogst persoonlijkste Dit natuurdagboek is van natuurdagboek. Trek de tuin, het park of het bos in. Gebruik je ogen, oren en
Nadere informatieuitleg proefje 1 spiegelbeeld schrijven
proefje 1 spiegelbeeld schrijven Misschien ziet je naam er een beetje kronkelig of gek uit, maar waarschijnlijk is het je wel een gelukt om je naam te schrijven. Het is moeilijk om de letters in spiegelbeeld
Nadere informatieMijn schooltuin logboek 2013 Naam: Groep: school
Mijn schooltuin logboek 2013 Naam: Groep: school Inhoud Mijn tuin: verwachting en resultaten... 2 Tuinwoorden... 3 Tuinplattegrond en teeltplan... 4 Het logboek... 5 Onderzoek: het zaad... 7 Proefje: kiemplanten...
Nadere informatieDe kiemplantjes worden misschien niet langer, doordat er al voldoende reservevoedsel in de zaadlobben aanwezig is.
5 Als je kamerplanten water geeft, moet je af en toe kamerplantenmest aan het water toevoegen (bijv. Pokon of Substral). De planten groeien daardoor beter. Een leerling denkt dat tuinkerszaadjes sneller
Nadere informatieOpdrachtkaarten Herfst
Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Je gaat in het duingebied onderzoek doen naar allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten
Nadere informatie* Bloemen van heel dichtbij *
* Bloemen van heel dichtbij * Benodigdheden Verschillende soorten bloemen (activiteit 1) Blinddoek (activiteit 1) 1 bloem (per kind - activiteit 2) Papier (activiteit 2) Plakband (op voorhand al zoveel
Nadere informatieLessuggesties voor groep 3 & 4
Lessuggesties voor groep 3 & 4 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 3 & 4 - Materialen van het pakket: Leskaart
Nadere informatieBi B o i l o og o ie i Inlage
Inlage Proef 1 Schematisch en natuurgetrouw - Werkblad 1 - Tekenmateriaal - Liniaal Hieronder zie je een afbeelding van een vlinder. Maak hiervan een schematische tekening op werkblad 1. Maak ook een natuurgetrouwe
Nadere informatieGroeitabel (de groeitabel voor de 1ste graad is eenvoudiger dan die voor 2de en 3de graad) Bekijk per experiment welk materiaal je nodig hebt.
Lesfiche Groeiexperimenten 1, 2, 3 de graad Doe de Zie ze groeien! -test! In welke omstandigheden groeien plantjes het best? De kinderen doen verschillende experimenten, gemakkelijk uit te voeren in de
Nadere informatie4 verschillende kweekmethoden
4 verschillende kweekmethoden Kweken met turfpotjes Turfpotjes zijn gemaakt van een samengeperst mengsel van houtvezels, turf en kalkzandsteen (natuurlijke voedingsstoffen). Deze zijn biologisch afbreekbaar
Nadere informatieGa je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? Linda van de Weerd
Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? 1 Linda van de Weerd Inhoud Moet je horen! 3 Trillingen 4 Luister! 5 Hard en zacht 6 Dichtbij en ver weg 7 Hoog en laag 8 Doof zijn 9 Moeilijke
Nadere informatiePLANTEN GROEIEN. Stappenplan. Benodigdheden. Apps. Tijd ZADENRACE
Stel 4 onderzoeksvragen op Maak een goede opstelling Noteer je resultaten in de tabel ZADENRACE Vooraleer we aan de grote opdracht beginnen moeten we planten hebben. Zoals je wel weet, gebeurt de voortplanting
Nadere informatieWist je dat. Bitter Zuur Zout Zoet. ... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is.
Wist je dat... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is. Bitter Zuur Zout Zoet... mensen vroeger dachten dat suiker geluk bracht. En nog steeds
Nadere informatieOpwarming van de aarde
Leerlingen Opwarming van de aarde 8 Naam: Klas: In dit onderdeel kom je onder andere te weten dat er niet alleen een broeikaseffect is, maar dat er ook een versterkt broeikaseffect is. Bovendien leer je
Nadere informatieinhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten
Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon
Nadere informatieBOUW JE EIGEN WEERSTATION
BOUW JE EIGEN WEERSTATION Als je wilt weten wat voor weer het is, dan moet je de verschillende weerselementen kunnen meten. Met enkele heel gewone dingen kan je jouw eigen weerstation bouwen. De thermometer
Nadere informatieAls de rodekoolsap roder is gekleurd betekend dit dat de stof die je erin hebt gedaan zuur is. Hoe zuurder, hoe roder!
Opdracht 2; Bij deze opdracht is rodekoolsap nodig. Deze zit in de 6 potjes die op tafel staan. Druppel in elk glas één van de volgende stoffen. Doe dit om de beurt. Zet een kring om de stoffen die de
Nadere informatieKernvraag: Hoe maken we dingen warmer?
Kernvraag: Hoe maken we dingen warmer? Naam leerling: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Welke kleur wordt heter? Neem twee stukjes doek, een witte en een zwarte. Houd je ene hand onder het
Nadere informatieProeven AC7: Afvalwaterzuivering
Proeven AC7: Afvalwaterzuivering 1 De vetvang Kernwoorden: waterzuivering-vetvang Glazen bokaal met deksel water olijfolie rietje Vul de bokaal met water. Giet olijfolie op het water. De olijfolie drijft
Nadere informatieMINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden-
MINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden- Aanwijzingen voor de leerkracht Kinderen willen doorgaans bij natuureducatieve activiteiten dieren zien. Aangezien de meeste dieren eerder zo snel
Nadere informatieonderzoek water opdrachtkaart Onderdeel A les 5-6.6
Onderdeel A 1. 2. 3. 4. 5. Lees de opdracht. Noteer de verwachting. Voer het onderzoek uit. Noteer het resultaat. Noteer de verklaring. - twee glazen - bol dikke wol - schaar - liniaal - viltstift, donkere
Nadere informatieZonder zintuigen weet je niet wat er om je heen gebeurt. Daarom gebruik je oren, je ogen, je neus, je huid en je tong.
Naam: DE ZINTUIGEN OOG, NEUS EN MOND Zintuigen. Doe je ogen eens dicht. Doe eens oordopjes in je oren. Weet je nu nog wel waar je bent? Ben je binnen of buiten? Schijnt de zon? Of regent het? Dat kun je
Nadere informatiePlant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8
Plant in de klas Instructieblad leerkracht Groep 6/7/8 Colofon Titel: Plant in de klas - Instructieblad leerkracht, groep 6/7/8 Auteurs: Nienke van den Berg Hilde Spitters (NIGZ) Redacteuren: John Luteijs
Nadere informatieZaaien, iets meer in detail per plantensoort
Zaaien, iets meer in detail per plantensoort In dit artikel proberen we wat meer in detail te praten over het zaaien van specifiek zaad per plantensoort. We spreken hier altijd over zaaien in zaadbakjes/potjes/zaadzakjes
Nadere informatieDiertjes vangen en bekijken
Hossebos wateropdracht 1 Diertjes vangen en bekijken Zoek een plekje aan de waterkant, waar je goed bij het water kunt. Leg alle materialen klaar. Vul het aquarium half met water en zet het op een plekje
Nadere informatieZaadbommen maken. dan langzaam water toe. Totdat het mengsel aan elkaar blijft plakken. Maak het niet te nat! Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen?
Lente Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen? 8 eetlepels droge natuurlijke klei (bentoniet voor als je binnenkort wilt gooien, rode klei als je ze wilt bewaren) 10 eetlepels potgrond, eventueel met wat compost
Nadere informatieZintuigen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/58369
Auteur Iris Kikkert Laatst gewijzigd 11 March 2015 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/58369 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieEen kiem is het de groei van een zaadje naar plant. Een zaadje bevat alle voedingsstoffen die nodig zijn voor groei.
Een kiem is het de groei van een zaadje naar plant. Een zaadje bevat alle voedingsstoffen die nodig zijn voor groei. In de eerste dagen van zaad naar plant is de groei dan ook enorm. De enzymen worden
Nadere informatie1e klas. BiNaSch slootwateronderzoek. Deze reader is van: Scala Rietvelden Vakgroepen natuurkunde, scheikunde en biologie 1e klas. Klas:.
1e klas BiNaSch slootwateronderzoek Deze reader is van: Klas:. Docent: Vakgroepen natuurkunde, scheikunde en biologie 1e klas Waterkwaliteit In deze lessencyclus ga je naar de kwaliteit van het water van
Nadere informatie2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.
Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,
Nadere informatieMijn schooltuin. logboek Groep: school
Mijn schooltuin logboek 2015 Naam: Groep: school Inhoud Mijn tuin: verwachting en resultaten... 2 Tuinwoorden... 3 Tuinplattegrond... 4 Teeltplan... 5 Het logboek... 6 Onderzoek: het zaad... 8 Proefje:
Nadere informatieONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN!
GOED GROEIEN ONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN! LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT 1&2 Ontdek het zelf UITDAGING ONDERZOEK WAT EEN PLANT NODIG HEEFT OM NOG BETER TE GROEIEN. INLEIDING Een van de leukste
Nadere informatieWerkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.
Werkblad GROEP 1-2 Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad GROEP 1-2, vervolg Bijlage 2 Dagen van de week Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag
Nadere informatiebemesten wintergroenten slakkenjacht prei maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien
maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien WEEK 1 bemesten Je hebt nu de tijd om alles in orde te maken. Heb je in huis wat je de komende maanden nodig gaat hebben? Mest, zaden, gereedschap? En
Nadere informatieOpdrachtenfiche mijn orkest
Opdrachtenfiche mijn orkest PER TWEE/IN GROEP In een orkest spelen instrumenten samen. Elk instrument werkt op een andere manier en geeft een ander soort geluid. Hier kan je vijf leuke instrumenten in
Nadere informatieLES 9 MICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN Wraps maken
VERWERKING van AGRARISCHE PRODUCTEN LES 9 MICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN Wraps maken INLEIDING De komende lessen gaan over micro-organismen. In deze les gaan we in op bacteriën. De lessen hierna kijken
Nadere informatie( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:
( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE HERFST waarneemvel 1 WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. KRUIS AAN WAT JE ZIET AAN JULLIE TAK Nog groene bladeren Gekleurde bladeren Kale takken Vruchten
Nadere informatieaan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde
Het klimaat GROEP 3-4 27 45 minuten 1, 42 en 43 De leerling: aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde landklimaat en zeeklimaat blauwe kleurpotloden Zorg voor de activiteit De
Nadere informatieIk vou van u is een verhaaltje van het tuinvrouwtje Fiona en het wolkenmannetje Wiebe. Fiona verzorgt haar bloemen met heel veel liefde en overgave.
Ik vou van u is een verhaaltje van het tuinvrouwtje Fiona en het wolkenmannetje Wiebe. Fiona verzorgt haar bloemen met heel veel liefde en overgave. Als het regent vangt ze het water op en giet ze het
Nadere informatieVolg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...
Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Kijk goed naar deze boom om te zien of het
Nadere informatieSamenvatting project natuur zintuigen
Samenvatting project natuur zintuigen Let op: De plaatjes hoef je niet te leren! Samenvatting van de huid Hoe voel je? In je huid zitten drukreceptoren die gestimuleerd worden door jouw vinger. Ze sturen
Nadere informatieZintuigen. zien ruiken. horen. voelen. proeven
Zintuigen horen proeven zien ruiken voelen inhoud 1. Zintuigen 3 2. Je ogen 4 3. Je oren 6 4. Je neus 8 5. Je tong 11 6. Je huid 12 7. Filmpje 14 Pluskaarten 15 Bronnen en foto s 17 Colofon en voorwaarden
Nadere informatieOnderzoeksformulier KRENTEN
1.2 Onderzoeksvraag Waardoor bewegen krenten op en neer in een mengsel van water, azijn en soda? 2.1 Materiaallijst Voor dit onderzoek heb je nodig: o twee bekerglazen o 300 ml water o 100 ml azijn o een
Nadere informatieGisten en wafels... Doe - activiteit Doe - activiteit
1 Gisten en wafels... OPDRACHT 1: Om goed te kunnen onderzoek wat gisten zijn, gaan we eerst wafels onderzoeken. Je hebt hiervoor 2 soorten deeg nodig... Maak het deeg zoals voorzien in de receptjes. Recept
Nadere informatieMateriaal Groen. Deel 4: Thuis tuinieren
Materiaal Groen Deel 4: Thuis tuinieren Colofon Deel 4: Thuis tuinieren Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren
Nadere informatieKinderopvang De Palmboom Professionele kinderopvang in je eigen buurt! Programma
Kinderopvang De Palmboom Professionele kinderopvang in je eigen buurt! Programma Week 15 Datum 7 tot en met 11 April 09.15 uur - Kring: Kern 0 1½ fruit eten. Fruit onder een doek verstoppen. Wat ligt er
Nadere informatieIk plaats mijn boog in de wolken; die zal het teken zijn van het verbond tussen mij en de aarde.
De regenboog God heeft een boog in de wolken geplaatst om ons aan het verbond te laten herinneren. Er zal nooit meer zo n grote zondvloed komen, dat heel de aarde onder water staat. Laten we een regenboog
Nadere informatiePilobolus. sporenkanon
Pilobolus sporenkanon Pilobolus is een geslacht van schimmels dat op poep van bijvoorbeeld paarden leeft. Net als andere schimmels verspreidt Pilobolus sporen om zich voort te planten. Dit doet hij op
Nadere informatieZaden en Kiemplanten
Zaden en Kiemplanten Lesbrief groep 5 t/m 7 Inhoud Inleiding... 1 Les 1: zaden en kiemplanten... 2 Les 2: Lekker... 4 Werkblad 1 Onderzoek: het zaad... 6 Werkblad 2 Proefje: kiemplanten... 7 Milieu Educatie
Nadere informatieVerwonderen STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 4, 5 en 6
Verwonderen Groep 4, 5 en 6 Leerdoel De kinderen: - verwonderen zich over voedsel. - gebruiken hun zintuigen (ogen, neus, mond) om voedsel bewust te bekijken, te proeven en te ruiken. - ontdekken wat de
Nadere informatieDrankenbord. Opdracht 6A. Opdracht
Opdracht 6A Drankenbord Opdracht Doel: Introductie: 15 min. Aan de hand van het drankenbord leren kinderen: Hoeveel suiker er in hun favoriete drankje zit; Hoelang je moet wandelen of fietsen om de drankjes
Nadere informatiezaaien in zaaibakken zaaibakken maken voor binnen op warmte in maart en voor buiten in april
zaaien in zaaibakken zaaibakken maken voor binnen op warmte in maart en voor buiten in april benodigdheden: - potgrond zonder klontjes, grof zand - schone emmer - schone zaaibak van b.v. piepschuim of
Nadere informatieDroge boon. Ik heb nodig: - een droge boon - een geweekte boon - weegschaal - een liniaal - kleurpotloden
De boon Ik heb nodig: - een droge boon - een geweekte boon - weegschaal - een liniaal - kleurpotloden 1. Bekijk een droge en een geweekte boon. Vul het schema hieronder in. Droge boon Geweekte boon Welke
Nadere informatieWaterproefjes. Drijvende punaise. Nodig schaal vloeipapier punaises met platte metalen kop afwaszeep
Waterproefjes Zelf aan de slag met water? Hier staan een aantal waterproefjes die je thuis of in de klas kunt doen. Sommige natuur- en milieu-educatiecentra hebben ook kant en klare leskisten met waterproefjes.
Nadere informatieLeg voorzichtig een vloeipapiertje op het water. wel of niet in het riool?
Waterproefjes Drijvende punaise Zelf aan de slag met water? Hier staan een aantal schaal waterproefjes die je thuis of in de klas kunt doen. vloeipapier Sommige natuur- en milieu-educatiecentra hebben
Nadere informatieWat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatieExperiment 1. Onderzoeksvraag. Welk effect hebben vochtigheid en temperatuur op het waarnemen van smaak?
Experiment 1 Onderzoeksvraag Welk effect hebben vochtigheid en temperatuur op het waarnemen van smaak? Experiment 1 Benodigdheden per persoon 1 chronometer (gebruik hiervoor je gsm) 1 blad papier + 1 pen
Nadere informatieDit boekje is van: Paddenstoelenpracticum
Dit boekje is van: Paddenstoelenpracticum Doorsnede van een paddenstoel 2 3 Tafel 1. Champignons bekijken en tekenen 1. De steel van de champignon is ---------------------- cm lang 2. De steel is ------------------
Nadere informatieRegenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui.
KB2 Tijdsinvestering: 45 minuten Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. 1. Inleiding Een mol eet per jaar wel 50 kg wormen. Dat is veel, maar als je bedenkt dat in je
Nadere informatieInhoud. Schooltuinen Enkhuizen 2018 mijn logboek 1 MEC De Witte Schuur
Naam: Groep: School Enkhuizen, maart 2018 Inhoud Mijn tuin: verwachting en resultaten... 2 Tuinwoorden... 3 Tuinplattegrond... 4 Teeltplan... 5 Het logboek... 6 Onderzoek: het zaad... 8 Proefje: kiemplanten...
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Mondjes open mondjes dicht Groep 7-8
Voorbereiding post 4 Mondjes open mondjes dicht Groep 7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 4: Mondjes open mondjes dicht, voor groep 7 en 8. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieKiemgroenten. docentenhandleiding
Kiemgroenten docentenhandleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Kiemgroenten Docentenhandleiding ontwikkeld in opdracht van stadsdeel Zeeburg als onderdeel van het project NME in stadsdeel Zeeburg. Met
Nadere informatie( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:
( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE ZOMER(beuk, esdoorn, berk) waarneemvel 1a WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. WELK SCHORSPLAATJE PAST BIJ JE BOOM? (kruis aan) hoe voelt deze schors?:
Nadere informatieThema 3 Voeding en je lichaam
Naut samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 3 Voeding en je lichaam Samenvatting Voeding en je lichaam Je lichaam heeft voedingsstoffen nodig. Die zitten in ons eten en drinken. Voedsel en vocht zijn
Nadere informatieSchematisch en natuurgetrouw
Proef 1 Schematisch en natuurgetrouw - Werkblad 1 - Tekenmateriaal - Liniaal Hieronder zie je een afbeelding van een vlinder. Maak hiervan een schematische tekening op werkblad 1. Maak ook een natuurgetrouwe
Nadere informatieBacteriën als hulpje. Yoghurt maken. Benodigdheden. Werkwijze
Bacteriën als hulpje Yoghurt maken Je gaat in deze opdracht zelf yoghurt maken. Benodigdheden schone pan thermometer warmwaterbad eetlepel yoghurt 0,5l. melk klein flesje van 0,5l. aluminium en elastiekjes
Nadere informatieStorm in het nieuws!
Kopieerblad 1 Storm in het nieuws! Storm in het nieuws! Wat weet je over de storm die heeft plaatsgevonden? Waar heeft de storm plaatsgevonden? Duid dit aan op de wereldkaart. Voeg hier eventueel een artikel
Nadere informatieTer voorbereiding. Lente 2 De Groene Kracht januari 2017
1 Ter voorbereiding 1. de POWERPOINT behandelt: - vragen om over na te denken - begrip windbestuiving - begrip zaden en kiemen - instructie hoe de leerlingen in de natuurtuin gaan werken 2. ZADEN en KIEMEN
Nadere informatieMicro-organismen kweken en bekijken. Zelf bacteriën kweken. Benodigdheden. Werkwijze. Ziek van virussen?
Micro-organismen kweken en bekijken Zelf bacteriën kweken Je gaat zelf bacteriën kweken. Benodigdheden twee lege petrischaaltjes met daarop je naam, klas en datum brander en lucifers vloeibare voedingsbodem
Nadere informatieWat erin zit, staat erop! Etiketten
Wat erin zit, staat erop! Etiketten Zoek uit welke informatie er zoal op etiketten staat door tien verschillende verpakkingen te bestuderen. Maak een indeling van de categorieën informatie. Probeer er
Nadere informatieWa W rm r t m e Inlage
Inlage Proef 1 nattigheid - 1 Erlenmeyer (nr. 10) - 1 Rubberen stop (nr. 18) - Heet water Doe wat heet water in de erlenmeyer. Doe de stop erop en kijk wat er gebeurt. Kun je dit beschrijven? Proef 2 Frisse
Nadere informatieExperiment 1: Een wolk in een fles
Experiment 1: Een wolk in een fles Materiaal: een stevige plastic fles van 2 liter (bijvoorbeeld een colafles) drie lucifers lauwwarm water Welke stoffen gaan we op elkaar laten reageren? Wat zal het effect
Nadere informatieProefjes. Divieny, groep 6
Proefjes Ik vond het heel leuk en de leukste was ruiken En ik hoop dat het ook leuk is als we de volgende keer weer gaan En die ik niet leuk vond was proeven want er waren een Die ik niet lekker vond en
Nadere informatie1 Inleiding. Inleiding. Dit boek gaat over natuur- en scheikunde. Maar wat is natuur-kunde? Wat is schei-kunde? Een voorbeeld uit de
1 Inleiding Inleiding Dit boek gaat over natuur- en scheikunde. Maar wat is natuur-kunde? Wat is schei-kunde? Een voorbeeld uit de natuurkunde: Zeil-wagens rijden snel door de kracht van de wind. Bij natuurkunde
Nadere informatie