Samenvatting door een scholier 3593 woorden 4 april keer beoordeeld. Samenvatting economie Buitenland 2

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 3593 woorden 4 april keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Samenvatting economie Buitenland 2 Hoofdstuk 1 Internationale handel: - Nederland is erg afhankelijk van de Internationale handel. - De groei van de wereldeconomie wordt gemeten aan de hand van de groei van de nationale productie van alle landen in de wereld. De groei van de wereldhandel geeft aan met hoeveel procent de waarde van de internationale handel van alle landen in een jaar is veranderd. - Er is internationale handel, omdat landen bepaalde producten niet zelf hebben deze producten zullen ze dan importeren. - Op welke producten landen zich richten hangt samen met de internationale concurrentiepositie. Invoer/import(waarde): - Het inkopen van producten uit het buitenland. - Voor de importgoederen die in het buitenland gekocht worden, moeten de Nederlandse bedrijven betalen: er gaat een geldstroom van Nederland(binnenland) naar het buitenland. - De omvang van de import van goederen en diensten is afhankelijk van de bestedingen van een land. als er in Euroland een hoge economische groei is, zal de totale vraag naar producten toenemen. Een deel van deze bestedingen zal in het buitenland worden gedaan. Uitvoer/export(waarde): - Het verkopen van producten aan het buitenland. - De exportgoederen leveren de exporteurs juist geld op: er komt een geldstroom van het buitenland naar Nederland(binnenland). - Als het in het buitenland economisch gezien beter gaat, zal het buitenland meer importeren waardoor de export van Euroland toeneemt. de export van Euroland is dus afhankelijk van de economische situatie in het buitenland Bij gebruik van het begrip import en export gaat het meestal om de waarde van de verhandelde goederen en/of diensten een bedrag. hebben we het over de aantallen verhandelde goederen dan spreken we van het uitvoervolume en het invoervolume Uitvoer/exportvolume en Invoer/importvolume: Pagina 1 van 9

2 Het volume wordt, afhankelijk van het soort product, uitgedrukt in liters, tonnen, kilo s etc. Uitvoersaldo: Het verschil tussen de waarde van de uitvoer en de waarde van de invoer. Internationale concurrentiepositie: - Er zijn landen die zelf wel bepaalde producten kunnen produceren in eigen land maar dat ze dat product toch gaan importeren de reden daarvoor is dat andere landen het product goedkoper kunnen produceren en vaak ook nog van betere kwaliteit. - De concurrentiepositie van een land ten opzichte van andere landen wordt in de eerste plaats bepaald door de productiekosten, zoals de loonkosten en de machinekosten. - Wat ook belangrijk is voor de concurrentiepositie van een land is de kwaliteit van de producten die een land maakt. - Lage productiekosten en hoge kwaliteit van de productie geven een land een sterke internationale concurrentiepositie. Innovatie: - Lage productiekosten en goede kwaliteit wordt vooral bereikt door innovatie. - Innovatie betekend dat er investeringen worden gedaan in betere en modernere kapitaal goederen zoals machines. - Het ontwikkelen van geheel nieuwe productieprocessen, veelal sterk geautomatiseerd, is een vorm van innovatie. - Hoge Scholingsgraad van de beroepsbevolking bevordert de innovatie: de hoge arbeidsproductiviteit die dan mogelijk is, drukt de productiekosten. Internationale ruil/ internationale handel: - Landen importeren producten die goedkoper in andere landen gemaakt kunnen worden en exporteren producten die zijzelf goedkoop kunnen maken. Internationale arbeidsverdeling: Als verschillende landen zich toeleggen op verschillende producten. Specialiseren: - Landen specialiseren zich in producten waar ze goed in zijn. - Door specialisatie is ruil noodzakelijk. - Toenemende specialisatie leidt tot meer internationale handel. Belangrijke oorzaken dat landen verschillen in concurrentiepositie ten opzichte van elkaar zijn: 1. Natuurlijke omstandigheden: - Het klimaat speelt een rol bij het ontstaan van internationale handel. landen gaan producten kopen in het buitenland die het product goedkoper kan maken, en het product is tevens ook van betere kwaliteit. - Aanwezigheid van grondstoffen. Nederland is niet in bezit van alle grondstoffen importeert dat uit andere landen. 2. Technische ontwikkeling (loonkosten per product en kwaliteit van product): Een land met een modern machinepark en een goed geschoolde beroepsbevolking kan zijn producten vaak goedkoper maken en van beter kwaliteit hierdoor zullen de loonkosten per product lager zijn. Loonkosten per product: - Belangrijk onderdeel van productiekosten: als de loonkosten in een land relatief laag zijn, Pagina 2 van 9

3 kan een product goedkoper gemaakt worden en dus tegen een lagere prijs op de markt worden gebracht. een land heeft dan een gunstige concurrentiepositie. - Hangt af van de loonkosten per werknemer en de arbeidsproductiviteit. - Bedrijven willen de loonkosten per product zo laag mogelijk houden, dat is goed voor hun internationale concurrentiepositie. Loonkosten per werknemer: - Zeggen op zichzelf niet echt veel. Bij bepalen van concurrentiepositie van een land kijken ze niet echt naar loonkosten per werknemer. Maar vooral naar loonkosten per product. Arbeidsproductiviteit: - Geeft aan hoeveel een werknemer gemiddeld in een bepaalde periode produceert. - Als werknemer een laag loon heeft maar weinig produceert in een jaar dan hoeven de loonkosten per product nog niet lager te zijn dan van een werknemer die veel kost maar ook veel produceert. 3. Infrastructuur In sommige landen is de infrastructuur veter dan in andere: betere havens, wegen, luchthavens en telecommunicatie. Hierdoor kan de aanvoer van benodigde grondstoffen of het overleg over productie soepeler verlopen en dat maakt de productiekosten lager. 4. stabiliteit Landen met veel stakingen of grote maatschappelijke tegenstellingen zijn onaantrekkelijk als vestigingsplaat voor internationale bedrijven. Veel stakingen leiden tot sociale onrust en productieverlies waardoor het onzeker is of de grondstoffen. Open economie: - Nederland is een open economie. - Onder een open economie verstaan we een land dat relatief veel handelt met het buitenland: er worden veel goederen en diensten ingevoerd en uitgevoerd. - Als je wilt weten hoe open een economie is, heeft het niet veel zin om alleen maar naar export en importcijfers uitgedrukt in geld te kijken. we bekijken daarom de export- en importcijfers in verhouding tot het nationaal inkomen van een land. Exportquote/Importquote: Een hoge exportquote die samengaat met een hoge importquote weerspiegelt een open economie. waarde export Exportquote = nationaal inkomen X 100% Gesloten economie: - Euroland is als geheel een gesloten economie - onder een gesloten economie verstaan we een land dat relatief niet veel handelt met het buitland. Oorzaak waarom vaak kleinere landen een open economie zijn: - Kleine landen hebben vaak maar een soort klimaat en bodemgesteldheid waardoor ze niet veel verschillende goeden kunnen produceren. - Bij kleine landen ontbreken er schaalvoordelen bij sommige productieprocessen. Er zijn andere factoren die de mate van openheid van een economie beïnvloeden maar die niet met de omvang van de economie te maken hebben Pagina 3 van 9

4 - Sommige landen kunnen slechte vervoersmogelijkheden hebben of een ruig landschap, waardoor de mogelijkheden voor import en export beperkt zijn. - Sommige landen hebben een regering die zo veel mogelijk onafhankelijk wil zijn van het buitenland Hoe opener een economie is, hoe afhankelijker zo n land is van de ontwikkelingen in het buitenland. Zo kan de Nederlandse economie klappen oplopen wanneer het in Duitsland economisch slechter gaat. Duitsers besteden namelijk dan minder en kopen dus ook minder Nederlandse goederen. Deze terugloop van de export kan in Nederland tot werkloosheid leiden. Schaalvoordelen: onder schaalvoordelen verstaan we dat je per eenheid product goedkoper produceert naarmate je meer produceert. Dit is bijvoorbeeld van belang bij vliegtuigmaatschappijen. constante kosten constante kosten zijn kosten die onafhankelijk zijn van de geproduceerde hoeveelheid. Betalingsbalans: - Internationale geldstromen worden geregistreerd op de betalingsbalans. - Is een systematisch overzicht van de ontvangsten van het buitenland en de uitgaven aan het buiten in een bepaalde periode. - overschot op de betalingsbalans: als een land meer geld ontvangt uit het buitenland dan betaalt aan het buitenland. - tekort op de betalingsbalans: als een land meer geld betaald aan het buitenland dan het ontvangt uit het buitenland. - bestaat uit de lopende rekening en de kapitaal rekening Lopende rekening: - Kan onderverdeelt worden in: goederenrekening, dienstenrekening en de inkomensrekening. - op de goederenrekening (ook wel handelsbalans genoemd) worden de ontvangsten en uitgaven geregistreerd die voortvloeien uit goederen die naar het buitenland uitgevoerd worden en goederen die uit het buitenland ingevoerd worden. - Handelsoverschot: als de ontvangsten van goederen (geld) uit het buitenland groter zijn dan de uitgaven van goederen (geld) aan het buitenland. - Dienstenrekening: registreert de export en import van diensten - Inkomensrekening: - Primaire inkomens: beloningen van productiefactoren: Beloningen van productiefactoren zijn loon, rente, huur, winst en dividend (winstuitkering op aandelen) - Inkomensoverdrachten: hierbij gaat het om schenkingen: betalingen waar geen tegenprestatie tegenover staan Kapitaalrekening/Vermogensrekening: - Daarop staan de financiële transacties met het buitenland vermeld. - Op de kapitaalrekening worden leningen, beleggingen (kopen van aandelen) en investeringen (kopen van machines en gebouwen om bijvoorbeeld een fabriek op te zetten) geregistreerd. Kapitaalexport: Wanneer Philips in Amerika investeert door daar een fabriek te bouwen, gaat er een kapitaalstroom uit Pagina 4 van 9

5 Euroland dan spreek je van kapitaalexport. dit wordt op de kapitaalrekening geboekt onder uitgaven aan het buitenland. Kapitaalimport: Als buitenlandse beleggingen en investeringen in Euroland plaatsvinden, of als Nederlandse bedrijven buiten Euroland geld lenen. Valutaspeculanten: - Belangrijke handelaren in internationaal kapitaal zijn valutaspeculanten. - Zij beleggen in een munt omdat ze gokken op koerswinst. Materieel saldo: - Het saldo van de totale betalingsbalans, dus het saldo van de lopende rekening en dat van de kapitaalrekening samen - Materieel overschot: een materieel overschot op de betalingsbalans betekent dat de ontvangsten op de betalingsbalans groter zijn dan de uitgaven. - Materieel tekort: neemt de valutareserve af. Valutareserve (deviezenreserve): - De voorraad internationale betaalmiddelen wordt ook wel de valutareserve of de deviezenreserve genoemd. - De Valutareserve omvat internationaal geaccepteerde valuta s (bijvb, dollar, yen, pond) Multinationale ondernemingen/multinationals: - Bedrijven met productievestigingen in verschillende landen de internationale handel vindt dan plaats tussen verschillende vestigingen van een multinationale onderneming. Internationalisering en Globalisering: - Belangrijk motief voor internationalisering of globalisering is kostenbesparing: dat kan bereikt worden door schaalvergroting en dat multinationals grote delen van de productie verplaatsen naar lagelonenlanden of naar landen met minder strenge milieu-eisen. - Een ander motief voor globalisering is risicoverspreiding Risicoverspreiding: Een multinational heeft meestal een breed assortiment aan producten. Als de ene groep producten slecht verkoopt, Kan dat opgevangen worden met extra afzet van andere producten. Ook bij een stijging van loonkosten in het ene land kan een multinational zijn activiteiten verplaatsen naar een land met lage loonkosten. Machtspositie: - Door de flexibiliteit van de multinationals om productie makkelijk te verplaatsen, hebben zij een machtspositie ten opzichte van vakbonden en regeringen. - Ook om nieuwe afzetmarkten te veroveren, investeren multinationals in andere landen kan op twee manieren: 1. Er wordt een nieuwe vestiging in een land geopend 2. De meerderheid van de aandelen van een buitenlands bedrijf wordt door een multinational gekocht zodat deze de grootste eigenaar wordt. - Een voordeel van een buitenlands vestiging is dat een bedrijf op die manier internationale handelsbelemmeringen kan omzeilen. - Ondernemingen kunnen toeleveringsbedrijven in het buitenland overnemen om zich te verzekeren van een stabiele toevoer van grondstoffen. Pagina 5 van 9

6 - Door de vestiging van multinationals worden producten steeds internationaler. - Investeringen van multinationals kunnen van invloed zijn op de werkgelegenheid. - als die overname gepaard gaat met modernere productiemethoden die minder arbeidsintensief zijn, zullen er ontslagen vallen. kan ook leiden dat de bestaande, meer arbeidsintensieve, industrie wordt weg geconcurreerd. - Door hun grote omvang overheersen multinationals steeds meer bedrijfstakken. - Nationale regeringen kunnen vaak weinig doen aan internationale afspraken tussen ondernemingen. Hoofdstuk 2 Wisselkoers - Als je naar het buitenland gaat moet je je geld wisselen tegen een andere munt, dan heb je te maken met wisselkoersen. - De hoogte van de wisselkoers wordt bepaald op de valutamarkt. Valutamarkt - Is geheel van vraag naar en aanbod van valuta s - Op de valutamarkt wordt de ene valuta omgewisseld in een andere valuta. - Wanneer de vraag naar euro s op de valutamarkt stijgt, zal de wisselkoers van de euro stijgen. stijging van de wisselkoers kan ook worden veroorzaakt worden door een daling van het aanbod. Appreciatie - We spreken van een appreciatie wanneer een stijging van de wisselkoers als gevolg van veranderingen in de vraag en aanbod is. Depreciatie - Wanneer de vraag naar euro s op de valutamarkt daalt of het aanbod van de euro s stijgt, zal de wisselkoers van de euro dalen. vragers naar de euro op de valutamarkt zijn buitenlandse importeurs en Nederlandse exporteurs. Import/export - De oorzaak van een grotere export is meestal een betere concurrentiepositie door lagere prijzen en/of betere kwaliteit van de producten. ook een grotere import heeft vaak met veranderingen van prijzen en kwaliteit van producten te maken. import is afhankelijk van de welvaart van een land (hogere welvaart leidt tot meer import). Internationaal kapitaalverkeer - Ook import en export van kapitaal zijn van invloed op de hoogte van de wisselkoers. - Ander internationaal kapitaalverkeer vindt plaats door internationale beleggers: als de rente in VS stijgt, gaan buitenlandse beleggers in de VS beleggen want beleggers vinden een hoge renteopbrengst aantrekkelijk. Om in de VS te kunnen beleggen, wisselen buitenlandse beleggers hun munt om in dollars. hierdoor stijgt de vraag naar de Amerikaanse dollar op de valutamarkt. Deze stijging van de vraag leidt tot een stijging van de wisselkoers van de dollar. Valutaspeculatie - Buitenlandse valuta worden gekocht in hoop op koerswinst (vorm van gokken). - Voorbeeld: wanneer je een dollar voor 0.70 koopt en voor 0.95 verkoopt, heb je winst gemaakt, Pagina 6 van 9

7 als de dollar daarentegen zakt dan lijdt je verlies. Wat beïnvloed de wisselkoers: - Export en import van goederen - Export en import van diensten - Export en import van kapitaal => deze transacties worden geboekt op de betalingsbalans. De stand van de betalingsbalans geeft informatie over de ontwikkeling van de wisselkoers. Koersveranderingen - Hebben gevolgen voor het volume van de export en de import - Door een stijging van de wisselkoers worden geïmporteerde producten goedkoper en de export producten van het land worden voor andere landen duurder. gevolg: productie van exportbedrijven neemt af en werkgelegenheid wordt minder. importvolume neemt toe en exportvolume neemt af. door grotere import en kleinere export zal het saldo op de lopende rekening verslechteren. - Door een daling van de wisselkoers worden geïmporteerde producten duurder en de exportproducten van het land worden voor andere landen goedkoper. Flexibele/zwevende wisselkoersen - Onder flexibele/zwevende wisselkoersen verstaan we wisselkoersen die onbeperkt kunnen schommelen. de schommelingen worden veroorzaakt door veranderingen in vraag en aanbod op de valutamarkt. - Een land heeft hierbij veel beleidsvrijheid Voordeel: tekorten of overschotten op de betalingsbalans verdwijnen theoretisch vanzelf. Voorbeeld: bij een land met een tekort op de betalingsbalans is de export kleiner dan de import vraag van de Munt op de valutamarkt is kleiner dan het aanbod wisselkoers zal dalen. verbetering van concurrentiepositie ten opzichte van het buitenland export zal toenemen import neemt af omdat deze duurder wordt verbetering van het saldo op de lopende rekening van de betalingsbalans tekort neemt af. Nadeel: Als wisselkoersen steeds maar schommelen, leveren ze onzekerheid en dus risico op voor exporteurs en importeurs. - Flexibele wisselkoersen leveren dus onzekerheid over de afzet en de inkomsten op voor internationaal opererende bedrijven. wilt de bedrijven dit risico dekken, zullen ze daarvoor kosten moeten maken: Verzekering tegen risico s. Vaste wisselkoersen - Als regeringen besluiten tot vaste wisselkoersen dan sluiten ze een overeenkomst waarin wordt vastgelegd hoe hoog de onderlinge wisselkoers is. - Het beleid moet gericht zijn op evenwicht op de betalingsbalans. Voordeel: meer zekerheid en minder risico voor exporteurs en importeurs en daardoor meet internationale handel. Nadeel: Als er tekorten en/of overschotten op de betalingsbalans ontstaan, zal de wisselkoers zich niet zodanig aanpassen dat die tekorten en overschotten weer verdwijnen. Devaluatie Verlaging van de vaste wisselkoers - Als er na een devaluatie nog steeds een betalingsbalans tekort ontstaat en de valutareserve van de Pagina 7 van 9

8 centrale bank op raakt, moet de vaste wisselkoers worden losgelaten en zal de wisselkoers van de zwakkere munt vaak sterk dalen. Revaluatie Verhoging van de vaste wisselkoers Je kunt niet steeds devalueren en revalueren want dan maak je de handelaren op goederen- en valutamarkten weer onzeker Als een land een tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans heeft, zijn er verschillende beleidsmogelijkheden: - Overschot op kapitaalrekening kweken - Export bevorderen - Import beperken Export bevorderen door: - Loonsmatiging - Handelsmissies: staatsbezoeken aan andere landen met het doel productieopdrachten uit die landen in de wacht te slepen. Stap naar een soepeler internationale handel - Gezamenlijke munt, zoals de euro. - Bij een monetaire unie (met 1 munt) kan niet gedevalueerd worden. Bij een land met vaste wisselkoersen kan dat wel. Voordeel: De prijzen van de producten in de verschillende landen zijn dan beter te vergelijken en je hoeft niet meer om te wisselen (scheelt omwisselkosten). En je loopt geen koersrisico meer is prettig voor exporteurs en importeurs en dus goed voor de internationale handel Nadeel: Er zijn geen onderlinge wisselkoersen meer en landen kunnen niet meer via een daling van de wisselkoers hun concurrentiepositie verbeteren. Hoofdstuk 3 Goederenmarkt en dienstenmarkt - Vraag en aanbod bepalen de prijzen van afzonderlijke goederen en diensten. - De goederenmarkt, de arbeidsmarkt, de vermogensmarkt en de valutamarkt beïnvloeden elkaar. Arbeidsmarkt - De prijs die op de arbeidsmarkt tot stand komt is het loon. - Afhankelijk van de schaarsteverhoudingen op de arbeidsmarkt kunnen de lonen stijgen of dalen. - Bij een krappe arbeidsmarkt zullen de lonen de neiging hebben te stijgen. Vermogensmarkt - Daarop wordt enerzijds geld aangeboden dat uitgeleend kan worden. - Anderzijds worden leningen gevraagd - De prijs op de vermogensmarkt is de rente. - De geldmarktrente : is de prijs van leningen die korter duren dan 2 jaar. - De kapitaalmarktrente: is de prijs van leningen met een looptijd van meer dan 2 jaar. Valutamarkt - De valutamarkt komt alleen ter sprake als de ene munt wordt omgewisseld in de andere munt. - Voorbeeld: als een Nederlands bedrijf euro s wil omwisselen in dollars om op de wereldmarkt olie Pagina 8 van 9

9 te kopen, dan is er tegelijkertijd aanbod van euro s en vraag naar dollars. - De prijs die op de Valutamarkt tot stand komt is de wisselkoers - Appreciatie: een stijging van de wisselkoers door de veranderingen in vraag en aanbod. - Depreciatie: een daling van de wisselkoers door de veranderingen in vraag en aanbod. Inflatie beïnvloedt de wisselkoers - Wanneer de inflatie hoog is ten opzichte van de andere landen verslechtering van de concurrentiepositie vraag naar exportproducten van het inflatieland vraag van de munt zal dalen en de wisselkoers daardoor ook. (land heeft een zwakke munt). - Wanneer de inflatie laag is ten opzichte van de andere landen sterke concurrentiepositie producten van het land in het buitenland in trek en export is hoog veel vraag naar hun munt de valuta markt. (land heef een sterke munt). Wisselkoers beïnvloedt de inflatie De verandering van de wisselkoers heeft invloed op binnenlandsprijspeil Export Wisselkoers Internationale concurrentiepositie productie werkgelegenheid Import Rentestand - Beïnvloedt de binnenlandse bestedingen. - Als de Europese Centrale Bank (ECB) de officiële rente verlaagt banken zullen die renteverlaging volgen waardoor de rente op de geldmarkt daalt. - Lagere rentestand: maakt lenen aantrekkelijker en sparen juist minder aantrekkelijker meer lenen en minder sparen houdt in dat bedrijven en gezinnen meer gaan kopen, hogere bestedingen. -Leningen: worden vooral afgesloten om bestedingen te doen als auto s en huizen te kopen Situatie: overbestedingen Binnenlandse bestedingen hoog veel productie veel mensen aan het werk lage werkloosheid - door overbestedingen kan er inflatie ontstaan: vraag naar producten is groter dan de productiecapaciteit aan kan prijzen stijgen. Oplossing: hogere rentestand remt de bestedingen af mensen gaan meer sparen in plaats van lenen. Situatie: onderbestedingen Binnenlandse bestedingen laag weinig productie weinig mensen aan het werk hoge werkloosheid - Door onderbestedingen productiecapaciteit niet volledig bezet. Oplossing: Rente verlagen bestedingen nemen toe mensen gaan meer lenen in plaats van sparen Pagina 9 van 9