1.1 Eensgezind tegen Hitler

Transcriptie

1 Samenvatting door Nathalie 1840 woorden 30 september ,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1. Bondgenoten tegenover elkaar 1.1 Eensgezind tegen Hitler Vanaf 1941 > SU, VS en GB vochten samen tegen nazi-duitsland Oosten Europa > zware gevechten tussen Russische en Duitse legers West-Europa > Amerikanen en Britten streden tegen Hitler De grootmachten overlegden op oorlogsconferentie over situatie na afloop v.d. oorlog Zo > Roosevelt ontmoet Stalin en Engelse premier Churchill > in 1945 in Jalta Alle drie eigen ideeën Europa na oorlog besturen: - Roosevelt > Europese landen recht op vrijheid en zelfgekozen, democratische regering - Stalin > voorkomen dat SU in toekomst opnieuw vanuit westen aangevallen - Churchill > probeerde voorkomen veel Europese landen communistisch worden Afgesproken > Duitsland en Berlijn > verdeeld in vier bezettingszones & om wereldvrede te bewaren naast Grote Drie > Frankrijk als vierde land meedoen deze organisatie > juni 1945 opgericht onder naam > Verenigde Naties april 1945 > Amerikaanse en Russische soldaten schudden hand aan oevers Elbe 8 mei 1945 > nazi-duitsland gaf zich over > Europa bevrijd! 1.2 Het wantrouwen groeit Juli 1945 > drie grootmachten bij elkaar in Potsdam = stad vlak bij Berlijn bedoeling > nogmaals praten over toekomst Duitsland > twee nieuwe leiders > in VS > Truman opvolger van Roosevelt & premier Attlee vertegenwoordigde GB Truman en Stalin > niet goed met elkaar opschieten Truman > fel anticommunistisch > kwam met melding dat VS atoombom hadden en gingen gebruiken in oorlog in Azië Pagina 1 van 6

2 Op 6 en 9 augustus 1945 > gebeurde dat Amerikanen > jaren bezig geweest > ontwikkeling atoombom Vertrouwden bedoeling Stalin niet > Stalin > zo min mogelijk afpreken in Potsdam > zijn gang gaan in Oost-Europa Ter compensatie oorlogsschade > SU, VS, GB en Frankrijk > goederen uit hun zone > in beslag nemen Stalin > ging snel over ontmanteling Duitse fabrieken & richtte in zijn zone sterk communistische partij op & druk bezig om bevriende regering terug krijgen in Europese landen ten westen van SU > die landen samen > Oostblok Drie andere grootmachten > steeds meer samenwerken > 1947 > voegden zones samen > Westerse zone Blokvorming tussen Oost en West > feit Truman > besteedde in buitenlandse politiek veel aandacht aan bestrijding communisme > Trumanleer > hield in > Amerika > alles doen > voorkomen > communistische landen uitbreiden 1.3 Europa verdeeld Duitsland > na WO2 > in puin Na twee jaar na oorlog > geen zicht op economisch herstel, en was geen eigen bestuur Ook andere Europese landen > moeilijk > economische herstel > niet gemakkelijk, en welvaart was er nauwelijks Amerikaanse Minister van Buitenlandse Zaken, Marshall, > juni 1947 > komt met plan Marshallplan > beloofde financiële en economische hulp aan alle door oorlog getroffen Europese landen Enige voorwaarde > Europese samenwerking ontstaan Stalin > noemde Amerikaanse plan om afzetmarkt (Amerikaanse producten ontstaan door hulp) dollarimperialisme > verbood Oost-Europese landen hulp accepteren > daarmee > splitsing Oost en West definitief Amerikanen > hard aan het werk om van bezettingszones in Duitsland > volwaardige kapitalistische democratie maken Om economie op gang te brengen > nieuwe munt nodig > juni 1948 > Duitse Mark ingevoerd Stalin > woedend > liet alle toegangswegen West-Berlijn afsluiten mei 1949 > Stalin beëindigd blokkade ondertussen > aantal Europese landen > druk bezig > opzetten Europese samenwerking > voorkomen oorlog uitbreken eerste stap gezet op gebied van belangrijke grondstoffen: kolen en staal 1951 > zes Europese landen richten Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) op Voortaan vrije handel in staal en steenkool tussen NL,BE,LU,FR,(West-)DL,Italië 2. Koude Oorlog Pagina 2 van 6

3 2.1 Het IJzeren Gordijn Spanning Oost en West namen vanaf 1949 toe > leidden tot tweedeling in Europa Koude Oorlog, periode voortdurende spanningen tussen Oost en West 5 maart 1946 > Churchill zei > dwars over Europa, noord naar zuid, ijzeren gordijn neergelaten > grens tussen West en Oost hermetisch afgesloten met prikkeldraad en wachtposten > letterlijk > IJzeren Gordijn IJzeren Gordijn liep ook door Duitsland > sinds 1949 opgesplitst in twee aparte staten West-Duitsland > Bondsrepubliek Duitsland (BRD) > was kapitalistische economie ontstaan met democratische grondwet en zelfgekozen bestuur > Dankzij Marshallhulp, sinds 1947 op gang > West-Duitse economie ontwikkelen tot sterkste Europa Oost-Duitsland > Duitse Democratische Republiek (DDR) > communistisch eenpartijstaat met planeconomie, groeide veel minder hard 4 april 1949 > Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) > opgericht VS, Canada en aantal Europese landen > beloofden > elkaar steunen bij aanval op één van hen 1955 > West-Duitsland > lid van NAVO SU > besloot > samen met Oostbloklanden > Warschaupact > oprichten Toen SU > 1949 > atoombom ontwikkelde > ontstond bewapeningswedloop > ene kamp sterker dan andere 2.2 De Berlijnse Muur Berlijn hoorde officieel niet bij de BRD of DDR > werd door de geallieerden gezamenlijk bestuurd > grens tussen Oost en West hier niet dicht Vanaf jaren vijftig > steeds meer Oost-Duitsers vluchtten via West-Berlijn naar de Bondsrepubliek 13 augustus 1961 > begin bouw Berlijnse Muur > gat in ijzeren gordijn was dicht Communistische partij van het land, SED > bepaalde dagelijkse leven van de mensen > Stasi speelde hierbij belangrijke rol Uitgebreid systeem verklikkers > zorgden voor dat mensen zwegen en niets durfden te ondernemen 2.3 Oorlog in Azië In Korea > situatie 1945 vergelijkbaar met die in Duitsland VS en SU > land bevrijd van Japanse bezettingen en verdeeld in bezettingszones > 2 landen: kapitalistische Zuid- Korea en communistische Noord-Korea 2 jaar later > Noord-Korea valt Zuid-Korea binnen Korea > steun van VN > 3 jaar lang hard gevochten met 3 miljoen doden 1953 > wapenstilstand Pagina 3 van 6

4 China > 1949 > communistisch Vietnam: in 1954 opgedeeld in communistisch Noord-Korea en kapitalistisch Zuid-Korea Zuid-Korea > dictator aan de macht > deel van Zuid-Vietnamese bevolking kwam, gesteund door regering Noord- Vietnam, tegen hem n opstand VS > ban dat opstandelingen zouden winnen > heel Vietnam communistisch worden > dominotheorie > als één land communistisch word, buurlanden ook Amerikanen > ingrijpen > begin jaren 60 stuurde Amerika militaire adviseurs en wapens naar Zuid-Vietnam > communisme stoppen Vanaf 1965 > vochten ook honderdduizenden gewone Amerikaanse soldaten 1973 > Amerikanen trokken zich terug > 2 jaar later > heel Vietnam communistisch 3. Het IJzeren Gordijn gaat open 3.1 Op de rand van een atoomoorlog Cuba > 1959 > ook communistische regering aan de macht gekomen Cubaanse vluchtelingen vielen in 1960 onder Amerikaanse leiding Cuba binnen > communisten verdrijven Invasie mislukte > Castro zocht steun bij SU tegen mogelijke nieuwe aanval Russische leider Chroesjtsjov verleende steun > liet in geheim installaties bouwen > kernwapens konden worden gelanceerd vanaf eiland Amerikaanse spionagevliegtuigen ontdekten in 1962 lanceerplaatsen Amerikaanse president Kennedy was woest > wou dat raketten zouden worden verwijderd > eis kracht bijzetten > liet Amerikaanse marineschepen Cuba blokkeren > Russische schepen al onderweg naar Cuba met raketten 28 oktober 1962 > Cubacrisis voorbij Amerikanen sloten geheime overeenkomst met russen > haalden hun raketten uit Turkije, Italië en Groot-Brittannië terug Directe telefoonverbinding gemaakt tussen Moskou en Washington om toekomstige crisissituaties te voorkomen Begin besprekingen ontwapening 3.2 Hervormingen in de SU Tot 1985 > SU geleid door communisten In 1985 > verandering > Michael Gorbatsjov nieuwe leider SU > wilde veel dingen veranderen Crisis aanpakken > Gorbatsjov met aantal plannen > moest volgens hem een perestrojka komen > economische hervorming van het communisme in Rusland > beperkte vorm markteconomie toegestaan Pagina 4 van 6

5 Voerde glasnost in >poli 3.3 Het Oostblok valt uit elkaar Komst Gorbatsjov > grote gevolgen voor SU en westen, maar ook voor andere landen in Oost-Europa Veertig jaar lang > SU bepaald hoe en door wie Oostbloklanden bestuurd werden problemen > leiders van deze landen altijd rekenen op steun Russische leger hervormingspolitiek van Gorbatsjov bracht daar verandering in > meeste Sovjettroepen uit Oostblok > teruggetrokken bevolking Oostbloklanden > demonstreren voor democratie In Polen en Hongarije > leidde in de zomer van 1998 tot eerste vrije verkiezingen na WO2 Hongarije verwijderde in september grensversperring met Oostenrijk > IJzeren gordijn voorzichtig open Oost-Duitse regering stelt op 9 november 1989 doorgangen in Berlijnse Muur open > diezelfde avond > mensen breken Muur af Burgers in Tsjechoslowakije, Bulgarije en Roemenië wieren in november en december 1989 communistische systeem omver > DDR stond economisch op instorten Belangrijkste voorwaarden voor Duitse eenwording > democratische verkiezingen in Oost-Duitsland en verenigde Duitsland lid blijven van NAVO > gingen akkoord > konden al in maart 1990 vrije verkiezingen worden gehouden Nieuwe parlement en regering van Oost-Duitsland > wilden aansluiting bij de Bondsrepubliek > stemden in met invoering Duitse Mark als betaalmiddel 3 oktober 1990 > twee Duitslanden weer verenigd in één land Voor SU > deze ontwikkelingen begin van einde > dankzij glasnost konden burgers in SU volop gebruikmaken van nieuwe rechten > 1991 > verschillende deelrepublieken kozen eigen parlement en president > verklaarden zich vervolgens onafhankelijk Gorbatsjov als resident overbodig > einde SU > 1991 > land viel uiteen in Rusland en groot aantal zelfstandige landen VS waren voortaan enige grootmacht in de wereld Tijdlijn: Vanaf 1941 > SU, VS en GB vochten samen tegen nazi-duitsland Roosevelt ontmoet Stalin en Engelse premier Churchill > in 1945 in Jalta juni 1945 > Verenigde Naties opgericht april 1945 > Amerikaanse en Russische soldaten schudden hand aan oevers Elbe 8 mei 1945 > nazi-duitsland gaf zich over > Europa bevrijd! Juli 1945 > drie grootmachten bij elkaar in Potsdam = stad vlak bij Berlijn Op 6 en 9 augustus 1945 > Truman > fel anticommunistisch > kwam met melding dat VS atoombom hadden en gingen gebruiken in oorlog in Azië In Korea > situatie 1945 vergelijkbaar met die in Duitsland 2 jaar later > Noord-Korea valt Zuid-Korea binnen 5 maart 1946 > Churchill zei > dwars over Europa, noord naar zuid, ijzeren gordijn neergelaten > grens tussen West en Oost hermetisch afgesloten met prikkeldraad en wachtposten > letterlijk > IJzeren Gordijn Drie andere grootmachten > steeds meer samenwerken > 1947 > voegden zones samen Amerikaanse Minister van Buitenlandse Zaken, Marshall, > juni 1947 > komt met plan Om economie op gang te brengen > nieuwe munt nodig > juni 1948 > Duitse Mark ingevoerd Pagina 5 van 6

6 Spanning Oost en West namen vanaf 1949 toe > leidden tot tweedeling in Europa mei 1949 > Stalin beëindigd blokkade IJzeren Gordijn liep ook door Duitsland > sinds 1949 opgesplitst in twee aparte staten Toen SU > 1949 > atoombom ontwikkelde > ontstond bewapeningswedloop > ene kamp sterker dan andere 4 april 1949 > Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) > opgericht China > 1949 > communistisch 1951 > zes Europese landen richten Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) op 1953 > wapenstilstand Vietnam: in 1954 opgedeeld in communistisch Noord-Korea en kapitalistisch Zuid-Korea 1955 > West-Duitsland > lid van NAVO Cuba > 1959 > ook communistische regering aan de macht gekomen Amerikanen > ingrijpen > begin jaren 60 stuurde Amerika militaire adviseurs en wapens naar Zuid-Vietnam > communisme stoppen Cubaanse vluchtelingen vielen in 1960 onder Amerikaanse leiding Cuba binnen > communisten verdrijven 13 augustus 1961 > begin bouw Berlijnse Muur > gat in ijzeren gordijn was dicht Amerikaanse spionagevliegtuigen ontdekten in 1962 lanceerplaatsen 28 oktober 1962 > Cubacrisis voorbij Vanaf 1965 > vochten ook honderdduizenden gewone Amerikaanse soldaten 1973 > Amerikanen trokken zich terug > 2 jaar later > heel Vietnam communistisch Tot 1985 > SU geleid door communisten In 1985 > verandering > Michael Gorbatsjov nieuwe leider SU > wilde veel dingen veranderen Oost-Duitse regering stelt op 9 november 1989 doorgangen in Berlijnse Muur open > diezelfde avond > mensen breken Muur af Burgers in Tsjechoslowakije, Bulgarije en Roemenië wieren in november en december 1989 communistische systeem omver > DDR stond economisch op instorten 3 oktober 1990 > twee Duitslanden weer verenigd in één land Voor SU > deze ontwikkelingen begin van einde > dankzij glasnost konden burgers in SU volop gebruikmaken van nieuwe rechten > 1991 > verschillende deelrepublieken kozen eigen parlement en president > verklaarden zich vervolgens onafhankelijk Gorbatsjov als resident overbodig > einde SU > 1991 > land viel uiteen in Rusland en groot aantal zelfstandige landen In Polen en Hongarije > leidde in de zomer van 1998 tot eerste vrije verkiezingen na WO2 Pagina 6 van 6