Een introductie op de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E)

Transcriptie

1 Een introductie op de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E)

2 WHITEPAPER Een introductie op de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) 2 Wettelijk kader De Arbowet stelt een Risico Inventarisatie & Evaluatie verplicht voor alle bedrijven met medewerkers in dienst. Dus zelfs met 1 medewerker bent u RI&E plichtig. Het geldt voor alle branches, of het nu gaat om een bouwbedrijf, kantoor, laboratorium, winkel of kantoor. Door het hebben van een RI&E wordt op een gestructureerde manier gewerkt aan het in kaart brengen van de bedrijf risico s en het nemen van maatregelen om deze te verkleinen of weg te nemen. Bedrijven tot 25 medewerkers mogen de RI&E zelf uitvoeren, mits zij gebruik maken van een speciale branche RI&E. Wanneer gebruik gemaakt wordt van een Algemeen RI&E instrument, of wanneer het bedrijf meer dan 25 medewerkers in dienst heeft, moet de opgestelde RI&E getoetst worden door een gecertificeerde Arbodienst of een gecertificeerd kerndeskundige. (bijvoorbeeld een Hoger Veiligheids Kundige) Als de RI&E eenmaal is uitgevoerd en opgesteld (en indien nodig ook getoetst), moet de werkgever deze wel actueel houden. Dus acties om de risico s te verkleinen moeten worden genomen binnen het daarvoor vastgestelde tijdsbestek. Bovendien moet bij wijzigingen in de organisatie, verhuizing van het bedrijf, het in gebruik nemen van ander soortige machines maar ook na een ongeval, de RI&E worden aangepast. De Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) is de instantie die bedrijven controleert op naleving van de Arbowet, dus ook op het hebben van een actuele RI&E. Dit doet de Inspectie door het brengen van een (on) aangekondigd bezoek aan het bedrijf. Indien er een ernstig ongeval gebeurt bij het bedrijf, komt ook de Inspectie SZW voor onderzoek. Zij zullen dan altijd vragen naar de RI&E. Bij het ontbreken ervan worden boetes opgelegd. Hoe kom je aan een goede RI&E? Bij het opstellen van een goede RI&E is het van belang dat bij voorkeur gebruik wordt gemaakt van een branche RI&E. Dat geeft de grootste kans om alle risico s in kaart te brengen en aan te pakken. Een branche RI&E is te vinden op de website van het Steunpunt RI&E Instrumenten ( of kan verkregen worden via de branche organisatie. Een aantal RI&E s zijn gratis, sommigen zijn alleen te gebruiken als het bedrijf is aangesloten bij een branche organisatie. Degene die aan de slag gaat met het inventariseren en evalueren van de bedrijfsrisico s moet goed op de hoogte zijn van de situatie binnen het bedrijf. Hoe meer medewerkers hierbij betrokken worden des te groter de kans dat er een compleet beeld ontstaat. Het inroepen van externe deskundigheid kan ook heel nuttig zijn. Dit geeft een objectieve blik en bovendien kunnen er meteen oplossingen worden aangedragen voor de gevonden knelpunten. Deskundige ondersteuning kan gevonden worden bij een van de veiligheidskundigen die aangesloten

3 WHITEPAPER Een introductie op de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) 3 zijn bij het rie-register. ( dit is een landelijk platform van veiligheidskundigen die u branche specifiek kunnen ondersteunen. Hoe gaat het in zijn werk? Iedere RI&E bestaat uit drie stappen. Het begint met een uitgebreide vragenlijst over alle facetten binnen het bedrijf. (de inventarisatie) Hierin staan vragen over bijvoorbeeld fysieke, emotionele, organisatorische en veiligheidsrisco s. Zoals het calamiteitenplan, het onderhoud van het gebouw, het verzuimbeleid, keuring en onderhoud van arbeidsmiddelen etc. In de online RI&E s wordt na het beantwoorden van deze vragen, al automatisch een knelpunt weer gegeven als niet wordt voldaan aan de geldende eisen. In de evaluatie (de tweede stap) is het zaak om deze gevonden knelpunten een prioriteit te geven. Hoe vaker iets voor komt en hoe ernstiger de gevolgen kunnen zijn, hoe sneller het moet worden opgelost. Bij het prioriteren van de knelpunten kan een keuze worden gemaakt uit hoog (oplossen binnen uiterlijk 3 maanden), midden (oplossen binnen uiterlijk 6 tot 12 maanden) en laag (oplossen binnen uiterlijk 24 maanden). De oplossingen voor de gevonden knelpunten komen in het Plan van aanpak (stap drie). Dit Plan van aanpak moet worden bijgehouden door de werkgever. Gerealiseerde acties moeten worden afgetekend. Zoals eerder aangegeven, moet niet alleen het oplossen van de knelpunten worden bewaakt, maar moet ook gezorgd worden dat de te nemen acties afgestemd blijven op de risico s binnen het bedrijf. Wat kan er gebeuren bij het ontbreken van een (actuele) RI&E? Het ontbreken van een RI&E is een gemiste kans. Immers, risico s kunnen onopgemerkt blijven en worden niet aangepakt met mogelijk ongevallen, verzuim en schades tot gevolg. Het verkleinen van risico s zal mede tot resultaat hebben dat medewerkers positiever en productiever zijn. Bij een bezoek van de Inspectie SZW voor controle op naleving van de Arbowet, of bij een onderzoek als gevolg van een ernstig ongeval, wordt altijd gevraagd naar de RI&E. Is deze niet aanwezig, of is de RI&E verouderd, dan kan een boete opgelegd worden. Afhankelijk van de situatie kan deze zo hoog zijn, dat het voortbestaan van het bedrijf in gevaar kan komen. Een zeer ongewenste situatie die iedere ondernemer op eenvoudige wijze kan voorkomen.

4 WHITEPAPER Een introductie op de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) 4 Gevaarlijke stoffen. Wat is de beste aanpak van de risico s? In de RI&E is een belangrijk onderdeel de blootstelling van de medewerkers aan veiligheidsrisico s tijdens het uitvoeren van hun werkzaamheden. De beoordeling van de blootstelling aan gevaarlijke stoffen is hierbij een vast onderdeel. Denk hierbij aan zowel gevaarlijke stoffen die gebruikt worden in bepaalde processen maar ook aan gevaarlijk afval. Ieder bedrijf moet een aantoonbare inventarisatie hebben welke gevaarlijke stoffen in het bedrijf aanwezig zijn en de maximale hoeveelheid ervan. Bovendien moeten van de gevaarlijke stoffen veiligheidsinformatiebladen aanwezig zijn, zodat inzichtelijk is welke risico s de stoffen geven en welke speciale veiligheidsmaatregelen er genomen moeten worden om er mee te werken, het op te slaan en resten af te voeren. Er moet een beoordeling zijn van vaste stoffen, vloeistoffen, stof, gassen en dampen. Denk hierbij aan lasrook maar ook aan kwartsstof, houtstof, asbest en biologische stoffen. Deze laatsten komen o.a. voor bij werkzaamheden met dieren, in ziekenhuizen en bij grondwerkzaamheden. Het moet ook duidelijk zijn wanneer en in welke mate de medewerkers aan deze stoffen worden blootgesteld. Belangrijk hierbij is dat er niet alleen gekeken wordt naar de medewerkers die direct in aanraking komen met de stof, maar ook naar medewerkers die in de (directe) omgeving werken. Hiervoor moeten mogelijk ook metingen voor worden verricht. Duidelijk moet zijn wanneer iets een risico vormt voor de gezondheid en de veiligheid van de medewerkers. Voor kankerverwekkende stoffen, mutagene stoffen (kunnen het DNA beschadigen) en reprotoxische stoffen (voor de voortplanting schadelijke stoffen), bestaan er aanvullende eisen. Bestrijding aan de bron Collectieve maatregelen Individuele maatregelen Persoonlijke beschermingsmiddelen

5 WHITEPAPER Een introductie op de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) 5 De allerbeste aanpak voor het elimineren van de risico s van gevaarlijke stoffen is de bronaanpak. Dit maakt onderdeel uit van de Arbeid hygiënische strategie. De Arbeids hygiënische strategie is een hiërarchisch stelsel van beheersmaatregelen voor risico s. 1. De bron aanpakken: indien mogelijk de schadelijke stof vervangen door een veiliger alternatief. 2. Collectieve maatregelen: bijvoorbeeld het plaatsen van een afscherming, ventileren, afzuiging 3. Individuele maatregelen: bijvoorbeeld het werk anders organiseren, taakroulatie van medewerkers om blootstellingsduur te verminderen 4. Persoonlijke beschermingsmiddelen: bijvoorbeeld vloeistofdichte handschoenen, beschermende kleding, adembescherming Maatregel 1 verdient dus de voorkeur, als deze maatregel niet of onvoldoende kan worden toegepast volgen de andere maatregelen, waarbij hetzelfde geldt. Tot slot de PBM voor de restrisico s. Whitepaper Introductie op de RI&E geschreven door Heleen de Vries Lentsch ( in opdracht van Sdu/Toxic. Belangrijke links: /Whitepapers /toxic-webinars (zie de RI&E webinar)

6 Toxic Everything under control Toxic ondersteunt u bij veilig werken met chemische producten door middel van een actuele online SDS-en registratie en communicatie VIB s oplossing, e-learning voor de werkvloer, onze advies- en metingentak en via dé opleiding op het gebied van chemische veiligheid met certificering: Certified Chemical Safety Expert (CCSE ). Kortom, wij ontzorgen uw organisatie qua administratie en communicatie, geven advies en doen metingen, helpen bij het werken aan bewustwording chemische veiligheid en zorgen dat de verantwoordelijke professionals het juiste kennisniveau hebben. Toxic is marktleider en uw partner als het gaat om ontzorgen en verder professionaliseren van chemische veiligheid binnen uw organisatie. Neem contact op als u meer wilt weten (070)