Samenvatting Geschiedenis 1.1 t/m 1.4 en 2.1 t/m 2.5

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis 1.1 t/m 1.4 en 2.1 t/m 2.5 Samenvatting door een scholier 1692 woorden 9 jaar geleden 5,6 115 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats 1.1 Cro-magnonmensen lieten jaar geleden hun sporen achter in de grot van Lascaux. Door deze vondst in 1940 werd deze grot een historische informatiebron voor archeologen. Sommige vragen over de prehistorie kun je moeilijk beantwoorden omdat er geen geschreven bronnen uit die tijd zijn. Toen de grot van Lascaux in 1963 werd gesloten, werd er voor het grote aantal belangstellenden een kopie (Lascaux II) gemaakt. Met de kennis van het verleden kun je een verklaring geven voor dingen in het heden en kun je dingen in de toekomst voorspellen. Bij tijdrekenen tellen we, seconde, minuten, uren, dagen, maanden, jaren, decennia, eeuwen en millennia. We gebruiken meestal de Christelijke jaarteling. We verdelen de geschiedenis met drie historische indelingen: in vijf perioden, in tien tijdvakken en in vijf soorten samenlevingen. Archeoloog wetenschapper die opgravingen doet en bestudeerd Argument goede reden Bronnen hieruit haal je informatie Christelijke jaartelling jaren tellen vanaf de geboorte van Christus Decennium 10 jaar Eeuw 100 jaar Millennium 1000 jaar Geschiedenis onderzoek en kennis van wat er in het verleden is gebeurd Historisch heeft te maken met geschiedenis Historische indeling het verdelen van de verleden tijd, in bv. Tijdvakken of perioden Jaartelling jaren tellen Perioden de verleden tijd word ingedeeld in 5 perioden: Prehistorie, oudheid, middeleeuwen, vroegmoderne tijd en moderne tijd (POMVM) Prehistorie voor geschiedenis, tijd waar we geen geschreven bronnen uit hebben Soorten samenleving in het verleden worden er 5 soorten onderscheiden: jagers-verzamelaars, landbouwsamenleving, landbouwstedelijke samenleving, industriëlen samenleving en informatie samenleving Sporen overblijfselen van vroeger Pagina 1 van 5

2 Tijdvak De geschiedenis word ingedeeld in 10 tijdvakken Verklaring uitleg waardoor iets gebeurd, oorzaak 1.2 Op de hele wereld bestaan er scheppingsverhalen over het ontstaan van de mens, zoals het verhaal van Adam en Eva van de joden, christenen en moslims. Wetenschappers onderzoeken de vroegste geschiedenis op diverse manieren. In 1859 kwam de bioloog Darwin met zijn evolutie theorie. Volgens hem waren diersoorten veranderd door aanpassingen aan andere leefomgevingen. Uit archeologische vondsten is opgemaakt dat de moderne mens zich in Afrika langzaam heeft ontwikkeld uit vroegere mensachtigen. Mensen hebben zich vanaf omstreeks geleden over de hele wereld verspreid. Door aanpassing aan verschillende levensomstandigheden ontstonden culturele en etnische verschillen. Bijbel heilige boek van de christenen Bioloog wetenschapper die alles wat leeft bestudeert Cultuur denken en doen van een groep mensen DNA erfelijke eigenschappen Etnisch heeft te maken met de kenmerken van een volk (BV. Huidskleur) Evolutietheorie Denkbeeld over de langzame verandering van planten, dieren en mensen Koran heilige boek voor de moslims Ras soort Scheppingsverhaal verhaal over het ontstaan van leven op aarde Standpunt jouw kijk op iets, zienswijze Tenach heilige boek van de joden Wetenschap wat mensen weten door onderzoek 1.3 Tot omstreeks V.Chr. was Noord-Europa bedekt door ijs. Deze ijstijd eindigde door een klimaatverandering. Het ijs smolt en er ontstonden toendra s. In 6000 V.Chr. was de temperatuur in Nederland ongeveer net zoals nu. In Midden- en Zuid-Europa waren grote bossen. Jagers-verzamelaars leefden als nomaden in groepen van 20 tot 30 personen. Hun middel van bestaan was jagen, vissen en voedsel verzamelen. In de natuur vonden ze genoeg voedsel om van te leven. Jagers-verzamelaars hadden weinig bezit en maakten hun spullen zelf van materiaal uit de natuur. Onze kennis van de samenleving van jagers-verzamelaars is gebaseerd op archeologie, experimentele archeologie en bestudering van tegenwoordige jagers-verzamelaars. Bezit eigendom Continuïteit als iets niet of nauwelijks verandert Experimentele archeologie het verleden onderzoeken door proefnemingen Gevolg wat uit iets volgt Jagers-verzamelaars nomade rondtrekkend persoon zonder vaste woonplaats Oorzaak waardoor iets gebeurd Steentijd over die tijd zijn stenen voorwerpen de belangrijkste bron IJstijd zeer koude tijd 1.4 Omstreeks v.c. vonden mensen akkerbouw en veeteelt uit in het Midden-Oosten. De landbouw werd verspreid over Azië, Afrika en Europa. Door de landbouwrevolutie ontstond de landbouwsamenleving, waarin mensen op een vaste plaats in dorpen leven en waarin ze hun eigen Pagina 2 van 5

3 voedsel produceren. In Nederland begon de landbouw rond 5000 v.c. in Zuid-Limburg. Omstreeks 3000 v.c. hadden hunebed bouwers in Drenthe een flink ontwikkelde cultuur. Natuurgodsdiensten ontstonden doordat mensen veel onbegrijpelijke dingen meemaakten. Ze geloofden dat dingen in de natuur een ziel hadden, een god die ze zich soms als persoon voorstelden. Met magie en rituelen, zoals dansen en offeren, probeerden mensen natuurgoden gunstig te stemmen. Akkerbouw Het verbouwen van gewassen op een veld Economie Heeft te maken met middelen van het bestaan Hiernamaals leven na de dood Hunebed prehistorische grafheuvel Landbouw Akkerbouw en veeteelt Landbouwrevolutie ontstaan van de landbouw Landbouwsamenleving samenleving waarin mensen van landbouw leven in een zelfvoorzienend dorp Magie Tovenarij Monument 1: Gedenkteken. 2: Overblijfselen van vroeger Natuurgodsdienst Mensen geloven dat natuurkrachten een ziel hebben Revolutie Een snelle/ ingrijpende verandering Ritueel Plechtige handeling Veeteelt Fokken van tamme dieren 2.1 De vallei van de Nijl in Egypte was een gunstig gebied voor landbouw. Door het rivierwater en de jaarlijkse overstroming bleef er een laag vruchtbare slib op de oevers over. Omstreeks 3000 v.chr. veranderde de landbouwsamenleving in de landbouwstedelijke samenleving. Door de bloeiende landbouw groeide de bevolking en ontstond er ruilhandel in het landbouwoverschot. Een deel van de bevolking specialiseerde zich in bepaalde ambachten. Dorpen groeide uit tot steden, waar landbouw, ambachten en ruilhandel bij elkaar kwamen. De meeste mensen leefden als boer op het platteland, maar de stad was het centrum van een meer ingewikkelde economie. Ambacht beroep waarbij iemand in een kleine werkplaats producten maakt of bewerkt met zijn handen en gereedschap Bloei Als het ergens goed mee gaat Markt plaats waar mensen handelen in producten Landbouwoverschot oogst die een boer zelf niet nodig heeft Landbouwstedelijke samenleving samenleving waarin mensen leven van landbouw, terwijl een minderheid van de bevolking in steden leeft van ambachten en handel Ruilhandel kopen en verkopen van producten door deze tegen elkaar te ruilen Specialiseren je richten op een bepaald beroep Welvaart als er veel rijkdom is 2.2 Omstreeks 3000 v. Chr. Werd er in heel Egypte één staat onder leiding van farao Narmer. Om het land te besturen had de farao ambtenaren in dienst. Zij werden betaald van de landbouwoverschotten die door de boeren werden betaald. Voor de administratie van belasting en betaling vonden de Egyptenaren het Pagina 3 van 5

4 hiërogliefenschrift uit. Daardoor hebben we geschreven bronnen uit deze geschiedenis. De regering controleerde de landbouw en liet onderdanen grote bouwwerken aanleggen. De farao had een leger, waarmee hij zijn land en volk beschermde. Door veroveringen werd het Egyptische rijk groter en machtiger. De farao had ook veel macht omdat mensen geloofden dat hij een god was. Ambtenaar persoon die werkt voor de regering Belasting betalen van goederen of geld aan de regering Expansie uitbreiding van grondgebied van een staat Heerschappij bestuur, regering Inscriptie tekst gegraveerd in steen of metaal Irrigatielandbouw landbouw met kunstmatige bevloeiingen Koning hoogste bestuurder van een staat Koninkrijk rijk met een koning Krijgsgevangene iemand die in een oorlog door de vijand is gevangen Rijk gebied onder regering Onderdaan persoon waarover een vorst regeert Politiek alles wat te maken heeft met het besturen van een land Priester goddienstig leider Regering bestuur van een land of gebied Staat gebied onder regering Tempel gebouw waar een god wordt vereerd Volk grote groep mensen, zoals de bewoners van een staat Vorst hoogste bestuurder van een staat 2.3 Door de ingewikkelde economie en de uitbreiding van het bestuur groeiden de verschillen tussen Egyptenaren in rijkdom, macht en aanzien. Iemands sociale positie werd bepaald door zijn beroep. Kinderen namen dat meestal van hun ouders over. Soms was het mogelijk om hogerop te komen, bijvoorbeeld door te leren schrijven. De Egyptische samenleving kan als een piramide in lagen worden verdeeld. De kleine toplaag bestond uit de farao en zijn familie, edelen, priesters en hoge ambtenaren. De middenlaag bestond uit lage ambtenaren, ambachtslieden en handelaren. De onderste sociale laag werd gevormd door boeren, landarbeiders en slaven. Adel hogere sociale groep, bestaande uit edelen Erfelijk als dingen over gaan van ouders op kinderen Slaven mensen die niet vrij zijn, maar bezit van een ander zijn 2.4 In de landbouwstedelijke samenleving van oud-egypte ontstond een van de eerste hoogontwikkelde culturen ter wereld. Er was een uitgebreide godsdienst met veel goden, waarbij het geloof in het leven na de dood erg belangrijk was. Doden werden als mummie met grafgiften begraven in uitgebreide grafgebouwen, zoals piramides. Egyptenaren bouwden grote tempels voor goden. Kundige kunstenaars versterkte de positie van de goddienst en van het bestuur van de farao. In de wetenschap speelde de jaarlijkse overstroming een grote rol. Er werden veel uitvindingen gedaan, zoals het schrift, papier en rekensystemen. Pagina 4 van 5

5 Hoogontwikkeld vergevorderd in ontwikkeling Kunst het maken van mooie dingen Processie plechtige optocht Reliëf beeldhouwwerk dat gedeeltelijk vastzit op vlakke ondergrond Techniek weten hoe je iets moet doen en deze kennis ook toepassen Traditie oud gebruik Zuil rechtopstaande steen, vaak een pilaar waar een dak op rust 2.5 Het oude Egypte had een polytheïstische godsdienst. Omstreeks 1375 v. Chr. Voerde farao Echnaton voor korte tijd een monotheïstische godsdienst in. In de loop der tijd vestigden diverse vreemdelingen zich in een welvarende Nijlvallei, zoals de Hyksos, die Egypte een tijd overheerste. Volgens de Tenach, de Bijbel en de Koran leefde een groep Israëlieten met hun monotheïstische godsdienst enige tijd in Egypte. Na een wonderlijke uittocht uit Egypte onder leiding van Mozes vestigden zij zich aan de leefregels van God in Kanaän. Hier ontwikkelde het joodse volk het Jodendom in de koninkrijken Israël en Juda. De wonderen in het verhaal van Mozes zijn mogelijk gebaseerd op werkelijk gebeurde natuurverschijnselen. Christendom godsdienst van christenen, gesticht door Jezus Christus in het begin van de 1e eeuw. Feit als jij aanneemt dat iets in het verleden werkelijk zo was Islam godsdienst van de Moslims, gesticht door Mohammed in 622 Jodendom de godsdienst van joden, gesticht door Abraham omstreeks 1750 v. Chr. Migrant persoon die in een ander land gaat wonen Monotheïstisch met één god Overlevering verhaal dat mondeling is doorverteld Polytheïstisch met veel goden Wet regel van een volk Verzinsel iets wat iemand verzonnen heeft Pagina 5 van 5