1.2. Landbouw*, Mijnbouw, en Visserij. Industrie*, Ambacht en Bouw

Transcriptie

1 1.2 Er zijn drie manieren om het inkomen meten: Het bruto nationaal product per hoofd (bnp/hoofd) Alles wat in een jaar per land verdiend wordt delen door de inwoners Dit wordt uitgedrukt in dollars of euro s Zegt iets over welvaart De VN-welzijnsindex Zegt iets over welzijn (levensomstandigheden van mensen). Welzijn is te meten door: Levensverwachting Hoe oud wordt een mens koopkracht Hoeveel kun je in een land voor één dollar kopen Alfabetiseringsgraad Hieraan kun je zien hoeveel mensen boven de vijftien kunnen lezen en schrijven Beroepsbevolking Welvaart Alle mensen die tegen betaling werk doen Dit wordt verdeeld in drie sectoren: Sector Activiteiten Primair Secundair Landbouw*, Mijnbouw, en Visserij Industrie*, Ambacht en Bouw Tertiair Handel*, Verkeer, Overheidsdiensten*, en banken en verzekeringen Je kunt de wereld indelen in drie groepen landen: Centrumlanden Meest ontwikkelde landen Mensen verdienen goed Hoge productie per persoon (productiviteit) Semiperiferie Deze landen zijn al druk op weg naar ontwikkeling Landbouw wordt minder belangrijk Industrie is goed ontwikkeld De rol van semiperiferie landen wordt steeds groter Periferie/ontwikkelingslanden De arme landen Laag inkomen Werken in de landbouw De Minst Ontwikkelde Landen (MOL) vormen de armste groep

2 1.3 Het bnp/hoofd is een gemiddeld getal Het zegt weinig over hoeveel armen en hoeveel rijken er zijn In veel landen is de welvaart niet gelijk verdeeld Een kleine groep mensen is heel rijk en het grootste deel is straatarm Grote verschillen in welvaart tussen mensen noem je Sociale ongelijkheid Sociale ongelijkheid kun je uitdrukken in de Gini-coëfficiënt (Lorenz Curve) De tegenstelling arm/rijk is niet alleen op wereldniveau Ook op Landniveau Ook op Stadsniveau Wanneer er tussen gebieden grote verschillen zijn in de welvaart noem je dat regionale ongelijkheid Dit kom je ook in rijke landen tegen In Nederland wordt vrijwel alles wat verdiend wordt opgegeven aan de belastingdienst Dat telt niet mee in het BNP Dat noem je de formele sector In arme landen gebeurt dat niet: daar houden ze al hun inkomsten zelf Dat is de informele sector Deze opbrengsten komen zelden in de statistieken daarom is het bnp/hoofd lager

3 1.4 Veel producten hebben al een hele wereldreis achter de rug: Goederen Informatie Dit komt door internet en satelliet verbinding Hierdoor raken gebieden op aarde steeds meer met elkaar verbonden Dit noem je globalisering Drie belangrijke oorzaken van Globalisering: Bedrijven ontwikkelen zich tot een multinationale onderneming (mno) Dat zijn bedrijven die in meerdere landen fabrieken en kantoren hebben staan Handelsbelemmeringen verdwijnen Landen openen hun grenzen De afstanden tussen gebieden krimpen Producten komen vanuit de hele wereld Centrum, semiperiferie en periferie landen vormen samen een soort wereldsysteem Tussen en binnen deze blokken vindt er steeds uitwisseling van goederen en diensten plaats Na 1980 veranderen er twee belangrijke dingen in dit wereldsysteem: De economische rol van de drie blokken veranderd Vroeger: De periferie landen exporteren vooral grondstoffen De Rijke landen verwerken deze stoffen tot halffabricaat (bewerkte stoffen) en eindproducten Nu: Multinationals verplaatsen hun bedrijven naar semiperiferie en periferie landen Dit is goedkoper Industrieën in centrum landen moeten sluiten De welvaart verschuift in het wereldsysteem in 2012 neemt de wereldeconomie toe met 3% De BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India en China) halen bijna het dubbele De wereld wordt voller en rijker De vraag naar stoffen en energie stijgt Er zijn veel landen die nauwelijks een rol hebben in het wereldhandelsspel Dit komt omdat die landen of delen van die landen: Geen belangrijke hulpbronnen hebben Niet interessant zijn voor om een bedrijf te starten Niet aantrekkelijk zijn voor toeristen Slecht bestuurd worden

4 1.5 Voor het eerst in de moderne geschiedenis groei de economie in Afrika meer dan waar dan ook Zes landen behoren in 2014 tot de tien snelste groeiers van de wereld Heel lang leek het gebied ten zuiden van de Sahara (sub-sahara Afrika) nauwelijks mee te doen met de globalisering, Dit veranderd door: de groei van de wereldbevolking Hierdoor neemt de vraag op goederen en energie toe Toenemende vraag naar voedselgewassen Der zijn daar gebieden die nauwelijks of alleen maar extensief gebruikt worden voor de landbouw veel bedrijven en landen investeren in deze goedkope landbouw om voedsel te verbouwen Je word niet perse rijk als je over grondstoffen beschikt Er is meer nodig om tot duurzame ontwikkelingen te komen: Een stabiele regering zonder al te veel conflicten en ruzies Een niet te grote afhankelijkheid van een bron van inkomsten Een niet te groot sociale ongelijkheid Toegankelijkheid De bevolking in sub-sahara Afrika is in vergelijking met de westerse landen erg jong Ondanks dat de vruchtbaarheid daalt Een jonge bevolking heeft als voordeel dat je in de toekomst kunt beschikken over een grote beroepsbevolking Deze demografische bonus is goed voor de economie Er moet dan wel genoeg werk zijn Er zijn 3 soorten ontwikkelingshulp: Bilateraal Je geeft dan rechtstreeks geld Multilateraal Je geeft dan geld aan een internationale organisatie Particulier Je geeft geld aan het Rode Kruis (een club die mensen zelf hebben opgericht om geld in te zamelen) Hierdoor worden veel mensen geholpen

5 1.8 Economisch is Nederland groot Nederland is een dienstenmaatschappij dat is een teken van hoge ontwikkeling De economie is heel divers samengesteld Het staat hoog op de wereldranglijst bnp/hoofd gemiddeld koopkracht van (2012) dat is 30% boven het Europees gemiddelde Een van de grootste zeehavens ter wereld Zevende export land Na VS grootste exporteur van landbouwproducten bloemen, vlees en zuivel Uitvoer vooral naar Duitsland en andere EU landen Er zijn veel multinationals zij exporteren vooral hoogwaardige producten Philips Akzo Shell DSM Unilever ASML99 Veel diensten op gebied van: vervoer waterbouwkunde financiën Textiel en schoenenindustrie (arbeidsintensief) zijn grotendeels verdwenen uit Nederland naar lagelonenlanden Sociale ongelijkheid in Nederland kleiner dan in andere landen Rijken betalen meer belastingen waardoor de arme ondersteund worden Gelukkig volk: 3e plaats op VN-welzijnsindex Betalingsbalans Handelsbalans Nationale huishoudboekje- overzicht van alle inkomsten en uitgaven met het buitenland. In NL is deze positief. Waarde van import en export van goederen en diensten: toerisme, vervoer etc.

6 1.9 Nederland heeft zijn welvaart te danken aan zijn gunstige ligging Nederland ligt aan de rand van het Europese continent en aan de monding van belangrijke rivieren Aan de voorkant grenst het aan de Noordzee: de drukste zee ter wereld Daar ligt Rotterdam De enige havenstad met een open zeeverbinding Aan de achterkant kun je over de Maas en de Rijn varen Deze rivieren vormen een verbinding met het welvarende achterland Ook via de lucht is Nederland goed verbonden met de wereld Denk maar aan Schiphol Nederland heeft twee mainports: een toegangspoort die een grote rol speelt in het internationale vervoer Rotterdam-Europoort Schiphol-Amsterdam Nederland is ook wel een mainport naar Europa In de middeleeuwen vormde nederland een aantrekkelijke vestigingsplaats De reden voor een bedrijf om zich op een bepaalde plek te vestigen noem je vestigingsplaatsfactoren Er zijn zes redenen waarom er voor Nederland wordt gekozen: Nederland ligt gunstig en bereikbaar Nederland is een betrouwbaar en stabiel land Nederland is sterk gericht op het buitenland Nederland is goed opgeleid en beheerst meerdere talen Nederland is lid van de EU Nederland kent een lage belasting voor buitenlandse bedrijven Nederland speelt in de goederenstroom een belangrijke rol Veel goederen met bestemming Europa gaan naar Nederland In nederland zijn veel transportbedrijven gevestigd Nederland is een distributieland Een land dat een belangrijke rol speelt in de verdeling van goederen over het achterland Het probleem is de goede infrastructuur We moeten steeds meer asfalt aanleggen omdat onze wegen dichtslibben Daarvoor is te weinig ruimte Steeds meer mensen zeggen Nederland moet geen distributie land maar een kennisland worden