Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages

Transcriptie

1 Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding. Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages Een analyse van de huisartsenregistratie over de periode L.F.J. van der Velden R.S. Batenburg U vindt dit rapport en andere publicaties van het NIVEL in PDF-format op:

2 ISBN Telefoon Fax NIVEL, Postbus 1568, 30 BN UTRECHT Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het NIVEL te Utrecht. Het gebruik van cijfers en/of tekst als toelichting of ondersteuning in artikelen, boeken en scripties is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.

3 INHOUD Samenvatting 5 1 Inleiding en vraagstellingen 7 2 Stoppen met werken: omvang en kenmerken Aantal en aandeel huisartsen dat gestopt is met werken Start- en stopleeftijd en lengte van de werkzame periode Samenstelling van de gestopte huisartsen naar leeftijd, geslacht, functie en praktijkvorm 10 3 Het effect van geslacht en functie Aantal en aandeel huisartsen dat gestopt is met werken naar geslacht en functie Start- en stopleeftijd en lengte van de werkzame periode naar geslacht en functie 13 4 Het effect van leeftijd Stoppen met werken als huisarts, naar leeftijdsgroep en geslacht Stoppen met werken als huisarts, naar functie, leeftijdsgroep en geslacht Stoppen met werken als huisarts, naar specifieke leeftijd en geslacht 20 5 Samenvatting en conclusies 25 BIJLAGE 27 Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL

4 4 Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL 2009

5 Samenvatting Tussen 1998 en stopten lijks rond de 290 huisartsen met werken. Ten opzichte van het aantal werkzame huisartsen is dat een uitstroompercentage van ongeveer 3,4% per. Het aantal huisartsen per dat stopt, lijkt daarbij iets op te lopen, maar het aandeel loopt juist iets terug. In 1998 tot en met stopten lijks gemiddeld ongeveer 280 huisartsen en dat was 3,5% van het aantal werkzame huisartsen. In de periode van 2003 tot en met stopten lijks ongeveer 295 huisartsen, dus 15 meer, maar het aandeel huisartsen dat per stopte was daarbij teruggelopen tot 3,3%. De leeftijd waarop men stopte is gedaald en wel met 0,4 en de werkzame periode is gedaald met 0,6. Men is namelijk ook iets ouder op het moment dat men start met werken. De groep huisartsen die stopt met werken bestaat steeds meer uit vrouwen, en zij die als HIDHA of waarnemer werkzaam waren. Ook blijkt dat zich onder de gestopte huisartsen meer 55 tot 59 jarigen bevinden. De daling met 0,4 in de gemiddelde leeftijd waarop huisartsen stoppen, blijkt de resultante te zijn van een aantal tegengestelde bewegingen in de trends voor de leeftijd op het moment van stoppen. Voor bijvoorbeeld de zelfstandige huisartsen is de leeftijd waarop men stopt met 2,3 gestegen, terwijl die voor de waarnemers met 0,7 is gedaald. Jongeren blijken in de laatste 5 een iets grotere kans te hebben gehad om binnen één te stoppen dan 6 à 10 geleden. Bij de mannen speelt deze stijgende trend voor degenen rond de 42 en bij de vrouwen rond 38. Voor de oudere huisartsen is de kans om te stoppen anno juist kleiner dan 5 terug. Deze dalende trend in stopkans speelt bij mannen vanaf en bij vrouwen vanaf 41. De uitdaging is nu om in het aanbod-prognosemodel dat voor de huisartsen wordt gehanteerd zoveel mogelijk rekening te houden met de hier gepresenteerde verschillen naar geslacht en functie in de uittredekans. Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL

7 1 Inleiding en vraagstellingen Er zijn in de afgelopen jaren een aantal ontwikkelingen geweest die het stopgedrag van huisartsen wellicht hebben beïnvloed. Dit geldt onder andere voor de introductie van huisartsenposten, de introductie van praktijkondersteuners en de introductie van een nieuw financieringssysteem. Daarom is het interessant om opnieuw te kijken naar de uitstroom. In dit rapport gebeurt dat door secundaire analyse op een grote hoeveelheid informatie uit de NIVEL-huisartsenregistratie. In een apart rapport wordt overigens nog beschreven wat de uitkomsten zijn van aanvullend onderzoek onder huisartsen naar de motieven om al dan niet te stoppen met werken. De vraagstellingen voor deze studie zijn als volgt samen te vatten: 1. Hoeveel huisartsen zijn in de jaren 1998 tot en met gestopt met werken als huisarts en hoeveel waren dat er procentueel? 2. Hoe oud waren deze huisartsen op het moment van stoppen en hoe lang hebben zij gewerkt? 3. Wat was de samenstelling van de groep gestopte huisartsen naar leeftijd, geslacht, functie en praktijkvorm? 4. Verschilt de trend in het aantal en het aandeel huisartsen dat in de periode en gestopt is tussen mannen en vrouwen en tussen zelfstandig gevestigde huisartsen, HIDHA s en waarnemers? 5. Is de verschuiving in de stopleeftijd en werkzame periode tussen en anders voor mannen en vrouwen, en voor zelfstandig gevestigde huisartsen, HIDHA s en waarnemers? 6. Hoe hangt de trend in het aandeel huisartsen dat is gestopt in en samen met de leeftijd? Vraagstelling 1 tot en met 3 komen aan de orde in hoofdstuk 2. Hierbij gaat het eigenlijk om de omvang en de kenmerken van de groep gestopte huisartsen. Vraagstelling 4 en 5 gaan vooral over de rol van geslacht en functie bij het stoppen en komen aan de orde in hoofdstuk 3. Vraagstelling 6 betreft de specifieke rol van leeftijd bij het stoppen. Deze wordt behandeld in hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 volgt tenslotte nog een samenvatting en discussie van de resultaten. Deze vraagstellingen worden beantwoord met behulp van gegevens uit de zogeheten huisartsenregistratie van het NIVEL. Hiermee kan een compleet beeld worden verkregen van het aantal huisartsen dat gestopt is met werken en hun kenmerken. Door het aantal gestopte huisartsen af te zetten tegen het totaal aantal werkzame huisartsen, kan tevens aangegeven worden wat de uitstroomkans was. Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL

9 2 Stoppen met werken: omvang en kenmerken 2.1 Aantal en aandeel huisartsen dat gestopt is met werken Het aantal huisartsen dat stopt met werken als huisarts, is gemiddeld ongeveer 290 per geweest in de afgelopen 10. Het aantal huisartsen dat per stopte varieerde daarbij nogal. In het 2000 stopten bijvoorbeeld bijna 400 huisartsen en in het daarna stopten er maar iets meer dan 225 huisartsen. Voor de 5-speriode van 1998 tot en met blijkt het gemiddelde 281 per te zijn geweest en voor was het 296. Gemiddeld genomen is er dus een kleine stijging in het aantal huisartsen per dat gestopt is. Als het aantal huisartsen per dat stopt met werken wordt afgezet tegen het aantal werkzame huisartsen aan het begin van elk, dan blijkt dat er sprake is van een aandeel dat stopt dat ligt tussen 2,8% per en 4,8%. In principe is het daarbij zo dat in jaren waarin het aantal dat is gestopt hoog is, dat ook het aandeel hoog is. Maar gemiddeld genomen blijkt er per 5-speriode een trend te zijn dat het aandeel dat stopt iets is afgenomen, namelijk van 3,5% per in de periode naar 3,3% per in de periode. Terwijl het aantal huisartsen dat is gestopt iets is toegenomen (van 281 naar 296 per ), blijkt het aandeel huisartsen dat is gestopt dus iets te zijn afgenomen. Figuur 2.1: Aantal en aandeel huisartsen dat gestopt is met werken in 1998 tot en met, per en per 5-speriode ,1% 274 3,4% 394 4,8% 227 2,8% 269 3,2% 296 3,5% 241 2,8% 319 3,6% 291 3,2% ,6% 3,5% 3,3% % 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% Aantal huisartsen dat gestopt is per Aandeel huisartsen dat gestopt is per 2.2 Start- en stopleeftijd en lengte van de werkzame periode In figuur 2.2 staat onder andere hoe oud huisartsen waren op het moment dat ze stopten met werken. De gemiddelde stopleeftijd is ongeveer 52 en dat varieerde in de afgelo- Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL

10 pen 10 van iets minder dan 51 tot iets meer dan 52. Voor de gehele periode van was de gemiddelde uitstroomleeftijd 52,1 en die blijkt vervolgens te zijn teruggelopen naar 51,7 in de periode. De huisartsen die gestopt zijn, blijken meestal ongeveer 21 gewerkt te hebben. De trend daarbij lijkt dat de lengte van de werkzame periode iets terugloopt: degenen die gestopt zijn in hadden 21,5 gewerkt en degenen die in zijn gestopt hebben 20,9 gewerkt. Deze teruggang met 0,6 in werkzame periode komt grotendeels door de teruggang met 0,4 in de stopleeftijd, maar ook door een 0,2 latere startleeftijd. De huisartsen die in gestopt zijn, waren gemiddeld genomen 30,8 toen zij begonnen met werken, tegenover 30,6 voor degenen die in zijn gestopt. Figuur 2.2: 70 Start- en stopleeftijd en lengte van de werkzame periode voor huisartsen die gestopt zijn met werken in 1998 tot en met, per en per 5- speriode (52,3) (52,4) (52,7) (,7) (51,3) (51,1) (52,3) (51,6) (51,2) (51,4) (52,1) (51,7) 21,9 21,4 22,6 19,9 20,5 20,2 21,4 20,8 20,4 20,5 21,5 20,9 30,4 31,0 30,1 30,8 30,8 30,9 30,9 30,8 30,8 30,9 30,6 30, Startleeftijd Werkzame periode (Stopleeftijd) 2.3 Samenstelling van de gestopte huisartsen naar leeftijd, geslacht, functie en praktijkvorm In was 56% van alle gestopte huisartsen jonger dan 55 op het moment van stoppen (zie figuur 2.3 of tabel B.1 in de bijlage). In was 49% jonger dan 55. Het aandeel jonge uittreders is dus met 7% afgenomen. In de periode was 25% van de gestopte huisartsen een vrouw. In was 31% vrouw. Het aandeel vrouwen is dus met 6% toegenomen. In was 81% van de gestopte huisartsen zelfstandig gevestigd geweest, tegenover 68% in. Het aandeel zelfstandig gevestigde huisartsen is dus met 13% afgenomen. Binnen de groep huisartsen die zelfstandig gevestigd was, is de verdeling naar de praktijkvorm ook veranderd. In was 3 van de gestopte zelfstandigen werkzaam in een groepspraktijk. In was 4 werkzaam geweest in een groepspraktijk. Het aandeel dat in een groepspraktijk werkte is dus met 1 toegenomen. 10 Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL 2009

11 Figuur 2.3: Samenstelling van de groep huisartsen die gestopt zijn met werken in en, naar leeftijd, geslacht, functie en praktijkvorm % 26% 2 25% 56% 49% % 31% 75% 69% % 7% 81% 19% 13% 68% % 4 34% Leeftijd Geslacht Functie Praktijkvorm >= <=54 Vrouwen Mannen Waarnem er HIDHA Zelfstandig Groeps praktijk Duopraktijk Solopraktijk Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL

13 3 Het effect van geslacht en functie 3.1 Aantal en aandeel huisartsen dat gestopt is met werken naar geslacht en functie In figuur 3.1 is voor de periodes en weergegeven wat het aantal en aandeel huisartsen was dat gestopt is, naar geslacht en naar functie. Het totaal aantal mannen dat per is gestopt, is teruggelopen (van 209 naar 201) en het aantal vrouwen is opgelopen van 70 naar 91. Het aandeel mannen dat stopt is constant gebleven op 3,5% en bij de vrouwen is het aandeel dat stopt teruggelopen van 3,3% naar 3,. Vergelijking van het aandeel dat stopt van mannen en vrouwen leert dat van de vrouwen een wat kleiner deel stopt dan van de mannen. Voor wat betreft de functie blijkt dat er voor de zelfstandige huisartsen sprake is van zowel een dalend aantal als een dalend aandeel dat is gestopt. Bij de HIDHA s en de waarnemers is er daarentegen sprake van een stijgend aantal én een stijgend aandeel. Figuur 3.1 laat daarbij tevens zien dat van alle gestopte huisartsen weliswaar het grootste aantal zelfstandig gevestigd was, maar dat het aandeel dat stopt voor de zelfstandigen het laagst is en voor de waarnemers het hoogst. Figuur 3.1: Aantal en aandeel huisartsen dat gestopt is met werken in 1998 tot en met, per 5-speriode, naar geslacht en functie % % ,5% ,5% 3,5% 3,3% 3, 5% ,2% 2,7% 3,8% 21 4,2% 8,8% % Mannen Vrouwen Zelfstandig HIDHA Waarnemer Aantal dat stopt per Aandeel dat stopt per Aantal dat stopt per Aandeel dat stopt per 3.2 Start- en stopleeftijd en lengte van de werkzame periode naar geslacht en functie In figuur 3.2 staat onder andere de start- en stopleeftijd en de lengte van de werkzame periode van mannen en vrouwen. Bij de mannen is er sprake geweest van een stijging van de stopleeftijd met bijna 1 (van 54,8 naar 55,7 ) en daarmee ook een toename van Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL

14 de werkzame periode van bijna 1 (van 24,7 naar 25,5 ). Bij de vrouwen is er daarentegen sprake van een daling van de stopleeftijd van 1,3 en een afname van de werkzame periode van 1,5. De huisartsen die gestopt zijn met een zelfstandige vestiging, laten een stijging zien met 2,3 in de stopleeftijd van 54,8 naar 57,1. Omdat de startleeftijd tegelijkertijd met 0,3 is gedaald, is de werkzame periode met 2,6 toegenomen. Bij de HIDHA s is sprake van een stijging in de gemiddelde stopleeftijd en een toename van de werkzame periode van ongeveer een half. Bij de waarnemers zijn de stopleeftijd en de werkzame periode met iets meer dan een half gedaald. Figuur 3.2: Start- en stopleeftijd en lengte van de werkzame periode voor huisartsen die gestopt zijn met werken in 1998 tot en met, per 5-speriode, naar geslacht en functie (54,8) (55,7) (54,8) (57,1) ,7 25,5 (43,9) (42,6) 12,1 10,6 30,1 30,2 31,8 32, ,9 27,5 29,9 29,6 (42,6) (43,1) (38,4) (37,8) 10,5 10,9 4,2 3,6 32,1 32,2 34,2 34, Mannen Vrouwen (Stopleeftijd) Werkzame periode Startleeftijd Zelfstandig HIDHA Waarnemer (Stopleeftijd) Werkzame periode Startleeftijd Omdat de uitstroompercentages en de uitstroomleeftijden kennelijk samenhangen met zowel het geslacht als de functie en er bovendien bekend is dat geslacht en functie onderling samenhangen (mannen zijn relatief vaak werkzaam als zelfstandige en vrouwen relatief vaak als HIDHA), is in figuur 3.3 apart voor de mannen en de vrouwen nagegaan hoe de start- en stopleeftijd samenhangen met de functie. Voor mannen blijkt de stopleeftijd van de zelfstandigen toe te nemen met 2,3 en voor de HIDHA s zelfs met 3,5. De lengte van de werkzame periode is daarbij voor zowel de zelfstandigen als de HIDHA s toegenomen met bijna 3. De startleeftijd van de gestopte mannen laat voor de zelfstandigen een daling zien met een half en voor de HIDHA s een stijging met 0,8. Voor de waarnemers is er sprake van een vrijwel constante uitstroomleeftijd, maar een kortere werkzame periode vanwege een hogere instroomleeftijd. Bij de vrouwen is voor de zelfstandigen een stijging te zien van de stopleeftijd en een toename van de werkzame periode van 2. Bij de HIDHA s en de waarnemers is er sprake van een daling van de stopleeftijd en korter worden van de werkzame periode van bijna Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL 2009

15 Figuur 3.3: Start- en stopleeftijd en lengte van de werkzame periode voor huisartsen die gestopt zijn met werken in 1998 tot en met, per 5-speriode, naar functie binnen geslacht (56,5) (58,8) 26,9 29,7 29,6 29,1 (49,8) (46,3) (47,0) (49,1) (39,6) (39,5) 13,8 16,5 4,5 3,8 15,6 17,6 32,5 33,3 35,1 35,7 (41,6) (40,8) (36,8) (36,1) 9,7 9,0 3,9 3,3 31,4 31,5 31,9 31,8 32,9 32, Zelfstandig HIDHA Waarnemer Zelfstandig HIDHA Waarnemer Mannen Vrouwen Startleeftijd Werkzame periode (Stopleeftijd) Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL

16

17 4 Het effect van leeftijd 4.1 Stoppen met werken als huisarts, naar leeftijdsgroep en geslacht In Hoofdstuk 2 is gebleken dat de gemiddelde leeftijd waarop huisartsen stoppen met werken in de periode 0,4 lager lag dan in de periode. De stopleeftijd is dus iets gedaald. Dat zou kunnen duiden op een hogere kans om te stoppen: men stopt immers kennelijk iets eerder. Maar de kans om te stoppen blijkt feitelijk niet gestegen, maar iets gedaald te zijn. In de periode was de kans om te stoppen binnen 1 3,5% (zie figuur 2.1 of tabel B B.7 in de bijlage): van elke 100 werkzame huisartsen aan het begin van een in deze periode, waren er gemiddeld 3,5 niet meer werkzaam aan het einde van dat. In de periode is deze kans gedaald naar 3,3% (zie opnieuw figuur 2.1 of tabel B.7 in de bijlage). Deze daling geldt overigens alleen voor vrouwen. Hun kans om te stoppen is gedaald van 3,3% naar 3, (zie figuur 3.1 of tabel B.7 in de bijlage). Bij de mannen was de kans om te stoppen binnen 1 constant op 3,5% (zie opnieuw figuur 3.1 of tabel B.7 in de bijlage). Daarmee is meteen duidelijk dat de kans om te stoppen voor mannen kennelijk iets hoger is dan voor vrouwen. Maar dat geldt niet als per leeftijdsgroep een vergelijking wordt gemaakt naar geslacht. In de leeftijdsgroep van huisartsen die nog geen 55 oud zijn aan het begin van een peil, hebben de mannen een kans van minder dan 2% om te stoppen en vrouwen een kans van bijna 3% (zie figuur 4.1 of tabel B.7 in de bijlage). Binnen deze leeftijdsgroep blijkt bovendien dat de stopkans voor mannen wel degelijk gedaald is in de afgelopen 10 en zelfs sterker gedaald is dan voor de vrouwen. Voor mannen jonger dan 55 is de stopkans namelijk gedaald van 1,9% per naar 1,5% per, terwijl er bij de vrouwen sprake is van een daling van 3,0 naar 2,8%. Ook binnen de andere twee leeftijdsgroepen die zijn onderscheiden in figuur 4.1 is te zien dat er voor de mannen wel degelijk een daling van de stopkans is geweest. Dat er voor het totaal van de mannen sprake is geweest van een constante stopkans van 3,5%, komt dus niet door een constant blijven van de geslachts- en leeftijdspecifieke stopkans, maar door een andere samenstelling van de groep mannen naar leeftijd: de groep werkzame mannen van is ouder dan de groep werkzame mannen van. De meest spectaculaire daling in stopkans, is te zien bij de leeftijdsgroep van De gemiddelde stopkans in deze leeftijdsgroep is gedaald van 35% naar 21%. Van elke 100 werkzame huisartsen met aan het begin van een een leeftijd van 60-64, waren in de periode aan het einde van het 35 huisartsen niet meer werkzaam en in de periode 21 huisartsen. De daling van de stopkans in de leeftijdgroep is daarbij voor vrouwen nog iets sterker dan voor mannen. Voor vrouwen van is de stopkans namelijk gedaald van 38% naar 23%, tegenover een daling van 35% naar 21% voor mannen van Aan het feit dat de stopkans voor mannen vrijwel gelijk is aan de stopkans ongeacht geslacht, is overigens te zien dat de leeftijdsgroep van jarige huisartsen vrijwel volledig gedomineerd wordt door mannen. In Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL

18 tabel B.7 is dan ook te zien dat de stopkans voor de leeftijdsgroep van in de periode van is gemeten aan 923 mannen tegenover 26 vrouwen. Voor de periode gaat het om een N van mannen en 95 vrouwen van Figuur 4.1: Aandeel huisartsen dat gestopt is per naar geslacht binnen leeftijdsgroep, per 5-speriode ,1% 38,5% ,3% 23,2% ,9% 1,5% 3, 2,8% 7,3% 5,3% 11,5% 5,6% 2 1 Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen <= Aandeel huisartsen dat gestopt is per 4.2 Stoppen met werken als huisarts, naar functie, leeftijdsgroep en geslacht Omdat eerder duidelijk was geworden dat de uitstroomleeftijd sterk samenhangt met de functie, is in tabel B.7 ook de geslachts- en leeftijdsgroepspecifieke stopkans naar functie opgenomen. In figuur 4.2 is daarvan het resultaat te zien voor de huisartsen die zelfstandig gevestigd waren. Vergelijking van figuur 4.2 met figuur 4.1 leert dat de leeftijdsgroep <= 54 blijkt dat de kans om te stoppen voor een zelfstandige huisarts kennelijk kleiner is dan voor een willekeurige huisarts (dus ongeacht de functie). Dit wijst er tevens op dat de stopkans voor HIDHA s en/of waarnemers kennelijk hoger is dan die voor een zelfstandige. Voor de oudere leeftijdsgroepen geldt dat er vrijwel geen HIDHA s en/of waarnemers in voorkomen, en dat de resultaten voor alle huisartsen dus vrijwel gelijk zijn aan die van de zelfstandigen. 18 Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL 2009

19 Figuur 4.2: Aandeel zelfstandige huisartsen dat gestopt is per naar geslacht binnen leeftijdsgroep, per 5-speriode ,2% 34,8% ,3% 21,3% ,5% 0,7% 2,3% 1,3% 7,4% 5,2% 11,4% 5,3% 2 1 Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen <= Aandeel zelfstandige huisartsen dat gestopt is per Omdat er voor de HIDHA s en de waarnemers maar zeer weinig waarnemingen zijn van huisartsen die 55 of ouder zijn, wordt voor hen in figuur 4.3 alleen gerapporteerd over het aandeel dat stopt voor huisartsen die jonger zijn dan 55. Daarbij is wel weer een uitsplitsing gemaakt naar geslacht. Ter referentie is tevens opnieuw weergegeven hoe groot het aandeel uitstroom was voor zelfstandige huisartsen die jonger zijn dan 55. Voor de HIDHA s blijkt dat het aandeel mannen dat is gestopt, is gestegen van 3,6% naar 4,4%. Bij de vrouwelijke HIDHA s is het aandeel uitstroom constant gebleven op 3,6%. Bij de waarnemers is het aandeel uitstroom voor zowel de mannen als de vrouwen gestegen, respectievelijk van 10,7% naar 16,3% en van 7,1% naar 11,4%. Figuur 4.3: 5 4 Aandeel huisartsen jonger dan 55 dat gestopt is per naar geslacht binnen functie, per 5-speriode ,5% 0,7% 2,3% 1,3% 3,7% 4,4% 3,6% 3,6% 16,3% 10,7% 7,1% 11,4% Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen Zelfstandig HIDHA Waarnemer Aandeel huisartsen <=54 dat gestopt is per Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL

20 4.3 Stoppen met werken als huisarts, naar specifieke leeftijd en geslacht Omdat de indeling in drie leeftijdsgroepen, zoals gehanteerd in de bovenstaande figuren en in tabel B.7 eigenlijk nog een grove benadering is voor de bepaling van de leeftijdsspecifieke stopkans, is ook nog gekeken naar uitstroompercentage per specifieke leeftijd. Voor bijvoorbeeld een 60-jarige huisarts kan op deze manier berekend worden hoe groot de kans is dat hij of zij stopt voordat hij of zij 61 wordt. Omdat er per specifieke leeftijd vaak sprake is van een kleine N (vooral bij de jongste en de oudste leeftijden), is het leeftijdsspecifieke uitstroompercentage eerst geanalyseerd met alleen een uitsplitsing naar 5-speriode. Daarna is ook gekeken naar de relatie met geslacht en functie. In figuur 4.4 is te zien dat het percentage uitstroom in voor de leeftijden tot ongeveer 40 iets hoger ligt dan in. Vanaf is te zien dat de uitstroompercentages in juist lager waren dan in. Figuur 4.4: Kans om binnen 1 te stoppen met werken als huisarts naar leeftijd, per 5-speriode % 45% % 35% % 25% % 15% 1 1 5% 5% Aandeel huisartsen dat stopt per Voor de mannen vanaf 32 tot en met 42 blijkt dat de kans om binnen 1 te stoppen in de periode vanaf 1998 tot en met wat lager te zijn geweest dan voor de periode vanaf 2003 tot en met. Dat verschil is vooral opvallend groot voor mannen van 35 tot en met 37. Voor de andere leeftijden gaat het om een kleiner verschil. Vanaf 43 tot en met 45 is de stopkans in de laatste 5 vrijwel gelijk geweest aan die van de daaraan voorafgaande 5. Vanaf 46 is de stopkans tegenwoordig juist kleiner dan vroeger. Dat geldt vooral voor de stopkans vanaf de leeftijd van. De kans dat een 55-jarige mannelijke huisarts binnen 1 stopt, was bijvoorbeeld 3,8% in de periode, en deze is gedaald tot 1,2% in de periode. Voor een 60-jarige mannelijke huisarts was de kans 18,8% om te stoppen in de periode en 14,9% in. Voor een 61-jarige mannelijke huisarts is het verschil in stopkans tussen de twee perioden nog veel groter: in de periode had zo n 20 Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL 2009

21 huisarts een kans van 23,1% om in 1 te stoppen, tegenover een kans van 13,6% in de periode. Figuur 4.5: Kans om binnen 1 te stoppen met werken als huisarts naar leeftijd, per 5-speriode, voor mannen % 45% % 35% % 25% % 15% 1 1 5% 5% Aandeel huisartsen dat stopt per : Mannen Voor vrouwen is min of meer het zelfde patroon te zien als bij de mannen. Maar bij de vrouwen is sprake van een kleine stijging van de kans om te stoppen tot 38 (in plaats van 42 ) en een daling vanaf 41 (in plaats van ). Figuur 4.6: 5 45% 4 35% 3 25% 2 15% 1 5% Kans om binnen 1 te stoppen met werken als huisarts naar leeftijd, per 5-speriode, voor vrouwen 5 45% 4 35% 3 25% 2 15% 1 5% Aandeel huisartsen dat stopt per : Vrouwen In figuur 4.7 is overigens nog expliciet te zien wat het verschil in de leeftijdspecifieke uitstroom was voor mannen en vrouwen in de periode. Voor vrijwel elke leeftijd geldt dat bij de vrouwen een groter aandeel uitstroomde dan bij de mannen. De enige duidelijk zichtbare uitzonderingen hierop zijn de 30-jarige huisartsen en de 63- en 64- Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL

22 jarige huisartsen. Maar het gaat daarbij om leeftijden waarvoor maar weinig waarnemingen beschikbaar zijn, vooral bij de vrouwen. Figuur 4.7: Kans om binnen 1 te stoppen met werken als huisarts naar leeftijd en geslacht, in de periode 1998 t/m % 45% % 35% % 25% % 15% 1 1 5% 5% Aandeel huisartsen dat stopt per : Mannen Vrouwen Het verschil tussen de mannen en de vrouwen is tegenwoordig kleiner dan vroeger. In figuur 4.8 (met de periode ) ligt de lijn voor de vrouwen minder zichtbaar boven de lijn van de mannen, dan het geval was in figuur 4.7 (met de periode ). Figuur 4.8: Kans om binnen 1 te stoppen met werken als huisarts naar leeftijd en geslacht, in de periode 2003 t/m % 45% % 35% % 25% % 15% 1 1 5% 5% Aandeel huisartsen dat stopt per : Mannen Vrouwen In figuur 4.9 zijn de gegevens van alle 10 de geanalyseerde jaren bij elkaar genomen om weer te kunnen geven hoe de leeftijdsspecifieke uitstroom samenhangt met de functie. Het percentage uitstroom per specifieke leeftijd is voor de zelfstandigen vrijwel steeds het 22 Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL 2009

23 laagst. Voor de HIDHA s is het uitstroompercentage tot 40 weliswaar hoger dan dat voor de zelfstandigen, maar vanaf 40 wordt het relatief veel hoger. Daarbij zijn een paar uitzonderingen te zien, zoals bijvoorbeeld voor de leeftijd van, en 63. Maar bij deze uitzonderingen gaat het om percentages die bij toeval sterk kunnen fluctueren, aangezien er maar weinig HIDHA s met deze leeftijden zijn geweest. Voor de waarnemers is over het gehele leeftijdsbereik een veel hogere uitstroom te zien dan voor de andere functiecategorieën. Figuur 4.9: Kans om binnen 1 te stoppen met werken als huisarts naar leeftijd en functie, in de periode 1998 t/m (!) 5 45% 4 35% 3 25% 2 15% 1 5% 5 45% 4 35% 3 25% 2 15% 1 5% Aandeel huisartsen dat stopt per Zelfstandig HIDHA Waarnemer Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL

24

25 5 Samenvatting en conclusies De eerste drie vragen van dit onderzoek luiden: 1. Hoeveel huisartsen zijn in de jaren 1998 tot en met gestopt met werken als huisarts en hoeveel waren dat er procentueel? 2. Hoe oud waren deze huisartsen op het moment van stoppen en hoe lang hebben zij gewerkt? 3. Wat was de samenstelling van de groep gestopte huisartsen naar leeftijd, geslacht, functie en praktijkvorm? Tussen 1998 en stopte lijks rond de 290 huisartsen met werken. Ten opzichte van het aantal werkzame huisartsen is dat een uitstroompercentage van ongeveer 3,4% per. Het aantal huisartsen per dat stopt, lijkt daarbij iets op te lopen, maar het aandeel loopt juist iets terug. In 1998 tot en met stopten lijks gemiddeld ongeveer 280 huisartsen en dat was 3,5% van het aantal werkzame huisartsen. In de periode van 2003 tot en met stopten lijks ongeveer 295 huisartsen, dus 15 meer, maar het aandeel huisartsen dat per stopte was daarbij teruggelopen tot 3,3%. De leeftijd waarop men stopte is gedaald en wel met 0,4 en de werkzame periode is gedaald met 0,6. Men is namelijk ook iets ouder op het moment dat men start met werken. De groep huisartsen die stopt met werken bestaat steeds meer uit vrouwen, en zij die als HIDHA of waarnemer werkzaam waren. Ook blijkt dat zich onder de gestopte huisartsen meer 55 tot 59 jarigen bevinden. De tweede set vragen van dit onderzoek luiden: 4. Verschilt de trend in het aantal en het aandeel huisartsen dat in de periode en gestopt is tussen mannen en vrouwen en tussen zelfstandig gevestigde huisartsen, HIDHA s en waarnemers? 5. Is de verschuiving in de stopleeftijd en werkzame periode tussen en anders voor mannen en vrouwen, en voor zelfstandig gevestigde huisartsen, HIDHA s en waarnemers? 6. Hoe hangt de trend in het aandeel huisartsen dat is gestopt in en samen met de leeftijd? De daling met 0,4 in de gemiddelde leeftijd waarop huisartsen stoppen, blijkt de resultante te zijn van een aantal tegengestelde bewegingen in de trends voor de leeftijd op het moment van stoppen. Voor bijvoorbeeld de zelfstandige huisartsen is de leeftijd waarop men stopt met 2,3 gestegen, terwijl die voor de waarnemers met 0,7 is gedaald. Jongeren blijken in de laatste 5 een iets grotere kans te hebben gehad om binnen één te stoppen dan 6 à 10 geleden. Bij de mannen speelt deze stijgende trend voor degenen rond de 42 en bij de vrouwen rond 38. Voor de oudere huis- Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages, NIVEL

Nog meer weergeven