Hervorming fiscaliteit. Aandachtspunten.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Hervorming fiscaliteit. Aandachtspunten."

Emma de Graaf
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Hervorming fiscaliteit. Aandachtspunten. Prof. Dr. Michel Maus Herhaling titel van presentatie 1

2 Grondslag van het fiscaal systeem - Doel belastingen: financiering van de openbare uitgaven - Belastingen zijn een aanvaardbaar gegeven op voorwaarde dat de belastingheffing legitiem is - Gebrek aan legitiem vertrouwen = belangrijkste probleem van de huidige fiscaliteit - Machiavelli in Il Principe: De legitimiteit van de overheid wordt in belangrijke mate bepaald door de wijze waarop zij met de belastingheffing omgaat Pag. 2

3 Probleempunten huidige fiscaliteit - De hoge belastingdruk - De ongelijke verdeling van de belastingdruk - De complexiteit van het fiscaal systeem - De inningsproblematiek van de belastingheffing Pag. 3

4 De hoge belastingdruk - België koploper inzake globale belastingdruk - Eurostat: 44,1% BBP - OESO: 44% BBP - België op plaats drie na Denemarken en Zweden - Hoge belastingdruk relatief - Quid pro quo fiscaliteit. - Hoge belastingdruk in ruil voor verzorgingsstaat - Taxes are the prize we pay for a civilized society ( Oliver Holmes ) Pag. 4

5 De ongelijke verdeling van de belastingdruk - HET probleem van het huidig fiscaal systeem - If taxes are the prize we pay for a civilized society, then some of us are more civilized than others - Ongelijke verdeling van de belastingdruk leidt tot grote fiscale frustratie - Pervers effect van de lobbyfiscaliteit - Ongelijk belasten van schijnbaar gelijke fiscale feiten is dé stimulans voor fiscaal ontwijkend gedrag ( belastingontwijking + ontduiking ) Pag. 5

6 De ongelijke verdeling van de belastingdruk - Probleem 1: de ongelijke verdeling van de globale belastingdruk - EC 29 mei 2013: The Belgian taxation system relies disproportionately on direct taxes and contains loopholes that diminish its fairness. - Cijfers Eurostat ( in % globale belasting ) - Directe belastingen - België: 37,2% ( nr. 8 EU ) - EU: 30,4% - Sociale zekerheidsbijdragen - België: 32,4% ( nr. 13 EU ) - EU: 31,1% - Indirecte belastingen - België: 30,3% ( nr. 26 EU ) - EU: 38,6% Pag. 6

7 De ongelijke verdeling van de belastingdruk - Probleem 2: de ongelijke verdeling van de individuele belastingdruk - Voorbeeld 1. De personenbelasting - Beperkte progressiviteit ( sterkste schouders zwaarste lasten ) - Overbelasten van arbeidsinkomsten - Belastingdruk alleenstaande: 56% ( nr. 1 OESO ) - Belastingdruk koppel + 2 kinderen: 41,4% ( nr. 3 OESO ) - Impliciete belastingdruk arbeidsinkomen: 42,5% ( nr. 2 EU ) - Niet belasten of het onderbelasten van inkomen uit vermogen - vast tarief op roerende inkomsten ( geen progressiviteit ) - Quasi geen belastingheffing meerwaarden op aandelen - Onderbelasten van inkomsten uit onroerend goed - Werkelijke huurinkomsten worden niet belast ( probleem K.I. ) - Overbelasten van inkomsten uit onroerend goed - Eigen gebruik wordt belast >< andere beleggingen ( vb. kunst, goud ) Pag. 7

8 De ongelijke verdeling van de belastingdruk - Voorbeeld 2. De vennootschapsbelasting - Geen progressiviteit - Hoog belastingtarief 33,99% ( nr. 3 EU ) - Maar lage grondslag voor bepaalde vennootschappen - Aftrek voor octrooi-inkomsten - Notionele interestaftrek - Voorbeeld 3. De BTW - Algemeen BTW-tarief: 21% ( nr. 11 EU en EU-gemiddelde ) - Maar veel uitzonderingsregimes - 6% en 12%-tarief - Gevolg: relatief lage inkomsten - In % totale fiscale ontvangsten ( nr. 26 EU ) Pag. 8

9 De ongelijke verdeling van de belastingdruk - Voorbeeld 4. De successierechten - Sterke progressiviteit - Opdeling van tarieven in functie van bloedverwantschap - Nog aanvaardbaar? - Absurde tarieven - 65% in Vlaanderen - 80% in Brussel en Wallonië - Tal van discriminerende uitzonderingsregimes ( superprivileges ) - Vb. erven van familiaal ondernemingsvermogen v/ erven van familiaal privévermogen - Cfr. Nederland: Rechtbank Breda, 13 juli Cfr. Duitsland: Bundesfinanzhof, 27 september Pag. 9

10 De complexiteit van het fiscaal systeem - Einstein: The hardest thing in the world to understand is the income tax. - Juridische problematiek - Fiscale wetgeving moet voorzienbaar zijn - EHRM, Shchokin 10 oktober 2010 en Serkov 7 juli Voorbeelden van probleemgebieden: - De fiscale regionalisering - Woonfiscaliteit - Roerende fiscaliteit Pag. 10

11 De inning van de belasting - België blijft slechte cijfers scoren op vlak van zwarte economie - Studie prof. Schneider 2013: - Zwarte economie België: 16.1% BBP - Zwarte economie Nederland: 9,1% BBP - Zwarte economie Frankrijk: 9,9% BBP - Zwarte economie Duitsland: 13% BBP - Willekeurig beleid wetgever, fiscus en parket leidt tot ongelijke behandeling belastingplichtigen - Voorbeeld wetgever: - Transparantie: buitenlands roerend vermogen >< binnenlands roerend vermogen - Geen sanctie bij niet aangifte inkomsten < euro - Voorbeeld fiscus: - Regionale verschillen fiscale controle en fiscale sanctionering - Voorbeeld parket: - Onbestaand gecoördineerd vervolgingsbeleid ( Omega Diamonds etc. ) Pag. 11

12 Focus van de fiscale hervorming - Focus 1. Duidelijker aflijnen van fiscale bevoegdheden - Focus 2. Equilibreren van directe en indirecte fiscaliteit - Focus 3. Restaureren van de fiscale gelijkheid - Focus 4. Hervormen van de fiscale compliance Pag. 12

13 Focus 1. Duidelijker aflijnen van fiscale bevoegdheden - Doorknippen van de onderlinge afhankelijkheid van fiscale bevoegdheden - Voorbeeld: afbouw van fiscale druk in de personenbelasting zorgt voor verhoging van fiscale druk op gemeentelijk niveau - Resoluut kiezen voor of tegen fiscale regionalisering - Tussenoplossingen met gemengde bevoegdheden zorgt voor enorme complexiteit - Cfr. wetsvoorstel fiscale staatshervorming - Tussenoplossingen met gemengde bevoegdheden zorgt voor fiscale verlamming - Vb. Nederlands voorstel stimulering bouwsector Pag. 13

14 Focus 2. Equilibreren van directe en indirecte fiscaliteit - Cfr. statistieken Eurostat - Shift inkomstenbelastingen naar consumptie/ecologie - Afbouw BTW-gunstregimes - Verhogen van de ecologische belastingdruk - België: 4,7% ( nr. 26 EU ) - EU: 6,2% - Brandstof - België: 2,5% ( nr. 26 EU ) - EU: 3,7% - Energie - België: 3% ( nr. 27 EU - EU: 4,7% - Verhoging van sin taxes ( tabak en alcohol ) - België: 1,6% ( nr. 23 EU ) - EU: 2,3% Pag. 14

15 Focus 3. Restaureren van de fiscale gelijkheid - Substantieel afbouwen van fiscale gunstregimes in ruil voor lagere algemene tarieven - Brede fiscale grondslag laat lager algemeen tarief toe - Inkomen = inkomen + omzet = omzet -principe - Voorbeeld meerwaarden onroerend goed v/ meerwaarden aandelen, kunst, goud etc. - Gunstregimes moeten uitzonderlijk ( en tijdelijk?) zijn en activerend werken - Notionele interestaftrek - Woonfiscaliteit - Dienstencheques - Shift van de belastingdruk op arbeid naar vermogen ( + consumptie/ecologie ) - Ook sociale zekerheidsbijdragen loskoppen van arbeidsinkomsten - Lagere belastingdruk op arbeid = verhoogde koopkracht = stimuleren tot verwerven vermogen - Belangrijk in kader vergrijzingsproblematiek - Laat verhoogde fiscale druk op vermogensinkomsten toe Pag. 15

16 Focus 3. Restaureren van de fiscale gelijkheid - Belasten van de realiteit ipv fictie - Probleem van belastingheffing op basis van kadastraal inkomen - Beleggen in onroerend goed versus beleggen in kunst, goud - Probleem van belastingheffing op basis forfaitaire stelsels - Consequente keuze voor progressief of vlaktakssysteem - Progressiviteit als basisregel van het fiscaal systeem? - Zo ja, consequent gaan toepassen - Vb. roerende en diverse inkomsten in de personenbelasting - Vb. vennootschapsbelasting - Vb. vererven van familiale ondernemingen in de successierechten Pag. 16

17 Focus 4. Hervormen van de fiscale compliance - Herstel van de relatie tussen de belastingplichtige en de fiscus - Conflictmodel v/ consensusmodel - Fiscale transparantie in ruil voor fiscale rechtszekerheid - Cfr. voorstellen werkgroep Fiscaal Correct - Transparant en rechtszeker controlemodel - Transparant en rechtszeker sanctiemodel - Terugdringen zwarte economie tot niveau buurlanden moet doelstelling zijn, om de globale belastingdruk te kunnen verlagen Pag. 17

Vergelijkbare documenten

Fiscale fraude in België.

Fiscale fraude in België. Academische beschouwingen over de oorzaken van de zwarte economie. Prof. Dr. Michel Maus Docent VUB en UA Everest-advocaten De omvang van de zwarte economie De omvang van de zwarte