Orthopedie. Enkelartrodese of triple artrodese

Transcriptie

1 Orthopedie Enkelartrodese of triple artrodese

2

3 Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw enkel. Het enkelgewricht wordt vastgezet. In deze folder vindt u informatie over de enkel, de aanleiding voor de operatie, de operatie, de nabehandeling en de richtlijnen. De informatie die de orthopeed u gegeven heeft, staat hier nogmaals voor u op een rij. De enkel De enkel is het gewricht tussen het onderbeen en de voet. Het onderbeen wordt gevormd door het scheenbeen (tibia) en het kuitbeen (fibula). Deze vormen samen de enkelvork. De enkel bestaat uit het bovenste spronggewricht en het onderste spronggewricht. Het bovenste spronggewricht wordt gevormd door de enkelvork en het sprongbeen (talus). Het onderste spronggewricht wordt gevormd door de onderzijde van het sprongbeen, het hielbeen en de voetwortelbeenderen.de gewrichten zijn bekleed met een dun laagje kraakbeen. Dit zorgt voor een soepele beweging van de gewrichten. Het enkelgewricht maakt bewegingen van de voet ten opzichte van het onderbeen in verschillende richtingen mogelijk. De voet kan omhoog en omlaag bewegen en naar binnen en naar buiten draaien. 1

4 Anatomie van de enkel 2

5 Oorzaak van de klachten De klachten worden veroorzaakt door artrose van het enkelgewricht. Artrose betekent slijtage van het kraakbeen in het gewricht. De gewrichtsvlakken kunnen hierdoor niet meer soepel langs elkaar glijden. Artrose kan verschillende oorzaken hebben: De kraakbeenlaag op het gewricht slijt langzaam, waardoor het onderliggende bot gedeeltelijk bloot komt te liggen. Dit komt het meest voor bij mensen van middelbare leeftijd of ouder. Een ontsteking in het gewricht (bv. reumatoïde artritis) kan het kraakbeen vernietigen, waardoor er slijtage van het kraakbeen optreedt. Een trauma van de enkel, zoals een breuk of bandletsel. Dit heet posttraumatische artrose en kan jaren na een trauma alsnog optreden. Klachten De belangrijkste klachten bestaan uit: Pijn bij belasting van de enkel; lang lopen of staan, zwaar tillen. Startpijn en stijfheid, ofwel pijn bij het in beweging komen na een periode van rust. Zwelling van de enkel. Bewegingsbeperkingen van de voet ten opzichte van het onderbeen. Soms krakende geluiden bij het bewegen van de enkel. Behandeling van de klachten Om de situatie van de enkel te beoordelen zal de orthopedisch chirurg röntgenfoto s laten maken. In een vroeg stadium van artrose is het nog niet nodig om operatief in te grijpen. Uw arts 3

6 kan u een aantal behandelingen adviseren om de klachten te verminderen: Aanpassen van het gebruik van de enkel. Afvallen, zwemmen, fietsen in plaats van lopen, sportadvies. In ieder geval in beweging blijven! Eventueel onder begeleiding van een fysiotherapeut, om de mobiliteit en soepelheid van het gewricht te behouden. Medicatie, pijnstillers die ook ontstekingsremmend werken. Een brace, waarin uw enkel stevigheid krijgt. Aangepaste orthopedische schoenen, waarin uw enkel stevigheid krijgt. Ontstekingremmende injectie, om ontsteking en vocht in de enkel te bestrijden. Schoonmaken van de enkel, door middel van een kijkoperatie. In een later stadium van artrose, of bij onvoldoende effect van de genoemde maatregelen, kan de orthopeed u een operatie aanraden, de artrodese van de enkel. Artrodese betekent het operatief vastzetten van een gewricht, door het aan elkaar vastmaken van twee of drie botten (triple artrodese). Het doel van een enkelartrodese is pijnvermindering en de stabiliteit verhogen. Bewegingen in het vastgezette gewricht zijn na de operatie niet meer mogelijk. Belangrijk Indien u ziek bent of wondjes hebt voor de operatie moet u dit bij opname altijd doorgeven. Stel uw behandelend specialist op de hoogte als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt. Hij zal u vertellen wanneer u daarmee moet stoppen voor de operatie, of de medicatie aanpassen, indien nodig. De anesthesist beoordeelt of u gezond genoeg bent voor de operatie. Als hij het nodig acht, stuurt hij u naar de internist, cardioloog of longarts voor verder pré operatief onderzoek. U kunt een ruggeprik of algehele narcose krijgen. Bij een ruggeprik wordt u verdoofd van uw navel tot en met uw tenen. 4

7 Het is ook mogelijk om bij de ruggeprik in slaap te worden gebracht. Dit bespreekt u met de anesthesist. Voor de operatie Op de dag van de operatie mag u vanaf 0.00 uur niet meer eten, drinken of roken. Voor de operatie krijgt u een blaaskatheter en wordt het operatiegebied geschoren. Een verpleegkundige brengt u vanaf de afdeling in uw bed naar de voorbereidingsruimte van de operatiekamer. De operatie Bij de operatie wordt er aan de binnen en aan de buitenzijde een wond gemaakt. Hierdoor wordt het gewricht weggehaald en de botten met schroeven en soms klemmetjes vastgezet. In de maanden na de operatie groeien deze botten aan elkaar vast. Het bovenste spronggewricht (de talus) wordt aan het onderbeen vastgezet. Aan het eind van de operatie wordt uw enkel in het gips gezet. De opname in het ziekenhuis bedraagt gemiddeld een tot drie nachten. Nabehandeling Aan het eind van de operatie wordt een gipsspalk om uw onderbeen aangelegd. De totale gipsperiode na de operatie is 10 tot 12 weken. De eerste zes weken na de operatie mag u niet op uw geopereerde been steunen. Het is daarom belangrijk om krukken mee te nemen naar het ziekenhuis. Op de afdeling leert u met krukken lopen, zonder op uw geopereerde enkel te steunen. Eén tot twee weken na de operatie komt u op controle op de gipskamer. De gipsspalk wordt verwijderd en uw wond wordt gecontroleerd. Indien geen oploshechtingen zijn gebruikt, worden deze verwijderd. U krijgt een onderbeengips voor een 5

8 periode van vier weken. U mag hierop niet belasten. Houdt het been regelmatig hoog. Zes weken na de operatie komt u terug op controle op de gipskamer. Het gips wordt verwijderd en er wordt een röntgencontrole foto gemaakt van uw enkel. Als er op de röntgenfoto te zien is dat de botaangroei vordert, krijgt u onderbeenloopgips voor een periode van vier tot zes weken, waarin u geleidelijk toenemend mag gaan belasten. Na die periode komt u weer op controle op de gipskamer. Het gips wordt verwijderd en er wordt een röntgencontrole foto gemaakt van uw enkel. Als er voldoende botaangroei is en het lopen al goed gaat, mag u zonder gips gaan lopen. U krijgt een elastische kous om de enkel die u de eerste dagen overdag draagt. Dit zorgt er voor dat de enkel de eerste periode uit het gips niet te dik wordt. Drie maanden na de operatie komt u op controle bij de orthopeed. De enkel en voet kunnen vooral het eerste halfjaar tot jaar na de operatie nog dik worden bij langdurig staan of lopen. Algemene praktische adviezen Gebruik de medicijnen die u bij ontslag meekrijgt. Deze zijn pijnstillend en ontstekingsremmend. De eerste weken na de operatie mag u niet op uw voet staan. Het is daarom belangrijk om krukken mee te nemen naar het ziekenhuis. Deze heeft u nodig om te lopen, zonder op uw geopereerde enkel te steunen. Doordat u minstens 6 weken niet mag steunen op het geopereerde been en met krukken loopt, bent u erg afhankelijk van familie en / of vrienden bij het zich verplaatsen, boodschappen, huishouden, etc. Kunt u geen beroep doen op uw bekenden, regel dan eventueel thuishulp of tijdelijke opvang elders. (Via de Gemeente (WMO) of via de huisarts.) Het is belangrijk om uw voet regelmatig hoog te leggen. Na de operatie kan zwelling optreden in het operatiegebied. 6

9 Deze zwelling neemt toe als het been lang naar beneden hangt, vooral de eerste maanden na de operatie. Tijdens de gipsperiode mag u niet autorijden of fietsen. Complicaties Bij iedere operatie bestaat de kans op complicaties. Het is van belang dat u hiervan op de hoogte bent. Bij een artrodese van de enkel zijn dat: Wondinfectie. Nabloeding. Trombose. Om de kans hierop zo klein mogelijk te maken, krijgt u gedurende de gipsperiode bloedverdunnende medicijnen. Het niet willen vastgroeien van de botten (non union). Dit gebeurt bij ca % van de patiënten. Wanneer moet u de arts waarschuwen? Na de operatie en na de gipsperiode kan uw enkel en het gebied rondom de enkel gezwollen zijn en warm aanvoelen. Dit wordt geleidelijk aan minder. In onderstaande gevallen moet u de arts waarschuwen: Als u koorts krijgt, hoger dan 38,5 C. Als de pijn in het operatiegebied in het gips plots toeneemt. Als uw onderbeen dik en pijnlijk wordt. Belt u tijdens kantooruren naar de polikliniek orthopedie: Belt u buiten kantooruren naar de afdeling orthopedie: juni