Panama-conferentie 2011

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Panama-conferentie 2011"

Transcriptie

1 Schriftelijk vermenigvuldigen volgens standaardprocedures in de nieuwe reken-wiskundemethodes Panama-conferentie 2011 Marc van Zanten (Hs Edith Stein / FI) en Arlette Buter (Rekenadvies Buter / FI) Alles Telt De Wereld in Getallen Pluspunt Rekenrijk Reken Zeker Wizwijs pg. 2 pg. 6 pg. 10 pg. 14 pg. 18 pg. 22 1

2 Alles Telt (2 e editie) Alles Telt hanteert het kolomsgewijs vermenigvuldigen als opstap naar het cijferend vermenigvuldigen. Kolomsgewijs vermenigvuldigen wordt geintroduceerd in groep 6 (week 17) met eencijferige maal tweecijferige getallen. Er wordt gerekend van groot naar klein, van links naar rechts (fig. 1). De handleiding wijst erop de commutatieve eigenschap voor vermenigvuldigen met de leerlingen te bespreken, vanwege het belang van het bovenaan zetten van het grootste getal (fig. 2). In de tweede helft van groep 6 (week 23) wordt de volgorde omgedraaid en wordt gerekend van klein naar groot, van rechts naar links, onder de noemer cijferend vermenigvuldigen (fig. 3.). De handleiding benadrukt het belang van vooraf schatten van de uitkomst, de verwoording van het uitrekenen van de deelproducten en het recht onder elkaar zetten van honderdtallen, tientallen en eenheden. Fig.1. Leerlingenboek 6a, blok 3 les 23, pg Fig. 2. Werkschrift groep 6, pg. 31. Fig. 3. Leerlingenboek 6b, blok 4 les 21, pg

3 Aan het begin van groep 7 (week 3) wordt na een terugblik op het vermenigvuldigen in groep 6, volgens de handleiding nu overgestapt op onder elkaar rekenen. Er wordt kolomsgewijs gerekend, van rechts naar links, van klein naar groot. De handleiding wijst er weer op dat alles goed onder elkaar moet worden gezet; eenheden onder eenheden enzovoort. In de eerste les wordt gerekend met eencijferige maal tweecijferige en eencijferige maal driecijferige getallen. Ook wordt de stap gemaakt naar vermenigvuldigen met kommagetallen met behulp van schattend rekenen binnen een geldcontext (fig. 4). In groep 7 worden later tweecijferige maal tweecijferige getallen kolomsgewijs, van rechts naar links, van klein naar groot, vermenigvuldigd (fig. 5). De handleiding legt veel nadruk op de vier deeluitkomsten en het vooraf schatten van de uitkomst ter oriëntatie en achteraf schatten ter controle (fig. 6). Leerlingen mogen opgaven die zich daartoe lenen ook handig uitrekenen, bijvoorbeeld met halveren / verdubbelen. Fig. 4. Leerlingenboek 7a, blok 1 les 13, pg. 16. Fig. 5. Leerlingenboek 7a, blok 2 les 16, pg. 62. Fig. 6. Handleiding groep 7 blok 2, pg

4 In blok 3 wordt de stap gezet van kolomsgewijs naar cijferend vermenigvuldigen (fig. 7). De handleiding besteedt aandacht aan de gewijzigde notatie, het niet meer opschrijven van de hulpsommen, het onthouden en het verwoorden (fig. 8). Later wordt dezelfde verkorting gemaakt bij tweecijferige maal tweecijferige en tweecijferige maal driecijferige getallen. Daarbij wordt aandacht besteed aan het vooraf schatten van de uitkomst (fig. 9, fig. 10). Fig. 7. Leerlingenboek 7a, blok 3 les 6, pg. 92. Fig. 8. Handleiding groep 7 blok 3, pg. 16. Fig. 9. Leerlingenboek 7b, blok 4 les 3, pg. 4. 4

5 Er is blijvend aandacht voor schatten (fig. 11) en, tegen het eind van groep 7, aan de nulregel. In groep 8 wordt cijferend vermenigvuldigen onderhouden. De getallen worden uitgebreid met kommagetallen (fig. 12, fig. 13) en voor de betere rekenaar naar driecijferig maal driecijferig. Fig. 10. Leerlingenboek 7b, blok 5 les 1, pg. 44. Op het minimumniveau wordt er in groep 8 naar gestreefd eencijferig maal driecijferig kolomsgewijs te berekenen, van klein naar groot, van rechts naar links (fig. 14). Fig. 11. Leerlingenboek 7b, blok 6 les 6, pg. 92. Fig. 12. Leerlingenboek 8a, blok 2 les 19, pg. 65. Fig. 14. Uit: overzicht leergang cijferen. Fig. 13. Leerlingenboek 8b, blok 4 les 14, pg

6 De Wereld in Getallen (4 e editie) De Wereld in Getallen hanteert het kolomsgewijs vermenigvuldigen als opstap naar het cijferend vermenigvuldigen. Het kolomsgewijs vermenigvuldigen wordt geïntroduceerd in de tweede helft van groep 6 (week 30) met eencijferige maal tweecijferige getallen (fig. 1, fig. 2). De handleiding geeft aan dat leerlingen eerst vrij waren in het noteren van de deelproducten, en dat nu een vaste notatiewijze (kolomsgewijs) wordt geïntroduceerd. Deze eerste les kan zowel van klein naar groot, als van groot naar klein worden gerekend (fig. 1, fig. 2). Fig. 1. Handleiding 6b blok 2, pg. 4. Bij de verlengde instructie wordt het kolomsgewijs noteren van deelproducten nogmaals aangeboden, waarbij naast de kolom steeds wordt genoteerd waar de deelantwoorden vandaan komen (fig. 3). Fig 2. Rekenboek 6b (lessen), blok 2, week 3, les 1, pg. 30. Fig. 3. Bijwerkboek 6b, blok 2, week 3, les 1 (verlengde instructie), pg

7 Later in groep 6 wordt vermenigvuldigd met eencijferige maal driecijferige getallen. Nu is het de bedoeling dat wordt gerekend van groot naar klein (fig. 4). Zowel in de reguliere als in de verlengde instructie is aandacht voor de herkomst van de deelproducten, de volgorde ervan, en het netjes onder elkaar zetten en optellen van de deelproducten (fig. 5). Fig. 4. Rekenboek 6b (lessen), blok 3, week 3, les 1, pg. 44. Fig. 5. Bijwerkboek 6b, blok 3, week 3, les 1 (verlengde instructie), pg. 31. Aan het begin van groep 7 wordt de lange notatie vervangen door een korte notatie. Hiervoor wordt uitgegaan van een kolomsgewijze notatie van klein naar groot (fig. 6). De handleiding geeft aan dat het positieschema bij deze overgang van lange naar korte notatie kan worden gebruikt en hoe een en ander kan worden verwoord (fig. 7). Ook wordt het belang van schatten in de handleiding benadrukt. Kinderen die meedoen aan de verlengde instructie, noteren nog wel alle tussenantwoorden (van klein naar groot). Fig. 6. Rekenboek 7a (lessen), blok 1, week 3, les 1, pg. 12. Fig. 7. Handleiding 7a blok 1, pg

8 In het volgende blok vindt dezelfde verkorting plaats voor eencijferige maal driecijferige getallen (fig. 8, fig. 9). Kinderen die meedoen aan de verlengde instructie, noteren nog wel alle tussenantwoorden (van klein naar groot). Fig. 8. Rekenboek 7a (lessen), blok 2, week 3, les 1, pg. 30. Fig. 9. Handleiding 7a blok 2, pg 29. Bij de introductie van tweecijferig maal tweecijferig wordt de link gelegd met het hoofdrekenend vermenigvuldigen, en wordt direct aangestuurd op verkort cijferen (fig. 10, fig. 11). Bij tweecijferig maal tweecijferig vermenigvuldigen is sprake van een opbouw in de complexiteit van de getallen; van vermenigvuldigen met 15, 12, 18 enzovoort (fig. 11), via vermenigvuldigen met getallen als 22 en 44 (fig. 12), tot vermenigvuldigen met getallen als 43 en 67 (fig. 13). Fig. 10. Rekenboek 7a (lessen), blok 3, week 3, les 1, pg. 44. Fig. 11. Handleiding 7a blok 3, pg. 29. In de loop van groep 7 wordt cijferend vermenigvuldigen verder uitgebreid naar eencijferig maal viercijferig en zogenoemde geldsommen van het type 7 x 3,85 en 7 x 17,25. Bij de instructie wordt steeds gebruik gemaakt van het positieschema (fig. 14, fig. 15). De handleiding blijft wijzen op het belang van het schatten van de uitkomst. Fig. 12. Rekenboek 7a (lessen), Fig. 13. Handleiding 7b blok 3, pg. 22. blok 4, week 3, les 1, pg. 62. Fig 14. Handleiding 7b Fig. 15. Handleiding 7b blok 4, pg. 29. blok 3, pg

9 Op minimumniveau wordt in groep 7 toegewerkt naar het verkort noteren van eencijferig maal tweecijferig en eencijferig maal driecijferige vermenigvuldigingen (fig. 15, fig. 16). In groep 8 is blijvend aandacht voor verkorten, notatie, schatten en verwoorden (fig. 17, fig. 18, fig. 19). Naast herhaling van de typen opgaven van groep 7, vindt uitbreiding plaats tot tweecijferig maal driecijferig (fig. 20). Verder is er aandacht voor de afweging bij opgaven of deze beter cijferend of hoofdrekenend kunnen worden opgelost. Als kinderen twijfelen, kunnen ze het beste kiezen voor cijferen, aldus de handleiding. Fig. 15. Bijwerkboek 7a, blok 3, Fig. 16. Bijwerkboek 7a, blok 4, week 3, les 1, pg. 31. week 3, les 1, pg. 43. Fig. 17. Handleiding 8a blok 1, pg. 21. Op minimumniveau wordt er in groep 8 naar gestreefd dat ook tweecijferige maal tweecijferige vermenigvuldigingen verkort worden uitgerekend en genoteerd. Fig. 18. Rekenboek 8 (lessen), Fig. 19. Handleiding 8a blok 2, pg. 21. blok 2, week 2, les 1, pg. 26. Fig. 20. Rekenboek 8 (lessen), blok 3, week 2, les 1, pg 40. 9

10 Pluspunt (3 e editie) Pluspunt hanteert het kolomsgewijs vermenigvuldigen en het cijferend vermenigvuldigen. Het kolomsgewijs vermenigvuldigen wordt geïntroduceerd in de tweede helft van groep 6 (week 25) (fig. 2, fig. 3). Daaraan voorafgaand, begin groep 6, komt in het kader van verdelend vermenigvuldigen al eens een notatie voor die sterk aan kolomsgewijs vermenigvuldigen doet denken (fig. 1). Fig. 1. Basiswerkboek groep 6, blok 1 les 5, pg. 4. Bij de introductie van kolomsgewijs vermenigvuldigen wordt direct gewerkt van rechts naar links, van klein naar groot (fig. 3). Bij het optellen van de deelproducten wordt eveneens van rechts naar links gerekend, waarbij een te onthouden cijfer er nog bij wordt genoteerd (fig. 3, rechtervoorbeeld). In de introductieles wordt gestart met eencijferige maal driecijferige getallen en tweecijferige maal tweecijferige getallen. Zowel in de reguliere als in de verlengde instructie is aandacht voor de herkomst van de deelproducten, de volgorde ervan, het verwoorden van de verschillende deelstappen en het netjes onder elkaar zetten (fig. 4). Fig. 2. Lesboek groep 6, blok 9 les 1, pg Fig. 3. Handleiding groep 6, blok 9 les 1, pg. 4. Fig. 4. Kopieerblad Verlengde instructie, pg

11 De somtypen eencijferig maal driecijferig en tweecijferig maal tweecijferig worden in de loop van groep 6 verder kolomsgewijs geoefend (fig. 5). Begin groep 7 wordt gestart met cijferend vermenigvuldigen (fig. 6). Daarbij wordt geen relatie gelegd met het kolomsgewijs vermenigvuldigen uit groep 6. Er worden drie somtypen onderscheiden: eencijferig maal driecijferig en twee varianten tweecijferig maal tweecijferig (fig. 6). In lesboek, handleiding en verlengde instructie wordt ingegaan op het onthouden van cijfers en het vermenigvuldigen met tientallen (fig. 7, fig. 8). Fig. 5. Lesboek groep 6, blok 10 les 13, pg Fig. 6. Lesboek groep 7, blok 3 les 3, pg. 30. Fig. 7. Handleiding groep 7, blok 3 les 3, pg. 8 (tijdelijk materiaal). Fig. 8. Kopieerblad verlengde instructie, pg

12 In de startles aan het begin van groep 7 wordt direct ook het cijferend vermenigvuldigen van een kommagetal geïntroduceerd. Hierbij wordt de komma eruit gerekend en na het vermenigvuldigen weer teruggeplaatst (fig. 9, fig. 10). In de verlengde instructie hierbij wordt het positieschema gebruikt (fig. 11). In de handleiding wordt verder gewezen op verwoording, schatten van het antwoord en wat de getallen van formele opgaven zouden kunnen betekenen (geld, afstand, gewicht). Fig. 9. Lesboek groep 7, blok 3 les 3 pg. 31. Fig. 10. Handleiding groep 7, blok 3 les 3, pg. 9 (tijdelijk materiaal). Fig. 11. Kopieerblad verlengde instructie, pg

13 In groep 7 worden de verschillende somtypes verder geoefend. Daarbij blijft aandacht voor het opschrijven van de nul bij vermenigvuldigen met tientallen (fig. 12). Via het vermenigvuldigen van kommagetallen komen ook al eencijferige maal viercijferige getallen aan de orde. (fig.13). Fig. 12. Opdrachtenboek groep 7 blok 1-6, blok 3 les 4, pg 44. In groep 8 worden de typen opgaven van groep 7 herhaald. De getallen worden uitgebreid naar tweecijferig maal driecijferig en incidenteel naar tweecijferig maal viercijferig en driecijferig maal driecijferig. Op minimumniveau wordt er in groep 8 naar gestreefd dat leerlingen eencijferige maal driecijferige en tweecijferige maal tweecijferige getallen cijferend kunnen oplossen (fig. 14). Op basis- en plusniveau wordt gestreefd naar grotere getallen (fig. 15, fig. 16). Fig. 13. Lesboek groep 7, blok 4 les 1, pg. 41. Fig. 14. Opdrachtenboek groep 8 blok 1-6, blok 3 les 4, pg. 44 (minimumstof). Fig. 15. Opdrachtenboek groep 8 blok 1-6, blok 3 les 4, pg. 46 (basisstof). Fig. 16. Opdrachtenboek groep 8 blok 1-6, blok 3 les 4, pg. 47 (plusstof). 13

14 Rekenrijk (3 e editie) Rekenrijk hanteert het kolomsgewijs en het cijferend vermenigvuldigen. Het kolomsgewijs vermenigvuldigen wordt begin groep 7 (week 4) geïntroduceerd. Vanuit het herhaald optellen wordt de relatie met het vermenigvuldigen gelegd. Van hieruit wordt toegewerkt naar kolomsgewijs vermenigvuldigen door de deelproducten onder elkaar te noteren. In de startles wordt vermenigvuldigd met eencijferige maal driecijferige getallen, van groot naar klein, van links naar rechts (fig. 1, fig. 2, fig. 3). Fig. 1. Leerlingenboek 7a, blok 2 les 3, pg. 34. Fig. 2. Handleiding 7a, blok 2 les 3, pg. 61. Fig. 3. Leerlingenboek 7a, blok 2 les 3, pg

15 In week 5 van groep 7 volgt het cijferend vermenigvuldigen van eencijferige maal driecijferige getallen, waarbij nog niet hoeft te worden onthouden (fig. 4). De handleiding besteedt nadrukkelijk aandacht aan de relatie tussen kolomsgewijs en cijferend vermenigvuldigen (fig. 5). Leerlingen die moeite hebben met het kolomsgewijs vermenigvuldigen moeten dit eerst onder de knie krijgen. Dit kan zowel van groot naar klein, als van klein naar groot. Cijferend vermenigvuldigen waarbij wel wordt onthouden komt later aan de orde (week 10), waarbij onder meer aandacht is voor de varianten bij kolomsgewijs en cijferend vermenigvuldigen en voor taal. Leerlingen die kolomsgewijs vermenigvuldigen nog niet beheersen, stappen nog niet over naar cijferend vermenigvuldigen (fig. 6, fig. 7). Fig. 4. Leerlingenboek 7a, blok 2 les 6, pg. 40. Fig. 5. Handleiding 7a, blok 2 les 6, pg. 65. Fig. 6. Leerlingenboek 7a, blok 3 les 1, pg. 56. Fig. 7. Handleiding 7a, blok 3 les 1, pg

16 In de loop van groep 6 worden kolomsgewijs en cijferend vermenigvuldigen uitgebreid naar tweecijferige maal tweecijferige getallen (fig. 8). Er wordt gebruik gemaakt van het rechthoekmodel, waarbij alleen de vermenigvuldiger wordt opgesplitst (fig. 9). Leerlingen bij wie het kolomsgewijs rekenen nog niet goed gaat, oefenen daar eerst verder mee. Zij maken op een later moment de overstap naar het cijferen. Zij maken alleen de eerste twee rijtjes waarbij de vermenigvuldiger tussen de 10 en de 20 is (fig. 8). Dit is ook de eindvorm van het kolomsgewijs vermenigvuldigen. Cijferend vermenigvuldigen gaat wel verder, tot tweecijferige maal driecijferige getallen (fig. 10). Fig. 8. Leerlingenboek 7b, blok 8 les 7, pg. 40. Fig. 9. Werkboek 7a, blok 3 les 5, pg. 19. Fig. 10. Leerlingenboek 7b, blok 8 les 7, pg. 41. Differentiatie blijft mogelijk middels de keuze voor cijferen (streefniveau) of kolomsgewijs (fundamenteel niveau) (fig. 8, fig. 10, fig. 11). Fig. 11. Leerlingenboek 7b, blok 8 les 6, pg

17 Cijferend vermenigvuldigen met kommagetallen start in blok 12 van groep 7. De kommaplaatsing vindt plaats via schatten. Zwakke rekenaars maken alleen opgaven waarbij de vermenigvuldiger een geheel getal is (fig. 12). Fig. 12. Leerlingenboek 7b, blok 12 les 3, pg In groep 8 komt het cijferend vermenigvuldigen met kommagetallen nogmaals aan de orde. Bij lastige getallen mag de rekenmachine gebruikt worden (fig. 13). Fig. 13. Leerlingenboek 8a, blok 2 les 4, pg

18 Reken Zeker Reken Zeker hanteert het cijferend vermenigvuldigen. Het cijferend vermenigvuldigen wordt gestart in de tweede helft van groep 5 (week 25) onder de noemer onder elkaar rekenen. Gestart wordt met de notatie, middels eencijferige maal eencijferige getallen. Hierna worden eencijferige maal tweecijferige vermenigvuldigingen aan de orde gesteld (fig 1). Vervolgens komt het vermenigvuldigen met onthouden aan bod, waarbij aandacht is voor de notatie (fig. 2). Fig. 1. Leerwerkboek 5d, blok 7, pg. 2. Fig. 2. Leerwerkboek 5d, blok 7, pg. 8. Later in groep 5 komen vermenigvuldigingen met eencijferige maal driecijferige getallen aan bod. Daarbij is aandacht voor het onthouden, de positiewaarde van de cijfers en nullen in de getallen (fig. 3, fig. 4). Fig. 3. Leerwerkboek 5d, blok 7, pg

19 Fig. 4. Leerwerkboek 5d, blok 7, pg. 29. Begin groep 6 worden eencijferige maal tweecijferige en eencijferige maal driecijferige vermenigvuldigingen herhaald, waarbij weer aandacht is voor de notatie en het onthouden (fig. 5). Af en toe wordt bij cijferend vermenigvuldigen de vraag aan de orde gesteld welke vermenigvuldigingen ook gemakkelijk uit het hoofd kunnen worden uitgerekend (fig. 5). Fig. 5. Leerlingenboek 6a, blok 1, pg

20 In groep 6 wordt vervolgens vermenigvuldigd met tweecijferige maal tweecijferige getallen. Gestart wordt met een tiental maal een tweecijferig getal (fig. 6). Er is aandacht voor de verschillende deelstappen en (het opschrijven van) de nul. In het rekenschrift wordt een andere notatie gehanteerd dan in het leerlingenboek (fig. 7). Vervolgens komen vermenigvuldigingen aan de orde waarbij beide getallen bestaan uit tientallen en eenheden (fig. 8). Fig. 6. Leerlingenboek 6a, blok 2, pg. 58. Fig. 7. Rekenschrift 6 blok 1 en 2, pg. 46. Fig. 8. Leerlingenboek 6a, blok 2, pg. 59. In de loop van groep 6 komt aandacht voor het vooraf schatten van de uitkomst (fig. 9). Fig. 9. Leerlingenboek 6a, blok 2, pg. 65). 20

21 Volgende stappen die worden gemaakt zijn uitbreiding van de getallen naar tweecijferig maal driecijferig (fig. 10) en kommagetallen in de vorm van geldsommen. Fig. 10. Leerlingenboek 6a, blok 3, pg In groep 7 worden de getallen waarmee wordt vermenigvuldigd uitgebreid naar meercijferige getallen en kommagetallen (fig. 11). Er wordt geen onderscheid gemaakt naar minimumniveau of anderszins. (Bij het maken van dit overzicht waren nog niet alle materialen verschenen.) Fig. 11. Leerlingenboek 7a, blok 2, pg

22 Wizwijs Wizwijs hanteert het kolomsgewijs vermenigvuldigen. In groep 6 (week 7) wordt hiermee gestart vanuit het uitrekenen van alle deelproducten. Dit gebeurt onder de noemer handig rekenen. Nadat de deelproducten en het totaal zijn genoteerd in een tabel (links op de bordtekening in fig. 2), worden deze overgenomen op een sommenkaart (rechts op de bordtekening in fig. 2). Fig. 2. Handleiding groep 6 blok 2, les 12, pg. 24. Over de keuze voor kolomsgewijs of cijferend vermenigvuldigen staat in de jaargroephandleiding van groep 6: Welke methode gebruikt wordt is afhankelijk van de keuze van de school. Wij pleiten voor het cijferen van links naar rechts, dus beginnen bij de duizendtallen en de honderdtallen. (fig. 1). In de handleiding en de antwoordenboekjes van groep 6 wordt verder uitgegaan van kolomsgewijs vermenigvuldigen. In de introductieles wordt vermenigvuldigd met eencijferige maal tweecijferige getallen (fig. 1). Vanaf de tweede les ook met tweecijferige maal tweecijferige getallen. De handleiding geeft dan direct aan de kinderen te wijzen op de korte notatie die mogelijk is in de sommenkaart (fig. 3, fig. 4). Later in groep 6 en in groep 7 worden wel alle deelproducten genoteerd (fig. 5, fig. 8). Fig 1. Jaargroephandleiding groep 6, pg

23 Vanaf blok 4 wordt leerlingen gevraagd eerst een schatting te geven en pas daarna precies te rekenen (fig. 4 e.v.). In de taken waarin kolomsgewijs vermenigvuldigen wordt geoefend, komen ook andere aspecten van vermenigvuldigen aan bod, zoals vermenigvuldigstrategieën (fig. 5). Later in groep 6 wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan de samenhang tussen tabelsom, sommen-kaart en tegelmodel (fig. 6). In de jaargroephandleiding van groep 7 wordt hiermee niveauverhoging geïllustreerd (fig. 7). Fig. 3. Antwoordenboek groep 6 deel a, pg Fig. 4. Antwoordenboek groep 6, deel b, pg. 32. Fig. 5. Antwoordenboek groep 6 deel b, pg Fig. 6. Werkboek groep 6 blok 8, les 6, pg. 12. Fig. 7. Handleiding groep 7 blok 1, blokinleiding pg. III. 23

24 In groep 7 worden de getallen waarmee wordt vermenigvuldigd uitgebreid (fig 8 e.v.). Ook met kommagetallen wordt kolomsgewijs vermenigvuldigd (fig. 9). Evenals in groep 6, is in groep 7 bij kolomsgewijs vermenigvuldigen ook aandacht voor andere manieren en aspecten van vermenigvuldigen (fig. 10). Fig. 8. Werkboek groep 7 blok 1, les 12, pg. 25. Fig. 9. Antwoordenboek groep 7 deel B, pg. 132 (blok 5 les 6). Fig. 10. Werkboek groep 7 blok 7, les 12, pg

25 In groep 8 wordt de getallen waarmee wordt vermenigvuldigd verder uitgebreid met meercijferige (komma) getallen (fig. 11 e.v.). In de jaargroephandleiding staat weer vermeld dat de school bepaalt of kolomsgewijs of cijferend wordt gerekend. Beide manieren passen binnen het notatieschema. Nadrukkelijk wordt gesteld dat het zinvol is consequent dezelfde rekenvorm te hanteren en niet te wisselen van kolomsgewijs naar cijferend rekenen, omdat zwakke rekenaars daardoor in de war kunnen raken. Bij eencijferige maal meercijferige vermenigvuldigingen worden de deelproducten in-een geschoven (fig. 11). Leerlingen op minimumniveau hoeven dat niet (fig. 12). Bij de klassikale bespreking wordt soms expliciet gebruik gemaakt van de inbreng van kinderen die cijferend te werk gaan, zoals bij de opgave uit figuur 13.. Fig 11. Antwoordenboek groep 8 Fig. 12. Antwoordenboek groep 8 deel A, pg. 133 (blok 2 les 6). deel A, pg. 169 (blok 2 les 12). Fig. 13. Werkboek groep 8 blok 3, les 6, pg. 13. Bij vermenigvuldigen met kommagetallen maken de leerlingen op minimumniveau de opgave eerst zonder komma (fig. 14). Fig. 14. Oefenboek groep 8 blok 5 basis (minimumstof), les 6, pg

26 Het plaatje op de voorkant is afkomstig uit De Wereld in Getallen Ten tijde van het maken van deze samengevatte leerlijnen voor de Panama-conferentie 2011 waren nog niet alle materialen van de methodes Alles Telt, Pluspunt, Rekenrijk, Reken Zeker en Wizwijs beschikbaar. In september 2011 is dit overzicht aangevuld met voorbeelden uit sindsdien verschenen materialen (ook nu zijn nog niet alle materialen compleet verschenen). 26

Voorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8

Voorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8 nummer 2 bijgesteld in nov. 2013 Voorbereidend Cijferend rekenen Informatie voor ouders van leerlingen in groep 3 t/m 8 Hoe cijferend rekenen wordt aangeleerd Deze uitgave van t Hinkelpad gaat over het

Nadere informatie

Reken zeker: leerlijn kommagetallen

Reken zeker: leerlijn kommagetallen Reken zeker: leerlijn kommagetallen De gebruikelijke didactische aanpak bij Reken Zeker is dat we eerst uitleg geven, vervolgens de leerlingen flink laten oefenen (automatiseren) en daarna het geleerde

Nadere informatie

Reken zeker: leerlijn kommagetallen

Reken zeker: leerlijn kommagetallen Reken zeker: leerlijn kommagetallen De gebruikelijke didactische aanpak bij Reken Zeker is dat we eerst uitleg geven, vervolgens de leerlingen flink laten oefenen (automatiseren) en daarna het geleerde

Nadere informatie

8000-4000=4000 900-600=300 90-90 =0 7-8= 1 tekort! 4000 + 300+0-1 = 4299

8000-4000=4000 900-600=300 90-90 =0 7-8= 1 tekort! 4000 + 300+0-1 = 4299 Rekenstrategieën Voor de basisbewerkingen optellen en aftrekken, vermenigvuldigen en delen en voor het rekenen met breuken en rekenen met decimale getallen, wordt een overzicht gegeven van rekenstrategieën

Nadere informatie

Voor scholen die overstappen van Pluspunt 2 naar Pluspunt 3

Voor scholen die overstappen van Pluspunt 2 naar Pluspunt 3 Dat is duidelijk! Voor scholen die overstappen van Pluspunt 2 naar Pluspunt 3 Dit overstapdocument biedt per jaargroep (4 t/m 8) inzicht in de verschillen in de opbouw van de lesstof tussen de oude en

Nadere informatie

Overstapdocument Pluspunt. Groep 4. Voor scholen die overstappen van de vorige versie naar de nieuwe versie

Overstapdocument Pluspunt. Groep 4. Voor scholen die overstappen van de vorige versie naar de nieuwe versie Overstapdocument Pluspunt Voor scholen die overstappen van de vorige versie naar de nieuwe versie Deze overstapdocumenten bieden per jaargroep (4 t/m 8) inzicht in de verschillen in de opbouw van de lesstof

Nadere informatie

Schattend rekenen Maatkennis over gewichten Gebruik van referentiematen. Per tweetal: kopieerblad Lift een groot vel papier

Schattend rekenen Maatkennis over gewichten Gebruik van referentiematen. Per tweetal: kopieerblad Lift een groot vel papier Lift Kopieerblad Lift Titel De lift waarin dit bordje hangt kan 1000 kilo vervoeren of dertien personen. In deze activiteit gaan de kinderen na of dertien personen 1000 kilo zouden kunnen wegen. Om dit

Nadere informatie

Leerlijnen groep 8 Wereld in Getallen

Leerlijnen groep 8 Wereld in Getallen Leerlijnen groep 8 Wereld in Getallen 1 2 3 4 REKENEN Boek 8a: Blok 1 - week 1 Oriëntatie - uitspreken en schrijven van getallen rond 1 miljoen - introductie miljard - helen uit een breuk halen 5/4 = -

Nadere informatie

CIJFEREN: DE TRAPVERMENIGVULDIGING

CIJFEREN: DE TRAPVERMENIGVULDIGING CIJFEREN: DE TRAPVERMENIGVULDIGING Luc Cielen Ik noem dit een trapvermenigvuldiging omdat deze bewerking een trap vormt als de vermenigvuldiger een getal is met 2 of meer cijfers. In een opbouw die 10

Nadere informatie

Rekenstrategieën _binnenwerk.indd Sec1: :18:23

Rekenstrategieën _binnenwerk.indd Sec1: :18:23 Rekenstrategieën 3 Optellen en aftrekken tot en met 20 De begrippen erbij en eraf worden tegelijk geïntroduceerd aan de hand van de buscontext. Kinderen kunnen zich de context van bussen waarin mensen

Nadere informatie

Schets van een leerlijn

Schets van een leerlijn - vermenigvuldigen en delen voor kinderen van niveau 1F - uitgeverij Malmberg 1 inleiding Als mij een jaar of zes geleden de vraag was gesteld wat doen we met het cijferen anno 2010, dan had ik gezegd:

Nadere informatie

Lesopbouw: instructie. 1 Start. 2 Instructie. Blok 4 Week 2 Les 1

Lesopbouw: instructie. 1 Start. 2 Instructie. Blok 4 Week 2 Les 1 Blok 4 Week Les 1 40 40 70 80 0 70 0 40 5 1 4 3 33 3 73 4 8 9 7 37 17 57 47 34 4 3 1 17 5 4 5 35 37 43 8 33 57 81 4 55 39 3 4 74 8 4 44 41 31 34 74 4 47 37 Lesinhoud Bewerkingen: aftrekken vanaf een tiental

Nadere informatie

i n s t a p h a n d l e i d i n g

i n s t a p h a n d l e i d i n g jaargroep 7 reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs i n s t a p h a n d l e i d i n g k o l o m s g e w i j s o p t e l l e n e n a f t r e k k e n Jaargroep instap Inleiding Het instapprogramma

Nadere informatie

Lesopbouw: instructie. Lesinhoud. 1 Start. 2 Instructie. Blok 4 Week 2 Les 1. Vermenigvuldigen: rekenen met de factor 10, 100 en

Lesopbouw: instructie. Lesinhoud. 1 Start. 2 Instructie. Blok 4 Week 2 Les 1. Vermenigvuldigen: rekenen met de factor 10, 100 en Blok Week Les 6 6 7 7 6 7 96 7 6 6 7 9 a 7 c 76 e 7 6 g 7 79 b d f h 7 7 9 9 () 6 7 6 6 6 9 7 7 6 799 9 6 6 77 6 6 79 7 6 66 6 6 6 7 9 6 Lesinhoud Vermenigvuldigen: rekenen met de factor, en Bewerkingen:

Nadere informatie

Handleiding. Reken-wiskundemethode voor het primair onderwijs. Katern 1S en 1F

Handleiding. Reken-wiskundemethode voor het primair onderwijs. Katern 1S en 1F I Handleiding Reken-wiskundemethode voor het primair onderwijs Katern 1S en 1F Handleiding bij de katernen 1F en 1S 1 In 2010 hebben de referentieniveaus een wettelijk kader gekregen. Basisscholen moeten

Nadere informatie

Lesopbouw: instructie. Start. Instructie. Blok 4. Lesinhoud Kommagetallen: vermenigvuldigen met kommagetallen Kommagetallen: delen met kommagetallen

Lesopbouw: instructie. Start. Instructie. Blok 4. Lesinhoud Kommagetallen: vermenigvuldigen met kommagetallen Kommagetallen: delen met kommagetallen Week Blok Bijwerkboek 0 Les Rekenboek Lessen 0 0, 0 0, 0, keer 0, 0,, flesjes 0,, 0, 0 0 plankjes stukjes 0 0 Lesinhoud Kommagetallen: vermenigvuldigen met kommagetallen Kommagetallen: delen met kommagetallen

Nadere informatie

Lesopbouw: instructie. 2 Instructie. 1 Start. Blok 4 Week 2 Les 1

Lesopbouw: instructie. 2 Instructie. 1 Start. Blok 4 Week 2 Les 1 Blok Week 2 Les 1 0 70 30 0 35 5 20 10 1 36 2 11 12 1 0 739 00 96 325 10 71 02 9 327 330 69 56 1 210 332 700 566 20 212 59 29 3 599 76 551 300 5 1 770 99 0 00 109 3 991 10 02 111 350 70 270 96 596 150

Nadere informatie

Optellen en aftrekken tot 100 Kommagetallen

Optellen en aftrekken tot 100 Kommagetallen Dat is duidelijk! Optellen en aftrekken tot 100 Kommagetallen Door Anneke van Gool en Anke Fourdraine Panama Conferentie 2011 Stapsgewijze opbouw Instructie oefenen toetsen remediëren/herhalen/plus Elk

Nadere informatie

Nieuwe generatie rekenmethodes vergeleken

Nieuwe generatie rekenmethodes vergeleken Nieuwe generatie rekenmethodes vergeleken Ruud Janssen Alles telt (2e editie - ThiemeMeulenhoff) De methode biedt een doorgaande lijn vanuit de kleuterbouw. De leerlijnen zijn digitaal beschikbaar. Het

Nadere informatie

Getallen. 1 Doel: een getallenreeks afmaken De leerlingen maken de getallenreeks af met sprongen van 150 000.

Getallen. 1 Doel: een getallenreeks afmaken De leerlingen maken de getallenreeks af met sprongen van 150 000. Getallen Basisstof getallen Lesdoelen De leerlingen kunnen: een reeks afmaken; waarde van cijfers in een groot getal opschrijven; getallen op de getallenlijn plaatsen; afronden op miljarden; getallen in

Nadere informatie

Rekendidactiek van ffrekenen in beeld

Rekendidactiek van ffrekenen in beeld Rekendidactiek van ffrekenen in beeld De doelgroep van ffrekenen is (jong)volwassenen die beter willen worden in functioneel rekenen. Deze (jong)volwassenen in onze maatschappij hebben een zeer diverse

Nadere informatie

Leerlijnen groep 6 Wereld in Getallen

Leerlijnen groep 6 Wereld in Getallen Leerlijnen groep 6 Wereld in Getallen 1 REKENEN Boek 6a: Blok 1 - week 1 - buurgetallen - oefenen op de getallenlijn Geld - optellen van geldbedragen - aanvullen tot 10 105 : 5 = 2 x 69 = - van digitaal

Nadere informatie

Getallen en breuken. 1 Doel: helen in breuken verdelen en helen uit de breuk halen. Herhalen

Getallen en breuken. 1 Doel: helen in breuken verdelen en helen uit de breuk halen. Herhalen Getallen en breuken Basisstof structuur van de getallen tot 000 000 breuken Lesdoelen De leerlingen kunnen: helen in breuken verdelen en helen uit de breuk halen; helen en breuken verdelen; getallen op

Nadere informatie

Groep 6. Uitleg voor ouders (en kinderen) over de manieren waarop rekenen in groep 6 aan bod komt. Don Boscoschool groep 6 juf Kitty

Groep 6. Uitleg voor ouders (en kinderen) over de manieren waarop rekenen in groep 6 aan bod komt. Don Boscoschool groep 6 juf Kitty Groep 6 Uitleg voor ouders (en kinderen) over de manieren waarop rekenen in groep 6 aan bod komt. Getalbegrip Ging het in groep 5 om de hele getallen tot 1000, nu wordt de getallenwereld uitgebreid. Naast

Nadere informatie

Rekenen met verhoudingen

Rekenen met verhoudingen Rekenen met verhoudingen Groep 6, 7 Achtergrond Leerlingen moeten niet alleen met de verhoudingstabel kunnen werken wanneer die al klaar staat in het rekenboek, ze moeten ook zelf een verhoudingstabel

Nadere informatie

Tussendoelen domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip

Tussendoelen domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip Tussendoelen domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip Eind groep 2 Eind groep 3 Eind groep 4 Eind groep 5 beheerst de doelen van groep 2, ook op het niveau van groep 3 HELE GETALLEN beheerst de doelen van

Nadere informatie

i n s t a p h a n d l e i d i n g

i n s t a p h a n d l e i d i n g jaargroep 7 reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs i n s t a p h a n d l e i d i n g k o l o m s g e w i j s v e r m e n i g v u l d i g e n Inleiding Het programma laat de leerlingen kennismaken

Nadere informatie

Begin situatie Wiskunde/Rekenen. VMBO BB leerling

Begin situatie Wiskunde/Rekenen. VMBO BB leerling VMBO BB leerling Verbanden en Hoge -bewerkingen onder 100 -tafels t/m 10 (x:) -bewerkingen met eenvoudige grote en -makkelijk rekenen -vergelijken/ordenen op getallenlijn -makkelijke breuken omzetten -deel

Nadere informatie

Lesbrief groep 5/6. Beste ouders,

Lesbrief groep 5/6. Beste ouders, Lesbrief groep 5/6 Beste ouders, We starten met rekenen, taal en spelling weer met een nieuw blok. Hier dus weer een lesbrief om u op de hoogte te houden over wat uw kind de komende tijd zal leren/oefenen.

Nadere informatie

De stof wordt veel beter ingeoefend en herhaald in vergelijking met de vorige methode. Ineke Kempers-Schaafsma, OBS Haarschool, Holten

De stof wordt veel beter ingeoefend en herhaald in vergelijking met de vorige methode. Ineke Kempers-Schaafsma, OBS Haarschool, Holten Dat is duidelijk! De stof wordt veel beter ingeoefend en herhaald in vergelijking met de vorige methode. Ineke Kempers-Schaafsma, OBS Haarschool, Holten De klassikale lessen zijn leuker en afwisselender

Nadere informatie

Wereld in Getallen Blok 4A groep 6

Wereld in Getallen Blok 4A groep 6 Wereld in Getallen Blok 4A groep 6 Minimumtoets 1. Oriëntatie in de getallen tot en met 10.000. Als kinderen deze som moelijk vinden, kunnen ze het positieschema gebruiken. Daar vullen ze het getal in

Nadere informatie

Het weetjesschrift. Weetjesschrift Galamaschool

Het weetjesschrift. Weetjesschrift Galamaschool Het weetjesschrift Dit is het weetjesschrift. In dit schrift vind je heel veel weetjes over taal, rekenen en andere onderwerpen. Sommige weetjes zal je misschien al wel kennen en anderen leer je nog! Uiteindelijk

Nadere informatie

Vijanden worden vrienden

Vijanden worden vrienden Vijanden worden vrienden - een beknopte leergang cijferend vermenigvuldigen - W. Uittenbogaard FIsme, Universiteit Utrecht 1 inleiding Als kind van negen heb ik cijferend vermenigvuldigen geleerd van meester

Nadere informatie

didactische vaardigheden rekenen ROC Albeda secretarieel & administratief

didactische vaardigheden rekenen ROC Albeda secretarieel & administratief didactische vaardigheden rekenen ROC Albeda secretarieel & administratief bijeenkomst 1 30 november 2011 monica wijers, ceciel borghouts Freudenthal Instituut Programma vervolgcursus Didactische vaardigheid

Nadere informatie

Groep 3. Getalbegrip hele getallen. Optellen en aftrekken. Geld

Groep 3. Getalbegrip hele getallen. Optellen en aftrekken. Geld Groep 3 Getalbegrip hele getallen De leerlingen werken de eerste periode in het getallengebied tot 20 en 40. De tweede helft van het jaar ook tot 100. De leerlingen leren het verder- en terugtellen, tellen

Nadere informatie

Kernbegrippen Handig met getallen 1, onderdeel Bewerkingen

Kernbegrippen Handig met getallen 1, onderdeel Bewerkingen Kernbegrippen Handig met getallen 1, onderdeel Bewerkingen 1.12 Kernbegrippen van de Kennisbasis Hele getallen, onderdeel Bewerkingen Aftrekker De aftrekker in een aftreksom is het getal dat aangeeft hoeveel

Nadere informatie

Opleiding docent rekenen MBO. 23 januari 2014 vijfde bijeenkomst Groep 3

Opleiding docent rekenen MBO. 23 januari 2014 vijfde bijeenkomst Groep 3 Opleiding docent rekenen MBO 23 januari 2014 vijfde bijeenkomst Groep 3 Inhoud 1. Opening 2. Getallen hoofdrekenen en rm 3. Portfolio & onderzoek 4. Lunch 5. ERWD 6. Huiswerk en afsluiting domein getallen

Nadere informatie

Nieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde

Nieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde Nieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde De bedoeling van dit document is leerkrachten handvatten te geven bij het inpassen van het werken met Nieuwsrekenen in de reguliere rekenmethode.

Nadere informatie

Uit De Ophaalbrug, werkmateriaal bij de overstap basisonderwijs voortgezet onderwijs, sept. 2003

Uit De Ophaalbrug, werkmateriaal bij de overstap basisonderwijs voortgezet onderwijs, sept. 2003 Uit De Ophaalbrug, werkmateriaal bij de overstap basisonderwijs voortgezet onderwijs, sept. 2003 REKENEN-WISKUNDE VERSLAG Samenstelling De BOVO-kwaliteitsgroep rekenen-wiskunde bestond uit: Sira Kamermans,

Nadere informatie

Hieronder ziet u per 2 blokken wat er getoetst wordt in groep 4

Hieronder ziet u per 2 blokken wat er getoetst wordt in groep 4 Hieronder ziet u per 2 blokken wat er getoetst wordt in groep 4 Blok 1A en 2A Telrij, uitspraak en notatie Getallenlijn en getalvolgorde Opbouw getallen tot 100 Sprongen van 1, 2 en 5 tussen 10 en 20 t/m

Nadere informatie

Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag. Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut

Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag. Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut deel 0 EVEN DE KRANT 1. Huiswerk Programma 16 februari doen

Nadere informatie

Kommagetallen. Twee stukjes is

Kommagetallen. Twee stukjes is Kommagetallen Een kommagetal is een getal dat niet heel is. Het is een breuk. Voor de komma staan de helen, achter de komma staat de breuk. De cijfers achter de komma staan voor de tienden, honderdsten,

Nadere informatie

Cursus Rekenspecialist. Amarantis tweede bijeenkomst 8 mei 2012 Monica Wijers

Cursus Rekenspecialist. Amarantis tweede bijeenkomst 8 mei 2012 Monica Wijers Cursus Rekenspecialist Amarantis tweede bijeenkomst 8 mei 2012 Monica Wijers Een rekenspelletje vooraf Canadees vermenigvuldigen De krant krant krant krant Doelen Kennismaking met huidige rekendidactiek

Nadere informatie

Aandachtspunten. blok 7, les 1 blok 7, les 3 blok 7, les 6 blok 7, les 8 blok 7, les 11 blok 9, les 1

Aandachtspunten. blok 7, les 1 blok 7, les 3 blok 7, les 6 blok 7, les 8 blok 7, les 11 blok 9, les 1 Aandachtspunten 291 Aandachtspuntenlijst 3, bij blok 7, 8 en 9 1 Getalbegrip. Het kind ziet de structuur niet tussen getallen boven en beneden 1 miljoen. uitspreken en opschrijven van grote getallen boven

Nadere informatie

Reken zeker: leerlijn breuken

Reken zeker: leerlijn breuken Reken zeker: leerlijn breuken B = breuk H = hele HB = hele plus breuk (1 1/4) Blauwe tekst is theorie uit het leerlingenboek. De breuknotatie in Reken zeker is - anders dan in deze handout - met horizontale

Nadere informatie

Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd?

Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd? Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd? Start u met zwiso in verschillende leerjaren tegelijkertijd? Geef dan eventueel aan het begin van het schooljaar enkele lessen uit het voorafgaande

Nadere informatie

DE REFERENTIENIVEAUS. en De wereld in getallen

DE REFERENTIENIVEAUS. en De wereld in getallen DE REFERENTIENIVEAUS en De wereld in getallen De wereld in getallen en de referentieniveaus Sinds augustus 00 is de Wet referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen van kracht. Voor het basisonderwijs

Nadere informatie

Getallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).

Getallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Getallen 1 Getallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool

Nadere informatie

Leerlijnenpakket STAP incl. WIG. Rekenen Rekenen. Datum: 08-05-2014. Schooltype BAO (Regulier) Herkomst Landelijk Periode DL -20 t/m 200

Leerlijnenpakket STAP incl. WIG. Rekenen Rekenen. Datum: 08-05-2014. Schooltype BAO (Regulier) Herkomst Landelijk Periode DL -20 t/m 200 Leerlijnenpakket STAP incl. WIG Schooltype BAO (Regulier) Herkomst Landelijk Periode DL -20 t/m 200 Rekenen Rekenen 1.1 Getallen - Optellen en aftrekken tot 10 - Groep 3 BB/ KB GL + PRO 1.1.1 zegt de telrij

Nadere informatie

TULE inhouden & activiteiten Rekenen/wiskunde (Getallen en bewerkingen) Kerndoel 30. Toelichting en verantwoording

TULE inhouden & activiteiten Rekenen/wiskunde (Getallen en bewerkingen) Kerndoel 30. Toelichting en verantwoording TULE - REKENEN/WISKUNDE KERNDOEL 30 130 TULE inhouden & activiteiten Rekenen/wiskunde (Getallen en bewerkingen) Kerndoel 30 De leerlingen leren schriftelijk optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen

Nadere informatie

i n s t a p h a n d l e i d i n g

i n s t a p h a n d l e i d i n g jaargroep 7 reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs i n s t a p h a n d l e i d i n g k o l o m s g e w i j s d e l e n Inleiding Het programma laat de leerlingen kennismaken met vernieuwende elementen

Nadere informatie

Lesopbouw: instructie. Start. Instructie. Blok 4

Lesopbouw: instructie. Start. Instructie. Blok 4 Week Les Bijwerkboek Rekenboek Lessen 0 6900 640 709 3308 37 690 80 407 730 30 300 4 76 9 7 800 60 3 737 40 0 0 3 87 40 70 8 0 30 3 67 800 400 30 70 8 400 40 6 34 800 0 30 90 9 600 60 7 33 600 0 40 90

Nadere informatie

Dossier opdracht 2. Analyse 1 - Didactiek

Dossier opdracht 2. Analyse 1 - Didactiek Dossier opdracht 2 Analyse 1 - Didactiek Naam: Thomas Sluyter Nummer: 1018808 Jaar / Klas: 1e jaar Docent Wiskunde, deeltijd Datum: 21 november, 2007 Samenvatting Uit onderzoek van CITO blijkt dat veel

Nadere informatie

Tussendoelen domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip

Tussendoelen domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip Tussendoelen domein GETALLEN, subdomein Getalbegrip HELE GETALLEN kan de telrij opzeggen tot ten minste 20. kan vanuit elk getal tot 20 verder tellen en vanuit elk getal onder 10 terugtellen. herkent en

Nadere informatie

Bij het cijferend optellen beginnen we bij de eenheden en werken we van rechts naar links:

Bij het cijferend optellen beginnen we bij de eenheden en werken we van rechts naar links: Cijferend optellen t/m 1000 Voor u ligt de verkorte leerlijn cijferend optellen groep 5 van Reken zeker. Deze verkorte leerlijn is bedoeld voor de leerlingen die nieuw instromen in groep 6 en voor de leerlingen

Nadere informatie

Optellen en aftrekken kan: Uit je hoofd Op papier Met een rekenmachine (op je telefoon)

Optellen en aftrekken kan: Uit je hoofd Op papier Met een rekenmachine (op je telefoon) 1.1 Optellen en aftrekken Bedragen en aantallen bij elkaar optellen of van elkaar aftrekken doe je in de retail dagelijks. Meestal rekent een kassa, computer of rekenmachine de bedragen of aantallen voor

Nadere informatie

Afspraken hoofdrekenen eerste tot zesde leerjaar

Afspraken hoofdrekenen eerste tot zesde leerjaar 24/04/2013 Afspraken hoofdrekenen eerste tot zesde leerjaar Sint-Ursula-Instituut Rekenprocedures eerste leerjaar Rekenen, hoe doe ik dat? 1. E + E = E 2 + 5 = 7 Ik heb er 2. Er komen er 5 bij. Dat is

Nadere informatie

Tips bij het bestellen van nieuwe boeken

Tips bij het bestellen van nieuwe boeken Tips bij het bestellen van nieuwe boeken Versie: juni 2015 Leidseveer 2, 3511 SB Utrecht Telefoon: 088-999 0 444 Email: info@snappet.org Nieuwe methode aanschaffen? Dat kan nu veel voordeliger. Snappet

Nadere informatie

Rekentaalkaart - toelichting

Rekentaalkaart - toelichting Rekentaalkaart - toelichting 1. Het rekendoel van de opgave In de handleiding van reken-wiskundemethodes beschrijft bij iedere opgave of taak wat het rekendoel voor leerlingen is. Een doel van een opgave

Nadere informatie

Optellen van twee getallen onder de 10

Optellen van twee getallen onder de 10 Splitsen tot 0 uit het hoofd 2 Optellen 2 7 6 2 5 3 4 Splitsen tot 20 3 2 8 7 2 6 3 5 4 4 4 3 2 2 9 8 2 7 3 6 4 5 5 4 2 3 0 9 2 8 3 7 4 6 5 5 6 5 2 4 3 3 Bij een aantal iets erbij doen heet optellen. Je

Nadere informatie

Leerlijnen rekenen: De wereld in getallen

Leerlijnen rekenen: De wereld in getallen Leerlijnen rekenen: De wereld in getallen Groep 7(eerste helft) Getalbegrip - Telrij tot en met 1 000 000 - Uitspraak en schrijfwijze van de getallen (800 000 en 0,8 miljoen) - De opbouw en positiewaarde

Nadere informatie

Instructie voor Docenten. Hoofdstuk19 KOMMAGETALLEN - BASIS

Instructie voor Docenten. Hoofdstuk19 KOMMAGETALLEN - BASIS Instructie voor Docenten Hoofdstuk9 KOMMAGETALLEN - BASIS Instructie voor docenten H9: KOMMAGETALLEN DE BASIS DOELEN VAN DE LES: Leerlingen weten dat getallen in de plaatswaarde kaart een bepaalde waarde

Nadere informatie

Didactisch groepsoverzicht Rekenen

Didactisch groepsoverzicht Rekenen groepsoverzicht Rekenen Groep: 6a datum: oktober/november 2011 Rekendomein: vermenigvuldigen en getalbegrip tot 10.000 leerkracht: XXXXXXXX periode: sept. 2011/ febr. 2012 methode: Wereld in getallen Naam

Nadere informatie

Aandachtspunten. blok 8, les 3 blok 8, les 11. blok 8, les 3 blok 9, les 6 blok 9, les 11. blok 7, les 3 blok 7, les 8 blok 9, les 6

Aandachtspunten. blok 8, les 3 blok 8, les 11. blok 8, les 3 blok 9, les 6 blok 9, les 11. blok 7, les 3 blok 7, les 8 blok 9, les 6 Aandachtspunten 299 Aandachtspuntenlijst 3, bij blok 7, 8 en 9 1 De telrij tot en met en boven 100 000. plaatsen van getallen op de getallenlijn. Het kind kan zich geen voorstelling maken van een hoeveelheid.

Nadere informatie

Rekentermen en tekens

Rekentermen en tekens Rekentermen en tekens Erbij de som is hetzelfde, is evenveel, is gelijk aan Eraf het verschil, korting is niet hetzelfde, is niet evenveel Keer het product kleiner dan, minder dan; wijst naar het kleinste

Nadere informatie

REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS

REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS Schooljaar 008/009 Inhoud Uitleg bij het boekje Weektaak voor e week: optellen en aftrekken Weektaak voor e week: vermenigvuldigen Weektaak voor e week: delen en de staartdeling

Nadere informatie

Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).

Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Getallen 1 Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool

Nadere informatie

Leerlijnen groep 7 Wereld in Getallen

Leerlijnen groep 7 Wereld in Getallen Leerlijnen groep 7 Wereld in Getallen 1 2 REKENEN Boek 7a: Blok 1 - week 1 in geldcontext 2 x 2,95 = / 4 x 2,95 = Optellen en aftrekken tot 10.000 - ciferend; met 2 of 3 getallen 4232 + 3635 + 745 = 1600

Nadere informatie

Strategiekaarten. Deze strategiekaarten horen bij de ThiemeMeulenhoff-uitgave (ISBN 978 90 557 4642 2): Rekenen: een hele opgave, deel 2

Strategiekaarten. Deze strategiekaarten horen bij de ThiemeMeulenhoff-uitgave (ISBN 978 90 557 4642 2): Rekenen: een hele opgave, deel 2 Deze strategiekaarten horen bij de ThiemeMeulenhoff-uitgave (ISBN 978 90 557 4642 2): Joep van Vugt Anneke Wösten Handig optellen; tribunesom* Bij optellen van bijna ronde getallen zoals 39, 198, 2993,..

Nadere informatie

Aandachtspunten. blok 3, les 1 blok 3, les 3 blok 3, les 8. blok 1, les 1 blok 1, les 3 blok 1, les 6 blok 1, les 8 blok 1, les 11 blok 2, les 11

Aandachtspunten. blok 3, les 1 blok 3, les 3 blok 3, les 8. blok 1, les 1 blok 1, les 3 blok 1, les 6 blok 1, les 8 blok 1, les 11 blok 2, les 11 Aandachtspunten 307 Aandachtspuntenlijst 1, bij blok 1, 2 en 3 1 Kommagetallen. Het kind kan geen steunpunten plaatsen op de getallenlijn. Het kind heeft weinig inzicht in de positiewaarde van cijfers

Nadere informatie

toets Leerlijn Leerdoelen Leeractiviteit toets Toets

toets Leerlijn Leerdoelen Leeractiviteit toets Toets toets blok 6 55 Overzicht van de leerdoelen Leerlijn Leerdoelen Leeractiviteit toets Toets Getalrelaties en getalbegrip Basisvaardigheden Getalrelaties en getalbegrip Betekenis, plaats, structuur en waarde

Nadere informatie

Snappet is een alternatief voor...

Snappet is een alternatief voor... Snappet is een alternatief voor... Hulp bij het bestellen van nieuwe boeken. Versie: mei 2014 Leidseveer 2, 3511 SB Utrecht Telefoon: 088-999 0 444 Email: info@snappet.org Informatie Nieuwe methode aanschaffen?

Nadere informatie

Leerlijnen groep 4 Wereld in Getallen

Leerlijnen groep 4 Wereld in Getallen Leerlijnen groep 4 Wereld in Getallen 1 REKENEN Boek 4a: Blok 1 - week 1 - optellen en aftrekken t/m 10 (3 getallen, 4 sommen) 5 + 4 = / 4 + 5 = 9 5 = / 9 4 = - getallen tot 100 Telrij oefenen met kralenstang

Nadere informatie

Alles over. Reken zeker. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Reken zeker. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

Passende Perspectieven. Bij Rekenrijk 3 e editie

Passende Perspectieven. Bij Rekenrijk 3 e editie Passende Perspectieven Bij Rekenrijk 3 e editie 0 Dit document is de beschrijving van de Passende perspectieven Rekenen leerroutes van de SLO binnen de methode Rekenrijk 3 e editie. De uitwerking betreft

Nadere informatie

Genoeg ruimte? In de methodes

Genoeg ruimte? In de methodes Genoeg ruimte? Het berekenen van de oppervlakte van rechthoekige figuren komt in alle methoden voor. Vaak staat in de tekening aangegeven wat de te gebruiken eenheid is, bijvoorbeeld een vierkante meter.

Nadere informatie

i n s t a p h a n d l e i d i n g

i n s t a p h a n d l e i d i n g jaargroep 6 reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs i n s t a p h a n d l e i d i n g e i g e n s c h a p p e n v a n b e w e r k i n g e n Inleiding Het programma laat de leerlingen kennismaken

Nadere informatie

Instructie voor Docenten. Hoofdstuk 14 VERDER REKENEN MET KOMMAGETALLEN

Instructie voor Docenten. Hoofdstuk 14 VERDER REKENEN MET KOMMAGETALLEN Instructie voor Docenten Hoofdstuk 14 VERDER REKENEN MET KOMMAGETALLEN Instructie voor docenten H14: VERDER REKENEN MET KOMMAGETALLEN DOELEN VAN DIT HOOFDSTUK: Leerlingen leren via verschillende manieren

Nadere informatie

Opmerking 2: laat de tussenstap aanvankelijk luidop doen, later (als het vlot gaat) in stilte.

Opmerking 2: laat de tussenstap aanvankelijk luidop doen, later (als het vlot gaat) in stilte. MONDELINGE HERHALING REKENEN Luc Cielen De opgaven hieronder staan in een willekeurige volgorde genoteerd. 1 Neem een willekeurig getal. Bijvoorbeeld 37 of 256 enz. Laat elk kind een bepaald getal bijtellen.

Nadere informatie

Aandachtspunten. blok 1, les 1 blok 1, les 6 blok 2, les 1 blok 3, les 8. blok 1, les 3 blok 1, les 11 blok 3, les 1

Aandachtspunten. blok 1, les 1 blok 1, les 6 blok 2, les 1 blok 3, les 8. blok 1, les 3 blok 1, les 11 blok 3, les 1 Aandachtspunten 313 Aandachtspuntenlijst 1, bij blok 1, 2 en 3 1 De telrij tot en met en boven 10 000. Het kind kan geen getallen plaatsen op de getallenlijn met steunpunten. Het kind heeft weinig inzicht

Nadere informatie

Rekenen op maat 7. Doelgroepen Rekenen op maat 7. Doelgroepen Rekenen op maat 7

Rekenen op maat 7. Doelgroepen Rekenen op maat 7. Doelgroepen Rekenen op maat 7 Rekenen op maat 7 Rekenen op maat 7 richt zich op de belangrijkste vaardigheden die nodig zijn voor het rekenwiskundeonderwijs. Er wordt nauw aangesloten bij de oefenstof van de verschillende blokken van

Nadere informatie

Aanbod rekenstof augustus t/m februari. Groep 3

Aanbod rekenstof augustus t/m februari. Groep 3 Aanbod rekenstof augustus t/m februari Groep 3 Blok 1 Oriëntatie: tellen van hoeveelheden tot 10, introductie van de getallenlijn tot en met 10, tellen en terugtellen t/m 20, koppelen van getallen aan

Nadere informatie

LESSTOF. Rekenen op maat 7

LESSTOF. Rekenen op maat 7 LESSTOF Rekenen op maat 7 2 Lesstof Rekenen op maat 7 INHOUD INLEIDING... 4 DOELGROEP... 4 STRUCTUUR... 5 INHOUD... 9 Lesstof Rekenen op maat 7 3 INLEIDING Muiswerkprogramma s zijn programma s voor het

Nadere informatie

Alles over. Reken zeker. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Reken zeker. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Reken zeker Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking

Nadere informatie

Instructie voor Docenten. Hoofdstuk 4 KOMMAGETALLEN BASIS

Instructie voor Docenten. Hoofdstuk 4 KOMMAGETALLEN BASIS Instructie voor Docenten Hoofdstuk 4 KOMMAGETALLEN BASIS Instructie voor docenten H4 KOMMAGETALLEN BASIS DOELEN VAN DE LES: Leerlingen weten dat getallen in de plaatswaardekaart een bepaalde waarde hebben,

Nadere informatie

Domeinbeschrijving rekenen

Domeinbeschrijving rekenen Domeinbeschrijving rekenen Discussiestuk ten dienste van de Expertgroep Doorlopende Leerlijnen Rekenen en Taal auteur: Jan van de Craats 11 december 2007 Inleiding Dit document bevat een beschrijving van

Nadere informatie

Verdiepingsmodule Getallen Tweede bijeenkomst maandag 8 april 2013 monica wijers en vincent jonker

Verdiepingsmodule Getallen Tweede bijeenkomst maandag 8 april 2013 monica wijers en vincent jonker Verdiepingsmodule Getallen Tweede bijeenkomst maandag 8 april 2013 monica wijers en vincent jonker Programma Breuken PPON Leerlijn Didactiek van bewerkingen Breuken en kommagetallen in het echt Kommagetallen

Nadere informatie

Afspraken cijferen derde tot zesde leerjaar

Afspraken cijferen derde tot zesde leerjaar 6/05/2013 Afspraken cijferen derde tot zesde leerjaar Sint-Ursula-Instituut Delen met natuurlijke getallen In het derde leerjaar werk ik volledig met potlood. Ik maak een verticaal lijstje van de tafelproducten.

Nadere informatie

Toelichting bij de kaartjes van het opzoekboekje Rekenen

Toelichting bij de kaartjes van het opzoekboekje Rekenen Toelichting bij de kaartjes van het opzoekboekje Rekenen Algemene opmerkingen De volgorde van de toelichting bij van de kaartjes is willekeurig en heeft niets te maken met de volgorde waarop de kaartjes

Nadere informatie

D A G 1 : T W E E D O M E I N E N

D A G 1 : T W E E D O M E I N E N REKENEN 3F DAG 1 :TWEE DOMEINEN DAG 2 : TWEE DOMEINEN DAG 3: EXAMENTRAINING DAG 4:EXAMENTRAINING EN A FRONDING Programma: Voorstellen 13.30 uur 16.15 uur Pauze: 15 minuten Theorie dag 1: Domein Getallen

Nadere informatie

Alles over. Alles telt. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Alles telt. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Alles telt Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking

Nadere informatie

Dattiloritmica in de praktijk

Dattiloritmica in de praktijk Dattiloritmica in de praktijk Introductie van het apparaat: Verkennen van het apparaat. Uitleggen, dat een blokje van 4 eigenlijk een braillecel is. Voor cijfers heb je alleen de puntjes 1, 2, 4 en 5 nodig.

Nadere informatie

Plezier in rekenen. Scholing. Scholing. Plezier in rekenen leerjaar 5 versie 1.0. Inhoudsopgave

Plezier in rekenen. Scholing. Scholing. Plezier in rekenen leerjaar 5 versie 1.0. Inhoudsopgave Plezier in rekenen Inhoudsopgave Vooraf 2 Korte schets van het scholingsmateriaal 2 Benodigdheden 2 Toelichting bij de presentatie 3 Malmberg, s-hertogenbosch blz. 1 van 24 Vooraf Dit document is alleen

Nadere informatie

1 Rekenen met gehele getallen

1 Rekenen met gehele getallen 1 Inhoudsopgave 1 Rekenen met gehele getallen... 1.1 De gehele getallen... 1. Optellen... 1. Opgaven... 1. Aftrekken... 1. Opgaven... 1. Vermenigvuldigen... 1. Opgaven... 1.8 Delen... 9 1.9 Opgaven...9

Nadere informatie

Alles over. Alles telt. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Alles telt. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Alles telt Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking

Nadere informatie

PG blok 4 werkboek bijeenkomst 4 en 5

PG blok 4 werkboek bijeenkomst 4 en 5 2015-2015 PG blok 4 werkboek bijeenkomst 4 en 5 Inhoud Kenmerken van deelbaarheid (herhaling)...1 Ontbinden in factoren...1 Priemgetallen (herhaling)...2 Ontbinden in priemfactoren...2 KGV (Kleinste Gemene

Nadere informatie

Lesbrief 4, groep 5/6. 24 januari 2018

Lesbrief 4, groep 5/6. 24 januari 2018 Lesbrief 4, groep 5/6. 24 januari 2018 Beste ouders, We zijn inmiddels druk met de CITO toetsen. Altijd een spannende periode voor de kinderen. Als leerkracht kijken we in deze periode vooral naar de voortgang

Nadere informatie

Leerroutes Passende Perspectieven Alles telt groep 5 blok 1

Leerroutes Passende Perspectieven Alles telt groep 5 blok 1 Leerroutes Passende Perspectieven Alles telt groep 5 blok Legenda kleuren Getalbegrip Optellen en aftrekken Vermenigvuldigen en delen Verhoudingen Meten Meten Tijd Meten Geld Meetkunde Verbanden Legenda

Nadere informatie

Rekenfolder o.b.s. Henri Dunant groep 7

Rekenfolder o.b.s. Henri Dunant groep 7 Extra informatie blok 1 Rekenfolder o.b.s. Henri Dunant groep 7 Bij getallen en bewerkingen verkennen de kinderen in dit blok o.a. de getallen tot 100.000 met behulp van de getallenlijn. Verder komen er

Nadere informatie

Werken naar fundamenteel niveau 1F met. De wereld in getallen. Verantwoording en 1F-routeboekje. SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling

Werken naar fundamenteel niveau 1F met. De wereld in getallen. Verantwoording en 1F-routeboekje. SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Werken naar fundamenteel niveau 1F met De wereld in getallen Verantwoording en 1F-routeboekje SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Werken naar fundamenteel niveau 1F met De wereld in getallen

Nadere informatie