Kerk en staat hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Kerk en staat Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Extra: lvoorl Begrippenlijst Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Kerk en staat Vooraf In de tweede helft van de Middeleeuwen ontstonden enkele grote, centraal geleide rijken. Omdat in deze tijd de kerk een belangrijke rol speelde in het leven had ook de paus veel macht. Soms leidde dat tot conflicten. In deze opdracht kijk je naar één van deze conflicten. Daarnaast gaat deze opdracht over de kruistochten: de strijd tegen de moslims. Aan het eind van deze opdracht kun je uitleggen wat de investituurstrijd was. vertellen wanneer de investituurstrijd plaatsvond. uitleggen waarom er kruistochten waren. uitleggen waarom de paus opriep om op kruistocht te gaan. vertellen wanneer de kruistochten plaatsvonden. Eindproduct Je rondt deze opdracht af met het maken van een 'woordenwolk' over de strijd tussen de kerk en de staat. Beoordeling Je docent beoordeelt de woordenwolk op inhoud en vormgeving. Het moet duidelijk zijn dat de woordenwolk gaat over de strijd tussen kerk en staat. En de woordenwolk moet er goed verzorgd uitzien. Activiteiten Stap Groepsgrootte Activiteit Stap 1 Alleen Kennisbank 'Investituurstrijd' bestuderen en vragen beantwoorden. Stap 2 Alleen Kennisbank 'Kruistochten' bestuderen en vragen beantwoorden. Pagina 2

4 Stap 3 Samen met een klasgenoot Een woordenwolk over de Investituurstrijd bespreken met een klasgenoot. Stap 4 Alleen Toets 'Kerk en staat' maken. Stap 5 Alleen Eindproduct maken: een woordenwolk over de kruistochten. Benodigdheden Geen bijzonderheden. Tijd Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 lesuren nodig. Stap1 Investituurstrijd De christelijke wereld in de Middeleeuwen viel ongeveer samen met het grondgebied van Europa. De paus stond aan het hoofd van de christelijke Kerk. Omdat de Kerk een belangrijke rol speelde in het leven had de paus veel macht. Toch was die macht niet altijd even vanzelfsprekend. Ook de koningen hadden veel macht en kregen soms ruzie met de paus. Bestudeer uit de Kennisbank geschiedenis het volgende onderdeel: KB: Investituurstrijd Beantwoord de volgende zeven vragen. 1. Waar of niet waar? In Europa was in de tweede helft van de Middeleeuwen het christelijk geloof het dominante geloof. Pagina 3

5 A. Waar B. Niet waar Wie staat aan het hoofd van de christelijke kerk? A. de paus B. de bisschoppen Wie waren de twee partijen in de investituurstrijd? A. De Duitse vorst Hendrik IV en paus Gregorius VII. B. De Duitse bisschoppen en paus Gregorius VII. Wie benoemde de Duitse bisschoppen? A. De Duitse koning Hendrik IV. B. Paus Gregorius VII. Waar of niet waar? De paus wilde met de investituurstrijd bereiken dat bisschoppen ook leenmannen konden zijn. A. Waar B. Niet waar Waarom benoemde een vorst graag bisschoppen als leenman? A. Een bisschop kon geen wettelijke nakomelingen krijgen. Na zijn dood viel het leen dus weer terug aan de vorst. B. Een bisschop zorgde ervoor dat de boeren en horigen die op het land werkten christenen bleven. Wie won uiteindelijk de investituurstrijd? A. Paus Gregorius VII, de Duitse vorst Hendrik IV onderwierp zich aan de paus. B. De Duitse vorst Hendrik IV, de paus Gregorius VII trad af. Stap2 Kruistochten Bestudeer nu uit de Kennisbank geschiedenis het onderdeel over de kruistochten. KB: Kruistochten Ga in de Kennisbank op zoek naar antwoord op de volgende vragen: 1. Welke paus riep in 1095 op tot de Eerste Kruistocht? 2. Welke redenen had de paus om op te roepen tot een heilige strijd? 3. Welke redenen hadden mensen om op kruistocht te gaan? Noem er minstens drie. 4. Hoeveel kruistochten zijn er tussen 1095 en 1270 geweest? 5. Waren de kruistochten succesvol? Leg uit waarom. Pagina 4

6 Bespreek de antwoorden op de vragen met een klasgenoot. Stap3 Woordenwolk Van een tekst van internet is een 'woordenwolk' gemaakt. In een woordenwolk geldt dat hoe vaker een woord voorkomt in het artikel, hoe groter het woord in de wolk staat. Bespreek de woordenwolk hieronder met een klasgenoot. Wat zijn de belangrijkste woorden? Wat is volgens jullie het onderwerp van de tekst die is gebruikt voor het maken van de woordenwolk? Stap4 Pagina 5

7 Toets Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Kerk en staat'. De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen. Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score. Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien. De score wordt opgenomen in het volgsysteem. Klik op de knop 'Start' om te beginnen: Kerk en staat kn.nu/1qo82 1 In de late Middeleeuwen hebben de kruistochten een belangrijke rol gespeeld. In een periode van tweehonderd jaar zijn er negen grote kruistochten georganiseerd. Wie riep op tot de eerste kruistocht? Naar welke stad ging deze kruistocht? a. De Duitse keizer Hendrik IV Jeruzalem b. De Duitse keizer Hendrik IV Constantinopel c. Paus Urbanus II Jeruzalem d. Paus Urbanus II Constantinopel 2 Welke ingrijpende gebeurtenis vond plaats in 1204? a. Constantinopel werd geplunderd door de kruisvaarders. b. Jeruzalem werd door de moslims heroverd. c. Urbanis II predikte de Eerste Kruistocht. Pagina 6

8 3 De Investituurstrijd is een moeilijk woord voor een eenvoudige machtsstrijd: de strijd tussen de Duitse vorst en de paus wie de bisschoppen mocht benoemen. Deze strijd had gevolgen voor de paus. Bekijk de volgende beweringen. Welk antwoord is juist? I. Koning Hendrik IV benoemde zelf een paus. II. De geloofwaardigheid van de paus werd een stuk minder in een situatie waarin twee pausen elkaar beconcurreerden a. I en II zijn beide juist. b. I is juist, II is onjuist. c. I is onjuist, II is juist. d. I en II zijn beide onjuist. Stap5 Eindproduct Je gaat nu zelf een woordenwolk maken. Zoek op internet een tekst van ongeveer 200 woorden die gaat over de kruistochten. Selecteer de tekst van het artikel en ga dan naar één van de volgende websites: (klik op 'Create your own' en volg de aanwijzingen) tagcrowd.com (Experimenteer met de options) Maak op één van de sites een woordenwolk. Bevat de woordenwolk de woorden die je had verwacht? Staan er woorden niet in of staan sommige woorden er kleiner (of juist groter) in dan je had verwacht? Kies de belangrijkste woorden uit je woordenwolk en maak met die woorden één zin die de Pagina 7

9 hoofdgedachte van de tekst weergeeft. Klaar? Laat de woordenwolk beoordelen door je docent. Extra: lvoorl Leerlingen voor leerlingen Op de website vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt. Hieronder staat een video die goed past bij dit thema. Bekijk de video. Kun je de video goed volgen? Bespreek de inhoud van de video met een klasgenoot. Video: De kruistochten Let op: Als je de video wilt stoppen, druk dan eerst op de stopknop en klik dan de popup weg. Begrippenlijst Paus Gregorius VII Het streven van Gregorius VII naar absolute macht binnen Kerk en maatschappij stond in dienst van een religieus doel. Hij was voorstander van een maatschappij die in alle facetten was doordrongen van het christelijke geloof. Hij wordt gezien als een belangrijk kerkhervormer die de Kerk terug wilde brengen naar zijn geestelijke idealen. Hendrik IV Koning Hendrik IV was de grote tegenspeler van het pauselijk gezag van Gregorius VII. In 1075 kwam het tot een uitbarsting. De koning had zich vergist in de macht en status van de paus. De in het nauw gedreven koning koos eieren voor zijn geld en onderwierp zich in 1077 aan de paus. Paus De hoogste gezagsdrager van de RoomsKatholieke Kerk. Bisschop De leider van een kerkelijk gebied. Een bisschop trouwde niet en had geen wettige opvolgers. Investituurstrijd Een machtsstrijd tussen de Duitse vorst en de paus. Deze strijd ging over wie de bisschoppen mocht benoemen. Kruistochten Kruistochten zijn tochten van legers uit WestEuropa in de 12e en 13e eeuw met als doel de heilige plaatsen in het Heilige Land te bevrijden van de Mohammedanen. Tegenpaus Een uit protest verkozen katholieke kerkleider. Traditie Een gebruik of gewoonte die van de ene generatie op de andere wordt doorgegeven. Pagina 8

10 Pagina 9

11 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 om 12:12 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 3; VWO 3; HAVO 2; Leerinhoud en Strijd tussen kerk en staat; Geschiedenis; De tijd van steden en staten ( doelen 1500); Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 10