crisissituatie? hoe bereid je je voor?

Transcriptie

1 crisissituatie? hoe bereid je je voor?

2 crisissituatie? hoe bereid je je voor?

3 crisishandboek 1 inleiding Als dienstverantwoordelijke maak je samen met je aangesloten onthaalouders elke dag werk van een veilige opvang. Toch kan ook jij geconfronteerd worden met een crisis in de opvang: een baby sterft in zijn slaap, een kind loopt weg, er breekt brand uit, Een crisis komt altijd onverwacht. Het brengt chaos en stress met zich mee. Je kan niet voorspellen hoe jij en je onthaalouders zullen reageren. Misschien hou je het hoofd koel en ga je onmiddellijk tot actie over. Het kan ook zijn dat je in paniek geraakt en niet weet wat je moet doen, of dat je stil valt en geen hulp meer kan bieden. Al deze reacties zijn menselijk. Het is absoluut noodzakelijk om je samen met je onthaalouders voor te bereiden op mogelijke crisissituaties. Dat doe je op verschillende manieren, die op de volgende bladzijden opgesomd worden.

4 2 crisishandboek 1. Volg een basisopleiding reanimatie Als een kind in levensgevaar verkeert, moet je onmiddellijk de juiste levensreddende technieken toepassen, in afwachting van gespecialiseerde hulp. Je kan dat pas doen als je een basisopleiding reanimatie gevolgd hebt. Elke aangesloten onthaalouder moet dat verplicht doen bij een organisatie die door Kind en Gezin bevoegd bevonden is. Tijdens de opleiding, die minimaal drie uur duurt, oefent ze de levensreddende technieken op een pop. Na afloop van de basisopleiding, krijgt ze een attest. Dat attest is drie jaar geldig. Ze moet de basisopleiding dus om de drie jaar opnieuw volgen. Als dienstverantwoordelijke ben je niet verplicht om een attest reanimatie te hebben, maar uiteraard is het raadzaam dat ook jij een basisopleiding volgt. Als bijlage bij dit Crisishandboek vind je een affiche waarop de technieken visueel worden voorgesteld. Raad je onthaalouders aan om deze affiche duidelijk zichtbaar in hun opvang op te hangen. Op die manier kan ze als geheugensteun dienen. 2. Maak afspraken over hulp in de onmiddellijke buurt Voor je onthaalouders is het belangrijk dat ze (minstens één) iemand in hun onmiddellijke buurt hebben, waar ze in geval van nood kunnen op rekenen. Dit kan een buur zijn, een vriend(in) of een familielid. Het is belangrijk dat ze deze persoon gemakkelijk kunnen bereiken. Hij of zij moet bij voorkeur onmiddellijk ter plaatse kunnen komen wanneer zich een crisis voordoet. Raad je onthaalouders aan om vooraf met deze persoon over mogelijke crisissituaties en de manier waarop ze hiermee kunnen omgaan te spreken. Alle informatie in dit document is ook nuttig voor de persoon die hen zal bijstaan. Het is ook raadzaam dat vanuit de dienst zo snel mogelijk iemand ter plaatse kan gaan bij een crisis. Bespreek met je collega( s) en organiserend bestuur of dit haalbaar is en hoe jullie dit kunnen organiseren. 3. Maak een evacuatieplan op ρ ρ Bij een crisis zoals brand of explosiegevaar moet een onthaalouder haar huis onmiddellijk kunnen ontruimen. Ze moet er dus over nadenken langs welke wegen en op welke manieren ze de kinderen kan evacueren en een evacuatieplan opmaken. Hierbij moet ze rekening houden met verschillende scenario s, bv. wat doet ze als de trap in brand staat? Ze kan eventueel advies vragen aan de lokale brandweer. Bespreek dit evacuatieplan tijdens een huisbezoek met je onthaalouders.

5 crisishandboek 3 Raad je onthaalouders aan om na te gaan waar ze de kinderen veilig kunnen onderbrengen, bv. bij een onthaalouder of in een opvangvoorziening in hun buurt, bij de overburen, in een school, in de gemeentelijke feestzaal, Zorg dat daar vooraf duidelijke afspraken over gemaakt worden met de betrokken personen. In het Crisishandboek vind je een formulier voor naamafroeping op deze verzamelplaats. 4. Werk crisisprocedures uit De opvang is verplicht om over crisisprocedures te beschikken. In een crisisprocedure leg je de opeenvolgende stappen vast die je moet nemen bij een crisis. Het is een houvast. Het biedt je de zekerheid dat je geen belangrijke dingen over het hoofd ziet. Om je op weg te helpen heeft Kind en Gezin vijf modelprocedures uitgewerkt voor mogelijke crisissen in de opvang. Je vindt deze modelprocedures als onderdeel van het Crisishandboek: 1) algemeen 2) levensbedreigende situatie 3) kind zoek of verdwenen 4) overmacht 5) vermoeden van kindermishandeling door iemand in het onthaalgezin Je kan deze modellen van crisisprocedures gebruiken in je opvang. Stel je de procedures liever zelf op, samen met je onthaalouders, dan kan dat ook. De modellen kunnen je daarbij inspireren. Lees samen met je onthaalouders alle crisisprocedures regelmatig eens na, ook als je ze (nog) niet in de praktijk hebt moeten brengen. Raad aan dat ook de persoon die de onthaalouder bijstaat in geval van nood dit doet. Als je vindt dat een wijziging in de procedure nodig is, werk ze dan bij. 5. Hang een lijst met noodnummers op Zorg dat je onthaalouders bij elk telefoontoestel in hun huis een lijst met noodnummers ophangen. 6. De crisisprocedure coördineren Als dienstverantwoordelijke moet je er voor zorgen dat de crisisprocedure correct wordt toegepast. Jij coördineert het geheel. Zorg echter dat je er niet alleen voorstaat. Maak vooraf goede afspraken met je collega( s) en met het organiserend bestuur. ρ ρ Vorm een crisisteam dat in geval van nood de coördinatie opneemt.

6 4 crisishandboek 7. Hou een aanwezigheidsregister bij 9. Wees zelf vlot bereikbaar Onthaalouders moeten op elk moment van de dag weten wie aanwezig is in hun opvang. Ze moeten dit nauwgezet bijhouden. In het Crisishandboek vind je een aanwezigheidsregister (onderdeel Modelfiches). 8. Hou de inlichtingenfiches van de kinderen en eventuele medewerkers binnen handbereik Onthaalouders zijn verplicht om van elk kind dat ze opvangen een inlichtingenfiche te hebben. Raad ze aan om die fiches bij voorkeur in de buurt van hun telefoontoestel te bewaren. Zo hebben ze nuttige informatie - zoals het telefoonnummer van de ouders - onmiddellijk bij de hand. Heeft een onthaalouder een medewerker die af en toe een handje toesteekt in je opvang, dan bewaart ze best ook zijn/haar inlichtingenfiche. Je vindt een printbaar voorbeeld van de inlichtingenfiche op de website van Kind en Gezin. In het Crisishandboek is er ruimte opengelaten om de inlichtingenfiches te verzamelen (onderdeel Modelfiches). Zorg dat je altijd telefonisch bereikbaar bent tijdens de openingsuren van de dienst. Probeer ook maximaal telefonisch bereikbaar te zijn buiten de openingsuren, bv. op een noodnummer. Zo kunnen ouders contact met jou opnemen wanneer zich een crisis voordoet. Spreek vooraf af of je van de onthaalouders verwacht dat zij bereikbaar zijn buiten de opvang of dat enkel de dienst deze taak op zich neemt. Duidelijke afspraken kunnen misbruik voorkomen. Het is niet de bedoeling dat je als dienstverantwoordelijke of als onthaalouder s avonds wordt opgebeld omdat een kind zijn knuffel is vergeten. Maar als tijdens het weekend bv. een hersenvliesontsteking wordt vastgesteld bij een opvangkind, is het wél belangrijk dat jullie onmiddellijk de nodige maatregelen kunnen treffen. Maken sommige ouders toch misbruik, deel dan duidelijk mee dat dit echt niet kan. 10. Hou een crisisboekje bij ρ ρ Spreek af met je onthaalouders dat ze al hun contacten tijdens een crisis noteren. Raad ze aan op te schrijven met wie ze gebeld of overlegd hebben. Vraag ze in enkele zinnen te noteren welke afspraken ze gemaakt

7 crisishandboek 5 hebben. Het crisisboekje is zo een handige geheugensteun voor henzelf. Hou ook als dienstverantwoordelijke of binnen het crisisteam je eigen crisisboekje bij. Op die manier beschik je na afloop over een ruwe versie van een verslag. Kind en Gezin zal deze informatie opvragen ter opvolging van het gevaarsdossier. In het Crisishandboek vind je een blanco crisisboekje. 11. Zorg tijdens en na de crisis voor jezelf en de anderen zoals bv. een psycholoog, een arts of een andere hulpverlener. Ga vooraf na bij welke arts, welke psycholoog, je terecht kan. Je kan ook Tele-Onthaal bellen voor een gesprek met een vrijwilliger. Dit kan anoniem, 24 u per dag. Verwijs de betrokkenen door als dat nodig is. Blijf samen met je onthaalouder aandacht hebben voor deze zorg, ook in de weken en maanden na de crisis. De betrokkenen stellen het meestal op prijs als je nog eens informeert naar hun gezondheidstoestand en naar hun emotionele beleving van de crisis. Een crisis is erg confronterend voor alle betrokkenen. Voor de verwerking is het belangrijk om er over te praten. Probeer een luisterend oor te bieden aan het slachtoffer, zijn ouders, de onthaalouder en andere betrokkenen. Ook de onthaalouder zelf kan een rol spelen ten aanzien van het slachtoffer, zijn ouders en andere betrokkenen. Als het slachtoffer overleden is, kunnen jullie bv. aan de ouders voorstellen om de rouwplechtigheid mee voor te bereiden. Doe dat alleen als jullie het zelf willen en als jullie er klaar voor zijn. Praat ook over je eigen emoties met je collega( s), met je onthaalouder en met andere personen die je vertrouwt. Soms is dat echter niet genoeg en moeten jij, de onthaalouder, de ouders of andere betrokkenen een beroep doen op deskundige hulp, Tot slot: het recht op blauwe plekken Hoewel een onthaalouder de veiligheid van de kinderen moet garanderen, kan een ongelukje tijdens het spelen nooit uitgesloten worden. Het is niet nodig om een crisisprocedure op te starten voor kleine letsels waarvoor een duidelijke verklaring kan worden gegeven. Voorbeelden: een schaafwonde, een buil, een snee, een blauwe plek, een verstuikte enkel, een gebroken arm, een geplette vinger. ρ ρ Jij en je onthaalouders doen er wel goed aan een basisopleiding EHBO te volgen, zodat jullie hulp kunnen bieden aan de kinderen. Volg deze opleiding regelmatig opnieuw, minstens om de 3 jaar.

8 6 crisishandboek Kind en Gezin Hallepoortlaan BRUSSEL Kind en Gezin-Lijn: (nationaal tarief) D/2009/4112/10 DVO 09/2009 Verantwoordelijke uitgever: Kind en Gezin, Katrien Verhegge, administrateur-generaal - Vlaams agentschap