Inclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland

Transcriptie

1 Inclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland Nederland scoort relatief hoog op economische groei en het aanpakken van ongelijkheid, maar de ongelijkheid in Nederland is wel toegenomen 20 januari 2017 Ontwikkelingen op het gebied van snelle technologische veranderingen, economische groei, globalisering, en de mate van inkomensongelijkheid vragen om een meer effectieve aanpak van de bijbehorende onzekerheid en ongelijkheid. Echter, het groeimodel en de maatstaven om dat te meten missen in veel landen belangrijke mogelijkheden om tegelijkertijd economische groei te stimuleren en ongelijkheid te verminderen. Om tot een betere index te komen waarin naast economische groei van landen ook ongelijkheid een meer prominente positie inneemt, heeft het World Economic Forum (WEF) de eerste Inclusive Development Index (IDI) gelanceerd. Deze index bestaat uit drie pilaren; Groei en ontwikkeling (met indicatoren als de ontwikkeling van het bruto binnenlands product (BBP) en participatie op de arbeidsmarkt); Inclusie (met indicatoren als het mediaan van het inkomen van een huishouden, armoede en distributie van rijkdom); Vermogen en duurzaamheid tussen generaties (met indicatoren als uitputting van natuurlijke grondstoffen en materialen, en investeringen in menselijk kapitaal). Het onderzoeksinstituut INSCOPE - Research for Innovation onder leiding van Henk W. Volberda, Professor of Strategic Management & Business Policy aan Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) - is partnerinstituut van het World Economic Forum. De Inclusive Development Index 2017 van het WEF omvat 103 landen en heeft als voornaamste bevindingen: 1 Noorwegen, Luxemburg, en Zwitserland voeren de index aan: ze hebben relatief grote economische groei in combinatie met relatief weinig ongelijkheid. Van de 103 onderzochte landen voert Noorwegen de ranglijst op de Inclusive Development Index 2017 (zie ook Tabel 1). In Noorwegen is de mediaan van het inkomen per huishouden relatief hoog ($60.400) en stijgende (5,8% over de afgelopen 5 jaar), terwijl de mate van ongelijkheid na correctie voor belastingen en overdrachten - het minste is van alle geavanceerde economieën. Het land heeft in haar groeiprocessen een duidelijke rol weggelegd voor inclusiviteit. Zo heeft Noorwegen relatief sterke mechanismes om rechtvaardige beloningen te

2 bevorderen in combinatie met relatief effectieve sociale bescherming. Lage werkloosheidcijfers en een hoge participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt vormen eveneens sterke punten van het Scandinavische land. Dit laatstgenoemde punt hangt mede samen met relatief betaalbare kinderopvang, en een genereus beleid met betrekking tot ouderschapsverlof. Luxemburg staat op de 2 e positie van de Inclusive Development Index Het bruto binnenlands product (BBP) per inwoner ($ ), en de mediaan van het inkomen per huishouden ($58.800) is relatief hoog. De staatsschuld als percentage van het BBP is met 21,5% juist relatief laag. Het aantal mensen dat buiten de beroepsbevolking valt (jonger dat 15 jaar of ouder dan 64 jaar) is met 43,7% ook relatief laag ten opzichte van het aantal mensen dat wel tot de beroepsbevolking hoort. Zwitserland neemt de 3 e positie in op deze index. Het land wordt gekenmerkt door een robuuste economische groei en werkgelegenheid, hoge levensstandaarden, relatief sterke bescherming van het milieu, en een hoge mate van gelijkheid tussen generaties. Ook de goede gezondheidzorg, uitstekende infrastructuur, lage corruptie, en het excellente beroepsonderwijs dragen bij aan de hoge positie van Zwitserland in de Inclusive Development Index Volgens Henk Volberda geven deze bevindingen aan dat het waardevol is om bij rankings verder te kijken dan louter economische maatstaven. Economische groei en het aanpakken van ongelijkheid kunnen hand in hand gaan. Dit is een actueel, maar uitdagend vraagstuk. Het rapport laat echter zien dat er bij veel landen nog een discrepantie is tussen aandacht voor economische groei en het aanpakken van ongelijkheid. Tabel 1 Ranking top-10 landen, WEF Inclusive Development Index Land Ranking 2017 Noorwegen 1 Luxemburg 2 Zwitserland 3 IJsland 4 Denemarken 5 Zweden 6 Nederland 7 Australië 8 Nieuw-Zeeland 9 2

3 Oostenrijk 10 Bron: INSCOPE: Research for Innovation (2017), op basis van WEF Inclusive Development Index Nederland scoort met een 7 e positie relatief hoog op economische groei en het aanpakken van ongelijkheid, maar de ongelijkheid binnen Nederland is wel toegenomen. Nederland neemt de 7e positie in op de Inclusive Development Index Nederland kent een relatief lage mate van inkomensongelijkheid en armoede. De levensstandaarden zijn ook relatief hoog. Een goede infrastructuur, uitstekende gezondheidszorg, en goede opleidings- en trainingsfaciliteiten die bereikbaar zijn ongeacht iemands sociaaleconomische achtergrond dragen bij aan de hoge positie van Nederland op deze ranglijst. Ook de oprichting van relatief veel startups, en relatief goede toegang tot financiën worden door het WEF-rapport als positieve elementen gezien voor Nederland. Al met al omschrijft het Inclusive Development Index 2017 dat de sociale bescherming een sterk punt is in Nederland. Tabel 2 geeft de verschillende scores weer van Nederland per element. Tabel 2 Score van Nederland op elementen van WEF Inclusive Development Index Element Score Ranking van score ten opzichte van andere landen Bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking $ Ontwikkeling van score op element gedurende Ranking van ontwikkeling score op element ten opzichte van andere landen +0,2% - Arbeidsproductiviteit $ ,2% - Gezonde levensverwachting 72,2 jaar + 1,7 jaar ++ Werkgelegenheid 59,7% + -2,0% -- Netto-inkomen 1 25,3 + -0,4% 0 1 Dit element omvat de mate waarin de netto distributie van het inkomen (na belastingen en vergoedingen) van individuen of huishoudens afwijkt van een gelijke distributie. 3

4 Armoedegraad 2 8,4% + +1,2% -- Rijkdom 3 74,3 - -2,0 0 Inkomen per huishouden $ ,4% - Uitputting van natuurlijke grondstoffen en materialen (als % van BBP) Intensiteit van uitstoot koolstoffen (aantal kg per $ van BBP) 17, ,2% + 38,9 0-1,4 - Staatschuld 65,1% 0 +3,5% + Omvang niet-beroepsbevolking t.o.v. beroepsbevolking 53,3% 0 +3,6% - Score van Nederland ten opzichte van andere landen: - -: onderste 20% : bovenste 20% Bron: INSCOPE: Research for Innovation (2017), op basis van WEF Inclusive Development Index In Tabel 2 staat eveneens de ontwikkeling per element gedurende de periode Over alle elementen gezamenlijk bekeken is Nederland 1,7% lager gaan scoren gedurende deze periode. Met betrekking tot de ontwikkeling van de overall-score gedurende valt Nederland in de staart van de ranglijst volgens het WEF-rapport. Vooral op het gebied van werkgelegenheid en de armoedegraad hebben er negatieve ontwikkelingen plaatsgevonden. Het aantal mensen met een banen als percentage van de populatie is met 2% gedaald in de periode Meer recente cijfers laten zien dat het aantal mensen met een baan onlangs weer stijgende is. Het aantal mensen dat conform de WEF-norm in armoede leeft is 1,2% gestegen over de afgelopen jaren. Henk Volberda: Nederland heeft met een 7 e positie een relatief goede uitgangspositie wat betreft de combinatie van economische groei en het aanpakken van ongelijkheid. Nederland dient echter er wel op te letten dat het niet verder weg zakt. Het aanpakken van bijvoorbeeld de werkeloosheid en het verminderen 2 In het WEF-rapport omvat de armoedegrens in geavanceerde economieën als in Nederland de helft van het mediaan van het inkomen (na correctie voor belasting en vergoedingen, en gecorrigeerd voor de omvang van huishoudens). 3 Dit element omvat de verschillen in de distributie van rijkdom variërend van 0 (volledige ongelijkheid) tot 100 (volledige gelijkheid). 4 Het WEF maakt gebruikt van data die zo recent als mogelijk zijn. Voor enkele elementen zijn meer recente data van Nederland betrokken dan de periode , zoals bij het element gezonde levensverwachting. Het meest recente jaar voor dit specifieke element is voor Nederland

5 van het aantal mensen dat onder de armoedegrens leeft vormen daar belangrijke actiepunten voor. Gelukkig zien we in meer recente cijfers dat Nederland zeer effectief is in het terug dringen van de werkeloosheid. 3 De mate van ongelijkheid neemt toe in 51% van de 103 onderzochte landen. Van de 103 onderzochte landen heeft 51% een afname van de score op deze index gedurende de periode In 42% van de landen nam de mate van ongelijkheid toe, terwijl het BBP per inwoner steeg. De laatstgenoemde ontwikkeling is deels toe te schrijven aan de toename van het ongelijke verdeling van rijkdom. Deze toename betrof gemiddeld 6,3% gedurende de periode in 77% van de onderzochte landen. Henk Volberda geeft aan dat deze bevindingen impliceren dat het een relevante, doch lastige uitdaging is om economische groei hand in hand te laten gaan met het verminderen van ongelijkheid. Enkele landen hebben een substantieel hogere score op de Inclusive Development Index 2017 dan op het BBP per inwoner. Dit gaat om bijvoorbeeld om Nieuw Zeeland en Zuid-Korea. Dit impliceert dat deze landen relatief sterk het accent leggen op een lage mate van ongelijkheid. Daarentegen staat een groep van landen die een relatief lage score hebben op de Inclusive Development Index 2017 ten opzichte van het BBP per inwoner. Deze landen omvatten Brazilië, Ierland, Japan, Mexico, Nigeria, Zuid- Afrika, en de Verenigde Staten. Deze landen geven een lage prioriteit aan het aanpakken van ongelijkheid ten opzichte van het bevorderen van economische groei. Volgens Henk Volberda tonen deze bevindingen aan dat in geavanceerde landen het accent niet automatisch ligt op het aanpakken van ongelijkheid ten opzichte van het bevorderen van economische groei. Voor nadere informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Henk Volberda, op / of per op hvolberda@rsm.nl. 5