Vaccinatie. Achtergrondinformatie over werking, veiligheid en waarde van vaccinatie
|
|
- Victor Pieters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vaccinatie Achtergrondinformatie over werking, veiligheid en waarde van vaccinatie
2 Inleiding Vaccinaties worden ingezet tegen tal van infectieziekten, zoals o.a. poliomyelitis, hepatitis, hondsdolheid, gele koorts, griep en baarmoederhalskanker. Het gemeenschappelijk kenmerk van infectieziekten is dat de aandoening alleen kan ontstaan na besmetting met micro-organismen zoals bacteriën en virussen. Besmetting met een micro-organisme kan op verschillende manieren gebeuren: door o.a. het nuttigen van besmette voedingsmiddelen, het inademen van besmette lucht of via contact met reeds besmette mensen. Na het binnendringen van een micro-organisme reageert het lichaam met een verdedigingsreactie, doordat het immuunsysteem wordt geactiveerd. Immuunsysteem Bij de verdediging van ons lichaam tegen micro-organismen speelt het immuunsysteem een belangrijke rol. Het immuunsysteem is te verdelen in de niet-specifieke (of aangeboren ) afweer en de specifieke (of verworven ) afweer. Niet-specifieke afweer is al bij de geboorte aanwezig. Deze eerstelijns verdediging beschermt het lichaam tegen micro-organismen door mechanische en chemische barrières (zoals huid, slijmvliezen, maagzuur). Doordat alle componenten voor de benodigde reactie al aanwezig zijn, zal de niet-specifieke afweer onmiddellijk in actie komen zodra een micro-organisme binnendringt. Specifieke afweer is niet bij de geboorte aanwezig, maar wordt gedurende het leven opgebouwd door contact met lichaamsvreemde structuren. Deze structuren functioneren dan als antigenen. Op ieder antigen kan het lichaam specifieke neutraliserende eiwitten aanmaken: de antilichamen, ook wel immunoglobulinen genoemd. Het is mogelijk dat lichaamseigen structuren als antigen functioneren en een immuunrespons oproepen. Dit kan optreden bij auto-immuunziekten. De specifieke afweer bestaat uit meer dan alleen antilichamen. Er komt onder andere een scala aan afweercellen tot ontwikkeling, zoals cytotoxische T-lymfocyten, B-lymfocyten en geheugencellen. Deze zijn steeds gericht tegen één antigeen en daardoor specifiek voor één ziekteverwekker. Om een specifieke afweerreactie tot stand te brengen moeten doorgaans diverse soorten afweercellen op een zeer gecoördineerde manier met elkaar samenwerken. Een specifieke afweerreactie komt bij een eerste contact met een antigeen relatief langzaam op gang. Bij zo n eerste afweerreactie worden echter geheugencellen aangemaakt, zodat een immunologisch geheugen ontstaat voor dit antigeen. Dankzij dit immunologisch geheugen kan de specifieke afweer-reactie bij een volgend contact veel sneller op gang komen en intensiever zijn. Als het lichaam beschikt over voldoende wapens om een infectie met een ziekteverwekkend micro-organisme te voorkómen, is er sprake van immuniteit tegen dat micro-organisme. Behalve door natuurlijk contact met ziekteverwekkers kan immuniteit tot stand gebracht worden door kunstmatige contact immunisatie: via passieve of actieve immunisatie.
3 Passieve immunisatie Bij passieve immunisatie worden kant en klare antistoffen (antilichamen, of immunoglobulinen, van menselijke of dierlijke oorsprong) tegen een bepaald micro-organisme via een injectie toegediend. Deze antistoffen voorkomen dat het betreffende micro-organisme het lichaam kan infecteren en/of zich in het lichaam kan vermenigvuldigen. Passieve immunisatie wordt gebruikt in situaties waarin acuut bescherming tegen het micro-organisme nodig is. Daarnaast kan passieve immunisatie mensen beschermen die zelf geen antistoffen maken. Een nadeel van passieve immunisatie is dat de bescherming veelal niet volledig is en bovendien van tijdelijke duur is. De antistoffen verdwijnen binnen enkele maanden uit het lichaam. Natuurlijke passieve immunisatie Passieve immuniteit kan ook van nature verkregen worden, een voorbeeld hiervan is de placentaire overdracht van antilichamen van moeder aan de foetus. Hierdoor zijn zuigelingen in hun eerste levensmaanden beschermd tegen tal van infectieziekten. Actieve immunisatie Bij actieve immunisatie, of vaccinatie, wordt het immuunsysteem van de te beschermen persoon in contact gebracht met een verzwakte variant of (deel van) een geïnactiveerd ziekteverwekkend micro-organisme waartegen immuniteit gewenst is. Hierdoor komt in het lichaam een natuurlijke immuunrespons tegen het micro-organisme op gang. Deze immuunrespons biedt een lang-durige en soms levenslange bescherming tegen het betreffende micro-organisme en de daardoor veroorzaakte ziekte. Natuurlijke actieve immunisatie De meest voorkomende manier van actieve immunisatie is de natuurlijke actieve immunisatie. Vanaf onze geboorte komen we voortdurend in contact met (ziekte verwekkende) micro-organismen. Ieder contact leidt tot een natuurlijke activering van het immuunsysteem. Als gevolg hiervan maakt het lichaam specifieke antistoffen tegen het betreffende micro-organisme en wordt immunologisch geheugen opgebouwd. Bescherming door vaccinatie In vergelijking met de natuurlijke actieve immunisatie, door ziekteverwekkers, is vaccinatie vaak minder efficient. Dit komt omdat vaccins bestaan uit (delen van) gedode of geinactiveerde ziekteverwekkers, of levend verzwakte ziekteverwekkers. Veel vaccinaties worden daarom meer dan één keer toegediend om een optimale immuunrespons met een langdurig immunologisch geheugen op te wekken. Het kan voorkomen dat iemand onvoldoende reageert op vaccinatie. Het Rijksvaccinatieprogramma De bekendste vaccinaties zijn de vaccinaties die tijdens de kinderjaren binnen het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) worden toegediend. Zij beschermen tegen baarmoederhalskanker, bof, difterie, hepatitis B, Hib-ziekten, kinkhoest, mazelen, meningokokken C, pneumokokken, poliomyelitis, rode hond en tetanus. Vaccinatie en risicogroepen Behalve in het Rijksvaccinaieprogramma worden vaccinaties toegepast om mensen te beschermen die vanwege hun beroep (bijvoorbeeld medewerkers in de zorg, politie, brandweer), activiteiten (zoals reizigers), reeds bestaande ziekten of leeftijd een verhoogd risico lopen om een (levensbedreigende) infectieziekte te ontwikkelen. Voorbeelden hiervan zijn hepatitis B vaccinatie, pneumokokkenvaccinatie en de jaarlijkse griepprik.
4 Welke soorten vaccins zijn er? Er bestaan verschillende soorten vaccins: l vaccins die levende verzwakte micro-organismen bevatten l vaccins die bestaan uit (delen van) geïnactiveerde micro-organismen De vaccins worden ook wel dood of levend genoemd. Binnen deze 2 hoofdgroepen is er nog verdere specificering mogelijk, deze heeft te maken met de productie van de vaccins en / of de hulpstoffen. Levend verzwakte vaccins bestaan uit een verzwakte variant van het ziekteverwekkende micro-organisme. Hierdoor lijkt het voor het immuunsysteem alsof de oorspronkelijke ziekteverwekker aanwezig is. Het ziekmakend vermogen van een levend verzwakt vaccin is echter veel kleiner dan van de natuurlijke ziekteverwekker. De vaccinatie zorgt voor een immuunrespons en de aanmaak van geheugencellen, waardoor de gevaccineerde persoon beschermd is bij eventueel toekomstig contact met het natuurlijke micro-organisme. Geïnactiveerde vaccins worden ook wel dode vaccins genoemd. Er bestaan verschillende varianten van geïnactiveerde vaccins. Sommige geïnactiveerde vaccins bestaan uit gezuiverde of nagemaakte eiwitten van de ziekteverwekker. Andere vaccins bestaan uit een deel van de ziekteverwekker dat chemisch gebonden is aan een eiwit (geconjugeerd), of uit een geïnactiveerde gifstof van de ziekteverwekker (toxoïd). Vaak zijn van geïnactiveerde vaccins meerdere hervaccinaties nodig om de gewenste bescherming op peil te houden. Net als na vaccinatie met levend verzwakte vaccins wordt door geïnactiveerde vaccins het afweersysteem geactiveerd en komt een specifieke immuunrespons op gang. Bij toekomstig contact met de ziekteverwekker zal hierdoor het afweersysteem direct in actie kunnen komen. Nieuwe vaccins: van onderzoek tot toepassing Het ontwikkeltraject van een vaccin neemt gemiddeld 10 tot 15 jaar in beslag. Hierbij wordt een aantal fasen doorlopen, van het biochemische ontwikkeltraject, preklinisch onderzoek en het ontwikkelen van productiefaciliteiten, tot klinische studies waarbij in de laatste fase vele proefpersonen getest worden. Bij vaccinontwikkeling spelen verschillende partijen een rol waaronder academische onderzoekers (die wetenschappelijk onderzoek uitvoeren, nieuwe concepten en nieuwe technologieën ontwikkelen), de farmaceutische industrie (die vaccins ontwikkelt, produceert en bijdraagt aan de introductie van vaccins en aan de bewaking van de veiligheid van vaccins) en de toezichthoudende autoriteiten (die de doeltreffendheid, veiligheid en kwaliteit van vaccins beoordelen en bewaken). Beoordeling en registratie van vaccins Voordat een vaccin in de handel mag worden gebracht moet het een handelsvergunning (registratie) krijgen, op basis van beoordeling door de registratieautoriteiten. In Nederland is het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen verantwoordelijk voor de toelating en bewaking van geneesmiddelen en ook van vaccins. Op Europees niveau is dit de European Medicines Agency (EMA). Zij hebben een commissie van experts samengesteld die de kwaliteit, werkzaamheid en veiligheid van vaccins beoordelen.
5 Bij het verlenen van de handelsvergunning staat de vraag centraal of de voordelen van het gebruik van het vaccin aantoonbaar opwegen tegen de eventuele nadelen, de zogenoemde klinische baten-risicobalans. De balans wordt beoordeeld op basis van de uitkomsten van een klinisch onderzoeksprogramma dat plaatsvindt volgens strikte regels. Nadat een vaccin is goedgekeurd, mag het door een producent op de markt gebracht worden. Ook nadat een vaccin op de markt is gebracht blijft het noodzakelijk om de kennis over doeltreffendheid, kwaliteit en veiligheid van het geneesmiddel verder uit te breiden. Veiligheid van vaccins Voordat een vaccin op de markt wordt toegelaten moet in klinisch onderzoek de veiligheid van het vaccin zijn aangetoond. Net zoals bij geneesmiddelen is het bij vaccins ook mogelijk dat zeldzame bijwerkingen pas aan het licht komen nadat het op de markt is gebracht. Na klinisch onderzoek met duizenden tot tienduizenden proefpersonen, kunnen zeer zeldzame bijwerkingen onopgemerkt blijven. Daarom is er regelgeving voor het stelselmatig verzamelen, documenteren en evalueren van bijwerkingen en het rapporteren ervan aan de geneesmiddelenautoriteiten. Aan deze regelgeving dienen zowel bedrijven die geneesmiddelen op de markt brengen als beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg zich te houden. Van een aantal bijwerkingen is bekend dat ze kunnen voorkomen, sommige regelmatig, andere zeer zelden. Onderzoek naar bijwerkingen van geneesmiddelen en vaccins, na toelating tot de markt, kan lastig zijn. Er kunnen verschijnselen of ziekten na het vaccineren optreden waarvan het mogelijk is dat deze ook waren opgetreden zonder het toedienen van de vaccinatie. Mogelijke bijwerkingen na vaccinatie Bijwerkingen op de injectieplaats zoals roodheid, stijfheid, zwelling en pijn kunnen het gevolg zijn van het toedienen van het vaccin. Zowel de werkzame stoffen als de toevoegingen en eventuele achtergebleven sporen van stoffen die in het productieproces zijn gebruikt kunnen leiden tot een mogelijke reactie. Daarbij kunnen bepaalde condities van de ontvanger van het vaccin, zoals een allergie of een verzwakt immuunsysteem de kans op het optreden van ongewenste verschijnselen verhogen. De meeste bijwerkingen die optreden na een vaccinatie zijn mild en voorbijgaand van aard. Ernstige bijwerkingen komen zeer zelden voor. Zowel aan consumenten als beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden. Dit kan bij het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb, website: Daarnaast kunnen bijwerkingen gemeld worden bij de houder van de vergunning voor het in de handel brengen van het vaccin. Contactinformatie van de vergunninghouder wordt in de bijsluiter vermeld. Bewaking kwaliteit De kwaliteit van vaccins wordt bewaakt vanaf het productieproces tot aan de toediening aan de consument. Eisen voor het productieproces staan beschreven in de zogenaamde Good Manufacturing Practices. Vaccins worden partijgewijs geproduceerd en vrijgegeven. Tijdens de productie ondergaat een partij al meer dan 50 kwaliteitscontroles. Voor de vrijgifte wordt iedere partij ook getest door Europees aangewezen onafhankelijke laboratoria. Na vrijgifte worden vaccins gedistribueerd van producent naar haar afnemers waarvoor Good Distribution Practices gelden. Omgevingsfactoren Vaccins bestaan uit biologisch materiaal. Dit heeft belangrijke gevolgen voor de stabiliteit van vaccins, die veel gevoeliger zijn voor omgevingsfactoren zoals temperatuur dan andere medicijnen. De bewaaromstandigheden tijdens opslag en distributie dienen dan ook zorgvuldig bewaakt te worden. Het hele traject dient gekoeld te zijn (2-8 C): dit wordt de cold chain genoemd.
6 Controle Ondanks de zorgvuldige controle tijdens het proces van productie tot en met de toediening van het vaccin kan het voorkomen dat de inhoud van een verpakking is beschadigd. In dat geval kan contact worden opgenomen worden met de vergunninghouder. (De contactgegevens van de vergunninghouder staan op de verpakking van het vaccin) De waarde van vaccins Vaccinatie is vaak een doelmatige manier om ziekten te voorkomen. Sommige ziekten waartegen gevaccineerd wordt, komen dankzij vaccinatie nauwelijks meer voor (zoals bijvoorbeeld poliomyelitis, difterie en mazelen). De pokken zijn zelfs geheel uitgeroeid dankzij wereldwijze vaccinatie. Vaccins zijn bedoeld ter bescherming van het individu. Grootschalige vaccinatie kan ook tot positieve effecten op groepsniveau leiden. Door deze zogeheten groepsimmuniteit kan het ziekteverwekkende micro-organisme zich moeilijk van mens tot mens verspreiden. Dit maakt dat ook mensen die niet gevaccineerd zijn minder kans lopen met de ziekteverwekker in aanraking te komen (kudde-immuniteit). Dit geldt echter alleen als 80-90% van de bevolking wel gevaccineerd is. Vaccinatie in Nederland Vaccinaties worden in Nederland zowel programmatisch als individueel aangeboden. De Gezondheidsraad beoordeelt de medische en volksgezondheidsbelangen van vaccins en brengt een advies uit aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de mogelijke toepassing en wie er in aanmerking zou moeten komen voor een bepaalde vaccinatie. De Minister kan vervolgens besluiten het vaccin op te nemen in een publiek vaccinatieprogramma, via het basis pakket beschikbaar te stellen of voor eigen rekening van de consument te laten vallen. Tevens kunnen zorgverzekeraars besluiten om vergoeding van vaccinaties te regelen via het aanvullende pakket. Tenslotte kunnen werkgevers besluiten vaccinaties aan te bieden in het geval er sprake is van een beroeps gerelateerd risico. In alle overige gevallen dient de consument vaccinatie zelf te bekostigen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is verantwoordelijk voor de uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) en de griepprik via de huisarts. Vaccins die aangeboden worden binnen deze publieke vaccinatieprogramma s worden door de overheid vergoed. Voor meer informatie over uw persoonlijke situatie in relatie tot vaccinatie kunt u terecht bij de Travel Clinics, GGDen, arbodiensten en via uw huisarts en/of specialist.
7 Referenties en verdere informatie l Burgmeijer en Hoppenbrouwers (2011) Handboek vaccinaties - Theorie en uitvoeringspraktijk. Tweede herziene druk. l geraadpleegd in april 2014 l Folders uitgegeven door voormalig Dutch Vaccin Group (is opgegaan in Holland Bio): - Vaccinontwikkeling: Rol van de industrie - Veiligheid van vaccins - Waarde van vaccins l Website College ter beoordeling van Geneesmiddelen geraadpleegd in april 2014 l Website LAREB geraadpleegd in april 2014 Sanofi Pasteur MSD/ Mark./NL00524/juni
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland worden
Nadere informatieKinkhoest en zwangerschap
Kinkhoest en zwangerschap www.jijwij.nl Kinkhoest is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen die vooral gevaarlijk is voor niet of onvolledig gevaccineerde baby s. Daarom maakt kinkhoestvaccinatie al
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 4 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 4 jaar Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland worden
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 4 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 4 jaar Rijksvaccinatieprogramma Rond de vierde verjaardag krijgt je kind zijn of haar vijfde inenting tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio (DKTP). Het Rijksvaccinatieprogramma
Nadere informatieVaccinaties voor peuters van 14 maanden. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor peuters van 14 maanden Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland
Nadere informatieVaccinaties voor baby s van 6-9 weken, 3, 4 en 10-11 maanden. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor baby s van 6-9 weken, 3, 4 en 10-11 maanden Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 27158 31 augustus 2015 Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 19 augustus 2015, houdende regels
Nadere informatieBescherm uw kind tegen 12 infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind tegen 12 infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waar tegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten
Bescherm je kind tegen infectieziekten Bijna 95% van alle kinderen in Nederland is gevaccineerd tegen infectieziekten. Door betere hygiëne, een betere gezondheidszorg én door vaccinaties komt sterfte door
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm je kind tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen ernstige infectieziekten Bijna alle kinderen in Nederland worden gevaccineerd tegen ernstige infectieziekten. Daarom
Nadere informatieZiekteverwekkende micro-organismen dringen via lichaamsopeningen het lichaam binnen:
IMMUNITEIT 1 Immuniteit Het lichaam van mens en dier wordt constant belaagd door organismen die het lichaam ziek kunnen maken. Veel van deze ziekteverwekkers zijn erg klein, zoals virussen en bacteriën.
Nadere informatieInformatie voor zorgpersoneel. Vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) Bescherming tegen de Mexicaanse Griep ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP
Informatie voor zorgpersoneel Vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) Bescherming tegen de Mexicaanse Griep 1 ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP U ontvangt deze folder omdat u in aanmerking komt voor een vaccinatie
Nadere informatieCentrum Immunologie van Infectieziekten en Vaccins
Centrum Immunologie van Infectieziekten en Vaccins Het centrum Immunologie van Infectieziekten en Vaccins (IIV) is het kenniscentrum op het gebied van immunologie en vaccinologie. IIV adviseert de overheid
Nadere informatieAfweer en Immuniteit
Afweer en Immuniteit Foto: Wim van Egmond over drie linies van afweer en vaccinatie Je lichaam wordt gedurende je leven voortdurend aangevallen door ziekteverwekkers. Meestal merk je daar niets van omdat
Nadere informatieTETRAVAC Geadsorbeerd difterie-, tetanus-, acellulair kinkhoest- en geïnactiveerd poliovaccin
BIJSLUITER Lees de hele bijsluiter aandachtig door voordat u uw kind laat vaccineren. - Bewaar deze bijsluiter totdat het vaccinatieprogramma is afgerond. Het kan nodig zijn om de bijsluiter nogmaals door
Nadere informatieHet is een goed moment om na te denken over de toekomst van het RVP
Samenvatting Het is een goed moment om na te denken over de toekomst van het RVP Sinds 1957 worden Nederlandse kinderen gevaccineerd tegen infectieziekten. Dat gebeurt in het kader van het zogenoemde Rijksvaccinatieprogramma
Nadere informatieInformatie voor zorgpersoneel. Vaccinatie tegen Nieuwe Infl uenza A (H1N1) Bescherming tegen de Mexicaanse Griep ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP
Informatie voor zorgpersoneel Vaccinatie tegen Nieuwe Infl uenza A (H1N1) Bescherming tegen de Mexicaanse Griep ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP 032 Folder vac. zorgpers A5_NL.indd 1 16-10-2009 14:44:29 Wat
Nadere informatieEtanercept (Enbrel )
Etanercept (Enbrel ) Maatschap reumatologie Kennemerland ETANERCEPT (ENBREL ) U heeft in overleg met uw arts besloten Etanercept te gaan gebruiken. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel.
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Respiratoir syncytieel virus Het respiratoir syncytieel virus (RSV) is een veroorzaker van luchtweginfectiesvan de mens. Het komt bij de mens met name in het winterseizoen voor.
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma Als je kind 9 jaar oud is, heeft het voor een aantal infectieziekten al bescherming opgebouwd. Vaccinaties tegen hib-ziekten, kinkhoest en
Nadere informatieZwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP
Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) Nieuwe Influenza A, ook wel Mexicaanse griep genoemd, geeft
Nadere informatieInfliximab (Remicade )
Infliximab (Remicade ) Maatschap reumatologie Kennemerland INFLIXIMAB (REMICADE ) U heeft in overleg met uw arts besloten Infliximab te gaan gebruiken. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel.
Nadere informatie1. Rijksvaccinatieprogramma
1. Rijksvaccinatieprogramma + Het Rijksvaccinatieprogramma door de jaren heen A"eelding 1: Rijksvaccina3eprogramma door de jaren heen en haar effecten + Vaccinaties per leeftijd A"eelding 2: Rijksvaccina3eprogramma
Nadere informatieAfdeling Reumatologie en Klinische Immunologie, locatie AZU. Langwerkende antireumatische middelen: anakinra (Kineret )
Afdeling Reumatologie en Klinische Immunologie, locatie AZU Langwerkende antireumatische middelen: anakinra (Kineret ) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten het geneesmiddel anakinra te gaan
Nadere informatieVragen en antwoorden over het besluit van de minister van VWS van 28 april 2004 over een combinatievaccin met een acellulaire kinkhoestcomponent
Vragen en antwoorden over het besluit van de minister van VWS van 28 april 2004 over een combinatievaccin met een acellulaire kinkhoestcomponent Algemeen 1. Waarom besluit de minister om het DKTP-Hib-vaccin
Nadere informatieBescherm uw kind. Informatie voor ouders tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind Informatie voor ouders tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Waar gaat deze folder over? De overheid heeft het Rijksvaccinatieprogramma gemaakt voor alle kinderen in Nederland.
Nadere informatieLees deze bijsluiter op een rustig moment aandachtig door, ook als dit geneesmiddel al eerder aan u werd toegediend. De tekst kan gewijzigd zijn.
I B2.4. Ontwerp van de bijsluiter voor TetaQuin Informatie voor de patiënt Lees deze bijsluiter op een rustig moment aandachtig door, ook als dit gesmiddel al eerder aan u werd toegediend. De tekst kan
Nadere informatieHepatitis B Inleiding Hepatitis A Preventie hepatitis B Preventie hepatitis A
Naast deze infokaart over hepatitis zijn er ook infokaarten beschikbaar over: infectieziekten algemeen, tuberculose, seksueel overdraagbare aandoeningen, jeugd en onveilig vrijen en jeugd en vaccinatie.
Nadere informatieVaccinatie tegen tetanus
Vaccinatie tegen tetanus U heeft ons ziekenhuis bezocht in verband met een verwonding. Er is beoordeeld of u voldoende beschermd bent tegen tetanus of dat u door middel van injecties opnieuw moet worden
Nadere informatieAdalumimab. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
Adalumimab Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Uw maag-, darm- en leverarts heeft u adalumimab (merknaam Humira ) voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.
Nadere informatieEr blijft gezondheidswinst liggen doordat vaccins onvoldoende benut worden
Samenvatting Er blijft gezondheidswinst liggen doordat vaccins onvoldoende benut worden Nieuwe biotechnologische methoden, met name DNA-technieken, hebben de vaccinontwikkeling verbeterd en versneld. Met
Nadere informatieDe meest voorkomende bijverschijnselen zijn: Bijverschijnselen die weinig voorkomen: Bijverschijnselen die zelden voorkomen:
Methotrexaat Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft u verteld dat u in aanmerking komt voor een onderhoudsbehandeling met Methotrexaat in verband met een chronische ontstekingsziekte van de darmen (ziekte
Nadere informatie2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING. Actief bestanddeel: Gezuiverd capsulair Vi polyoside van Salmonella typhi (stam Ty2): 25 microgram
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL TYPHIM Vi, 25 microgram/dosis, oplossing voor injectie Polyoside buiktyfusvaccin 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Eén dosis
Nadere informatieAdalimumab (Humira )
Adalimumab (Humira ) Maatschap reumatologie Kennemerland ADALIMUMAB (HUMIRA ) U heeft in overleg met uw arts besloten Adalimumab te gaan gebruiken. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel.
Nadere informatieInformatie voor ouders over inenten tegen Rotavirus
Informatie voor ouders over inenten tegen Rotavirus De Gezondheidsraad adviseert om kwetsbare kinderen te vaccineren tegen de gevolgen van een darminfectie met het rotavirus. Het vaccin zit nog niet in
Nadere informatieRituximab (Mabthera )
Rituximab (Mabthera ) Maatschap reumatologie Kennemerland RITUXIMAB (MABTHERA ) Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel Rituximab te behandelen. Deze folder geeft informatie over dit
Nadere informatieLiefs Jill. hip, hot & handig nieuws. Prikgids prikken - inentingen - vaccins
Liefs Jill hip, hot & handig nieuws Prikgids prikken - inentingen - vaccins DKTP - Hib - Pneumokokken In de Liefs Jill Prikgids lees je alles over de inentingen die jouw kind tot en met 4 jaar krijgt.
Nadere informatieSecukinumab Cosentyx. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Secukinumab Cosentyx Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: secukinumab. Hoe werkt secukinumab? Bij patiënten
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS Difterie- Tetanus-, Poliomyelitisvaccin, suspensie voor injectie 1ml en 10 ml Difterie (geadsorbeerd), Tetanus (geadsorbeerd), geïnactiveerd Poliomyelitis vaccin
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Poliomyelitisvaccin, suspensie voor injectie Poliomyelitisvaccin multidose, suspensie voor injectie
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Poliomyelitisvaccin, suspensie voor injectie Poliomyelitisvaccin multidose, suspensie voor injectie Inactivated poliomyelitis virus type 1, 2 en 3 Lees goed
Nadere informatieAnakinra Kineret. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Anakinra Kineret Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: anakinra. Hoe werkt anakinra? Bij patiënten met een
Nadere informatieAdalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar
Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar 2 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira).
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Act-HIB 10 microgram/0,5 ml poeder en oplosmiddel voor oplossing voor injectie (Geconjugeerd) Haemophilus influenzae type b vaccin Lees goed de hele bijsluiter
Nadere informatiePRAKTISCH VACCINATIE VAN DE HOND
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH VACCINATIE VAN DE HOND over houden van huisdieren Vaccinatie is een belangrijke en effectieve manier om besmettelijke
Nadere informatieVeelgestelde vragen over mazelen
Veelgestelde vragen over mazelen Inhoud Wat is er aan de hand? Over de ziekte mazelen Vragen voor ouders met kinderen Vragen voor volwassenen Vragen voor werknemers in gezondheidszorg Vaccin tegen mazelen
Nadere informatieBijwerkingen onderzoek binnen het RVP: van melding tot aanpassing. Jeanet Kemmeren Epidemiologie en Surveillance
Bijwerkingen onderzoek binnen het RVP: van melding tot aanpassing Jeanet Kemmeren Epidemiologie en Surveillance Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk
Nadere informatieLAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN
LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN 10 vragen over griepvaccinatie GRIEPVACCINATIE.BE AGENTSCHAP ZORG & GEZONDHEID 1. Waarom vaccinatie tegen griep? Vaccinatie is de enige manier om je tegen griep en
Nadere informatieAbatacept Orencia. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Abatacept Orencia Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: abatacept. Hoe werkt abatacept? Bij patiënten met
Nadere informatieAdalimumab Humira. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Adalimumab Humira Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: adalimumab. Hoe werkt adalimumab? Bij patiënten
Nadere informatieTocilizumab RoActemra
Tocilizumab RoActemra Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: tocilizumab. Hoe werkt tocilizumab? Bij patiënten
Nadere informatieTetanusvaccinatie. Afdeling Spoedeisende Hulp Locatie Veldhoven
Tetanusvaccinatie Afdeling Spoedeisende Hulp Locatie Veldhoven Wat is tetanus? Tetanus is een ernstige, acute infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tetanus komt wereldwijd voor. De bron
Nadere informatieEtanercept. Enbrel, Benepali
Etanercept Enbrel, Benepali Inhoud Hoe werkt etanercept? 3 Voor welke aandoeningen wordt etanercept gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
Nadere informatieGolimumab (Simponi ) Bij colitis ulcerosa. Informatiefolder. NNIC folder Golimumab uitgave november 2014
Golimumab (Simponi ) Bij colitis ulcerosa Informatiefolder NNIC folder Golimumab uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL artsen binnen respectievelijk
Nadere informatieNederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden
Nederlandse samenvatting 161 1 2 3 Samenvatting Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Nederlandse samenvatting 163 Wereldwijd is het percentage kinderen dat te vroeg geboren
Nadere informatieEtanercept Enbrel, Benepali
Etanercept Enbrel, Benepali Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: etanercept. Hoe werkt etanercept? Bij
Nadere informatieUstekinumab Stelara. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Ustekinumab Stelara Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: ustekinumab. Hoe werkt ustekinumab? Bij patiënten
Nadere informatieBescherm uw kind. Laat uw kind inenten tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind Laat uw kind inenten tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Laat uw kind inenten De overheid heeft het Rijksvaccinatieprogramma gemaakt voor alle kinderen in Nederland. Met het
Nadere informatieRituximab (Mab Thera ) bij reumatische aandoeningen
Rituximab (Mab Thera ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel rituximab te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.
Nadere informatieHet vaccin waarmee de meisjes worden geïnjecteerd, beschermt onder andere tegen HPV18.
Examentrainer Vragen HPV-vaccinatie Baarmoederhalskanker is een vorm van kanker die relatief vaak voorkomt bij vrouwen. De ziekte kan zijn veroorzaakt door een infectie met het humaan papillomavirus (HPV).
Nadere informatieBehandeling met tocilizumab (RoActemra )
Behandeling met tocilizumab (RoActemra ) In overleg met uw reumatoloog krijgt u het medicijn tocilizumab voor de behandeling van uw reumatische aandoening. De merknaam van dit middel is RoActemra. Het
Nadere informatiePRAKTISCH VACCINATIE VAN DE HOND
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH VACCINATIE VAN DE HOND over houden van huisdieren Vaccinatie is een belangrijke en effectieve manier om ziekten
Nadere informatieZieke kinderen en de kinderopvang
Zieke kinderen en de kinderopvang Oktober 2012 Inleiding Het kan voorkomen dat uw kind ziek is en daardoor niet naar de opvang kan komen. Ook kan het gebeuren dat uw kind ziek word op de opvang. Om duidelijkheid
Nadere informatieVaccinaties ; informatie voor ouders
Vaccinaties ; informatie voor ouders In deze folder leest u wat vaccineren is, wanneer uw kind kan worden gevaccineerd en tegen welke kinderziekten. U ziet het vaccinatieprogramma en leest welke bijwerkingen
Nadere informatieRABIËS VIRUSKENNER. Onderzoeksverslag 29 MAART 2017
RABIËS VIRUSKENNER Onderzoeksverslag 29 MAART 2017 CHRISTELIJK LYCEUM DELFT HT3k, Groep 2 Stijn van der Kolk, Thomas Vlug, Nanne Kluivingh en Oscar Wishaupt INHOUD INLEIDING... 2 OPDRACHT 1 ORIËNTATIE
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER, 25 microgram / dosis, oplossing voor injectie Polyoside buiktyfusvaccin Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u of uw kind wordt gevaccineerd want
Nadere informatieInfliximab (Remicade) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Infliximab (Remicade) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Polikliniek Maag-Darm-Leverziekten Uw behandelend arts of IBD-verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Infliximab (Remicade).
Nadere informatieTNF-alpha blokkerende therapie
TNF-alpha blokkerende therapie TNF-ALPHA BLOKKERENDE THERAPIE Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft in overleg met u besloten u te behandelen met TNF-alpha-blokkerende therapie; infliximab (Remicade)
Nadere informatieVaccinatie tegen HPV voor meisjes. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinatie tegen HPV voor meisjes Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen ongeveer
Nadere informatieZorgeenheid Reumatologie en Klinische Immunologie, locatie AZU. Langwerkende antireumatische middelen: TNF-remmers: Adalimumab (Humira )
Zorgeenheid Reumatologie en Klinische Immunologie, locatie AZU Langwerkende antireumatische middelen: TNF-remmers: Adalimumab (Humira ) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten het geneesmiddel
Nadere informatieNieuwsbrief Maart 2014
Nieuwsbrief Maart 2014 Beste Klant, Eerst graag uw aandacht voor het volgende: In Zoetermeer en Ypenburg zijn de afgelopen week, eind februari, verschillende honden ziek geworden door het Canine Distemper
Nadere informatieGEZONDHEIDSINFORMATIE
GEZONDHEIDSINFORMATIE voor risicovolle beroepsgroepen vaccinatie DTP en Hepatitis A/B www.vggm.nl GEZONDHEIDSINFORMATIE VOOR RISICOVOLLE BEROEPSGROEPEN Als medewerker kunt u via uw werk risico lopen op
Nadere informatieUitscheiding en afweer
Uitscheiding en afweer De lever: slokdarm galblaas maag 12-ving. darm dunne darm ligging van de lever Functies van de lever: bloedsuikerspiegel (glucosegehalte in bloed) op peil houden overtollige eiwitten
Nadere informatieInfliximab (Remicade ) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
Infliximab (Remicade ) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Inhoudsopgave 1. Behandeling bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa
Nadere informatieAdalimumab (Humira ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Adalimumab (Humira ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira ). In
Nadere informatieAdalimumab (Humira ) bij reumatische aandoeningen
Adalimumab (Humira ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel adalimumab te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.
Nadere informatieSnel en effectief ingrijpen dankzij ziekte-overstijgend immunologisch onderzoek. Een betere aanpak van chronische ziekten
Snel en effectief ingrijpen dankzij ziekte-overstijgend immunologisch onderzoek Een betere aanpak van chronische ziekten Samenvatting Het probleem Door de vergrijzing van de bevolking groeit het aantal
Nadere informatieNaslagwerk VMBO. bloed en afweer
bloed en afweer Naslagwerk VMBO Bloed en afweer bloed en afweer Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Bloed 1.1 Inleiding 2 1.2 Bestanddelen van bloed 2 1.3 Bloedgroepen 4 Hoofdstuk 2 Bloeddonatie en transfusie 2.1
Nadere informatieMethotrexaat bij reuma Ledertrexate, Emthexate, Metoject
Methotrexaat bij reuma Ledertrexate, Emthexate, Metoject Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: methotrexaat.
Nadere informatieVoor het eerst is er een vaccin dat baarmoederhalskanker kan voorkomen
Samenvatting Voor het eerst is er een vaccin dat baarmoederhalskanker kan voorkomen In Nederland bestaat al decennia een succesvol programma voor bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. Daarmee
Nadere informatieAdalimumab (Humira) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Adalimumab (Humira) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira ). In deze folder krijgt u informatie
Nadere informatieWat zijn infectieziekten
Wat zijn infectieziekten Infectieziekten zijn ziekten die veroorzaakt worden door micro-organismen. Dit zijn hele kleine, levende deeltjes zoals virussen en bacteriën. Ze worden meestal van de ene mens
Nadere informatieBijsluiter: informatie voor de gebruiker. difterie toxoïd, tetanus toxoïd, polio trivalente bulk
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Difterie- Tetanus-, Poliomyelitisvaccin, suspensie voor injectie difterie toxoïd, tetanus toxoïd, polio trivalente bulk Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit
Nadere informatieRemicade. Interne geneeskunde
Remicade Interne geneeskunde Uw behandelend arts of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Infliximab (Remicade ). In deze folder krijgt u informatie over de werking en het gebruik
Nadere informatieInfliximab (Inflectra ) Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
Infliximab (Inflectra ) Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Infliximab (Inflectra
Nadere informatiePatiënteninformatie. Behandeling met Adalimumab (Humira )
Patiënteninformatie Behandeling met Adalimumab (Humira ) Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Werking van Adalimumab (Humira )... 3 Toedieningswijze... 4 Mogelijke bijwerkingen... 5 Vaccinaties... 6 Zwangerschap...
Nadere informatieHPV-vaccinatie voor meisjes van 12 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
HPV-vaccinatie voor meisjes van 12 jaar Rijksvaccinatieprogramma HPV-vaccinatie HPV is de afkorting van humaan papillomavirus. Ongeveer 8 op de 10 vrouwen die seksueel actief zijn, krijgen ooit een HPV-infectie
Nadere informatie1.3.1 SPC, Labelling and Package Leaflet
Page 1 of 6 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER BCG vaccin SSI, 0,75 mg per ml, poeder en oplosmiddel voor suspensie voor injectie Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het
Nadere informatieUstekinumab. Stelara
Ustekinumab Stelara Inhoud Hoe werkt ustekinumab? 3 Voor welke aandoeningen wordt ustekinumab gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4 Zijn
Nadere informatieTetanus. Spoedeisende Hulp. Beter voor elkaar
Tetanus Spoedeisende Hulp Beter voor elkaar Inleiding U heeft van de Spoedeisende hulp (SEH) - verpleegkundige een tetanusinjectie gekregen. In deze folder leest u meer informatie over tetanus. 2 Wat is
Nadere informatie7,2. Werkstuk door een scholier 1567 woorden 21 februari keer beoordeeld. Het actuele vaccinatieprogramma
Werkstuk door een scholier 1567 woorden 21 februari 2003 7,2 37 keer beoordeeld Vak Biologie Het actuele vaccinatieprogramma In 1957 is het Rijksvaccinatieprogramma ingevoerd met als doel de volksgezondheid
Nadere informatieHet Rijksvaccinatie Programma
Het Rijksvaccinatie Programma Hoe ziet het er uit? Wat zijn de problemen? Hoe pakt de Rijksoverheid die aan? Wat zijn de doelstellingen van het huidige programma? Wat is er nodig voor de toekomst? Nicoline
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER AVAXIM, suspensie voor injectie in een voorgevulde spuit Hepatitis A vaccin (geïnactiveerd, geadsorbeerd) Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u
Nadere informatie%HVOXLWYDQMXOLKRXGHQGHUHJHOVPHWEHWUHNNLQJWRWGH UHJLVWUDWLHHQKHWLQGHKDQGHOEUHQJHQYDQLPPXQRORJLVFKH IDUPDFHXWLVFKHSURGXFWHQ
Staatsblad 15-07-1993, 461. %HVOXLWYDQMXOLKRXGHQGHUHJHOVPHWEHWUHNNLQJWRWGH UHJLVWUDWLHHQKHWLQGHKDQGHOEUHQJHQYDQLPPXQRORJLVFKH IDUPDFHXWLVFKHSURGXFWHQ %HVOXLWLPPXQRORJLVFKHIDUPDFHXWLVFKHSURGXFWHQ>9HUVLHJHOGLJ
Nadere informatieWat zijn infectieziekten en hoe te handelen op school.
Wat zijn infectieziekten en hoe te handelen op school. Infectieziekten Infectieziekten zijn ziekten die veroorzaakt worden door micro-organismen. Dit zijn hele kleine, levende deeltjes zoals virussen en
Nadere informatieBeleid zieke kind versie september 2015
Beleid zieke kind versie september 2015 Gezondheid Een goede gezondheid is voor iedereen van onschatbare waarde, maar voor kinderen helemaal. Een kind heeft een goede gezondheid nodig om te groeien en
Nadere informatiePatiënteninformatie. Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa
Patiënteninformatie Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met
Nadere informatieZorgeenheid Reumatologie en Klinische Immunologie, locatie AZU. Langwerkende antireumatische middelen: TNF-blokkers: etanercept (Enbrel )
Zorgeenheid Reumatologie en Klinische Immunologie, locatie AZU Langwerkende antireumatische middelen: TNF-blokkers: etanercept (Enbrel ) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten het geneesmiddel
Nadere informatieBehandeling met Certolizumab pegol (Cimzia )
Behandeling met Certolizumab pegol (Cimzia ) In overleg met uw reumatoloog krijgt u het medicijn certolizumab pegol voor de behandeling van uw reumatische aandoening. De merknaam van dit middel is Cimzia.
Nadere informatieOngevallen en tetanusvaccinatie
SPOEDEISENDE HULP Ongevallen en tetanusvaccinatie BEHANDELING Ongevallen en tetanusvaccinatie U bent op de Spoedeisende Hulp van het St. Antonius Ziekenhuis geweest omdat u een verwonding hebt opgelopen.
Nadere informatieIMMUUN WORDEN EN BLIJVEN
IMMUUN WORDEN EN BLIJVEN I. EEN GEZONDE BABY Julia is een paar weken geleden bevallen van een zoon: Onno. Op het consultatiebureau komt Julia van alles te weten over hoe ze voor Onno moet zorgen, zodat
Nadere informatie