MEDEDELING MAATREGELEN BETREFFENDE HET WELZIJN OP HET WERK VAN UITZENDKRACHTEN

Transcriptie

1 MEDEDELING /01/2011 MAATREGELEN BETREFFENDE HET WELZIJN OP HET WERK VAN UITZENDKRACHTEN Koninklijk besluit van 15 december 2010 tot vaststelling van maatregelen betreffende het welzijn op het werk van uitzendkrachten (Belgisch Staatsblad 28 december 2010). Dit nieuwe koninklijk besluit heft het vorige K.B. van tot vaststelling van maatregelen betreffende de veiligheid en de gezondheid op het werk van uitzendkrachten, op, met uitzondering van drie artikelen (7, 9 en 10 van het oud K.B.) welke (in tegenstelling tot wat in het nieuwe K.B. staat) op een latere datum opgeheven en vervangen worden door de artikelen 14, 15 en 16 van het nieuwe K.B. Het K.B. trad in werking op 1 januari Voor wat betreft de overgangstermijn voor de nieuwe artikelen 14, 15 en 16, bevat het K.B. een fout omdat ook daarover 1 januari 2011 als datum van inwerkingtreding is vastgelegd, maar dit is in de praktijk onmogelijk. Het betreft de oprichting van de centrale gegevensbank (met het doel de opvolging van het gezondheidstoezicht toe te laten, nutteloze herhalingen van gezondheidsbeoordelingen te vermijden en de uitwisseling van gegevens te vergemakkelijken) en de organisatie van de kosten (tussen het uitzendbureau en de externe dienst PBW enerzijds en tussen het uitzendbureau en het Sociaal Fonds voor de uitzendkrachten anderzijds). Men verwacht daarover duidelijkheid tegen 1 januari Deze Mededeling gaat niet in op de oprichting van de centrale gegevensbank, de minimale gegevens die daarin in te geven zijn (bijlage II van het K.B.), de organisatie van de kosten en de regeling van het uitzendbureau met een externe dienst PBW. Toepassingsgebied Van toepassing op de arbeidsbetrekkingen bedoeld in hoofdstuk II - Reglementering van de uitzendarbeid van de wet van betreffende de tijdelijke arbeid, de uitzendarbeid en het ter beschikking stellen van werknemers ten behoeve van gebruikers. Uittreksels uit de Wet van 1987 : - Uitzendkracht : de werknemer die zich door een arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid verbindt om ter beschikking van één of meer gebruikers te worden gesteld. - Arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid : de overeenkomst waarbij een uitzendkracht zich tegenover een uitzendbureau verbindt om, tegen loon, een bij of krachtens hoofdstuk I van deze wet toegelaten tijdelijke arbeid bij een gebruiker te verrichten. - Uitzendbureau : de onderneming waarvan de activiteit erin bestaat uitzendkrachten in dienst te nemen om hen ter beschikking van gebruikers te stellen met het oog op de uitvoering van een bij of krachtens hoofdstuk I van deze wet toegelaten tijdelijke arbeid. Auteur: dhr. G. Van De Maele /Provikmo-M/1904 1/11

2 - Kantoor : de plaatselijke vestiging van een uitzendbureau. Noot: het K.B. maakt een onderscheid tussen het uitzendbureau (de onderneming) en het kantoor (de plaatselijke vestiging van de onderneming) omdat de uitzendbureaus nu (mits bepaalde modaliteiten) de mogelijkheid hebben gekregen om per kantoor een beroep te doen op een (andere) externe dienst PBW. Definitie uit het K.B. van 2010 : - Gebruiker : de persoon bij wie een uitzendkracht arbeid verricht overeenkomstig de bepalingen van de wet van De bepalingen van de koninklijke besluiten genomen in uitvoering van de wet van betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk (Wet Welzijn), zijn eveneens van toepassing (zie o.a. Codex Welzijn op het werk). Verantwoordelijkheden Er zijn verantwoordelijkheden: - vóór de terbeschikkingstelling, - indien gezondheidstoezicht is vereist: werkpostfiche, gezondheidsbeoordeling, - vóór de tewerkstelling bij de gebruiker, - bij de tewerkstelling bij de gebruiker (met inbegrip van de spontane raadpleging van de arbeidsgeneesheer door de uitzendkracht). 1. Vóór de terbeschikkingstelling De gebruiker moet : - de risicoanalyse uitvoeren en op basis daarvan de preventiemaatregelen nemen (bedoeld in art. 8 en 9, K.B. Welzijnsbeleid), - aan het uitzendbureau alle inlichtingen verstrekken betreffende: de vereiste beroepskwalificatie, de specifieke kenmerken van de werkpost. De gegevensuitwisseling tussen gebruiker en uitzendbureau voltrekt zich op de meest aangewezen manier Het uitzendbureau moet : - weigeren zijn uitzendkrachten ter beschikking te stellen van de gebruiker van wie hij kan weten dat deze zijn verplichtingen opgelegd door de Wet Welzijn en door de wet van en hun respectievelijke uitvoeringsbesluiten, ten aanzien van zijn uitzendkrachten niet naleeft (Wet Welzijn, art. 12quater). Het is verboden een uitzendkracht tewerk te stellen aan een werkpost of functie waarvoor: geen werkpostfiche werd opgesteld, en waarover de uitzendkracht niet geïnformeerd werd, wanneer deze werkpostfiche moest worden opgesteld. Auteur: dhr. G. Van De Maele /Provikmo-M/1904 2/11

3 2. Is gezondheidstoezicht vereist? Basis : het uitzendbureau neemt de nodige maatregelen opdat de uitzendkrachten die: een veiligheidsfunctie, een functie met verhoogde waakzaamheid, een activiteit met welbepaald risico, of een activiteit verbonden met voedingswaren uitoefenen, verplicht onder gezondheidstoezicht staan (art. 4 1 K.B. Gezondheidstoezicht). Is gezondheidstoezicht vereist? Neen : ga verder naar punt 3. Ja : punt 2 is van toepassing en ga nadien verder naar punt Werkpostfiche Een werkpostfiche is enkel verplicht indien de uitzendkracht onderworpen is aan gezondheidstoezicht. De minimale inhoud van de werkpostfiche is vastgelegd in bijlage I van het K.B. De vorm van de werkpostfiche is niet vastgelegd, ze is vrij. De werkpostfiche kan eveneens dienen als document dat gebruikt wordt voor het onthaal en de begeleiding van de uitzendkracht (bedoeld in art. 13, tweede lid, 8, K.B. Welzijnsbeleid) De gebruiker moet : - de werkpostfiche opstellen voor elke uitzendkracht die tewerkgesteld wordt op een werkpost of functie waarvoor gezondheidstoezicht verplicht is: opstellen in samenwerking met de preventieadviseur van de interne dienst en de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. De datum van hun advies moet op de werkpostfiche zijn opgenomen, advies vragen van het comité PBW (bij ontstentenis de vakbondsafvaardiging of via de rechtstreekse participatie van de werknemers). De datum van dit advies moet op de werkpostfiche zijn opgenomen, de volgende vermeldingen opnemen op de werkpostfiche (gebaseerd op de risicoanalyse en de te nemen preventiemaatregelen): de unieke identificatie van de werkpostfiche evenals de datum waarop deze is ingevuld (rubriek A), zijn gegevens (rubriek B), de precieze beschrijving van de eigenschappen van de werkpost of de functie (met o.a. de voor jongeren verboden werkzaamheden) (rubriek E), de onmiddellijke toepassing van de maatregelen verbonden aan de moederschapsbescherming (rubriek F), de aanduiding van de verplichting van gezondheidstoezicht (rubriek G), wanneer het gezondheidstoezicht verplicht is, de aanduiding van de aard van de werkpost of activiteit, door in voorkomend geval de aard van het specifieke risico aan te duiden (lijst in rubriek G), de aard van de werkkledij of persoonlijke bschermingsmiddelen die moeten gedragen worden (lijst in rubriek H), in voorkomend geval, de aanduiding van de aard van de vereiste opleiding (rubriek I). Auteur: dhr. G. Van De Maele /Provikmo-M/1904 3/11

4 Noot: - de werkpostfiche moet voortaan een unieke identificatie bevatten. De bedoeling is dat hiernaar wordt verwezen in de uitzendovereenkomst, bij de registratie van de werkpostfiches en bij het onthaal, - in rubriek G (Verplicht gezondheidstoezicht) moet men ook gebruik maken van de codes voor blootstelling aan chemische agentia (stoffen), zoals opgelegd door de FOD WASO. Deze codes komen voor op de website onder tools en goede praktijken, het bestand Model van werkpostfiche (en daarin bijlage 2). - de werkpostfiche ter beschikking houden (op de meest toegankelijke wijze en tijdens duur van tewerkstelling van de uitzendkracht) van: de persoon belast met het onthaal, de preventieadviseur van de interne dienst, de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, de met het toezicht belaste ambtenaar. - de ingevulde werkpostfiche bezorgen aan het uitzendbureau Het uitzendbureau moet : - de ingevulde werkpostfiche ontvangen van de gebruiker, - de werkpostfiche aanvullen met de volgende inlichtingen: de gegevens van het uitzendbureau (rubriek C), de datum van de afgifte van een kopie aan de uitzenkracht (rubriek C), de gegevens van de uitzendkracht (rubriek D). - het naar behoren ingevuld exemplaar bezorgen aan de uitzendkracht, - de werkpostfiche bijhouden tijdens de duur van de tewerkstelling van de uitzendkracht bij een gebruiker, - een kopie van de werkpostfiche voegen bij elk verzoek om gezondheidstoezicht over de werknemers Gezondheidsbeoordeling Het basisprincipe is dat het uitzendbureau verantwoordelijk is voor de organisatie van de gezondheidsbeoordeling. Voor de uitvoering van de gezondheidsbeoordeling moeten de uitzendbureaus een contract afsluiten met de externe dienst PBW (één of meerdere) of met de gebruiker (indien de externe dienst PBW van de gebruiker de onderzoeken uitvoert). Het K.B. geeft (tot ) tevens aan het uitzendbureau de mogelijkheid om voor zijn uitzendkrachten per kantoor aan te sluiten bij een externe dienst PBW Het uitzendbureau moet : - vóór elke tewerkstelling zich vergewissen van de geldigheidsduur van de arbeidsgeschiktheid van de uitzendkracht (via raadpleging centrale gegevensbank), - nagaan of de uitzendkracht arbeidsgeschikt werd verklaard voor de betrokken werkpost of functie. Auteur: dhr. G. Van De Maele /Provikmo-M/1904 4/11

5 Bij vaststelling dat: een gezondheidsbeoordeling nodig is vóór de tewerkstelling, of de geldigheidsduur van de arbeidsgeschiktheid verstreken is: de uitzendkracht: een formulier verzoek om gezondheidstoezicht over de werknemers, en een kopie van de werkpostfiche bezorgen, bestemd voor de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. Het uitzendbureau is verantwoordelijk voor: - de naleving van de reglementaire bepalingen inzake de inentingen, - de naleving van de bepalingen inzake moederschapsbescherming (uitgezonderd art. 42, 1, eerste lid, 1 en 3 en 2 van de Arbeidswet van = verantwoordelijkheid van de gebruiker) De arbeidsgeneesheer die de gezondheidsbeoordeling uitvoert moet : Noot: - bij elke gezondheidsbeoordeling in het bezit zijn van alle nuttige inlichtingen, inzonderheid van de werkpostfiche (verplicht indien onderworpen aan het gezondheidstoezicht), zodat hij een duidelijk overzicht heeft van de risico s waaraan de uitzendkracht wordt blootgesteld, - de verklaring van arbeidsgeschiktheid en de duur ervan vastleggen d.m.v. het formulier voor de gezondheidsbeoordeling, - de werkpostfiche (verplicht indien onderworpen aan het gezondheidstoezicht) toevoegen aan het gezondheidsdossier van de uitzendkracht. De externe dienst PBW van het uitzendbureau kan belast worden met de volgende taken inzake gezondheidsbeoordeling : de voorafgaande gezondheidsbeoordeling, het verstrekken van de vereiste inentingen, naleving van de bepalingen inzake moederschapsbescherming (met uitzondering van de maatregelen die de gebruiker moet nemen krachtens de Arbeidswet van ). De externe dienst PBW van de gebruiker kan belast worden met : de uitvoering van een eventuele spontane raadpleging, de uitvoering van de voorafgaande gezondheidsbeoordeling mits akkoord van het uitzendbureau (maar de eindverantwoordelijkheid berust dan nog steeds bij het uitzendbureau) de naleving van de bepalingen inzake moederschapsbescherming die betrekking hebben op de maatregelen vermeld sub (3) en die voorgesteld worden door de PAAG. 3. Verantwoordelijkheden vóór de tewerkstelling. De gebruiker moet: - de diensten weigeren van het uitzendbureau waarvan hij kan weten dat het zijn verplichtingen opgelegd door de Wet Welzijn en door de wet van en hun respectievelijke uitvoeringsbesluiten ten aanzien van zijn uitzendkrachten niet naleeft (Wet Welzijn, art. 12ter), - voorafgaand aan elk door een uitzendkracht nieuw uitgeoefende activiteit, nagaan of de uitzendkracht die onderworpen is aan gezondheidstoezicht medisch geschikt werd verklaard om de te begeven werkpost of functie te bekleden (nagaan aan de hand van het formulier voor de gezondheidsbeoordeling of een afdruk uit de centrale gegevensbank), Auteur: dhr. G. Van De Maele /Provikmo-M/1904 5/11

6 4. Verantwoordelijkheden bij de tewerkstelling. Het is verboden uitzendkrachten te werk te stellen : - aan afbraakwerken van asbest en verwijdering van asbest, - aan de werkzaamheden bedoeld in het K.B. van houdende reglementering van begassingen, - aan een werkpost of functie waarvoor: geen werkpostfiche werd opgesteld,en waarover de uitzendkracht niet geïnformeerd werd, wanneer deze werkpostfiche moest zijn opgesteld, - aan een andere werkpost of functie indien deze werkpost of deze functie andere risico s inhoudt dan deze die vermeld zijn op de werkpostfiche, en die impliceren dat een werkpostfiche wordt opgesteld. De gebruiker moet: - voorafgaand aan elke door een uitzendkracht nieuw uitgeoefende activiteit: zich vergewissen van de bijzondere beroepskwalificatie van de uitzendkracht, zonder kosten voor de uitzendkracht de werkkledij ter beschikking stellen (K.B. Werkkledij), zonder kosten voor de uitzendkracht de persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking stellen (K.B. gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen). - zich ervan vergewissen dat de betrokken interne of externe dienst: de arbeidsplaatsen bezoeken en de werkpost onderzoeken die de uitzendkracht bezet of zal bezetten met het oog op de opmaak van de werkpostfiche, een eventuele collectieve aanpassing van deze werkpost voorstellen, - ervoor zorgen dat het werk wordt uitgevoerd in de beste omstandigheden, opdat de uitzendkracht hetzelfde niveau van bescherming geniet als de andere werknemers van de onderneming, - zich ervan vergewissen dat de betrokken arbeidsgeneesheer de: gezondheidsbeoordelingen, en in voorkomend geval de spontane raadplegingen, uitvoert. De gebruiker is verantwoordelijk voor het nemen van de maatregelen inzake moederschapsbescherming (in toepassing van art. 42, 1, eerste lid, 1 en 3 en 2 van de Arbeidswet van ). Art Wanneer er met toepassing van artikel 41 een risico is vastgesteld, neemt de werkgever, rekening houdend met het resultaat van de evaluatie één van de volgende maatregelen aangepast aan het geval van de betrokken werkneemster zodat de blootstelling van de werkneemster aan dit risico wordt vermeden : 1 een tijdelijke aanpassing van de arbeidsomstandigheden of van de risicogebonden werktijden van de betrokken werkneemster, 3 indien overplaatsing technisch of objectief niet mogelijk is of om gegronde redenen redelijkerwijs niet kan worden verlangd, wordt de uitvoering van de arbeidsovereenkomst van de betrokken werkneemster geschorst of wordt de persoon wiens rechtspositie eenvoudig door de overheid is geregeld vrijgesteld van arbeid. Auteur: dhr. G. Van De Maele /Provikmo-M/1904 6/11

7 2 - De in 1 bedoelde maatregelen worden voorgesteld door de arbeidsgeneesheer of door een andere geneesheer in de ondernemingen waarin geen beroep op een arbeidsgeneesheer moet worden gedaan.de kosten zijn ten laste van de werkgever. De gebruiker moet: - het onthaal en de begeleiding van de uitzendkracht organiseren, - zodra een uitzendkracht tewerkgesteld is: de preventieadviseur van de interne dienst, en de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer verwittigen en hen betrekken bij de bijzondere maatregelen die voor het onthaal gelden. Volgens het K.B. Welzijnsbeleid : Het principe staat in art. 16bis; de werkgever-gebuiker neemt de gepaste maatregelen voor de organisatie van het onthaal van elke werknemer-uitzendkracht en vertrouwt die organisatie in voorkomend geval toe aan een lid van de hiërarchische lijn (van de gebruiker). De werkgevergebruiker of, in voorkomend geval, een lid van de hiërarchische lijn (van de gebruiker) neemt eveneens de gepaste maatregelen om een ervaren werknemer aan te duiden om de werknemeruitzendkracht te begeleiden. De werkgever-gebruiker kan eventueel zelf die begeleiding op zich nemen. In geval de werkgever-gebruiker zelf instaat voor de organisatie van het onthaal, tekent hijzelf het document (als bedoeld in artikel 13, tweede lid, 8, K.B. Welzijnsbeleid). Het K.B. Uitzendkrachten laat toe dat de werkpostfiche daartoe wordt gebruikt. Volgens het K.B. Uitzendkrachten : De gebruiker of het lid van diens hiërarchische lijn dat voor het onthaal en de begeleiding werd aangeduid: - oefent de taken uit zoals bedoeld in art. 13, tweede lid, 8, van het K.B. Welzijnsbeleid (het onthaal van elke beginnende werknemer organiseren en een ervaren werknemer aanduiden die ermee belast is deze te begeleiden. Het door de werkgever aangeduid lid van de hiërarchische lijn, belast met het verzekeren van het onthaal, tekent onder zijn naam een document waaruit blijkt dat in het kader van zijn taken bedoeld onder 6 en 7 de nodige inlichtingen en instructies werden verstrekt met betrekking tot het welzijn op het werk), - heeft, indien de werkpostfiche is vereist, de beschikking over de werkpostfiche (door de gebruiker beschikbaar gesteld op de meest toegankelijke wijze en tijdens de duur van de tewerkstelling van de uitzendkracht zie punt 2.1), - geeft elke uitzendkracht de relevante informatie over inzonderheid: alle risico s verbonden aan de werkpost, de verplichtingen van de hiërarchische lijn, de opdrachten en de bevoegdheden van de interne dienst, de toegang tot de sociale voorzieningen, de wijze van uitoefening van het recht op de spontane raadpleging, de organisatie van de eerste hulpverlening, de lokalisatie van de gevaarlijke toegangszones en de maatregelen genomen in spoedgevallen en in geval van ernstig en onmiddellijk gevaar, - bezorgt elke uitzendkracht de specifieke veiligheidsinstructies die nodig zijn om de risico s eigen aan de werkpost of activiteit en de risico s verbonden aan de arbeidsplaats te voorkomen, Auteur: dhr. G. Van De Maele /Provikmo-M/1904 7/11

8 - neemt de nodige maatregelen opdat elke uitzendkracht een voldoende en aangepaste opleiding krijgt overeenkomstig art. 21 van het K.B. Welzijnsbeleid ( in verband met het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk die speciaal gericht is op zijn werkpost of functie. Deze vorming wordt inzonderheid gegeven: 1 bij indienstneming; 2 bij een overplaatsing of verandering van functie; 3 bij de invoering van een nieuw arbeidsmiddel of verandering van een arbeidsmiddel; 4 bij de invoering van een nieuwe technologie. Deze vorming wordt: aangepast aan de ontwikkeling van de risico s en aan het ontstaan van nieuwe risico s, en indien nodig, op gezette tijden herhaald). De werkpostfiche of een register dat het identificatienummer van de fiche bevat, kan dienen als document onthaal / begeleiding (dan eveneens rubriek J invullen, met naam en handtekening van de persoon belast met het onthaal en te dateren). Noot: Indien de werkpostfiche wordt gebruikt moet men bijkomend rekening houden met het K.B. Interne dienst PBW zelf, want uit het registratiedocument voor het onthaal / begeleiding moet blijken dat (in het kader van de taken bedoeld in art. 13, 6 en 7 van het K.B. Welzijnsbeleid), de nodige inlichtingen en instructies werden vertrekt met betrekking tot het welzijn op het werk (zie art. 13, 8 van het K.B. Welzijnsbeleid) en nadien moet dit document bijgehouden worden door de interne preventieadviseur (art. 7 1, 6 K.B. Interne dienst PBW). Een mogelijkheid is dat rubriek J van de werkpostfiche aangevuld wordt of dat er een specifiek afzonderlijk document met de bedoelde informatie aan de werkpostfiche wordt toegevoegd. Bijlagen aan het K.B. Bijlage I - Model van werkpostfiche uitzendarbeid bedoeld in artikel 4 van het koninklijk besluit van tot vaststelling van maatregelen betreffende het welzijn op het werk van uitzendkrachten. Preventie en Interim (PI), de Centrale Preventiedienst voor de Sector van de Uitzendarbeid, werkt volop aan een nieuw standaardmodel. Van zodra het uiteindelijk typevoorbeeld beschikbaar is, zal ze massaal naar de uitzendsector worden verspreid. Provikmo heeft eveneens een typevoorbeeld opgesteld, waarbij enkele punten aanvullingen zijn op de minimale inhoud van het model uit bijlage I van het K.B. Noot: In het K.B. is de referentie in rubriek J (realisatie van het onthaal) verkeerd. Er wordt verwezen naar art. 11 2, tweede lid; dit moet art. 12 2, tweede lid zijn. In het voorbeeld van Provikmo is deze referentie correct weergegeven. Bijlage II Minimale gegevens in te geven in de centrale gegevensbank bedoeld in artikel 14 van het koninklijk besluit van tot vaststelling van maatregelen betreffende het welzijn op het werk van uitzendkrachten. Provikmo, 2011 Provikmo geeft u deze informatie op vrijwillige basis. Daarbij streven we er steeds naar om dit op een zeer zorgvuldige manier te doen. Gelet op deze middelenverbintenis, kan op basis van deze informatie nooit de aansprakelijkheid van Provikmo vzw ingeroepen worden. Auteur: dhr. G. Van De Maele /Provikmo-M/1904 8/11

9 Bijlage I - Model van werkpostfiche uitzendarbeid bedoeld in artikel 4 van het koninklijk besluit van tot vaststelling van maatregelen betreffende het welzijn op het werk van uitzendkrachten WERKPOSTFICHE UITZENDARBEID Auteur: dhr. G. Van De Maele /Provikmo-M/1904 9/11

10 Auteur: dhr. G. Van De Maele /Provikmo-M/ /11

11 Bijlage II Minimale gegevens in te geven in de centrale gegevensbank bedoeld in artikel 14 van het koninklijk besluit van tot vaststelling van maatregelen betreffende het welzijn op het werk van uitzendkrachten Auteur: dhr. G. Van De Maele /Provikmo-M/ /11