Monitor voortgang Wmo

Transcriptie

1 Monitor voortgang Wmo Uitkomsten zesde meting, zomer 2015 Amersfoort, 31 augustus 2015 Contactpersoon: Hester van den Bergh Kenmerk: KV/hrbh/iawg/168364/2015 Brancheorganisatie voor de geestelijke gezondheids- en verslavingszorg Piet Mondriaanplein GZ Amersfoort Postbus AV Amersfoort T KVK info@ggznederland.nl IBAN: NL56 INGB BIC: INGBNL2A IBAN: NL08 ABNA BIC: ABNANL2A

2 Inhoud Toelichting 3 Respons 3 Beschermd wonen 3 Algemene- en maatwerkvoorzieningen ` 5 Administratieve lasten, verantwoording en kwaliteit 6 Budgetten en inkoop Aansluiting systemen 9 Transformatie 9 2

3 Toelichting In het kader van de decentralisatie van de AWBZ naar de Wmo voert GGZ Nederland periodiek een monitor uit onder haar leden. In samenwerking met de RIBW-Alliantie en Federatie Opvang is een gemeenschappelijke vragenlijst opgesteld die als basis dient voor de zesde meting van de monitor die GGZ Nederland in de zomer van 2015 onder haar leden heeft uitgezet. In dit verslag worden de uitkomsten van de monitor gepresenteerd. Respons De monitor is uitgezet onder 90 lidinstellingen en is door 60 respondenten ingevuld. 56 van deze respondenten vertegenwoordigt een organisatie die in 2015 een vorm van aanbod levert in de Wmo, de uitkomsten van monitor hebben betrekking op deze 56 respondenten. In Figuur 1 is het Wmo aanbod van de respondenten verder uitgesplitst. Het percentage van de totale omzet dat in 2015 naar verwachting uit de Wmo komt, ligt gemiddeld op 71% bij de respondenten. De deelnemende organisaties bieden gemiddeld in 28 gemeenten een vorm van aanbod in de Wmo % 89% 89% 75% 28% 19% Figuur 1. Aanbod in de Wmo Beschermd wonen De uitkomsten in deze sectie hebben betrekking op respondenten die in 2015 beschermd wonen bieden in de Wmo. De respondenten hebben hun antwoorden gebaseerd op de voor hun belangrijkste centrum gemeente (waarin hun aanbod beschermd wonen in 2015 het grootst is en waar de meeste cliënten wonen). De uitkomsten hebben betrekking op 33 verschillende centrumgemeenten, verspreid over het land. Toegang Het merendeel van de respondenten (92%) heeft een rol bij de toegang tot beschermd wonen. Tweederde geeft aan een adviserende rol te hebben (67%) en een vijfde van de respondenten neemt deel aan het sociale wijkteam dat de toegang verzorgt (22%). Ook geeft een aantal respondenten aan dat zij medewerkers gedetacheerd hebben naar het wijkteam dat de toegang verzorgt (12%). 3

4 Een groot deel van de respondenten ervaart verschillende knelpunten rond de instroom van nieuwe Wmo-cliënten naar beschermd wonen. Met instroom wordt het proces bedoeld van hulpvraag tot en met keukentafelgesprek. De meest genoemde knelpunten zijn dat zorgmijders zich niet melden bij de gemeente (43%), dat nieuwe cliënten niet weten waar zij zich moeten melden met hun ondersteuningsvraag (41%) en dat het wijkteam onvoldoende bekend is met de GGZ doelgroep (39%). Een vijfde van de respondenten (22%) geeft aan de instroom van nieuwe cliënten zonder problemen verloopt. 45% 41% 43% 39% 35% 33% 35% 29% 25% 22% 15% 16% 14% 8% 5% Figuur 2. Knelpunten toegang cliënten beschermd wonen 4

5 Toeleiding Een groot deel van de respondenten geeft aan dat er knelpunten zijn in de toeleiding van nieuwe Wmo-cliënten naar beschermd wonen (69%). Met toeleiding wordt het proces bedoeld nadat het keukentafelgesprek heeft plaatsgevonden. van de respondenten geeft aan dat cliënten naar aanbieders worden geleid met onvoldoende expertise, van de respondenten geeft aan dat crisisopvang en plaatsing niet goed verlopen en 41% van de respondenten geeft aan dat er onvoldoende plek is bij voorzieningen. Uit de monitor komt naar voren dat het aantal wachtenden voor beschermd wonen ten opzichte van 2014 min of meer onveranderd is. Het merendeel van de respondenten geeft aan dat het voorkomt dat zij starten met beschermd wonen op het moment dat de cliënt nog geen beschikking heeft (69%) of op het moment dat de cliënt nog geen zorgtoewijzing heeft (62%). Uitstroom Bijna alle respondenten zien de beschikbaarheid van woonruimtes als een belemmerende factor voor de uitstroom van cliënten uit beschermd wonen. Respondenten geven aan dat er zowel onvoldoende geschikte woningen beschikbaar zijn (76%), als ook onvoldoende betaalbare woningen (84%). Een vijfde van de respondenten heeft om dit probleem op te lossen contigentafspraken gemaakt met de gemeente en corporaties (19%), de helft van de respondenten is nog in gesprek met de gemeente en corporaties om tot een oplossing te komen (52%). Algemene- en maatwerkvoorzieningen (extramurale voorzieningen) De uitkomsten in deze sectie hebben betrekking op respondenten die in 2015 algemene- en maatwerkvoorzieningen bieden in de Wmo. De respondent hebben hun antwoorden gebaseerd op de voor hun belangrijkste gemeente (waarin hun algemene- en maatwerkvoorzieningen in 2015 het grootst is en waar de meeste cliënten wonen). De uitkomsten hebben betrekking op 39 verschillende gemeenten, verspreid over het land. Toegang Het merendeel van de respondenten (87%) heeft een rol bij de toegang tot algemene- en maatwerkvoorzieningen in de Wmo % 41% 35% 22% 8% adviesrol deelname aan sociale wijkteam verrichten indicaties nieuwe cliënten verrichten herindicaties bestaande cliënten geen rol Figuur 3. Rol bij toegang tot algemene- en maatwerkvoorzieningen. 5

6 De meeste respondenten ervaren verschillende knelpunten rond de instroom van nieuwe Wmocliënten tot algemene- en maatwerkvoorzieningen. Met instroom wordt hier het proces bedoeld van hulpvraag tot en met keukentafelgesprek. De meest genoemde knelpunten zijn dat zorgmijders zich niet melden bij de gemeente (63%), nieuwe cliënten niet goed weten waar zich moeten melden met hun ondersteuningsvraag () en dat de gemeente en het wijkteam onvoldoende bekend zijn met de ggz doelgroep (44%). Slechts een klein deel van de respondenten (15%) geeft aan dat de instroom zonder problemen verloopt. Toeleiding De meerderheid van de respondenten geeft aan dat er knelpunten zijn in de toeleiding van nieuwe Wmo-cliënten naar algemene- en maatwerkvoorzieningen. Met toeleiding wordt het proces bedoeld nadat het keukentafelgesprek heeft plaatsgevonden. De meest genoemde knelpunten zijn dat cliënten naar aanbieders met onvoldoende expertise worden geleid (26%) en dat de crisisopvang en plaatsing niet goed verlopen (15%). Een derde van de respondenten geeft aan dat de toeleiding goed verloopt (35%). Uit de monitor komt naar voren dat het aantal wachten voor algemene- en/of maatwerkvoorzieningen ten opzichte van 2014 min of meer onveranderd is. Het merendeel van de respondenten geeft aan dat het voorkomt dat zij starten met een algemeneen/of maatwerk voorziening op het moment dat de cliënt nog geen beschikking heeft (69%) of op het moment dat de cliënt nog geen zorgtoewijzing heeft (65%). Administratieve lasten, verantwoording en kwaliteit De uitkomsten in de verdere monitor hebben betrekking op alle 56 respondenten die in 2015 een vorm van aanbod leveren in de Wmo. De respondenten hebben hun antwoorden gebaseerd op de voor hun belangrijkste gemeente (waarin hun gehele aanbod in 2015 het grootst is en waar de meeste cliënten wonen). De uitkomsten hebben betrekking op 37 verschillende (centrum)gemeenten, verspreid over het land. De meeste respondenten geven aan dat de administratieve lasten zijn toegenomen ten opzichte van de vorige peiling van de monitor in februari 2015 (88%). 7% 5% administratieve lasten zijn afgenomen administratieve lasten zijn toegenomen administratieve lasten zijn gelijk gebleven 88% Figuur 4. Administratieve lasten ten opzichte van februari

7 Elektronische gegevensuitwisseling Iets minder dan de helft van de respondenten geeft aan dat zij met de voor hun belangrijkste gemeente onderling elektronisch gegevens kunnen uitwisselen (42%). In een derde van de gevallen kunnen zowel de gemeente als de respondent niet onderling elektronisch uitwissen (35%). In sommige gevallen kan de respondent wel uitwisselen met de gemeente, maar de gemeente nog niet met de organisatie van de respondent (16%), of kan de gemeente wel elektronisch uitwisselen, maar de organisatie van de respondent nog niet (7%). Gemeenten maken voor wisselde vormen van aanbod gebruik van iwmo-standaarden. 18% van de respondenten geeft aan dat de voor hun belangrijkste gemeente nog helemaal geen gebruik maakt van iwmo-standaarden. Iets meer dan de helft van de respondenten maakt gebruik van Vecozo in de gegevensuitwisseling met de voor hun belangrijkste gemeente (6). De helft van de respondenten heeft declaraties uitbetaald gekregen door de gemeente (al dan niet via gestandaardiseerd berichtenverkeer) (52%). Een derde van de respondenten geeft aan dat dit nog niet het geval is (36%). 72% van deze respondenten geeft aan dat er in dat geval wel afspraken gemaakt zijn over bevoorschotten. Kwaliteit Gemeenten hanteren verschillende methoden om toe te zien op de kwaliteit van de dienstverlening van de respondenten. De meest genoemde methode is periodieke verantwoording in gesprekken met de gemeente (71%) % 6 44% 53% 22% 9% 25% 18% Figuur 5. Wijze van toezicht op kwaliteit van de dienstverlening door de gemeente 7

8 Het is erg variabel waar de gemeente het toezicht op kwaliteit en veiligheid heeft belegd. 27% van de respondenten geeft aan dat dit bij de GGD belegd is, geeft aan dat dit bij een toezichthoudend ambtenaar is belegd. In veel gevallen is het nog niet duidelijk hoe de gemeente dit gaat regelen. Budgetten en inkoop 2016 Bezuinigingen 2015 Bijna alle respondenten hebben in 2015 moeten bezuinigen (91%). Door een afname in het budget voor het uitvoeren van activiteiten in de Wmo, worden aanpassingen doorgevoerd om de kosten te dekken. Figuur 6 maakt inzichtelijk hoeveel procent van de betrokken lidinstellingen om deze reden een bepaalde maatregel neemt. Zo voert 62% van de respondenten vernieuwingen door in het aanbod en geeft 47% van de respondenten aan minder personeel in dienst te hebben % 45% 62% 47% 51% 51% 33% 36% 24% 13% 22% 9% Figuur 6. Aanpassingen organisaties op vermindering budget. De meeste respondenten geven aan geen aanbod afgestoten te hebben (76%). Wanneer dit wel het geval is, betreft dit dagbesteding/groepsbegeleiding, extramurale ambulante begeleiding, of beschermd wonen. In ongeveer de helft van deze gevallen was er een alternatief voor cliënten die gebruik maakten van deze voorziening (57%), in een aantal gevallen was er geen alternatief (14%) en een deel van de respondenten geeft aan hier geen zicht op te hebben (29%). Inkoop 2016 De meeste respondenten voeren met de voor hun belangrijkste centrumgemeente gesprekken over de inkoop van beschermd wonen voor 2016 (79%), een klein deel van de respondenten geeft aan dat 8

9 dit niet het geval is (12%). Dit komt overeen met het de inkoop van algemene- en maatwerkvoorzieningen, hier geeft 78% procent van de respondenten aan hierover al gesprekken te voeren met de voor hun belangrijkste gemeente, 15% procent van de respondenten geeft aan dat dit nog niet het geval is (15%). Aansluiting systemen De helft van de respondenten geeft aan dat zij reeds afspraken hebben gemaakt met partners in de ggz-keten over het op- en afschalen van zorg voor hun cliënten (53%). Uit de monitor komt naar voren dat de respondenten initiatieven ervaren van financiers om cliënten naar een ander financieel kader over te hevelen. Dit kan zowel zijn van Wmo naar Zvw (22%), als ook van Zvw naar Wmo (27%). Ook worden initiatieven ervaren om over te hevelen van de Wmo naar Wlz (25%) als ook van Wlz naar Wmo (38%). Een derde van de respondenten geeft aan dat zij geen initiatieven van financiers ervaren om cliënten over te hevelen naar een ander financieel kader (29%). Transformatie Een groot deel van de respondenten werkt met de gemeente aan de vernieuwing (transformatie) van het aan bod in de Wmo. Bijna alle respondenten geven aan dat innovatie onderwerp van gesprek is in het overleg van gemeente en aanbieders (87%) % % 51% 7% De gemeente is hier (nog) niet mee bezig 2% Onze organisatie is hier (nog) niet mee bezig Innovatie is onderwerp van gesprek met gemeente en aanbieders We ontwikkelen opde gemeente heeft eigen initiatief een innovatie als plan van aanpak contracteis voor innovatie dat opgenomen we aan de gemeente voorleggen 2% Het is nog niet bekend hoe de gemeente dit wil oppakken Figuur 7. Vormgeven transformatie Het merendeel van de aanbieders geeft aan dat zij met de gemeente hebben afgesproken om een bepaald percentage van het budget voor 2015 aan social return on investment (SROI) te besteden (6). Dit gaat in de meeste gevallen om 1-5% van het budget (45%), of om 6- van het budget (13%). De meeste respondenten verwachten aan de gemaakte afspraken te kunnen voldoen (78%). 9