Jeugdgezondheidszorg, een volwaardige partner op de eerste lijn

Transcriptie

1 Jeugdgezondheidszorg, een volwaardige partner op de eerste lijn Leuvense Dagen Kindergeneeskunde - 17 mei 2018 Katelijne Van Hoeck & Cécile Guérin

2 Even voorstellen de Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg Vzw-ledenvereniging Partnerorganisatie van de Vlaamse Overheid o Beheersovereenkomst o Preventieve gezondheidszorg voor kinderen en jongeren van schoolgaande leeftijd o Richtlijnontwikkeling voor de preventieve contacten Centra voor Leerlingenbegeleiding

3 Wat is jeugdgezondheidszorg richt zich op het bewaken, beschermen en bevorderen van de gezondheid, groei en ontwikkeling van kinderen en jongeren o op het lichamelijke, cognitieve en sociaal-emotionele vlak. met als doel kinderen en jongeren te laten opgroeien tot volwassenen die betekenis geven aan hun leven en een rol opnemen in de samenleving. niet alleen aandacht voor het individuele kind maar ook voor de interactie met de context (maatschappij, buurt, school, gezin, vrije tijdsmilieu). Preventie & Zorg

4 Fundament voor een goede benadering WHAT HOW WHY

5 Waarom doen we wat we doen? = de missie van de JGZ omdat we geloven in de veerkracht van kinderen en jongeren en hun context om op te groeien tot volwassenen die een rol opnemen in de maatschappij en de fysieke, sociale en emotionele uitdagingen van het leven aangaan, WHY omdat we geloven dat de JGZ hierin kan bijdragen tot het gezond en veilig opgroeien en ontwikkelen van kinderen en jongeren

6 Hoe doen we dat dan? = de visie op de JGZ 1. Door er te zijn voor alle kinderen en hun ouders 2. Door vertrouwd en laagdrempelig te zijn 3. Door preventief te werken en aan te sluiten bij de leefwereld 4. Door de kracht van kinderen, jongeren en hun ouders te versterken 5. Door expert te zijn in de normale en afwijkende groei en ontwikkeling en de invloed van de context hierop 6. Door een biopsychosociale benadering op relevante momenten in het leven 7. Door te verbinden 8. Door gezondheidsongelijkheid tegen te gaan 9. Door te werken volgens beschikbare evidentie HOW

7 Hoe doen we dat dan? = de visie op verstandig organiseren Differentieert het aanbod in functie van de noden: Progressief universalisme Subsidiariteitsprincipe HOW

8 Progressief universalisme INDIVIDUEEL & INTENSIEF Niet universeel Geheel op maat van het individu Diagnostiek en begeleiding BIJKOMEND AANBOD Niet universeel, deelgroepen die meer nodig hebben, krijgen meer Gegarandeerd Regelmaat (niet noodzakelijk), inhoud op maat van deelgroepen Geen of slechts gedeeltelijke periodiciteit BASISAANBOD Universeel Gegarandeerd Uniform: regelmaat & inhoud & doelstelling Laagdrempelig: actief outreachend

9 Subsidiariteit Het subsidiariteitsprincipe betekent dat het aanbod, de zorg, en de besluitvorming gebeurt door de professional waarvan de competenties het dichtste aanleunen bij dewelke vereist zijn voor het verlenen van kwaliteitsvolle zorg. Vb. De vermaatschappelijking van de zorg. Wat mensen zelf, met steun van hun netwerk kunnen opnemen, wordt niet door een professional gedaan. Subsidiariteit voor alle partners in de leerlingenbegeleiding wordt getekend door het zorgcontinuüm: de school, PBD (pedagogische begeleidingsdiensten), CLB Subsidiariteit geldt in een multidisciplinair team, zo ook voor de artsen en verpleegkundigen in het CLB. Hun specifieke competenties moeten onafhankelijk en in verantwoordelijkheid worden ingezet.

10 Wie zijn deelgroepen? Voor welke problemen kan de JGZ worden aangesproken? Welk bijkomend aanbod hebben ze nodig? Wat moet in een uniform aanbod voor alle leerlingen zitten? Opleiden van de professional Uitvoeren van de opdracht Wat moet in een uniform aanbod voor alle leerlingen zitten? *De opdracht die overheid toewijst: regelgeving *Wetenschap-criteria WHO *Maatschappelijke noden *Kosten/baten Welke competenties heeft de professional hiervoor nodig? Vastleggen van inhoud + methodiek van aanbod

11 Wat doen we dan eigenlijk? = strategische en operationele doelen Opdrachten & taken van de JGZ What Decreet LLB & BVR Decreet preventieve gezondheidszorg JGZ in CLB Profiel van de jeugdverpleegkundige Profiel van de jeugdarts

12 en wie doet dit dan?

13 JGZ, partner op de eerste lijn Hoezo?

14 Richtlijnen Wetenschappelijke literatuur Expertadvies WG CLB Overleg Expertadvies WG CLB Overleg Wetenschappelijke literatuur Piloot haalbaarheid validering Adviesgroep stakeholders Groei (gestalte, gewicht) Visusscreening Gehoorscreening Mondgezondheid Vaccinaties Profylaxie bij infectieziekten Consensus: finale richtlijn

15 Heldere doelstellingen transparant beleid Groei: monitoring van het groeiproces indicator van gezondheid o Tijdige detectie van problematisch te kleine of te grote gestalte o Detectie van een problematisch vroege of te late puberteit Visus: tijdige detectie van amblyopie en amblyogene factoren Gehoor: tijdige detectie van neurosensorieel gehoorverlies o Bij kleuters: congenitaal-progressief, new-onset o Bij tieners-adolescenten: lawaai geïnduceerd Vaccinatie en profylactische maatregelen bij uitbreken van IZ o Uniforme aanpak o Coverage > 95%

16 Het opstellen van een screeningsprogramma Doelstelling van het programma Concreet streefdoel Keuze van de screeningsinstrumenten - Testeigenschappen - Complementariteit Keuze van de verwijscriteria Beslisboom

17 Principes van screening & monitoring in preventie/public health Bij het ontwikkelen van een screeningsinstrument aandacht voor: o Een gevoelige test: het probleem mag niet worden gemist o Een specifieke test: wie geen probleem heeft, wordt niet als problematisch gedetecteerd In public health context zijn vals negatieven (B) te betreuren vals positieven (C) onvermijdelijk

18 Uniforme verwijscriteria - werkkaarten

19 Een voorbeeld: gehoorscreening Vroegdetectie van (congenital or verworven) SNHL Vroegdetectie van verworven (noise-induced) SNHL Neonataal 1 ste Kleuters 1 ste leerjaar 5e leerjaar 3e secundair 2-6 w. 3-4 j. 5-6 yrs yrs yrs. SYSTEMATISCHE SCREENING AUTOMATISCHE ABR / ASSR SELECTIEVE SCREENING OBV RISICO-ANALYSE SYSTEMATISCHE SCREENING VERKORTE AUDIOMETRIE PROTOCOL 1 4 KHZ SYSTEMATISCHE SCREENING SPRAAK-IN-RUIS TEST (SPIN)

20 De preventieketen voor tijdige detectie NSGV (neurosensorieel gehoorverlies) Diagnostische referentiecentra - Erkennings- en kwaliteitscriteria - Minimale audiologische diagnostiek binnen 10 dagen - Uitgebreid audiologische en etiologische MD diagnostiek - Begeleiding (revalidatiecentrum) en follow up naar K&G DE NKO-ARTS DE HUISARTS DE KINDERARTS

21 Verkort audiometrieprotocol: sensitiviteit & specificiteit Resultaten van validatiestudies (1)(2) o Verkorte audiometrieprotocol op 1000 en 4000 Hz - Drempel 30dB o N=232 leerlingen Gemiddelde leeftijd = 4j10m [SD: 4m] o De keuze van de Gouden Standaard is bepalend voor de berekening van sensitiviteit en specificiteit! Pass versus Fail/Onbetrouwbaar Gouden Standaard Audiometrie op 1000 en 4000Hz Gouden Standaard Audiologisch onderzoek: - Audiometrie ( Hz) - Otoscopie -Tympanometrie - Klinische bevindingen Sensitiviteit 93% 86% Specificiteit 76% 76% (1) Desmidt H (2009). Een nieuwe aanbeveling voor audiometrisch onderzoek in de 2e kleuterklas. Een haalbaarheidsonderzoek. KU Leuven : Verhandeling voorgedragen tot het behalen van de graad van ManaMa in de Jeugdgezondheidszorg. (2) Guérin C, Van Hoeck K (2012). Onderzoek naar de waarde van de toepassing van een gestandaardiseerde screeningsprocedure in het CLB bij de opsporing van gehoorafwijkingen bij jonge kinderen. Vergelijking van diverse protocollen. VWVJ, voortgangsrapport 2012, bijlage 8.

22 (on)zin van preventieve interventies jef A jan F X Y DE POSITIEF GESCREENDE KINDEREN VERDIENEN NAZORG! SCREENING = EERSTE FILTER Z C adil B Geen nazorg bij behandelende arts of specialist: - De groep van correct positief gescreenden ontlopen goede zorg NAZORG = TWEEDE FILTER Z B A Correcte nazorg bij behandelen arts of specialist: - De groep van correct positief gescreenden krijgen goede zorg - De groep van vals positieven moeten als gezond worden bevestigd en gerustgesteld

23 De preventieketen afwerken Wat wordt er van de NKO-arts verwacht? Controle gehooronderzoek: bevestiging van gehoordaling? Oorzaak? Perceptief vs conductief GV? Congenitaal vs verworven GV? Instelling van behandeling / advies Feedback naar CLB Verdere follow-up van de leerling Wat wordt er van de huisarts verwacht? Anamnese, otoscopie Behandeling van conductief GV (cerumen, OAE, OME ) Toeleiding naar NKO-arts voor controle gehooronderzoek Het gehoorprobleem wordt bevestigd o Behandeling en controle volgen Het gehoorprobleem wordt niet bevestigd o Ouders worden gerustgesteld o Ouders krijgen uitleg over voorkomen van vals-positieve resultaten als (normaal) aspect van populatiegerichte screeningsprogramma s

24 Het opstellen van een screeningsprogramma Doelstelling van het programma Concreet streefdoel Studies Keuze van de screeningsinstrumenten - Testeigenschappen - Complementariteit Registratie Keuze van de verwijscriteria Beslisboom Vervolgtraject Feedback

25 Hoe vind ik het CLB verbonden aan de school van mijn patiënt? Op deze pagina vind je meer informatie over de CLB-werking. Ben je op zoek naar een CLB, scroll dan naar onder op deze pagina: of klik door op hoe vind ik het CLB van mijn kind?

26 Ken je de school dan ga je via vind je school en de website van de school waar doorgaans ook het begeleidend CLB op is te vinden. Via telefonische contact met de school kan naar het begeleidend CLB worden gevraagd Via de lijst van de CLB s kan je de website van een CLB raadplegen waar doorgaans ook de lijst van scholen onder begeleiding te raadplegen is.

27 Vragen? onze website: