SAMEN TOT AAN DE MEET. Antwerpen, 15 februari 2012

Transcriptie

1 SAMEN TOT AAN DE MEET Antwerpen, 15 februari 2012

2 Inhoud - Enkele cijfers en vaststellingen. - Opvattingen over zittenblijven. - Zittenblijven : Wie? Waar? Wanneer? - Is zittenblijven een effectieve praktijk? Onderzoeksresultaten - Alternatieven uit onderzoek.

3 Basis: 28.2 % (09-10) L070 L000 L090 L011 L111 L022 schoolse vertraging in het gewoon lager onderwijs Stedelijk gemiddelde: 28,2% Secundair: 51 % (09-10) L070 L000 L090 L011 L111 L022 schoolse vertraging in het secundair onderwijs Stedelijk gemiddelde: 51% M0MA L17- L100 L122 M0MA L17- L100 L122 12MQ BERENDRECHT_ZANDVLIET 12MQ BERENDRECHT_ZANDVLIET K271 K271 K2MN K2MN K214 K272 P590 K214 K272 P590 District Buurt buurten ingekleurd volgens het aandeel leerlingen in het gewoon lager onderwijs met schoolse vertraging <=15% >15% en <=25% >25% en <=30% >30% en <=40% >40% buurten met minder dan 20 leerlingen worden niet ingekleurd M0PA ANTWERPEN HOBOKEN K172 K175 K1MN K173 K174 K171 WILRIJK EKEREN MERKSEM Q14- V23- U60- U5PA L18- Q03- Q001 Q17- Q021 J873 Q052 J820 Q072 R19- B73- R172 J072J85- R180 B791 H84- Q49- R101 H8MJ B721 B742 J072 H83- R110 J84- J83- H4MJ R21- R13- H43- R12- R20- A15- B752 H41- H44- C491 A081A01- H40- B824 B701 R03- R04- A13- C45- R05- C41- R22- S2MJ R23- A00- C21- C42- R02- A11- C44- R01- C22- R24- A03- C23-C43- S31- A02- S20- B813 B71- A10- C20- R00- A081 S04- S28- R28- A14- C28- S30- A22-A21- S05- R099 A04- A12- C31-C25- S03- A05- C24- S00- S11- C29- S01- R39- B782 E122 E15- S02- S10- R35- E19- E131 E14- D33- D30- R30- E551 D34- D38- S12- R34- R31- R44- G552 D32- D31- E50- D35- T39- S13- G53- E5MJ D41- T30- R33- R32- E53- S41- D42- S19- R42- R401 R43- E521 G51- T20- G59- T05- G522 T01- T04- T00- T22- S42- F6MJ F6NJ F223 G54- T02- T09- V391 T03- T21- F11- T24- T23- F21- F12- F60- F64- T14- T25- V391 V322 T13- V11- T180 V12- F62- F61- G72- G780 T10- U22- T19- T111 V14- F65- G73- T412 V04- V10- U21- T12- V373 V05- T42- G74- V312 V01- V13- U20- U10- U11- G75- U30- V03- V00- V19- U33- V301 U31- V02- V21- V20- U03- U00- U01- U32- V29- V07- U09- V099 V22- U68- U02- U57- U5MA Q39- U69- U47- U40- P590 U41- J94- J923 J901 J912 P500 P02- J932 P589 P00- P01- P09- J881 J81- J80- P392 P03- U43- P04- P12- Q2AA Q222 P291 P100 P111 P05- Q2PA Q233 Q212 Q201 P192 P22- P242 P20- Q12- Q242 Q091 Q241 Q04- Q012 P21- Q13- Q30- Q10- Q11- DEURNE P23- R29- BORGERHOUT BERCHEM District Buurt M0PA buurten ingekleurd volgens het aandeel leerlingen in het gewoon secundair onderwijs met schoolse vertraging <=30% >30% en <=40% >40% en <=50% >50% en <=60% >60% buurten met minder dan 20 leerlingen worden niet ingekleurd ANTWERPEN HOBOKEN K172 K175 K1MN K173 K174 K171 WILRIJK EKEREN MERKSEM Q14- V23- U60- U5PA L18- Q03- Q001 Q17- Q021 J873 Q052 J820 Q072 R19- B73- R172 J072J85- R180 B791 H84- Q49- R101 H8MJ B721 B742 J072 H83- R110 J84- J83- H4MJ R21- R13- H43- R12- R20- A15- B752 H41- H44- C491 A081A01- H40- B824 B701 R03- R04- A13- C45- R05- C41- R22- S2MJ R23- A00- C21- C42- R02- A11- C44- R01- C22- R24- A03- C23-C43- S31- A02- S20- B813 B71- A10- C20- R00- A081 S04- S28- R28- A14- C28- S30- A22- A21- S05- R099 A04-A12- C31-C25- S03- A05- C24- S00- S11- C29- S01- R39- B782 E122 E15- S02- S10- R35- E19- E131E14- D33- D30- R30- E551 D34- D38- S12- R34- R31- R44- G552 D32- D31- E50- D35- T39- S13- G53- E5MJ D41- T30- R33- R32- E53- S41- D42- S19- R42-R401 R43- E521 G51- T20- G59- T05- G522 T01- T04- T00- T22- S42- F6MJ F6NJ F223 G54- T02- T09- V391 T03- T21- F11- T24- T23- F21- F12- F60- F64- T14- T25- V391 V322 T13- V11- T180 V12- F62- F61- G72- G780 T10- U22- T19- T111 V14- F65- G73- T412 V04- V10- U21- T12- V373 V05- T42- G74- V312 V01- V13- U20- U10- U11- G75- U30- V03- V00- V19- U33- V301 U31- V02- V21- V20- U03- U00- U01- U32- V29- V07- U09- V099 V22- U68- U02- U57- U5MA Q39- U69- U47- U40- P590 U41- J94- J923 J901 J912 P500 P02- J932 P589 P00- P01- P09- J881 J81- J80- P392 P03- U43- P04- P12- Q2AA Q222 P291 P100 P111 P05- Q2PA Q233 Q212 Q201 P192 P22- P242 P20- Q12- Q242 Q091 Q241 Q04- Q012 P21- Q13- Q30- Q10- Q11- DEURNE P23- R29- BORGERHOUT BERCHEM Schaal: 1: Bron: Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs - schooljaar Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Schaal: 1: Bron: Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs - schooljaar Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie

4 J apan Korea Norway Slovenia Ic eland Italy United Kingdom Slovak Republic Poland G reece Czech Republic Finland Turk ey Denmark Es tonia Sweden New Zealand Israel Canada Austria Hungary Aus tralia G ermany Chili Spain United States Ireland Switzerland Belgium (G erman) Belgium (Flemis h) Mexico France Portugal Luxembourg Netherlands Belgium (Frenc h) PISA 2009

5 Eerste vaststelling Aantal leerlingen met schoolse vertraging in Vlaanderen is één van de hoogste in de wereld. In grotere steden liggen de cijfers nog hoger. Ook hier zijn er nog grote verschillen per wijk.

6 Opvattingen over zittenblijven - Leerlingen - Ouders - Directeurs - Leerkrachten

7 Enkele stellingen

8 Zittenblijven geeft kinderen extra tijd om kennis en vaardigheden te verwerven die nodig zijn voor het volgende leerjaar.

9 De voorsprong die zittenblijvers hebben ten opzichte van hun nieuwe, jongere klasgenoten is positief voor hun zelfbeeld en zelfvertrouwen. (en dus ook voor hun academische en psychosociale ontwikkeling)

10 Klassen worden homogener door zittenblijven. Hierdoor kunnen leraren op een efficiёntere wijze lesgeven. Dit is positief voor de leerprestaties van zowel de zittenblijvers als de nietzittenblijvers.

11 Het etiket zittenblijver maakt dat leraren de zittenblijver als een zwakke leerling beschouwen en daardoor te lage verwachtingen stellen en te weinig uitdaging bieden.

12 Wie blijft er zitten? Kenmerken zittenblijvers: Relatief jongste leerlingen Mannelijk geslacht Allochtone achtergrond Lager intelligentieniveau Zwakkere sociaal - economische achtergrond Psychosociale problemen

13 Waar blijven de meesten zitten? Kaart (regio s) Grotere steden Grotere klassen Lagere instructiekwaliteit Klein aantal leerkrachten Weinig contact met ouders Inefficiënte tijdsplanning

14 Wanneer blijven de meesten zitten?

15 Als zittenblijven zinvol is dan zijn we zéér goed bezig!

16 Als zittenblijven niet zinvol is dan zitten we met heel groot probleem!

17 Is zittenblijven een effectieve praktijk? Onderzoeksresultaten

18 Literatuuronderzoek : Internationaal en Vlaams onderzoek naar effectiviteit van zittenblijven Centrum voor onderwijseffectiviteit en evaluatie K.U.Leuven Onderzoeksinstituut voor Onderwijseffectiviteit en Evaluatie (HIVA) Onderzoeksvraag: Is zittenblijven een effectieve onderwijspraktijk?

19 2 vergelijkingsstrategieën Leerjaarvergelijkingen = vergelijking van zittenblijvers met hun jongere leerjaargenoten met vergelijkbare kenmerken Leeftijdsvergelijkingen = vergelijking van zittenblijvers met hun leeftijdsgenoten (vroegere klasgenoten) met vergelijkbare kenmerken

20 Wat onderzoek ons vertelt Over de leerprestaties Ze presteren in het bisjaar doorgaans beter dan de nieuwe klasgenoten. Deze voorsprong verkleint, verdwijnt of keert zelfs. Wiskunde: doorstromers scoren op termijn beter Lezen: minder uitgesproken maar overwegend scoren doorstromers beter

21 Is de impact van zittenblijven op de leerprestaties voor iedereen even groot? Nee, het is negatiever voor Relatief oudere leerlingen (jan feb kinderen) Zwakke sociaal- economische thuissituatie Kinderen waarvan ouders weinig belang hechten aan onderwijs Voor jongens Leerlingen zonder gedragsproblemen Kinderen die reeds een jaar schoolse vertraging opliepen

22 Wat onderzoek ons vertelt Over persoonlijke ontwikkeling Algemene zelfbeeld en zelfvertrouwen (psychisch): >< Academisch zelfbeeld: >< Schoolwelbevinden: >< Concentratievermogen: >< Resultaten zijn o.a. afhankelijk van soort vergelijking die men maakt (vgl. met nieuwe of oude klasgenoten)

23 Spijbelgedrag Basis: minder spijbelen Secundair: meer spijbelen Gedragsproblemen Agressief gedrag neemt toe als Sociaal-emotionele problemen: Angsten cfr. bewust zijn van zittenblijversstatus Populariteit : Korte termijn voordeel maar keert om (men speelt liever met niet bisgenootjes) Sociale vaardigheden: geen gevolgen

24 ongekwalificeerde uitstroom Blijven zitten in BaO? 4 keer meer kans op dropout (Lamote) Blijven zitten in SO? 2,5 keer meer kans op dropout (Lamote) Veranderingen van school/onderwijsvorm (Douterlungne et al., 2001): Vooral negatieve invloed op jongeren die maximaal één keer zijn blijven zitten de latere beroepscarrière Zittenblijvers schrijven zich 50% minder vaak in voor een 4 jarige opleiding

25 Leerprestaties van de normaalvorderende leerlingen : Zittenblijven van klasgenoten leidt niet tot hoger onderwijsniveau.

26 CONCLUSIE De praktijk van zittenblijven moet dringend in vraag worden gesteld

27 Tweede conclusie In het Vlaamse onderwijs zien we tijdens het laatste decennium een golf van uiteenlopende onderwijsvernieuwende initiatieven. Opmerkelijk: Het het aantal zittenblijvers daalt niet. (ondanks deze initiatieven)

28 Alternatieven Doel : individuele leerproces verrijken en versnellen

29 Bouwstenen Didactiek Evaluatie Organisatie Leefklimaat

30

31 Didactiek Coöperatief leren Peer tutoring

32 Evaluatie Curriculum gebaseerde evaluatie

33 Organisatie Leerjaaroverstijgende klassen Multileerjaarklassen Looping

34 Leefklimaat Positieve leerkracht- leerlingrelatie Ouderbetrokkenheid Extra-curriculaire activiteiten

35 Additioneel Kleinere klassen Leren met behulp van ICT Extra onderwijskundig personeel Student tutoring

36

37 Vragen?

38 Info : Bedankt voor uw aandacht.