Sacrale neurostimulatie voor incontinentie. Week van de urologie Dr. M. Abasbassi

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Sacrale neurostimulatie voor incontinentie. Week van de urologie Dr. M. Abasbassi"

Transcriptie

1 Sacrale neurostimulatie voor incontinentie Week van de urologie Dr. M. Abasbassi

2

3 SNS voor incontinentie Enkele feiten Diagnostiek Alternatieven Sacrale neurostimulatie Conclusie

4 SNS voor incontinentie Enkele feiten Diagnostiek Alternatieven Sacrale neurostimulatie Conclusie

5 Enkele feiten Definitie FI: onvrijwillig verlies van stoelgang Passieve incontinentie Urge-incontinentie Soiling UI: onvrijwillig verlies van urine

6 Enkele feiten Prevalentie FI Tot 6% van de mensen onder 40 jaar 15% van de oudere bevolking Gecombineerde FI en UI 10% van de vrouwen 6-10% van de mannen In rusthuis hoger

7 Enkele feiten Oorzaken FI N=272 Ideopathisch Iatrogeen Obstetrisch Neurogeen Pelvische ingrepen LARS Ruggenmergletsels Altomare et al, Br J Surg. 2015;102:

8 Enkele feiten Mictie en stoelgangsdagboek Ernst: CCFI of Wexner-score Type Nooi t Zelden <1x/m Soms <1x/wk Vaak >1x/wk Vast Vloeibaar Gas Pads Pampers Altijd 1x/dag Andere levensstijl

9 SNS voor FI Enkele feiten Diagnostiek Alternatieven Sacrale neurostimulatie Wat? Procedure Resultaten Conclusie

10 Diagnostiek - FI Anorectale manometrie Anale endo-echografie RX CCD EMG anale sfincter (optioneel)

11 Diagnostiek Manometrie Basale rustdruk Maximale willekeurige druk Vullingsgevoel endeldarm Eerste sensatie Maximum draaglijk volume.

12 Diagnostiek Anale endo-echografie.

13 Diagnostiek RX colpocystodefaecografie.

14 SNS voor FI Enkele feiten Diagnostiek Alternatieven Sacrale neurostimulatie Conclusie

15 Alternatieven Medicatie Biofeedback Botox Chirurgie

16 SNS voor FI Enkele feiten Diagnostiek Alternatieven Sacrale neurostimulatie Conclusie

17 Sacrale neurostimulatie Geschiedenis Werkingsmechanisme Plaatsing Resultaten

18 Sacrale neurostimulatie Geschiedenis 1982 : Tanagho and Schmidt California first SNS implant in urological patient 1995: Eerste SNS voor faecale incontinentie 2000: Commerciële release SNS-F

19 Sacrale neurostimulatie Werkingsmechanisme S3 Somatisch Vormen n. pudendus Autonome Pelvische zenuwen die Li colon, rectum en IAS Afferente Sensorische vezels van de IAS, EAS en bekkenbodem

20 Sacrale neurostimulatie Werkingsmechanisme GEEN IDEE Verbeteren reservoirfunctie Rectale gevoeligheid Verbeterde werking bekkenbodemspieren Verhogen rusttonus sfincterapparaat Verhogen rectale bloed flow MAAR HET WERKT!

21 Sacrale neurostimulatie Werkingsmechanisme Overactieve blaas Urgence incontinentie Urinaire retentie BLAAS Faecale incontinentie Obstipatie Pelvische pijn Sexuele dysfunctie DARM BEKKENBODEM

22 Sacrale neurostimulatie Procedure Proefstimulatie (PNE)

23 Sacrale neurostimulatie Wexnerscore 0 Pre PNE Post 1m Implant 45m Stimulation

24 Sacrale neurostimulatie Complicaties Pijn implantsite Paresthesieën Infectie Migratie implant Uitputting batterij

25 Sacrale neurostimulatie Resultaten Urge incontinence Study 100 patiënten 47 % droog na 6 maanden 28 % helft reductie Urgency-Frequency Study 64 patiënten Urgency beter bij 83% van de patiënten 34 % helft reductie in aantal micties 14% normale mictie

26 Sacrale neurostimulatie Resultaten OAB : derdelijnsbehandeling bij selectie patiënten Succes = 50% verbetering of normale mictie 272 patiënten UUI 3,1 leaks/d gemiddeld 2 minder UFI 12,6 voids/d gemiddeld 5,4 minder J Urol Jan;199(1): doi: /j.juro Epub 2017 Jul 11. Five-Year Followup Results of a Prospective, Multicenter Study of Patients with Overactive Bladder Treated with Sacral Neuromodulation.

27 Sacrale neurostimulatie Resultaten SUCCES FI = 50% verbetering / UI: geen lekkage BJS. 100, , 2013 Systematic review of the clinical effectiveness of neuromodulation in the treatment of faecal incontinence. Thin et al

28 Sacrale neurostimulatie Lange termijn BJS. 100, , 2013 Systematic review of the clinical effectiveness of neuromodulation in the treatment of faecal incontinence. Thin et al

29 Conclusie Onderschatte problematiek Multidisciplinaire aanpak Conservatieve therapie Sacrale neurostimulatie Voordeel testfase 80% helft winst 40% continent! Lange termijn

30 Vragen?

31

Sacrale Neurostimulatie voor Fecale Incontinentie.. Dr. Henk Thieren Dr.Jean-Marc Gillardin Abdominale Heelkunde AZ Sint-Lucas Brugge Overzicht : Definities + Scores. Cijfers bekkenbodempathologie. Geschiedenis

Nadere informatie

Darmfunctiestoornissen na low anterior resectie behandeling en preventie

Darmfunctiestoornissen na low anterior resectie behandeling en preventie Darmfunctiestoornissen na low anterior resectie behandeling en preventie Isala Dr. H.L. van Westreenen gastro-intestinaal chirurg ~9:00 uur ~16:00 uur Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 2

Nadere informatie

Chirurgische technieken voor fecale incontinentie

Chirurgische technieken voor fecale incontinentie Chirurgische technieken voor fecale incontinentie Dr. S. Van den Broeck Dienst Abdominale-, Kinder- en Reconstructieve Heelkunde UZ Antwerpen Chirurgische technieken Anterieur Sfincterherstel Sacral Nerve

Nadere informatie

OAB, urodynamica en behandelingsmogelijkheden. De blaas de baas. Pieter M. Groenendijk Uroloog MC Haaglanden, Den Haag/Leidschendam

OAB, urodynamica en behandelingsmogelijkheden. De blaas de baas. Pieter M. Groenendijk Uroloog MC Haaglanden, Den Haag/Leidschendam OAB, urodynamica en behandelingsmogelijkheden De blaas de baas Pieter M. Groenendijk Uroloog MC Haaglanden, Den Haag/Leidschendam Iets over mijzelf Uroloog in het MCH sinds 2011, hiervoor 8 jaar in RdGG

Nadere informatie

Fecale urge incontinentie

Fecale urge incontinentie Fecale urge incontinentie Minisymposium 30 maart 2019 Prof. Dr. H. De Schepper Coördinator Klein Bekken Kliniek UZA Afdeling Gastro-enterologie en Hepatologie Casus Man, 34 jaar VG banaal, wel altijd gevoelige

Nadere informatie

Obstipatie bij kinderen. Dr. Ilse Hoffman Kindergastro-enterologie U.Z. Gasthuisberg, Leuven

Obstipatie bij kinderen. Dr. Ilse Hoffman Kindergastro-enterologie U.Z. Gasthuisberg, Leuven Obstipatie bij kinderen Dr. Ilse Hoffman Kindergastro-enterologie U.Z. Gasthuisberg, Leuven Normaal stoelgangspatroon postnataal: 99% defaecatie binnen 48 uren borstvoeding volwassenen: 3x/dag tot 3x/week

Nadere informatie

Sacrale Neuromodulatie

Sacrale Neuromodulatie Sacrale Neuromodulatie Voor een overactieve blaas of verlies van ontlasting. Ook voor patiënten met een blaasledigingsstoornis of bij chronische obstipatie. Innovating for life Figuur 1. Geïmplanteerde

Nadere informatie

InterStim -therapie. Innovating for life. Voor een overactieve blaas of verlies van ontlasting.

InterStim -therapie. Innovating for life. Voor een overactieve blaas of verlies van ontlasting. InterStim -therapie Voor een overactieve blaas of verlies van ontlasting. Ook voor patiënten met een blaasledigingsstoornis of bij chronische obstipatie. Innovating for life Sacrale Neuromodulatie met

Nadere informatie

Radicale Prostatectomie. Incontinentie. na een. AZ Damiaan Oostende. Dr. Jochen Darras Dienst Urologie

Radicale Prostatectomie. Incontinentie. na een. AZ Damiaan Oostende. Dr. Jochen Darras Dienst Urologie Incontinentie na een Radicale Prostatectomie Dr. Jochen Darras Dienst Urologie AZ Damiaan Oostende Prostaatkanker Frequentst ontdekte kanker bij de man Tweede doodsoorzaak door kanker (na longkanker) Breed

Nadere informatie

Dr. A-S. Goessaert SACRALE NEUROMODULATIE, RESULTATEN BIJ URINAIRE INCONTINENTIE

Dr. A-S. Goessaert SACRALE NEUROMODULATIE, RESULTATEN BIJ URINAIRE INCONTINENTIE Dr. A-S. Goessaert SACRALE NEUROMODULATIE, RESULTATEN BIJ URINAIRE INCONTINENTIE SNM In 1979 ontdekt In 1997 goedgekeurd door FDA voor urgeincontinentie Sindsdien steeds meer indicaties: Dysfunctionele

Nadere informatie

IWC 3 Fecale Incontinentie

IWC 3 Fecale Incontinentie IWC 3 Fecale Incontinentie David D.E. Zimmerman, colorectaal chirurg ETZ (Elisabeth TweeSteden Ziekenhuis), Tilburg @ZimNL Patiënte 59 jarige dame, reed 2 jaar bij tijd en wijle incontinent voor gevormde

Nadere informatie

Michel Wyndaele Uroloog UMC Utrecht. Bijscholingsdag Urotherapie 22 maart 2019

Michel Wyndaele Uroloog UMC Utrecht. Bijscholingsdag Urotherapie 22 maart 2019 Michel Wyndaele Uroloog UMC Utrecht Bijscholingsdag Urotherapie 22 maart 2019 OPSLAG EVACUATIE *Embryologie *Anatomie *Innervatie *Fysiologie Laterza R., et al. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol, 2011 MainLineHealth.org

Nadere informatie

TOTAALRUPTUUR. De rol van de bekkenfysiotherapeut

TOTAALRUPTUUR. De rol van de bekkenfysiotherapeut TOTAALRUPTUUR De rol van de bekkenfysiotherapeut Inhoud Achtergronden totaalruptuur Anatomie anale kanaal Mechanisme defecatie en continentie Definities en indelingen sfincterrupturen Risicofactoren, therapie.

Nadere informatie

BEKKENBODEMPATHOLOGIE EEN OVERZICHT. Frank van Sprundel dienst algemene heelkunde ZNA Stuivenberg

BEKKENBODEMPATHOLOGIE EEN OVERZICHT. Frank van Sprundel dienst algemene heelkunde ZNA Stuivenberg BEKKENBODEMPATHOLOGIE EEN OVERZICHT Frank van Sprundel dienst algemene heelkunde ZNA Stuivenberg Bekkenbodempathologie (pelvic floor disorders) uitgebreide variabiliteit aan klachten presenteert zich

Nadere informatie

CONTINUE CONTROLE GEEFT VERTROUWEN. Sacrale neuromodulatie SNM met het InterStim -systeem Bij een overactieve blaas of verlies van ontlasting.

CONTINUE CONTROLE GEEFT VERTROUWEN. Sacrale neuromodulatie SNM met het InterStim -systeem Bij een overactieve blaas of verlies van ontlasting. CONTINUE CONTROLE GEEFT VERTROUWEN Sacrale neuromodulatie SNM met het InterStim -systeem Bij een overactieve blaas of verlies van ontlasting. Implanteerbare neurostimulator Elektrodedraad Figuur 1. Geïmplanteerd

Nadere informatie

SAMENVATTING Hoofdstuk 2

SAMENVATTING Hoofdstuk 2 SAMENVATTING 1 SAMENVATTING Het doel van de verschillende studies in dit proefschrift was een bijdrage te leveren aan de evidentie met betrekking tot de diagnostiek en behandeling van patiënten met fecale

Nadere informatie

Gevoel in de lagere urinewegen

Gevoel in de lagere urinewegen Gevoel in de lagere urinewegen Van Meel Tom David MPhty PhD Najaarscongres Pelvired 1 december 2012 Parnasse-Deux Alice Gevoelssensatie in de lagere urinewegen Sensatie van Blaasvulling Sensatie van niet

Nadere informatie

Nieuwe ESPGHAN richtlijnen bij obstipatie

Nieuwe ESPGHAN richtlijnen bij obstipatie Nieuwe ESPGHAN richtlijnen bij obstipatie Dr. S. Vande Velde Dienst kindergastro-enterologie UZ Gent Prof Dr Van Winckel Prof Dr Van Biervliet Dr De Bruyne 1 Meisje 8 jaar oud Op spoed met mama, al 2 maand

Nadere informatie

Multiple Sclerose en urologie

Multiple Sclerose en urologie Multiple Sclerose en urologie Bertil Blok, uroloog Blaasfunctiestoornissen vaak bij MS Meer dan 80% van de MS patienten heeft urologische symptomen 96% van de MS patienten met meer dan 10 jaar MS krijgen

Nadere informatie

Curves en cijfers in de diagnose van incontinentie. Frank Van der Aa Functionele en Reconstructieve Urologie Neuro-urologie

Curves en cijfers in de diagnose van incontinentie. Frank Van der Aa Functionele en Reconstructieve Urologie Neuro-urologie Curves en cijfers in de diagnose van incontinentie Frank Van der Aa Functionele en Reconstructieve Urologie Neuro-urologie Fysiologie en bezenuwing normale mictie - incontinentie ACHTERGROND Normale mictie

Nadere informatie

Urge-incontinentie Marina Hovius, uroloog

Urge-incontinentie Marina Hovius, uroloog Urge-incontinentie Marina Hovius, uroloog Anatomie Terminologie Prevalentie Onderzoek Co-morbiditeit Conservatieve maatregelen Medicamenteuze therapie Operatieve therapie Anatomie Terminologie: richtlijn

Nadere informatie

Overactieve blaas en bekkenbodem bij MS

Overactieve blaas en bekkenbodem bij MS Overactieve blaas en bekkenbodem bij MS Frank Van der Aa, MD, PhD Functionele en Reconstructieve Urologie Neurourologie Departement Urologie, UZ Leuven Nationaal MS centrum Melsbroek hersenen blaas T10-L2

Nadere informatie

Testen funktionaliteit kleine bekken Anorectale functietesten. André Smout AMC Amsterdam

Testen funktionaliteit kleine bekken Anorectale functietesten. André Smout AMC Amsterdam Testen funktionaliteit kleine bekken Anorectale functietesten André Smout AMC Amsterdam Disclosures Sponsoring onderzoek Medical Measurement Systems Given Imaging Honorarium Reckitt Benckiser AstraZeneca

Nadere informatie

Obstipatie en faecale incontinentie bij ouderen

Obstipatie en faecale incontinentie bij ouderen Obstipatie en faecale incontinentie bij ouderen when the going gets tough Judith Jonker Geriater Inhoud Obstipatie Definitie Prevalentie Typen Secundaire factoren Rode vlaggen Kliniek Behandelopties Fecale

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2

Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 179 In dit proefschrift werden de resultaten beschreven van studies die zijn verricht bij volwassen vrouwen met symptomen van bekkenbodem dysfunctie. Deze symptomen komen frequent voor en kunnen de kwaliteit

Nadere informatie

Multiple sclerose en blaasklachten

Multiple sclerose en blaasklachten Multiple sclerose en blaasklachten Zaterdag 8 februari 2014 Dr. Evert Koldewijn uroloog Catharina Ziekenhuis Eindhoven Vanuit dit gebied wordt de blaas en de plasbuis bestuurd f-mri beelden 4 Urine opslag

Nadere informatie

Baas over je blaas Stressincontinentie bij vrouwen

Baas over je blaas Stressincontinentie bij vrouwen Baas over je blaas Stressincontinentie bij vrouwen Huisartsenclinic 2017 Henriëtte Engel, huisarts, kaderarts urogynaecologie Maaike Gerritse, urogynaecoloog Inhoud Stressincontinentie; wat is het probleem

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling. Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling. Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante Bedrijfsnamen relaties met bedrijven Sponsoring Sanofi Takeda Nederland BV Teva Nederland

Nadere informatie

Drukmeting van de anus en endeldarm (anorectale manometrie)

Drukmeting van de anus en endeldarm (anorectale manometrie) ENDOSCOPIE Drukmeting van de anus en endeldarm (anorectale manometrie) ONDERZOEK Drukmeting van de anus en endeldarm (anorectale manometrie) Binnenkort krijgt u een onderzoek, waarbij de druk in uw endeldarm

Nadere informatie

Urineincontinentie bij vrouwen Dr. Peter De Wil, uroloog Kliniek Sint Jan. Ontmoetingsavond 4/4/2019 MCH Wezembeek

Urineincontinentie bij vrouwen Dr. Peter De Wil, uroloog Kliniek Sint Jan. Ontmoetingsavond 4/4/2019 MCH Wezembeek Urineincontinentie bij vrouwen Dr. Peter De Wil, uroloog Kliniek Sint Jan Ontmoetingsavond 4/4/2019 MCH Wezembeek Wanneer urine incontinentie? Als de druk in de blaas hoger is dan de druk in de urethra!

Nadere informatie

Bekkenbodem Revalidatie. Dr. Pieter Theuniers Fysische Geneeskunde & Revalidatie

Bekkenbodem Revalidatie. Dr. Pieter Theuniers Fysische Geneeskunde & Revalidatie Bekkenbodem Revalidatie Dr. Pieter Theuniers Fysische Geneeskunde & Revalidatie Bekkenbodem (BB) problematiek bekeken vanuit een andere invalshoek Revalidatie houdt behandeling in waarbij herstel van functie

Nadere informatie

Inhoud. Urine incontinentie bij ernstige MS: zijn er nog opties? 1. Definitie 2. Diagnostiek 3. Behandeling 4. Casus

Inhoud. Urine incontinentie bij ernstige MS: zijn er nog opties? 1. Definitie 2. Diagnostiek 3. Behandeling 4. Casus Urine incontinentie bij ernstige MS: zijn er nog opties? Bertil Blok, uroloog Inhoud 1. Definitie 2. Diagnostiek 3. Behandeling 4. Casus 1. Definitie blaasproblemen bij ernstige MS De ernstige MS patient

Nadere informatie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2014146694 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus

Nadere informatie

nical improvements in SNM and the long-term results in our clinic. We concluded that SNM provides lasting benefit in patients with refractory

nical improvements in SNM and the long-term results in our clinic. We concluded that SNM provides lasting benefit in patients with refractory SUMMARY Sacral Neuromodulation (SNM) is an established treatment for patients with refractory lower urinary tract dysfunction. Since the FDA approval in 1997 there have been many advancements in technical

Nadere informatie

actagroeninge 07.2015 - Nr 22 Incontinentie: sacrale neurostimulatie Acute lage rugpijn Acute behandeling van het ischemisch cva Palliatief beleid

actagroeninge 07.2015 - Nr 22 Incontinentie: sacrale neurostimulatie Acute lage rugpijn Acute behandeling van het ischemisch cva Palliatief beleid actagroeninge 07.2015 - Nr 22 Incontinentie: sacrale neurostimulatie Acute lage rugpijn Acute behandeling van het ischemisch cva Palliatief beleid Inhoud Fecale incontinentie: behandeling door sacrale

Nadere informatie

Behandelopties voor incontinentie na een prostaatkankeroperatie. K.C. van Dalen, uroloog 6 oktober 2015

Behandelopties voor incontinentie na een prostaatkankeroperatie. K.C. van Dalen, uroloog 6 oktober 2015 Behandelopties voor incontinentie na een prostaatkankeroperatie K.C. van Dalen, uroloog 6 oktober 2015 Incontinentie = ongewenst urineverlies Soorten incontinentie Stressincontinentie (SUI) Urineverlies

Nadere informatie

Chapter 10. Samenvatting en conclusies

Chapter 10. Samenvatting en conclusies Chapter 10 Samenvatting en conclusies 139 140 Hoofdstuk 1 Geeft een overzicht van de geschiedenis van bekkenbodemdisfunctie en bekkenfysiotherapie, in Nederland en het buitenland. Dit proefschrift concentreert

Nadere informatie

Multiple sclerosis en incontinentie. Ondersteund door Prinses Beatrix Fonds

Multiple sclerosis en incontinentie. Ondersteund door Prinses Beatrix Fonds 1 Multiple sclerosis en incontinentie Dé vereniging voor mensen met MS en hun betrokkenen 3 De blaas De blaas is een spier die zorgt voor: De opslag van urine => 300 tot 500 ml Het lozen van urine man

Nadere informatie

Maaike Terra. Faecal incontinence: diagnosis and treatment

Maaike Terra. Faecal incontinence: diagnosis and treatment Maaike Terra Faecal incontinence: diagnosis and treatment Het voornaamste doel van het onderzoek gepresenteerd in dit proefschrift was het verzamelen van gegevens van wetenschappelijke kwaliteit om een

Nadere informatie

Incontinentie bij kinderen

Incontinentie bij kinderen Incontinentie bij kinderen Deel 1 N.J. Langendoen, Kinderarts Sept 2016 urethra 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 1 Lower urinary tract function International children s continence society (ICCS) Dagfrequentie (betrouwbaar

Nadere informatie

3 e Post EAUN Meeting

3 e Post EAUN Meeting 3 e Post EAUN Meeting Lisette vd Bilt Verpleegkundig Specialist Catharinaziekenhuis Eindhoven Bekkenbodemspieroefeningen bij urine incontinentie Zin of Onzin? Zin of onzin? Definitie De ICS/IUGA definieert

Nadere informatie

Goedaardige Prostaatvergroting

Goedaardige Prostaatvergroting Prostate Awareness Day Dinsdag 24 september 2013 Prostate Awareness Day Dinsdag 24 september 2013 In het kader van de Europese week van de Urologie informeert de dienst Urologie van Az Damiaan over prostaataandoeningen.

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie bij prostaatkanker. Vakgroep bekken, 4 juni 2019 Tinky de Veld, (bekken)fysiotherapeut

Bekkenfysiotherapie bij prostaatkanker. Vakgroep bekken, 4 juni 2019 Tinky de Veld, (bekken)fysiotherapeut Bekkenfysiotherapie bij prostaatkanker Vakgroep bekken, 4 juni 2019 Tinky de Veld, (bekken)fysiotherapeut bekkenfysiotherapie Specialisatie/ NVFB - Prolapsklachten - Incontinentieklachten - Pre- en postok

Nadere informatie

De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug

De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug folder voor verwijzers Bekkenfysiotherapie Als huisarts of specialist ziet

Nadere informatie

Academische bekkenzorg samen met de regio: Toegevoegde waarde

Academische bekkenzorg samen met de regio: Toegevoegde waarde Academische bekkenzorg samen met de regio: Toegevoegde waarde Symposium bekkenzorg in optima forma. Eindhoven 24 November 2017 Gommert van Koeveringe, MD, PhD, Fellow EBU, urologist Professor en afdelingshoofd,

Nadere informatie

BEKKENBODEMFYSIOTHERAPIE: INDICATIES EN EFFECTEN. A.A.B. Lycklama à Nijeholt en P.J. Voorham-van der Zalm

BEKKENBODEMFYSIOTHERAPIE: INDICATIES EN EFFECTEN. A.A.B. Lycklama à Nijeholt en P.J. Voorham-van der Zalm BEKKENBODEMFYSIOTHERAPIE: INDICATIES EN EFFECTEN A.A.B. Lycklama à Nijeholt en P.J. Voorham-van der Zalm Inleiding De toenemende belangstelling voor Bekkenbodemfysiotherapie heeft veel te maken met het

Nadere informatie

Vergelijkende studie voor behandeling van achillespeestendinose

Vergelijkende studie voor behandeling van achillespeestendinose Vergelijkende studie voor behandeling van achillespeestendinose Studie Universitair Ziekenhuis Antwerpen Dienst Fysische Geneeskunde en Revalidatie Totaal 40 patiënten: 20 met hyaluronacidinfiltraties

Nadere informatie

Chapter 15. Samenvatting

Chapter 15. Samenvatting Chapter 15 Samenvatting Dit proefschrift handelt over de gevolgen van gynaecologische operaties voor de functie van de bekkenbodem. De gynaecologische operaties die worden bestudeerd zijn operaties vanwege

Nadere informatie

Chirurgische behandeling darmcarcinoom

Chirurgische behandeling darmcarcinoom ONCOLOGISCH ZORGPROGRAMMA KEMPEN Regionale Vormingscel Oncologie Maandag 10 februari 2014 Dr. Maarten Michiels H.Hartziekenhuis Mol Chirurgische behandeling darmcarcinoom Fast facts Anatomie, fysiologie,

Nadere informatie

Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove. Bekkenfysiotherapeut

Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove. Bekkenfysiotherapeut Naam Bekkenfysiotherapeut Titel proefschrift/thesis Samenvatting Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove Ja Pelvic Floor Function and Disfunction in a general female population Algemeen Het hoofdonderwerp van

Nadere informatie

De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug

De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug folder voor verwijzers Bekkenfysiotherapie Als huisarts of specialist ziet

Nadere informatie

BBD: Bowel Bladder Dysfunction

BBD: Bowel Bladder Dysfunction BBD: Bowel Bladder Dysfunction Bladder Dysfunction Dr. Leen Geyskens Kinderarts, interesse in bedplassen en continentieproblematiek Symposium 5 jaar kindergeneeskunde 20/9/2014 Blaasdysfunctie: moeilijkheden

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie. bij bekkenbodemklachten. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Bekkenfysiotherapie. bij bekkenbodemklachten. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Bekkenfysiotherapie bij bekkenbodemklachten Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Problemen met de bekkenbodem beginnen vaak met kleine klachten. Licht urineverlies

Nadere informatie

Dokter, ik krijg mijn poep er niet uit! BekkenbodemDAG 24-1-2015. Charlotte Deen, chirurg

Dokter, ik krijg mijn poep er niet uit! BekkenbodemDAG 24-1-2015. Charlotte Deen, chirurg Dokter, ik krijg mijn poep er niet uit! Charlotte Deen, chirurg Overzicht 1. Achtergrond 2. De klacht 3. De oorzaak 4. Diagnostisch onderzoek 5. De behandeling 6. Take home message 7. Toekomst Achtergrond

Nadere informatie

Het LAR syndroom (low anterior syndroom) JOSE S MIT SENIORVERPLEEGKUNDIGE POLI HEELKUNDE UMCU

Het LAR syndroom (low anterior syndroom) JOSE S MIT SENIORVERPLEEGKUNDIGE POLI HEELKUNDE UMCU Het LAR syndroom (low anterior syndroom) JOSE S MIT SENIORVERPLEEGKUNDIGE POLI HEELKUNDE UMCU Optredend bij: (Low )anterior resectie Rectosigmoidresectie Na voorbehandeling met chemoradiatie of radiatie

Nadere informatie

Prolaps Rectum en anus. Chirurgie

Prolaps Rectum en anus. Chirurgie Prolaps Rectum en anus Chirurgie Inhoudsopgave Anale prolaps / Rectumprolaps 4 Onderzoek 6 Behandeling 7 Vragen 9 3 Anale prolaps / Rectumprolaps Er is sprake van een prolaps als weefsel, dat zich normaal

Nadere informatie

De bekkenbodem Klachten

De bekkenbodem Klachten Bekkenfysiotherapie U heeft deze folder gekregen omdat u door uw arts verwezen bent naar een bekkenfysiotherapeut. Een geregistreerd bekkenfysiotherapeut is gespecialiseerd in bekkenbodemproblemen en kan

Nadere informatie

Laatste inzichten over medicatie bij LUTS. Bijscholing Kinderurotherapie 16 maart 2016 Marleen van den Heijkant FEAPU Wenen, Oostenrijk

Laatste inzichten over medicatie bij LUTS. Bijscholing Kinderurotherapie 16 maart 2016 Marleen van den Heijkant FEAPU Wenen, Oostenrijk Laatste inzichten over medicatie bij LUTS Bijscholing Kinderurotherapie 16 maart 2016 Marleen van den Heijkant FEAPU Wenen, Oostenrijk Introductie ICCS Consensus document Daytime Urinary Incontinence (DUI)

Nadere informatie

Buikpijn, obstipatie en fecale incontinentie bij kinderen

Buikpijn, obstipatie en fecale incontinentie bij kinderen Buikpijn, obstipatie en fecale incontinentie bij kinderen Congres Kinderverpleegkunde 2.0 laat je upgraden! Rita van den Tooren-de Groot Kinderarts HMC Haaglanden Medisch Centrum Den Haag 27 september

Nadere informatie

Laparoscopische ventrale rectopexie

Laparoscopische ventrale rectopexie Laparoscopische ventrale rectopexie 51.009N-140401 Diensthoofd Proctologie Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper T: 057 35 72 00 www.yperman.net/proctologiekliniek Wat is een laparoscopische

Nadere informatie

Laparoscopische ventrale rectopexie

Laparoscopische ventrale rectopexie Laparoscopische ventrale rectopexie T: 057 35 72 00 www.yperman.net/proctologiekliniek Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 51.009N 140401 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd

Nadere informatie

PowerPoint presentatie

PowerPoint presentatie PowerPoint presentatie Urine-incontinentie bij ouderen Doreth Teunissen huisarts/onderzoeker 2 december 2010, RAI Amsterdam Opzet - (patho)fysiologie continentie - prevalentie - wie zoekt hulp - behandelingsmogelijkheden

Nadere informatie

Zijn patiënten met gelokaliseerd prostaatkanker voldoende geïnformeerd om een behandeling te kiezen zonder spijt te krijgen?

Zijn patiënten met gelokaliseerd prostaatkanker voldoende geïnformeerd om een behandeling te kiezen zonder spijt te krijgen? Resultaten uit het Prokeusonderzoek Zijn patiënten met gelokaliseerd prostaatkanker voldoende geïnformeerd om een behandeling te kiezen zonder spijt te krijgen? Dr. Marie-Anne van Stam Gedragswetenschappelijk

Nadere informatie

Fecale urge- incontinentie Bekkenbodemkinesitherapie en levensstijl interventies. Joëlle Roenen Bekkenbodemtherapeute. Klein Bekkenkliniek UZA

Fecale urge- incontinentie Bekkenbodemkinesitherapie en levensstijl interventies. Joëlle Roenen Bekkenbodemtherapeute. Klein Bekkenkliniek UZA Fecale urge- incontinentie Bekkenbodemkinesitherapie en levensstijl interventies Joëlle Roenen Bekkenbodemtherapeute Klein Bekkenkliniek UZA Update on Rome IV Criteria for Colorectal Disorders: Implications

Nadere informatie

Interuniversitaire cursus bijzondere bekwaamheid in de pelvische reëducatie en de perinatale kinesitherapie

Interuniversitaire cursus bijzondere bekwaamheid in de pelvische reëducatie en de perinatale kinesitherapie Interuniversitaire cursus bijzondere bekwaamheid in de pelvische reëducatie en de perinatale kinesitherapie Lokaal: Universitair Ziekenhuis Antwerpen - Auditorium Kinsbergen Dag 1 (dagverantwoordelijke:

Nadere informatie

hoofdstuk 08 08-03-2001 15:24 Pagina 107 Samenvatting

hoofdstuk 08 08-03-2001 15:24 Pagina 107 Samenvatting hoofdstuk 08 08-03-2001 15:24 Pagina 107 Samenvatting Kinderen met urine-incontinentie en/of urineweginfecties kunnen worden onderverdeeld in 3 groepen. ( de 4de groep, kinderen met een neurologische stoornis

Nadere informatie

Anatomie van de bekkenbodem. Dr. Carine Petré, medische beeldvorming

Anatomie van de bekkenbodem. Dr. Carine Petré, medische beeldvorming Anatomie van de bekkenbodem Dr. Carine Petré, medische beeldvorming BEKKENBODEM complexe multifunctionele eenheid : - actieve en passieve steun van viscerale organen - regelt continentie - coördineert

Nadere informatie

LAR Syndroom. Dr DERUYTER LIEVEN. Low Anterior Resectie Syndroom A Z S I N T - J A N B R U G G E - O O S T E N D E A V

LAR Syndroom. Dr DERUYTER LIEVEN. Low Anterior Resectie Syndroom A Z S I N T - J A N B R U G G E - O O S T E N D E A V LAR Syndroom Low Anterior Resectie Syndroom Dr DERUYTER LIEVEN Het LAR Syndroom staat voor klachten die ontstaan na een volledige of gedeeltelijke verwijdering van de endeldarm. A Z S I N T - J A N B R

Nadere informatie

Uitscheidingsstelsel. Combinatie opleiding VIG MZ

Uitscheidingsstelsel. Combinatie opleiding VIG MZ Uitscheidingsstelsel Combinatie opleiding VIG MZ Uitscheiding WAT HEB JE VOOR GOEDE UITSCHEIDING NODIG? Reservoir Spieren Sluitspier Spier om reservoir leeg te kunnen drukken Ruggenmerg Zenuwen Hersenfunctie

Nadere informatie

Incontinentie Praktische aanpak

Incontinentie Praktische aanpak Incontinentie Praktische aanpak Vragen Vooraf? JJ Wyndaele 1 2 Incontinentie is de toestand waarbij ongewild urineverlies optreedt Normale toestand = geen urineverlies 3 4 Continentie: anatomofysiologisch

Nadere informatie

PROSTAAT PATIËNTENVRAGENLIJST BASELINE. dient ingevuld te worden pre-radiotherapie RQ - / / (Man)

PROSTAAT PATIËNTENVRAGENLIJST BASELINE. dient ingevuld te worden pre-radiotherapie RQ - / / (Man) P5_B Studienummer Initialen patiënt Geboortedatum (dd/mm/jjjj) PROSTAAT PATIËNTENVRAGENLIJST BASELINE Datum waarop formulier werd ingevuld (dd/mm/jjjj) dient ingevuld te worden pre-radiotherapie RQ - /

Nadere informatie

Bedplassen bij kinderen: Praktische aanpak. AZ Sint-Jan Brugge-Oostende Greet Pauwels

Bedplassen bij kinderen: Praktische aanpak. AZ Sint-Jan Brugge-Oostende Greet Pauwels Bedplassen bij kinderen: Praktische aanpak AZ Sint-Jan Brugge-Oostende Greet Pauwels Bedplassen 6 mythes 1. Bedplassen is een gedragsprobleem 2. Bedplassen is iemands schuld (ouders, kind, leerkrachten,

Nadere informatie

Urodynamicadag Workshop tracés ontleden en beknopte verslaggeving. Dr Anne-Françoise Spinoit & Mevr Inge Ragolle

Urodynamicadag Workshop tracés ontleden en beknopte verslaggeving. Dr Anne-Françoise Spinoit & Mevr Inge Ragolle Urodynamicadag 2016 Workshop tracés ontleden en beknopte verslaggeving Dr Anne-Françoise Spinoit & Mevr Inge Ragolle st art stop First sensation Pves k urge Full bladder Pv es Normal filling Pabd = Pa

Nadere informatie

26 Fecale incontinentie

26 Fecale incontinentie 59-Chirurgie 26 01-06-2005 11:35 Pagina 473 473 26 Fecale incontinentie C.G.M.I. Baeten Een 40-jarige vrouw meldt zich op de polikliniek omdat ze veel problemen heeft met het ophouden van de ontlasting.

Nadere informatie

Stapsgewijze aanpak bij fecale incontinentie

Stapsgewijze aanpak bij fecale incontinentie Otto Quartero, Maartje Bartelink Nascholing Stapsgewijze aanpak bij fecale incontinentie Inleiding HHet onvrijwillig verlies van ontlasting, van incidentele lekkage tot en met een volledige portie ontlasting,

Nadere informatie

Low Anterior Resectie Syndroom (LARS) Informatiebrochure patiënten

Low Anterior Resectie Syndroom (LARS) Informatiebrochure patiënten Low Anterior Resectie Syndroom (LARS) Informatiebrochure patiënten 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Wat is en Low Anterior Resectie Syndroom (LARS)?... 4 Wat zijn veelvoorkomende syndromen?... 5 Potentiële risicofactoren

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie bij bekkenbodemklachten

Bekkenfysiotherapie bij bekkenbodemklachten Bekkenfysiotherapie bij bekkenbodemklachten Albert Schweitzer ziekenhuis Regionaal Bekkenbodem Centrum maart 2010 pavo 0682 Inleiding Problemen met de bekkenbodem beginnen vaak met kleine klachten. Licht

Nadere informatie

Bekkenbodemproblematiek ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

Bekkenbodemproblematiek ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN INTERLINE Bekkenbodemproblematiek Concept dd 27 maart 2007 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding De werkgroep is een multidisciplinaire werkgroep gynaecologie

Nadere informatie

Vormen en oorzaken van urine-incontinentie Er zijn verschillende vormen van urine-incontinentie:

Vormen en oorzaken van urine-incontinentie Er zijn verschillende vormen van urine-incontinentie: INCONTINENTIE Inleiding Incontinentie (urine-incontinentie en/of ontlastingsincontinentie) is vooral bij ouderen een veelvoorkomend probleem. Toch zoekt maar een klein deel van de mensen hulp. Hierbij

Nadere informatie

Implantatie van een sacrale neurostimulator

Implantatie van een sacrale neurostimulator Implantatie van een sacrale neurostimulator µµ ASZ CAMPUS AALST DIENST UROLOGIE Merestraat 80 9300 Aalst T +32 (0)53 76 49 93 F +32 (0)53 76 49 94 URO02@asz.be Website: www.urologie-asz-aalst.be CAMPUS

Nadere informatie

kinesiste gespecialiseerd in de pelvische reëducatie en plasgedrag Els De Deckere AZ Sint-Jan AV campus Brugge Blaastraining

kinesiste gespecialiseerd in de pelvische reëducatie en plasgedrag Els De Deckere AZ Sint-Jan AV campus Brugge Blaastraining Blaastraining en plasgedrag Els De Deckere kinesiste gespecialiseerd in de pelvische reëducatie AZ Sint-Jan AV campus Brugge De bekkenbodem 5 belangrijke functies van de bekkenbodemspieren Belang van

Nadere informatie

Bekkenfysiotherapie. bij een overactieve bekkenbodem

Bekkenfysiotherapie. bij een overactieve bekkenbodem Bekkenfysiotherapie bij een overactieve bekkenbodem Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Een overactieve bekkenbodem Bekkenbodemspieren kunnen te zwak maar ook te gespannen

Nadere informatie

DE BEKKENBODEM IN HIGH DEFINITION

DE BEKKENBODEM IN HIGH DEFINITION DE BEKKENBODEM IN HIGH DEFINITION De juiste diagnose & doelgerichte behandeling Met de MAPLe begrijpt u de bekkenbodem BEKKENFYSIOTHERAPIE IN HIGH DEFINITION Een doelgerichte en effectieve behandeling

Nadere informatie

Kennismaking en presentatie in overleg gynaecologenverloskundigen-verpleegkundigen

Kennismaking en presentatie in overleg gynaecologenverloskundigen-verpleegkundigen Kennismaking en presentatie in overleg gynaecologenverloskundigen-verpleegkundigen BovenIJ Ziekenhuis 14-04-2014 Cora van Senten Carla de Winter Geregistreerd Bekkenfysiotherapeuten Onderwerpen Oefeningen

Nadere informatie

DE BEKKENBODEM IN HIGH DEFINITION

DE BEKKENBODEM IN HIGH DEFINITION DE BEKKENBODEM IN HIGH DEFINITION De juiste diagnose & doelgerichte behandeling Met de MAPLe begrijpt u de bekkenbodem BEKKENFYSIOTHERAPIE IN HIGH DEFINITION Een doelgerichte en effectieve behandeling

Nadere informatie

Bekkenbodemproblematiek CASUSSCHETSEN

Bekkenbodemproblematiek CASUSSCHETSEN INTERLINE Bekkenbodemproblematiek Concept dd 27 maart 2007 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Mw Adams, 46 jaar, komt op het spreekuur voor een uitstrijkje. Voor het inbrengen van het speculum vraagt u haar wat

Nadere informatie

Chirurgie bij fecale incontinentie Multidisciplinaire approach

Chirurgie bij fecale incontinentie Multidisciplinaire approach Chirurgie bij fecale incontinentie Multidisciplinaire approach Dr. S. Van den Broeck Abdominale, Kinder en Reconstructieve Heelkunde UZ Antwerpen Chirurgie bij fecale incontinentie Multidisciplinaire approach

Nadere informatie

BEHANDELING RECTUMPROLAPS (ENDELDARMVERZAKKING) 443 A

BEHANDELING RECTUMPROLAPS (ENDELDARMVERZAKKING) 443 A BEHANDELING RECTUMPROLAPS (ENDELDARMVERZAKKING) 443 A Inleiding Uw chirurg heeft bij u een verzakking(prolaps) van het weefsel in het anale kanaal/de endeldarm geconstateerd en u een behandeling geadviseerd.

Nadere informatie

Medische Publieksacademie. Buik- en bekkenbodemdisfunctie bij mannen & vrouwen. Wat is onze missie? Wie zijn er welkom: Wie zijn wij?

Medische Publieksacademie. Buik- en bekkenbodemdisfunctie bij mannen & vrouwen. Wat is onze missie? Wie zijn er welkom: Wie zijn wij? Medische Publieksacademie Wie zijn wij? Buik- en bekkenbodemdisfunctie bij mannen & vrouwen A.L. Stel W.H. de Muinck Keizer Urologen Gynaecologen MDL arts J. Stekelenburg H.J.A. Jebbink M. van Selm M.

Nadere informatie

Risico's reguliere sedatie (dormicum / fentanyl):

Risico's reguliere sedatie (dormicum / fentanyl): Endoscopische verrichting Antegrade ballonenteroscopie Informed consent : Risico's overall: 1,2-1,6 % In diagnostische procedure: 0,8 % In therapeutische procedure 4,3 % Specifiek - pancreatitis: 0,3 %

Nadere informatie

Brachytherapie als minimaal invasieve curatieve therapie voor gelokaliseerd prostaatcarcinoom:

Brachytherapie als minimaal invasieve curatieve therapie voor gelokaliseerd prostaatcarcinoom: Brachytherapie als minimaal invasieve curatieve therapie voor gelokaliseerd prostaatcarcinoom: Resultaten na 3 jaar ervaring in AZ Damiaan Dienst Urologie P. Mattelaer D. Ponette J. Darras prostaatkanker

Nadere informatie

Urinaire incontinentie

Urinaire incontinentie Urinaire incontinentie R O N N Y P I E T E R S VPK S P E C I A L I S T U R O L O G I E U Z G E N T - V O O R Z I T T E R V Z W U R O B E L V E E R L E D E C A L F P H D S T U D E N T I N C O N T I N E

Nadere informatie

De gidsbijprostaatkanker -Uroloog Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht

De gidsbijprostaatkanker -Uroloog Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht De gidsbijprostaatkanker -Uroloog 4-6-2019 Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht Inhoud Wat zijn de stappen die de patiënt doorloopt als mogelijk sprake is van prostaatkanker. 1. Incidentie

Nadere informatie

Colpocystodefaecografie

Colpocystodefaecografie Colpocystodefaecografie Inleiding Uw behandelende arts heeft een colpocystodefaecografie (CCD) voorgeschreven. Dit is een radiologisch onderzoek waarbij de functie van de bekkenbodem wordt beoordeeld.

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Ventrale rectopexie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Ventrale rectopexie Ventrale rectopexie VENTRALE RECTOPEXIE INLEIDING Binnenkort zult u worden geopereerd aan een verzakking van het laatste stuk van de darm, de endeldarm. Dit zal gebeuren via een zogenaamde kijkoperatie,

Nadere informatie

Zindelijkheid voor urine en ontlasting bij kinderen

Zindelijkheid voor urine en ontlasting bij kinderen Zindelijkheid voor urine en ontlasting bij kinderen Marion Salwegter, huisarts en kaderhuisarts urogynaecologie Edwin Knots, kinderarts CZE Bas Zegers, kinderarts-sociale pediatrie MMC Maar 80 minuten

Nadere informatie

. J '. : c : : i i v'-'i M.'! > ' : ' ;! ', v : ' * ' ' ** ;>" '! ' " ( " ;. ' ' ' ;. ;, : T : i «- ;; '.' i -, /

. J '. : c : : i i v'-'i M.'! > ' : ' ;! ', v : ' * ' ' ** ;> '! '  (  ;. ' ' ' ;. ;, : T : i «- ;; '.' i -, / Samenvatting I 757 S a m e n v a t t i n g ^"-; ''"-"' '""' "' ""' '' - - *' ^ ' w ^'^?.-. J '. : c : : i i v'-'i M.'! > ' : ' ;! ', v : ' * ' ' ** ;>" '! ' " ( " ;. ' ' ' ;. ;, : T : i «- ;; '.' i -,

Nadere informatie