OAB, urodynamica en behandelingsmogelijkheden. De blaas de baas. Pieter M. Groenendijk Uroloog MC Haaglanden, Den Haag/Leidschendam

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "OAB, urodynamica en behandelingsmogelijkheden. De blaas de baas. Pieter M. Groenendijk Uroloog MC Haaglanden, Den Haag/Leidschendam"

Erna Sasbrink
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 OAB, urodynamica en behandelingsmogelijkheden De blaas de baas Pieter M. Groenendijk Uroloog MC Haaglanden, Den Haag/Leidschendam

2 Iets over mijzelf Uroloog in het MCH sinds 2011, hiervoor 8 jaar in RdGG Female urology Fuctionele urologie

3 Werkterrrein uroloog

4 Inhoud vandaag Definitie OAB Oorzaken Wat doet de uroloog? Behandelingen

5 OAB Definitie Oorzaken Medicatie Behandelingen

6 Normaal plassen Vulling: De detrusor spier (blaasspier) is ontspannen waardoor de wand kan uitrekken en er vulling kan plaats vinden. Efferente signalen zorgen ervoor dat de sphincter en bekkenbodem aanspannen ( guarding reflex ). Capaciteit: Sensorische (afferente) receptors in the blaaswand geven het gevoel van vulling van de blaas (urge sensation). Mictie: Onder continue centrale controle; relaxatie van de externe sphincter en bekkenbodem, gelijktijdig contractie van de blaaspier (detrusor).

Capaciteit: Sensorische (afferente) receptors in the blaaswand geven het gevoel van vulling van de blaas (urge sensation).

7 Functiestoornissen van de blaas Aandrang Incontinentie Hevige en abnormaal frequente aandrang waarbij de urine niet opgehouden kan worden. Urgency en Frequency Hevige en abnormaal frequente aandrang zonder urineverlies. Urine Retentie Niet kunnen (uit) plassen

8 Definitie OAB ICS stardarization committee on terminology (2005): complaints of urgency, frequency, with or without incontinence and nocturia

9 OAB symptomen Urgency: aandrang Frequency: >11x/dag Urge incontinentie

10 Etiologie OAB UWI Blaaspathologie (blaasstenen, UCC, BPH) Idiopathisch Neurogeen

11 Epidemiologie OAB Afhankelijk van definitie Urge incontinentie 25% (n=2067, GB) bit of a problem 21% quite a problem 4% Telefonische enquete 12-17% Toename met leeftijd QoL

12 OAB epidemiologie 10-25% zoekt hulp Schaamte, te oud, Geen levensbedreiging, wel QoL verslechtering Kortom: groeimarkt

13 Anatomie

14 Neuro-anatomie

15 Neurogeen blaaslijden Functiestoornis van de blaas door een letsel van het centrale of perifere zenuwstelsel CVA: hersenbloeding of infarct Multiple Sclerose Dwarslaesie, spina bifida, HNP, zenuwletsel, DM... Verstoring opslag en uitscheidings functie van de blaas

hersenbloeding of infarct Multiple Sclerose Dwarslaesie, spina

16 Neurogeen blaaslijden CVA NAH Hersentumoren MS Dwarslaesie Spina bifida MS Zenuw letsel HNP diabetes

17 Diagnostiek OAB Anamnese Urinekweek Mictielijst Padtest? UDO? Cystoscopie?

18 Cystoscopie Vullen blaas met water en kijken in de blaas Afwijkingen? Blijft er urine achter? Hoeveel kan er in de blaas? Verlies van urine bij drukverhogende momenten?

19 Urodynamisch Onderzoek Vrije flow en residu M. Detrusor druk Abdominale druk Urethra druk EMG

20 UDO Testsituatie Vullen blaas met catheter FSF? Sterk aandrangsgevoel? DO? Capaciteit? Detrusor drukken? Dissynergie? Mictiefase?

21 UDO

22 UDO Urethral pressure changes are present in all three urethral pressure measurements. The finding is defined as major URI, exceding an amplitude of more than 30 cm water.

23 UDO Urethral pressure variations are only seen in 2 urethral recordings. This observation is not defined as URI.

24 OAB behandelingen Conservatief Bekkenfysiotherapie Medicamenteuze therapie Percutane tibiale zenuwstimulatie (PTNS) Botulinetoxine-A blaasinjecties ( Botox ) Sacrale Neuromodulatie (SNM)

25 OAB conservatief Lifestyle interventies Drinkpatroon Cafeine? Koolzuurhoudende dranken? Roken en overgewicht Stressreductie Uitsteltraining

26 Bekken(bodem)fysiotherapie Contractie bekkenbodemspieren inhibeert m. Detrusor Coordinatie bekkenbodemmusculatuur veel belangrijker dan versterking Biofeedback Eerste lijns behandeling

27 Medicatie bij OAB Contractie M. Detrusor dmv neurotransmitter acetylcholine Binding aan Muscarine 2 en 3 receptor Anticholinergica motorisch sensorisch (urotheel)

28 Medicatie bijwerkingen Anti-cholinerge effecten: droge mond, obstipatie, wazig zien, hoofdpijn... Contra-indicatie: glaucoom Werkt bij ca 40%

29 Anti-cholinergica Dridase Detrusitol Vesicare Emselex Kentera Toviaz

30 Neuromodulatie Sacrale Neuromodulatie (SNM) Percutane Tibial Nerve Stimulation (PTNS) Transcutane Electro Stimulatie (TENS)

31 PTNS Percutaneous tibial nerve stimulation Inhibitie aandrang ( guarding reflex ) Naaldelectrode thv n. tibialis Externe stimulator (0-10 ma, 200 µs, 20 Hz) Sensorische respons voetzool Motorische respons grote teen 12 weken, elke week half uur

32 PTNS Succes 50-60% (> 50% klachten reductie) Onderhoudstherapie Geen bijwerkingen

33 PTNS OAB: PTNS PTNS werkt vs placebo: 54% vs 21% level 1 bewijs langer uitstellen mictie J Urol 2010;183(4): PTNS over 6 jaar goedkoper dan SNM

34 Botulinetoxine-A blaasinjecties In 1897 geisoleerd Meest potent biologisch toxine 25 injectieplaatsen Dosering tussen 100 en 500 IE Botox of Dysport Effect tot 9-10 maanden

35 Botox Eerste data neurogene DO Succes 65-94% Bijw: urineretentie 3-9% en UWI s (tot 30%) Off-label Inhibitie acetylcholine-release motore zenuwvezels -> spierrelaxatie Sensibel via C-vezels (rol blaasvullings gevoel cerebraal)

36 SNM Medtronic Blaaspacemaker S3 Uni- of bilateraal Proefstimulatie Duur

37 SNM Reductie klachten door directe beinvloeding sacrale wortels Verfijning techniek: betere resultaten Succes 70-90% Ook bij: niet-obstructieve retentie en inco alvi

38 SNM lichte elektrische prikkels voor herstel van het verstoorde evenwicht

39 SNM Test van Sensorische en/of Motorische reacties in Foramen S3

40 SNM

41 SNM Unieke mogelijkheid van een proefstimulatie (proefbehandeling) 1. Met een tijdelijke elektrodedraad 2. Met een definitieve elektrodedraad

42 Test met definitieve elektrode Implantatie van een definitieve elektrodedraad met een tijdelijke verbindingskabel op de OK na 1 tot 2 weken proefbehandeling volgt: Positief : verwijderen van de tijdelijke verbindingsdraad en implantatie van de Neurostimulator Negatief : verwijderen van de elektrodedraad en de tijdelijke verbindingskabel.

43 Implantatie definitieve elektrode (1 e fase)

44 Instellen testfase SNM

45 Testfase SNM

46 Implantatie neurostimulator (2 e fase) Bij meer dan 50% klachten reductie

47 A Systematic Review of Clinical Studies of electrical stimulation for treatment of lower urinary tract dysfunction Monga et al Int Urogynecol J, 17 March 2012 E-pub Review SNM: intention to treat analysis success rate 21-80% PTNS: intention to treat analysis success rate 25-84% TENS: success rate 50-95% Gemiddelde afname in incontinentie gelijk voor SNM en PTNS Geen lange termijn F/U voor PTNS

48 Conclusie OAB Toename behandelingsmogelijkheden in de laatste jaren Lastig te behandelen naar meer opties Medicatie en BFT als eerste lijns behandeling Groeimarkt Geen behandeling met 100% succes

49 Vragen?

Vergelijkbare documenten

Urineincontinentie bij vrouwen Dr. Peter De Wil, uroloog Kliniek Sint Jan. Ontmoetingsavond 4/4/2019 MCH Wezembeek

Urineincontinentie bij vrouwen Dr. Peter De Wil, uroloog Kliniek Sint Jan Ontmoetingsavond 4/4/2019 MCH Wezembeek Wanneer urine incontinentie? Als de druk in de blaas hoger is dan de druk in de urethra!