1000 dagen Participatiewet wat werkt en wat niet?

Transcriptie

1 1000 dagen Participatiewet wat werkt en wat niet? Hoofdlijnen van onderzoeken en de bevindingen Paul Schenderling Berenschot Boukje Cuelenaere CentERdata Hubert Zuurbier Inspectie SZW

2 Conferentie 1000 dagen ervaring met de Participatiewet: wat werkt en waarom? Programma uur: Welkom en opening Maarten Adelmeijer uur: Plenaire sessie - Paul Schenderling (Berenschot), Boukje Cuelenaere (CentERdata), Hubert Zuurbier (Inspectie SZW) vertellen ieder kort de hoofdlijnen van het onderzoek, bevindingen en issues. - Forumdiscussie met Fer Nieuweboer (SZW) en Rob Slagmolen (VNO- NCW) en de drie inleiders uur: Workshop ronde uur: Workshop ronde uur: Afsluiting met broodjes 2

3 Participatiewet: de beweging Grotere doelgroep Naar vermogen, naar buiten bij reguliere werkgevers Minder geld Algemeen P-wet Wmo Jeugdwet De 4 e D Benchmark 3 Berenschot

4 Henk kwam van school in 2015 Geen instroom meer in de sw, niet in de wajong. Hoe komt Henk van praktijkschool naar werk? 4

5 Presentatie resultaten ervaringsonderzoek werkgevers Tweede meting (peiljaar 2017) in opdracht van het Ministerie van SZW Maarten Adelmeijer, Paul Schenderling en Felix van Urk, 6 december 2017

6 Onderzoeksvragen: a) plaatsing, b) dienstverlening a) Stap 1: werkgever is op de hoogte van onderwerp Stap 2: werkgever onderzoekt of plaatsing mogelijk is Stap 3: werkgever is bereid te plaatsen (intentie) Stap 4: werkgever stelt plan op om te plaatsen Stap 5: werkgever realiseert (proef-) plaatsing Stap 6: werkgever realiseert duurzame plaatsing b) Ondersteuning van de overheid bij plaatsing (middels informatie, werkgeversdiensten en instrumenten, inclusief bijbehorende service) Samenvatting uitkomsten tweede meting: ervaringen in 2017 ten opzichte van 2015 (legenda: groen gearceerde stappen tonen, beredeneerd vanuit de doelstelling van de Participatiewet en de Banenafspraak, een duidelijke verbetering van 2017 ten opzichte van 2015, oranje gearceerde stappen tonen een gemengd beeld en geel gearceerde stappen tonen weinig verandering). 6

7 Belangrijkste resultaten per stap (1) 1. onderzoekt of plaatsing mogelijk is is bereid te plaatsen (intentie) stelt plan op om te plaatsen realiseert (proef-) plaatsing realiseert duurzame plaatsing is op de hoogte van onderwerp Geen relevante wijzigingen in 2017 ten opzichte van 2015: o 74 procent van de werkgevers is op de hoogte, van wie 33 procent ook de implicaties kent. Grote werkgevers zijn beter op de hoogte: o bij grote werkgevers heeft 1 procent nog nooit gehoord van de Banenafspraak, o bij middelgrote en kleine werkgevers ligt dit percentage op respectievelijk 13 en 41 procent. Samenvatting uitkomsten tweede meting: ervaringen in 2017 ten opzichte van 2015 (legenda: groen gearceerde stappen tonen, beredeneerd vanuit de doelstelling van de Participatiewet en de Banenafspraak, een duidelijke verbetering van 2017 ten opzichte van 2015, oranje gearceerde stappen tonen een gemengd beeld en geel gearceerde stappen tonen weinig verandering). 7

8 Belangrijkste resultaten per stap (2) is op de hoogte van onderwerp 2. is bereid te plaatsen (intentie) onderzoekt of plaatsing mogelijk is Percentage werkgevers dat geen inspanningen verricht om mensen met een arbeidsbeperking in dienst nemen is gedaald van 57 naar 45 procent. Plaatsingen per type functie: stelt plan op om te plaatsen realiseert (proef-) plaatsing realiseert duurzame plaatsing o 34 procent van de werkgevers plaatst op bestaande, nietaangepaste functie, o 50 procent op bestaande functie die gedeeltelijk is aangepast, o 17 procent op een nieuwe functie. Samenvatting uitkomsten tweede meting: ervaringen in 2017 ten opzichte van 2015 (legenda: groen gearceerde stappen tonen, beredeneerd vanuit de doelstelling van de Participatiewet en de Banenafspraak, een duidelijke verbetering van 2017 ten opzichte van 2015, oranje gearceerde stappen tonen een gemengd beeld en geel gearceerde stappen tonen weinig verandering). 8

9 Belangrijkste resultaten per stap (3) is op de hoogte van onderwerp onderzoekt of plaatsing mogelijk is 3. is bereid te plaatsen (intentie) Geen relevante wijzigingen bij intentie om mensen uit kwetsbare groepen werk te bieden: o bereidheid om mensen met psychische beperking te plaatsen is nog steeds fors lager dan bij andere typen beperkingen. stelt plan op om te plaatsen realiseert (proef-) plaatsing realiseert duurzame plaatsing Wel blijkt uit verdiepende gesprekken dat de bereidheid hoger is, als: o mogelijkheden en beperkingen van de persoon bekend zijn, o er sprake is van een bewezen effectieve plaatsingsmethode of professionele achterwacht. Samenvatting uitkomsten tweede meting: ervaringen in 2017 ten opzichte van 2015 (legenda: groen gearceerde stappen tonen, beredeneerd vanuit de doelstelling van de Participatiewet en de Banenafspraak, een duidelijke verbetering van 2017 ten opzichte van 2015, oranje gearceerde stappen tonen een gemengd beeld en geel gearceerde stappen tonen weinig verandering). 9

10 Belangrijkste resultaten per stap (4) is op de hoogte van onderwerp onderzoekt of plaatsing mogelijk is is bereid te plaatsen (intentie) 4. realiseert (proef-) plaatsing realiseert duurzame plaatsing stelt plan op om te plaatsen Relevante daling van het aantal werkgevers dat expliciet aangeeft niet van plan te zijn mensen met een beperking aan te nemen: o daling van 47 procent naar 27 procent, o let op: er is tevens sprake van een grote stijging van 'niet van plan' naar 'weet niet'. Het aantal bedrijven dat aangeeft dat niet van plan te zijn om werk te bieden aan mensen uit de doelgroep is het grootst bij kleine werkgevers: 51 procent. Samenvatting uitkomsten tweede meting: ervaringen in 2017 ten opzichte van 2015 (legenda: groen gearceerde stappen tonen, beredeneerd vanuit de doelstelling van de Participatiewet en de Banenafspraak, een duidelijke verbetering van 2017 ten opzichte van 2015, oranje gearceerde stappen tonen een gemengd beeld en geel gearceerde stappen tonen weinig verandering). 10

11 Belangrijkste resultaten per stap (5) is op de hoogte van onderwerp onderzoekt of plaatsing mogelijk is is bereid te plaatsen (intentie) realiseert (proef-) plaatsing Van werkgevers die in 2015 plan had om mensen uit de doelgroep werk te bieden heeft 59 procent het niet gerealiseerd, 35 procent wel. s ervaren weinig verandering in werkgeversdienstverlening en instrumenten ten opzichte van Uitzonderingen zijn: stelt plan op om te plaatsen 5. realiseert duurzame plaatsing o een stijging van de tevredenheid met het instrument no risk polis, o een daling van de tevredenheid met het instrument premiekorting, o daarnaast zijn er zijn indicaties dat werkgevers kritischer zijn geworden over het proces van dienstverlening door de overheid. Samenvatting uitkomsten tweede meting: ervaringen in 2017 ten opzichte van 2015 (legenda: groen gearceerde stappen tonen, beredeneerd vanuit de doelstelling van de Participatiewet en de Banenafspraak, een duidelijke verbetering van 2017 ten opzichte van 2015, oranje gearceerde stappen tonen een gemengd beeld en geel gearceerde stappen tonen weinig verandering). 11

12 Belangrijkste resultaten per stap (6) is op de hoogte van onderwerp onderzoekt of plaatsing mogelijk is is bereid te plaatsen (intentie) stelt plan op om te plaatsen realiseert (proef-) plaatsing 6. realiseert duurzame plaatsing Geen relevante wijzigingen: o bij geslaagde plaatsingen is de duurzaamheid van plaatsingen nog steeds hoger dan verwacht (voor plaatsingen < 1 jaar geldt dat +/- de helft van de plaatsingen binnen een jaar mislukt), o werkgevers die werk bieden aan mensen uit de doelgroep zijn nog steeds in ruime meerderheid tevreden tot zeer tevreden. Een belangrijk aandachtspunt voor beleid betreft verbetering van de kwaliteit van de match. Een tweede aandachtspunt betreft het faciliteren van flexibele instrumenten, zoals detachering. Samenvatting uitkomsten tweede meting: ervaringen in 2017 ten opzichte van 2015 (legenda: groen gearceerde stappen tonen, beredeneerd vanuit de doelstelling van de Participatiewet en de Banenafspraak, een duidelijke verbetering van 2017 ten opzichte van 2015, oranje gearceerde stappen tonen een gemengd beeld en geel gearceerde stappen tonen weinig verandering). 12

13 Onderwerp voor discussie (plenair plus workshops) is op de hoogte van onderwerp onderzoekt of plaatsing mogelijk is is bereid te plaatsen (intentie) stelt plan op om te plaatsen realiseert (proef-) plaatsing realiseert duurzame plaatsing Cruciaal: verbetering van (het proces van) de match Uit het ervaringsonderzoek blijkt dat de match cruciaal is voor geslaagde plaatsingen van Participatiewetters. Tegelijkertijd wordt een fors verschil in verwachtingen tussen werkgevers en overheden zichtbaar, onder andere over functieaanpassing en service van overheden. Een cruciale vraag is: hoe brengen we de verwachtingen van werkgevers en overheden dichter bij elkaar? Met als praktische vervolgvraag: welke serviceafspraken zijn daarvoor nodig? Gelukkig zijn er ook concrete aanwijzingen die beide werelden samen kunnen brengen rond de doelstelling. 13

14 1000 dagen ervaring met de Participatiewet: Ervaringen gemeenten Boukje Cuelenaere Erna van den Brink Joris Mulder Natalia Kieruj 6 december

15 Ervaringen gemeenten met Participatiewet

16 Ervaringen gemeenten met Participatiewet 1 e meting: 2015, 2 e meting: 2017 Online vragenlijst onder steekproef van gemeenten aangevuld met face-to-face interviews 2015: aanloop 2017: gemeenten gewend aan de Participatiewet Meer dan de helft van de gemeenten kan vanwege beperkte middelen minder dienstverlening leveren dan ze zouden willen Ervaringen met aan het werk helpen doelgroep Gemeenten ervaren sterker positief effect van Participatiewet op de werkkansen van de doelgroep met arbeidsbeperkingen dan op kansen van de reguliere groep bijstandsgerechtigden Een vijfde van de gemeenten ziet concurrentie voor bijstandsgerechtigden van de groep met indicatie banenafspraak Voor ongeveer de helft van bijstandsgerechtigden zien gemeenten geen mogelijkheden richting betaald werk

17 Geschat effect Participatiewet op werkkansen doelgroepen in 2015 en 2017 (% gemeenten) 70 60,5 64,2 62, , ,9 [VALUE] 22, , , ,6 9, Nieuwe doelgroep, Positief Oude doelgroep, Positief Nieuwe doelgroep, Geen effect T1 Oude doelgroep, Geen effect T2 Nieuwe doelgroep, Negatief Oude doelgroep, Negatief

18 Ervaringen gemeenten met Participatiewet Ervaringen gebruik nieuwe instrumenten Loonkostensubsidie opent deuren Nog onzeker of banen duurzaam blijken Uiteenlopende ervaringen met beschut werk: van gebrek aan kandidaten tot bijna nieuwe wachtlijst Anders dan verwacht Meer centrale regelgeving in plaats van meer vrijheid Toegenomen complexiteit: in plaats van 1 regeling voor onderkant arbeidsmarkt, nu nieuwe regelingen naast oude regelingen (P-wet met en zonder banenafspraak, Wajong, zittende werknemers Wsw, kandidaten beschut werk) Moeilijk om zicht te krijgen op gemeentelijke kandidaten ( nieuwe doelgroep ) in doelgroepregister

19 Klantonderzoek Participatiewet 2017 Welke (op werk gerichte) dienstverlening ervaren mensen uit de doelgroep Participatiewet, en hoe waarderen zij deze? Conferentie 1000 dagen Participatiewet 6 dec 2017

20 Overkoepelende bevindingen Participatiewet Werkmotivatie: Wel willen maar niet kunnen Hulp sociale dienst: Gemengd oordeel Integrale dienstverlening: Samenwerking met GGZ kan beter Rapportcijfer: Driekwart geeft voldoende 20 Conferentie 1000 dagen Participatiewet 6 dec 2017

21 De nieuwe gemeentelijke doelgroep Ondersteuning tijdens uitkeringsperiode Groot deel (nog) geen arbeidsvermogen Doel van de ondersteuning beperkt bekend Vaak werkervaringsplek Ondersteuning tijdens werk Jobcoach van groot belang, opletpunt de druk vanuit werkgevers Loonwaarde meestal herkend Vergelijking met Wajong Meer proefplaatsingen, minder jobcoaching Minder inhuur re-integratiebureaus, vaker vast contactpersoon 21 Conferentie 1000 dagen Participatiewet 6 dec 2017

22 Oude doelgroep, Wsw-wachtlijst en Nuggers Voormalig WWB ers Weinig hoop op werk, meerderheid zoekt niet en is kieskeurig Ervaren drang niet groot en afgenomen sinds Participatiewet Helft recente hulp bij werk zoeken Mensen vanaf de Wsw-wachtlijst Weinig werk, toch geeft de meerderheid de hulp een voldoende Veelal wel ondersteuning maar effect twijfelachtig Niet-uitkeringsgerechtigden Ontvangen ondersteuning zinvol Toegang tot de ondersteuning soms problematisch 22 Conferentie 1000 dagen Participatiewet 6 dec 2017

23 Ondertussen 2 jaar later hoe is het met Henk? Kent de gemeente Henk? Is hij tevreden met de begeleiding door de gemeente? Heeft hij een werkervaringsplaats? Of betaald werk? Is zijn werkgever bereid de werkzaamheden aan hem aan te passen? Is zijn werkgever tevreden met de loonkostensubsidie? En met de service van de gemeente? 23

24 Forumdiscussie met Fer Nieuweboer SZW & Rob Slagmolen VNONCW

25 Conferentie 1000 dagen ervaring met de Participatiewet: wat werkt en waarom? Programma uur: Welkom en opening uur: Plenaire sessie - Paul Schenderling (Berenschot), Boukje Cuelenaere (CentERdata), Hubert Zuurbier (Inspectie SZW) vertellen ieder kort de hoofdlijnen van het onderzoek, bevindingen en issues. - Forumdiscussie met Fer Nieuweboer (SZW) en Rob Slagmolen (VNO- NCW) en de drie inleiders uur: Workshop ronde uur: Workshop ronde uur: Afsluiting met broodjes 25

26 Conferentie 1000 dagen ervaring met de Participatiewet: wat werkt en waarom? Workshops Ronde u-11.30u Rondetafelgesprek omtrent de match Zaal 7+8 Paul Schenderling en Leo van der Pol Overheidswerkgevers en quotum Berenschotzaal Korrie Louwes en Anke van Rossum Innovatief herontwerp van werkprocessen Zaal 10 René Niks Senzer Jonggehandicapten aan het werk Zaal 11 Ad Baan en Emma Zwaveling Best practices. Ervaringen met inclusief werkgeverschap bij Berenschot Zaal 12 Ingrid Beukman en Bart Hoex 26

27 Conferentie 1000 dagen ervaring met de Participatiewet: wat werkt en waarom? Workshops Ronde u 12.30u Rondetafelgesprek omtrent de match Zaal 10 Paul Schenderling Detachering van mensen met een arbeidsbeperking als instrument Zaal 11 Leo van der Pol en Maarten Adelmeijer Andere werkpatronen: kansen voor duurzame inzetbaarheid Zaal 7+8 Francel Vos Detachering als oplossing voor arbeidsbeperkten Zaal 12 Joost van de Hoek en Mark Rothuizen SD Drechtsteden Werk bespaart bijstand Berenschotzaal Martin Heekelaar 27