Eigen regie in de palliatieve fase

Transcriptie

1 Verwante begrippen Eigen regie in de palliatieve fase zelfmanagement Hanke Timmermans Opdracht film ZM Er volgt zo meteen een korte film van ca. 6 minuten, waarin zes mensen met een chronische ziekte aan het woord komen over zelfmanagement. In groepjes: Volg aandachtig wat de zes personen in de film vertellen over zelfmanagement. Welke gemeenschappelijke aspecten zijn uit hun boodschap te halen? Bespreek dit na het kijken van de film met elkaar. Noteer de belangrijkste aspecten Plenair: maak met elkaar een lijst van belangrijke aspecten van zelfmanagement Film: Wat is zelfmanagement? Zelfmanagement is het zodanig omgaan met de chronische aandoening (symptomen, behandeling, lichamelijke en sociale consequenties en bijbehorende aanpassingen in leefstijl), dat de aandoening optimaal wordt ingepast in het leven Zelfmanagement betekent dat chronisch zieken zelf kunnen kiezen in hoeverre men de regie over het leven in eigen hand wil houden en mede richting wil geven aan hoe beschikbare zorg wordt ingezet, om een zo optimaal mogelijke kwaliteit van leven te bereiken of te behouden. Zelfmanagement is effectief wanneer mensen in staat zijn zelf hun gezondheidstoestand te monitoren en de cognitieve, gedragsmatige en emotionele reacties vertonen, die bijdragen aan een bevredigende kwaliteit van leven. Kern: interactie Generiek Model Zelfmanagement Basis: Literatuurstudie Expertmeetings Werkgroepen Gesprekken in het veld Communicatie Partnerschap Vertrouwen en respect 1

2 Eerste ring: competenties patiënt Kennis en vaardigheden Vb: weten wat de ziekte inhoudt Vertrouwen in eigen kunnen Vb: een doel stellen en actieplan maken Vermogen tot zelfontplooiing Vb: eigen (zorg) netwerk inrichten Eerste ring: competenties zorgverlener Vermogen tot kennisoverdracht Vb: aansluiten op informatiebehoefte patiënt Coach vaardigheden Vb: motivational interviewing Wegwijzen voorzieningen Vb: verwijzen naar cursus ZM voor patiënten Tweede ring: aandachtgebieden Buitenste ring: omgeving en Randvoorwaarden Ervaringskennis Eigen aandeel in zorg Leven met de ziekte Organiseren zorg- en hulpbronnen Organisatie van zorgprocessen ICT Kwaliteitseisen Ontwikkeling en onderzoek Opleiding en scholing Financiering Wet- en regelgeving Samenleving Centraal staat de mens met een chronische ziekte die gezamenlijk met de professional vaststelt wat hij zelf kan en wil doen. De eisen die de aandoening stelt (belasting) Balans De mate van eigen verantwoordelijkheid die de chronisch zieke wil en kan nemen (belastbaarheid) Continue en dynamisch proces chronisch zieke kennen blijven doen kunnen = continu en dynamisch proces dat moet leiden tot het optimaliseren van de kwaliteit van leven. doen willen 2

3 5A model Continu en dynamisch proces zorgverlener Achterhalen: Adviseren: Afspreken: Assisteren: Arrangeren: Het 5A model actuele situatie, overtuigingen, gedrag en kennis specifieke gezondheidsrisico s en voordelen verandering handelen samen doelen stellen o.b.v. interesse en vertrouwen patiënt persoonlijke barrières, strategieën, probleem oplossende technieken en ondersteuning vervolgafspraken: bezoek, telefonisch, reminders etc. Uitgangspunten ZM ondersteuning Ga uit van hoe de cliënt zijn/haar leven wil leiden. Ga uit van wat de cliënt (nog) kan. Doelen cliënt centraal stellen. Ervaringsdeskundigheid van de cliënt erkennen. Meer coachen en minder voorschrijven en instrueren. Bespreek met elkaar Terug naar de casus Cliënt aan het roer OF Hoe geef je deze patiënt nu ondersteuning? Wat vraag je? Wat bespreek je? Hoe kom je (samen?) tot een besluit? Welke A s verdienen aandacht? Hoe zou dat eruit zien in jullie praktijk? Schrijf de uitgewerkte A op. 3 Fasen Model Voorbeelden van interventies 3

4 WVTTK Meer informatie Vragen? Wat geleerd? Ideeën opgedaan? Hoe nu verder? Interventies: Nieuwsbrief: Boek: (E-) Chronicle Ruimte voor regie Stappenplan Zelfmanagementondersteuning Zelfmanagement ondersteunen is teamwerk Teamvisie Competenties Taakverdeling Individueel zorgplan Interventies OPDRACHT: (weer in groepen + antwoorden kort opschrijven) Voor Evalueren Tijdens Bijstellen Na Wie beschouw je als je team? Hoe zou je tot teamwork kunnen komen? Hoe kun je zorgen voor coördinatie en continuïteit in de zelfmanagement ondersteuning? 10 goede redenen voor zelfmanagement (1) 1. U krijgt (meer) vertrouwen in eigen kunnen 2. U houdt zoveel mogelijk zelfstandigheid 3. U bent actief betrokken bij uw zorg, behandeling en/of controle 4. U verzamelt en krijgt informatie die bij ú past 5. U leert uw eigen doelen stellen en behalen 6. U haalt meer uit de gesprekken met uw zorgverlener 7. U houdt de regie op uw kwaliteit van leven in eigen hand 8. U kunt keuzes maken: wat wilt u in eigen beheer houden en wat niet 9. U kunt uw ervaringskennis over leven met een (of meer) ziekte(n) gebruiken 10. U leert problemen zelf op te lossen Geef zelf informatie of wijs de weg naar goede informatiebronnen Vraag naar wensen Hoe ziet een goede dag / een goed leven eruit Wat nog graag doen, zien, beleven Wat nog bespreken en met wie Wat geeft angst Welke wensen over de aanpak van lichamelijke klachten Welke zorg, wat te doen bij (snelle) verslechtering Waar wilt u sterven Nog zaken te regelen Stimuleer het regelen van hulp in eigen omgeving (familie, vrienden, vrijwilligers) (Bron: zelfmanagement.com) 4

5 Waarom zelfmanagement? Een nieuwe kijk op de zorg Gezondheid in de 21 e eeuw Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. (The ability to self manage in the face of social, physical, and emotional challenges, M. Huber et al., WHO, BMJ juli 2011) Verschuiving Focus van Ziekte en Zorg (ZZ) naar Gezondheid en Gedrag (GG) (RVZ, 2010) Ontwikkelingen als - Sterke toename aantal chronisch zieken - Co- / multimorbiditeit - Mondigere èn minder mondige burgers - Terugtredende overheid, krimp verzorgingsstaat, participatiesamenleving - ICT en E-health 5