Voelen in plaats van eten

Transcriptie

1 Voelen in plaats van eten NAE 29 november 2018 Nienke van der Veer, klinisch psycholoog Femke van Londen, GZ-psycholoog, AFT-therapeut

2 Opbouw workshop Inleiding Toelichting en ervaring behandelprogramma Overeetstoornissen Affectfobie therapie als diagnostisch model - Introductie AFT en illustratie - Bruikbaarheid AFT model bij multidisciplinaire, op CGT-gebaseerde behandeling - Oefenen van vaardigheden: conflictdriehoek - Behandeldoelen 2

3 Inleiding: wat is een overeetstoornis? Brede groep mensen die problemen hebben met eten en overgewicht, gekenmerkt door ongecontroleerde eetbuien en/of overeten met emotie-regulerende functie, lijdensdruk t.a.v. het overeten en overgewicht en vaak ook: - negatief zelfbeeld en negatief lichaamsbeeld - moeite met het omgaan met emoties - vermijdingsgedrag (situaties rondom lichaam, sociale situaties) - depressie

4 Epidemiologie, comorbiditeit en etiologie 48% overgewicht, 12% obesitas, 1,5% morbide obesitas veel somatisch en psychisch/psychiatrisch comorbiditeit Biopsychosociaal model van obesitas: Oratie Liesbeth van Rossum Dik ben je niet voor de lol en TED-talk:

5 DNA Hormonen Crashdieet Psyche Levensstijl OBESITAS Medicijnen Stress Slaap Bron: inaugurele rede Prof dr Liesbeth van Rossum, Erasmus MC 2017 Darmen Eetcultuur Bruin vet

6 Multidisciplinaire behandeling Overeetstoornissen (OES) BMI40+ groep : met gewichtsvermindering als expliciet doel Eetstoornis met Overgewicht (EMO-groep) 1 daagse dagbehandeling gedurende een jaar voor mensen met obesitas en een eetstoornis diëtetiek/voedingsmanagement sociotherapie met 3 peilers: zelfcontrole, motivatie, terugvalpreventie (CGT-principes) bewegen ( tacoyo ) module op maat, zoals: CGT, interactiegroep, PMT, hartcoherentie, zelfbeeldgroep, aanvullend e-health regiebehandelaar klinisch psycholoog bij intake, lab.onderzoek en medicatie z.n.: psychiater in team

7 Diversiteit in diagnostisch denken Uitgangspunten AFT - Leigh McCullough, combinatie tussen cognitieve gedragstherapie en psychodynamische referentiekader - CGT: disfunctionele gedachten die zijn aangeleerd en veranderen door nieuwe leerprocessen, blootstelling aan gevoelens en gedachten waardoor emoties verminderen - PD: disfunctionele gedachten en gedrag zijn afweer (bescherming) en verdwijnen als deze gedachten worden onderzocht en gekoppelde emoties worden ervaren - vooral effectief bij cluster C problematiek en recidiverende angst- en stemmingsstoornissen - gericht op de interne fobie en blootstelling hieraan vindt in eerste instantie plaats in contact met de therapeut - therapeut is actieve bondgenoot waarbij connectie (verbondenheid) wordt verkozen boven confrontatie

8 De conflictdriehoek van Malan (1979) McCullough (1997) Afweer / beschermstrategieën Remmende gevoelens Activerende affecten

9 Personendriehoek Therapeut Huidige relaties Relaties uit het verleden 9

10 Voorbeeld Femke AFWEER - Overeten - Perfectionisme/kritisch - Bescheidenheid - Zelfopoffering - Somberheid - Conflict vermijdend - Afkeer uiterlijk/zelfhaat REMMING/ANGST - Angst voor afwijzing - Schaamte - Schuld ACTIVERENDE GEVOELENS Conflictdriehoek Malan/McCullough, Zelfcompassie - Gezonde boosheid/trots - Verbondenheid

11 Oefenen Neem een casus of je eigen thema s en maak een conflict driehoek, in groepjes de driehoek bespreken

12 Oefenen conflictdriehoek Weerstand/afweer: gedrag, gevoelens, gedachten, symptomen Inhiberende affecten/remming leiden tot terugtrekken en afsluiten: angst, schuld, schaamte, emotionele pijn, walging Activerende affecten leiden tot actie, openheid en verbinding: adaptieve vormen van verdriet, woede tederheid, positieve gevoelens voor zichzelf (interesse, opwinding, plezier), de emotionele basis voor zelfzorg, betrokkenheid, trots en waardering. Samen te vatten als: zelfcompassie, gezonde agressie/trots, intimiteit/nabijheid en verdriet/rouw

13 Nabespreking en aandachtspunten - Ervaringen uit de groepjes - Wat zien we vaak bij overeetstoornissen op de afweer -pool - Welke behandeldoelen zou je vanuit de driehoek in samenspraak met cliënt opstellen? - Stagnerende behandeling: overeten houdt aan, wat dan? - Uitwisseling: AFT bruikbaar bij eetstoornissen? 13

14 Literatuur CGT: - Beck s dieetoplossing. Train je brein, denk je slank, Judith Beck (2008) AFT: - Affectfobie therapie in de praktijk, Quin van Dam, Twee wegen naar Rome, Van Dam, Kok & Schalkwijk, Tijdschrift voor Psychotherapie, 2017 OBESITAS: - Ricthlijn Diagnostiek en Behandeling van obesitas bij volwassenen en kinderen (2008) - Zorgstandaard Obesitas (2010) - Waarom obesitas in de GGZ behandeld moet worden, Anita Jansen ea, De Psycholoog (2009) EETSTOORNISSEN: - Multidisciplinaire richtlijn Eetstoornissen (2008) - Zorgstandaard Eetstoornissen (2018) 14