RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2015 EN 2016 IN DE GEMEENTE. Aalsmeer

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2015 EN 2016 IN DE GEMEENTE Aalsmeer Plaats : Aalsmeer Gemeentenummer : 0358 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 3 maart 2016 Datum vaststelling : 25 april 2016

2 Pagina 2 van 15

3 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD INLEIDING VVE IN DE GEMEENTE AALSMEER CONCLUSIES Pagina 3 van 15

4 Pagina 4 van 15

5 VOORWOORD In de periode heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in werking getreden. Het signaalgestuurde toezicht vve begon eind 2013 met het versturen van digitale vragenlijsten naar de 315 middelgrote en kleine gemeenten. Voor de 37 grote gemeenten is er tot en met 2015 een apart monitortraject. Op basis van een analyse van de digitale vragenlijsten is besloten om in middelgrote en kleine gemeenten waar risico s ten aanzien van de uitvoering van de wettelijke vve-verplichtingen lijken te bestaan, een onderzoek uit te voeren. Het onderzoek is uitgevoerd in de tweede helft van 2015 en de eerste helft van Dit rapport beschrijft in hoeverre de gemeente Aalsmeer in 2015 voldoet aan de eisen ten aanzien van vve en welke veranderingen hebben plaatsgevonden ten opzichte van het vorige onderzoek in De hoofdinspecteur primair onderwijs en speciaal onderwijs, Dr. A. Jonk Pagina 5 van 15

6 1 INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar het gemeentelijke beleid ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Aalsmeer in 2015 en De aanleiding van het onderzoek is het mogelijk bestaan van risico s ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente. De basis van het onderzoek is een digitale vragenlijst die de gemeente heeft ingevuld. De inspectie heeft deze vragenlijst geverifieerd aan de hand van de aangeleverde documenten en de toelichting daarop in een gesprek met betrokkenen van de gemeente. Vervolgens heeft de inspectie de eisen met betrekking tot het vve-beleid beoordeeld en de veranderingen ten opzichte van het vorige onderzoek (2014) in beeld gebracht. Het signaalgestuurde toezicht op de vve-locaties maakt nog geen deel uit van dit onderzoek. De inspectie is na de zomer van 2015 begonnen met het signaalgestuurde toezicht op vve op de locaties. De signalen van de GGD zijn leidend om te bepalen welke peuterspeelzalen en kinderdagverblijven met voorschoolse educatie worden bezocht. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van de beantwoorde digitale vragenlijst in relatie tot de bevindingen tijdens de bestandsopname. Analyse van aanvullend opgevraagde informatie in relevante beleidsdocumenten van de gemeente. Intern overleg met het team Kinderopvang over GGD-toezicht in de gemeente. Een gesprek met de betrokken beleidsambtenaar en wethouder over het vve-beleid van de gemeente. Beoordeling van vve-beleid van de gemeente Aalsmeer. Toezichtkader Als basis voor de beoordeling gelden de beoordelingscriteria toezichtkader vooren vroegschoolse educatie voor gemeenten, zoals die te vinden zijn op: Pagina 6 van 15

7 > onderwijssectoren > voor- en vroegschoolse educatie. Opbouw rapport Hoofdstuk 2 geeft een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daar wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname (paragraaf 2.1) en op de door de gemeente aangeleverde vve-documenten (paragraaf 2.2). Tenslotte geven wij in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijke vve-beleid (paragraaf 2.3). Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over het vve-beleid in de gemeente Aalsmeer. Pagina 7 van 15

8 2 VVE IN DE GEMEENTE AALSMEER De gemeente Aalsmeer heeft een digitale vragenlijst ingevuld. Op basis van de antwoorden hebben wij mogelijke risico s gesignaleerd ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie. De digitale vragenlijst levert informatie over: wel of geen afspraken van de gemeente met de schoolbesturen en de houders over de doelgroepdefinitie, toeleiding, doorgaande lijn en resultaatafspraken; het bereik; de veranderingen bij de aspecten ouderbeleid, integraal vve-programma, externe zorg en interne kwaliteitszorg; De beoordeling van het gemeentelijke beleid is gebaseerd op de digitale vragenlijst, opgevraagde gemeentelijke beleidsdocumenten, eventuele aanvullende informatie en het gesprek met de gemeente (zie paragraaf 2.3). Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. 2.1 Ontwikkeling van vve in de gemeente Aalsmeer sinds de bestandsopname Stand van zaken tot december 2015 De gemeente Aalsmeer heeft sinds het vorige inspectie-onderzoek op 23 september ondanks herhaaldelijk rappelleren - niet voldaan aan de afspraken die de inspectie in haar rapport heeft vastgelegd. Daarbij kwam de gemeente in de analyse van de inspectie naar voren als risicogemeente door het oordeel 1 voor Doorgaande Lijn (1A8) en voor Resultaten (1A9). Het aantal voor- en vroegscholen binnen de gemeente is nagenoeg niet gewijzigd. Dit geldt ook voor de ontwikkeling van het vve-beleid: dit heeft tot december 2015 min of meer stilgelegen in de gemeente Aalsmeer, mede door Pagina 8 van 15

9 een aantal personeelswisselingen. Zo zijn zaken als ouderbeleid en de interne kwaliteitszorg (wederom) blijven liggen. De gemeente Aalsmeer heeft geen stukken naar de inspectie gestuurd die getuigen van een verdere doorontwikkeling van het vve-beleid. Het Convenant voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Aalsmeer is wel nieuw en is op 15 juni 2015 ondertekend door drie schoolbesturen, drie kinderopvangaanbieders, Jeugdgezondheidszorg en de gemeente Aalsmeer. Deze partijen hebben alle een vertegenwoordiger in de Werkgroep VVE. Deze werkgroep had de opdracht om naar aanleiding van het convenant een Actieplan op te stellen, maar dat is tot op heden niet gebeurd. Positieve ontwikkeling Sinds de gesprekken met de gemeente in december 2015 en maart 2016 heeft een positieve ontwikkeling plaatsgevonden. Zo is er inmiddels beleid vastgelegd aangaande de doorgaande lijn en de vve-resultaten. Op het gebied van ouderbetrokkenheid en interne kwaliteitszorg op de voor- en vroegscholen kan nog winst worden geboekt. 2.2 Lijst met de vve-documenten die de gemeente Aalsmeer heeft aangeleverd Onderwijsinspectie Voorschoolse educatie vve (van december 2015); Agendapunt staf 'VVE-convenant en VVE-monitor', 3 maart 2015; Convenant Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Aalsmeer, ondertekend 15 juni 2015; Proces Peuterestafette kinderopvang Solidoe, Aalsmeer; De Peuterestafette (lange en verkorte versie); Verwijsbrief VVE en T&O Amstelland, inclusief Procesbeschrijving; Brief ouders Kinderrijk + Formulier kindoverdracht van HDO naar basisschool, inclusief werkinstructie; Besprekingsverslagen LEA Aalsmeer, 11 juni en 16 november Notitie 'Resultaatafspraken Gemeente Aalsmeer' (wordt door betrokken partijen op 7 april 2016 ondertekend). 2.3 Het gemeentelijk vve-beleid In deze paragraaf geven wij onze bevindingen weer over het gemeentelijke vvebeleid. Per domein is beschreven op welke punten wij het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordelen, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ( 2 ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten wij de gemeente als een voorbeeld voor anderen zien ( 4 ). Pagina 9 van 15

10 Wij baseren onze bevindingen op de uitkomsten van de verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse en gesprekken met vertegenwoordigers van de gemeente. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd. HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID A1 1A2 1A3 1A4 1A5 1A6 1A7 1A8 1A9 1B 1C Definitie doelgroepkind Bereik Toeleiding Ouders Integraal vve-programma Externe zorg Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen Doorgaande lijn Resultaten Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau DE VVE-CONDITIES A 2B GGD-rapport Gemeentelijk subsidiekader De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover zie > onderwijssectoren > Kinderopvang. Toelichting: '1' Verbeterpunten met een afspraak Er zijn geen verbeterpunten met een afspraak. Pagina 10 van 15

11 2 Verbeterpunten 1A4 Ouders De gemeente Aalsmeer heeft nog (steeds) geen gericht gemeentelijk ouderbeleid. Dit betekent dat vanuit de gemeente nog geen antwoorden zijn gegeven op vragen zoals: Welke ouders willen we bereiken? Wat zijn hun wensen, mogelijkheden en omstandigheden? Welke doelen willen we bereiken met ouderparticipatie in het kader van vve? (bijvoorbeeld ouders aansporen om ook thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten uit te voeren). Hoe gaan we deze doelen bereiken? Welke afspraken maken we hierover met de voor- en vroegscholen? Hoe meten we of de doelen bereikt zijn? Voor het daadwerkelijk actief betrekken van ouders bij de vve-activiteiten, zowel thuis als op de vve-locatie is het van belang dit in gericht beleid te formuleren. Op deze wijze wordt vanuit de gemeente ook actief aangemoedigd dat ouders in het verlengde van wat er op de vve-locaties gebeurt ook thuis ontwikkelingsstimulerend gedrag gaan vertonen. Op dit moment worden er wel door de gemeente ouderactiviteiten gesubsidieerd, zoals Opstap(je), een programma dat ouders meeneemt in de taalontwikkeling (van hun kind). In hoeverre deze activiteiten ook het gewenste effect hebben is niet duidelijk. 1A7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen Op gemeentelijk niveau dient aangegeven te zijn wat belangrijk is met betrekking tot de kwaliteit van vve en hoe deze kwaliteit gemeten én geborgd wordt. Op dit moment is er bij de gemeente Aalsmeer nog onvoldoende beleid ontwikkeld over hoe de vve-locaties hun eigen kwaliteit met betrekking tot de onderdelen van vve en de resultaten evalueren, verbeteren en vervolgens borgen. Ook zijn er geen afspraken gemaakt over de manier waarop hierover aan de gemeente gerapporteerd wordt. Hier ligt nog een belangrijk ontwikkelpunt. Pagina 11 van 15

12 3 Voldoende De gemeente heeft in de digitale vragenlijst aangegeven dat er bij de volgende onderdelen weinig tot geen veranderingen hebben plaatsgevonden: 1A1 Definitie doelgroepkind, 1A2 Bereik, 1A3 Toeleiding, 1A6 Externe zorg, 1C Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau, 2A GGD-rapport, 2B Gemeentelijk subsidiekader. Uit de gesprekken die de inspectie met de gemeente heeft gevoerd kwam eenzelfde beeld naar voren. Daarom handhaaft de inspectie bij deze indicatoren de voldoende oordelen van het vorige onderzoek in Bij de onderstaande indicatoren heeft een verandering plaatsgevonden. Daarom worden ze hieronder toegelicht. 1A5 Integraal vve-programma In de OKE-wet is aangegeven dat voor de voorschoolse educatie een programma moet worden gebruikt waarin op gestructureerde en samenhangende wijze de ontwikkeling wordt gestimuleerd op het gebied van taal, rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling. De gemeente heeft inmiddels in de subsidievoorwaarden aangegeven dat de vve-locaties moeten werken met een erkend vve-programma en een bijbehorend observatie-instrument. Dit is het geval bij de voorscholen, maar dat neemt niet weg dat er met de (vroeg)scholen nog steeds afspraken moeten worden gemaakt over het aanbieden van eenzelfde of aansluitend vve-programma, zodat een doorgaande lijn voor deze doelgroep gegarandeerd wordt. 1A8 Doorgaande lijn Een soepele, doorgaande lijn van voor- naar vroegschool is in Aalsmeer inmiddels gerealiseerd. Er is nu sprake van een gereguleerde overdracht van kindgegevens en van een warme overdracht. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij alle betrokken partners: de gemeente als regievoerder, de instellingen voor voorschoolse opvang en de scholen. Een aandachtspunt hierbij is dat er nog geen afspraken zijn gemaakt over het gebruik van eenzelfde (of aansluitend) vve-aanbod in de (vroeg)scholen in Aalsmeer. In het Pagina 12 van 15

13 eerdergenoemde Convenant hebben de betrokken partijen zich hier wel aan gecommitteerd, maar de daadwerkelijke uitwerking is nog niet gerealiseerd. 1A9 Resultaten De gemeente heeft een notitie opgesteld met concrete en meetbare afspraken over de vve-resultaten. Op korte termijn wordt deze notitie met alle betrokkenen besproken en ondertekend. Dit is een wettelijke verplichting, opgenomen in de OKE-wet en overgenomen in de Wet op de Kwaliteit van Peuterspeelzalen en Kinderopvang en de Wet op het Primair Onderwijs. Hiermee voldoet de gemeente nu aan haar regierol om ook de schoolbesturen aan hun wettelijke taak te houden om met de gemeente afspraken te maken over de resultaten van vve. 1B Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau Omdat de coördinerende rol van de gemeente door eerder beschreven omstandigheden een tijdje heeft 'stilgelegen', is de waardering voor deze indicator van een '4' naar een '3' veranderd. De inspectie heeft echter vertrouwen in de ingezette koers van de gemeente en verwacht dat de gemeentelijke coördinatie binnen afzienbare tijd weer kan groeien naar 'een voorbeeld voor anderen'. Pagina 13 van 15

14 3 CONCLUSIES De inspectie heeft op het niveau van de gemeente het beleid voor de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Aalsmeer beoordeeld. Dit vanwege mogelijke risico s ten aanzien van de uitvoering van wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie. Conclusies gemeentelijk vve-beleid De basis van het onderzoek is een digitale vragenlijst die de gemeente heeft ingevuld. Naar aanleiding van de informatie in de vragenlijst zijn risico's gesignaleerd met betrekking tot vijf onderdelen: de doorgaande lijn, de resultaten, het ouderbeleid, het integrale vve-programma op voor- én vroegscholen en de interne kwaliteitszorg op de voor- en de vroegscholen. De inspectie heeft op 15 december 2015 en op 3 maart 2016 gesprekken gevoerd met een vertegenwoordiging van de gemeente Aalsmeer. De gemeente heeft de inspectie ook van een aantal actuele documenten voorzien. Dit heeft ertoe geleid dat de inspectie het oordeel voor de volgende onderdelen in positieve zin heeft bijgesteld: 1A5 Integraal vve-programma op voor- en vroegscholen, 1A8 Doorgaande lijn, 1A9 Resultaten. De gesprekken hebben niet geleid tot een voldoende beoordeling van de onderdelen Ouders (1A4) en Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen (1A7). Op deze onderdelen kan de gemeente zich nog verbeteren. Positief is dat er bij de gemeente - na een periode van 'stilstand' - nu duidelijk sprake is van urgentiebesef en daadkracht om van vve een succes te maken. Als basis daarvoor maakt de gemeente gebruik van de opnieuw uitgevoerde 'Monitor VVE Aalsmeer' waarvan de resultaten eind maart 2016 worden verwacht. Verbeterafspraken Niet van toepassing. Pagina 14 van 15

15 Verbeterpunten 1A4 Ouders 1A7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen Voldoende 1A1 Definitie doelgroepking 1A2 Bereik 1A3 Toeleiding 1A5 Integraal vve-programma 1A6 Externe zorg 1A8 Doorgaande lijn 1A9 Resultaten 1B Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau 1C Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau 2A GGD-rapport 2B Gemeentelijk subsidiekader Vervolgafspraak: Signaalgestuurd toezicht: de inspectie zal eind 2016 opnieuw een vragenlijst sturen naar de middelgrote en kleine gemeenten en een inschatting maken van mogelijke risico s. Tevens neemt zij de uitkomsten van eventuele locatieonderzoeken mee. Op grond van de analyses bekijkt de inspectie opnieuw in welke gemeenten in 2017 een onderzoek plaats zal vinden. Pagina 15 van 15