RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2014 IN DE GEMEENTE. Noordwijkerhout

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2014 IN DE GEMEENTE Noordwijkerhout Plaats : Noordwijkerhout Gemeentenummer : 0576 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 31 oktober 2014 Datum vaststelling : 14 januari 2015

2 Pagina 2 van 15

3 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD INLEIDING VVE IN DE GEMEENTE NOORDWIJKERHOUT CONCLUSIES Pagina 3 van 15

4 Pagina 4 van 15

5 VOORWOORD In de periode heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in werking getreden. Het signaalgestuurde toezicht vve begon eind 2013 met het versturen van digitale vragenlijsten naar de 315 middelgrote en kleine gemeenten. Voor de 37 grote gemeenten is er tot en met 2015 een apart monitortraject. Op basis van een analyse van de digitale vragenlijsten is besloten om in middelgrote en kleine gemeenten waar risico s ten aanzien van de uitvoering van de wettelijke vve-verplichtingen lijken te bestaan, een onderzoek uit te voeren. Het onderzoek is uitgevoerd in de tweede helft van Dit rapport beschrijft in hoeverre de gemeente Noordwijkerhout in 2014 voldoet aan de eisen ten aanzien van vve en welke veranderingen hebben plaatsgevonden ten opzichte van de bestandsopname. De hoofdinspecteur primair onderwijs en speciaal onderwijs, Dr. A. Jonk Pagina 5 van 15

6 1 INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar het gemeentelijke beleid ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Noordwijkerhout in De aanleiding van het onderzoek is het mogelijk bestaan van risico s ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente. De basis van het onderzoek is een digitale vragenlijst die de gemeente heeft ingevuld. De inspectie heeft deze vragenlijst geverifieerd aan de hand van de aangeleverde documenten en de toelichting daarop in een gesprek met betrokkenen van de gemeente. Vervolgens heeft de inspectie de eisen met betrekking tot het vve-beleid beoordeeld en de veranderingen ten opzichte van de bestandsopname in beeld gebracht. Het signaalgestuurde toezicht op de vve-locaties maakt nog geen deel uit van dit onderzoek. De inspectie start na de zomer van 2014 met het signaalgestuurde toezicht op vve op de locaties. De signalen van de GGD zijn leidend om te bepalen welke peuterspeelzalen en kinderdagverblijven met voorschoolse educatie worden bezocht. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van de beantwoorde digitale vragenlijst in relatie tot de bevindingen tijdens de bestandsopname. Analyse van aanvullend opgevraagde informatie in relevante beleidsdocumenten van de gemeente. Intern overleg met het team Kinderopvang over GGD-toezicht in de gemeente. Een gesprek met de betrokken beleidsambtenaar over het vve-beleid van de gemeente. Beoordeling van vve-beleid van de gemeente Noordwijkerhout. Toezichtkader Als basis voor de beoordeling gelden de beoordelingscriteria toezichtkader vooren vroegschoolse educatie voor gemeenten, zoals die te vinden zijn op: Pagina 6 van 15

7 > onderwijssectoren > voor- en vroegschoolse educatie. Opbouw rapport Hoofdstuk 2 geeft een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daar wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname (paragraaf 2.1) en op de door de gemeente aangeleverde vve-documenten (paragraaf 2.2). Tenslotte geeft de inspectie in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijke vve-beleid (paragraaf 2.3). Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over het vve-beleid in de gemeente Noordwijkerhout. Pagina 7 van 15

8 2 VVE IN DE GEMEENTE NOORDWIJKERHOUT De gemeente Noordwijkerhout heeft een digitale vragenlijst ingevuld. Op basis van de antwoorden heeft de inspectie mogelijke risico s gesignaleerd ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie. De digitale vragenlijst levert informatie over: wel of geen afspraken van de gemeente met de schoolbesturen en de houders over de doelgroepdefinitie, toeleiding, doorgaande lijn en resultaatafspraken; het bereik; de veranderingen bij de aspecten ouderbeleid, integraal vve-programma, externe zorg en interne kwaliteitszorg; het aantal vve-locaties en het aantal locaties waar de GGD tekortkomingen heeft gesignaleerd in het eerste domein (pedagogische praktijk). De beoordeling van het gemeentelijke beleid is gebaseerd op de digitale vragenlijst, opgevraagde gemeentelijke beleidsdocumenten, eventuele aanvullende informatie en het gesprek met de gemeente (zie paragraaf 2.3). Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. 2.1 Ontwikkeling van vve in de gemeente Noordwijkerhout sinds de bestandsopname Sinds de laatste bestandsopname heeft de gemeente Noordwijkerhout geen acties ondernomen om het vve-beleid binnen de gemeente verder te ontwikkelen. Dit terwijl het vorige rapport al liet zien dat de gemeente niet voldeed aan enkele wettelijke verplichtingen. De afgelopen tien jaar is er nieuwbouw gerealiseerd voor scholen en daarbij aangesloten voor- of naschoolse opvang. Alleen een peuterspeelzaal bevindt zich op een aparte locatie (niet verbonden aan een basisschool). Pagina 8 van 15

9 De subsidiegelden heeft de gemeente ingezet op het gebied van scholing. Op deze manier bereikt de gemeente met de minimale middelen naar eigen zeggen de meeste kinderen. Na eerst alle mensen een basistraining vve aangeboden te hebben is in 2013 ingezet op tutor-training. Sinds juli 2014 is er bij de gemeente Noordwijkerhout niemand meer verantwoordelijk voor vve. De gemeente heeft haar prioriteiten bij de decentralisatie van de zorg gelegd. Streven is om na januari 2015 met omringende gemeentes (Hilegom, Teylingen, Lisse en Noordwijk) samen een vve-beleid op te gaan stellen, aangezien deze gemeentes ook de decentralisatie samen hebben ingericht. Vanaf januari 2015 zal in de gemeente Noordijkwerhout de formatie herijkt worden, zodat taken vervolgens goed uitgevoerd kunnen worden. Dat betreft dan ook het ontwikkelen van vve-beleid. 2.2 Lijst met de vve-documenten die de gemeente Noordwijkerhout heeft aangeleverd - Advies aan burgemeester en wethouders (Plan van aanpak Regionale Educatieve Agenda) - Brief aan de raad over OOGO overleg - Voorstel van het samenwerkingsverband over de taalvoorziening 2.3 Het gemeentelijk vve-beleid In deze paragraaf geeft de inspectie haar bevindingen weer over het gemeentelijke vve-beleid. Per domein is beschreven op welke punten de inspectie het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ( 2 ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ( 4 ). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van de verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse en gesprekken met vertegenwoordigers van de gemeente. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd. Pagina 9 van 15

10 HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID A1 1A2 1A3 1A4 1A5 1A6 1A7 1A8 1A9 1B 1C Definitie doelgroepkind Bereik Toeleiding Ouders Integraal vve-programma Externe zorg Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen Doorgaande lijn Resultaten Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau DE VVE-CONDITIES A 2B GGD-rapport Gemeentelijk subsidiekader De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover zie onderwijssectoren Kinderopvang. Toelichting: Bij de verbeterpunten met een afspraak (oordeel 1 indicatoren) is sprake van een wettelijke verplichting. Omdat het vve-beleid in de gemeente Noordwijkerhout nog onvoldoende is ingevuld, wordt in de toelichting per indicator voor alle verbeterpunten beknopt aangegeven aan welke criteria voldaan moet worden. Een uitgebreide beschrijving van de indicatoren met bijbehorende criteria zijn terug te lezen in het document 'werkinstructie toezichtkader voor- en vroegschoolse educatie' (zie 1 Verbeterpunten met een afspraak 1a1 Definitie doelgroepkind (art. 167 WPO, lid 1a,1) Bij de bekostiging van vve gaat het rijk uit van de gewichtenregeling. Op basis van het aantal kleuters van 4 en 5 jaar met laag opgeleide ouders in een Pagina 10 van 15

11 gemeente op 1 oktober 2009 wordt een verdeelsleutel (schoolgewicht) gehanteerd voor het toekennen van een specifieke uitkering aan gemeenten voor het realiseren van onderwijsachterstanden-beleid (waar voorschoolse educatie aan peuters onder valt). De gemeente is echter vrij in het bepalen van welke definitie zij hanteert voor een doelgroeppeuter. De gemeente dient helder te verantwoorden welke definitie ze hanteert. Dit kan op basis van een duidelijke analyse van de peuterpopulatie en/of afgeleid van het vve-beleid en de doelstellingen voor vve. De gemeente heeft op dit moment geen doelgroepdefinitie vastgesteld. 1a2 Het bereik (peuters) (art. 166 WPO) Het bereik wordt beoordeeld voor de peuters (dus op de voorscholen), omdat kleuters (vrijwel) allemaal naar de basisschool gaan. Het bereik wordt beoordeeld op basis van aanbod (zijn er voldoende kindplaatsen?) en op basis van het gerealiseerde bereik (hoeveel vve-kindplaatsen worden daadwerkelijk door een doelgroeppeuter bezet?). De inspectie inventariseert of de gemeente voldoende vve-kindplaatsen heeft gerealiseerd op de voorscholen. Deze aantallen worden specifiek gevraagd via de digitale vragenlijst aan de gemeente en worden opgenomen in het gemeentelijke vve-rapport. 1a3 De toeleiding (art. 167 WPO, lid 1a,2) De gemeente heeft afspraken gemaakt over wie er wanneer verantwoordelijk is voor de toeleiding van doelgroepkinderen naar voorschoolse educatie. 1a8 Doorgaande lijn (art. 167 WPO, lid 1a, 3; art. 15i WOT, lid 1f) De gemeente heeft met de vve-instellingen en schoolbesturen afspraken gemaakt over het overdragen van kindgegevens, waaronder gegevens over de ontwikkeling, van voor- naar vroegschool. Ook heeft de gemeente met de vveinstellingen en schoolbesturen afspraken gemaakt over een warme overdracht van zorgkinderen (mondelinge overdracht om de ontwikkeling van het kind en de (reeds verleende) zorg en begeleiding te bespreken). 1a9 De resultaten van vve (art. 167 WPO, lid 1b) Er is op gemeentelijk niveau bepaald wat de gewenste inhoudelijke resultaten zijn van vroegschoolse educatie. Deze resultaten zijn concreet en meetbaar. Daarnaast zijn er afspraken met de schoolbesturen (en de scholen) gemaakt over het aanleveren van gegevens aan de gemeente. Pagina 11 van 15

12 1b Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau (art. 167 WPO) De gemeente is aantoonbaar regievoerder, coördineert de uitwerking van het vve-beleid en betrekt hierbij de LEA-partners (de houders van psz en kdv en de schoolbesturen). De gemeente coördineert de uitvoering van vve of heeft dit uitbesteed aan een (externe of interne) coördinator. 2 Verbeterpunten 1a4 Ouders Op gemeentelijk niveau is er concreet beleid vastgelegd om ouders als partner te betrekken bij het voorkomen van achterstanden bij peuters. Dit beleid is afgestemd op een analyse van de ouderpopulatie en bevat concrete doelen en te verwachten resultaten. 1a5 Integraal vve-programma De gemeente heeft afspraken vastgelegd (in subsidiekaders, beleidsdocumenten of anderszins) over het gebruik van een vve-programma dat voldoet aan artikel 5 van het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. Daarnaasst heeft de gemeente afspraken vastgelegd (in subsidiekaders of anderszins) over het gebruik van een observatiesysteem voor het volgen van de brede ontwikkeling van peuters. 1a6 Externe zorg De gemeente beschikt over een heldere zorgstructuur voor peuters. Voorscholen zijn hiervan op de hoogte gesteld. Tevens heeft de gemeente procedures voor aanmelding van (doelgroep)peuters bij de externe zorginstanties vastgelegd en gecommuniceerd met de vve-instellingen. 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen Effecten van vve zijn mede afhankelijk van de kwaliteit van de vve die geleverd wordt door de voorscholen. Het gaat dan om de pedagogische en educatieve vaardigheden van de pedagogisch medewerkers, de wijze waarop het vveprogramma wordt gebruikt, de zorg en begeleiding die aan peuters geboden wordt, de inrichting van de ruimtes, enz. De gemeente heeft afspraken met de vve-instellingen over de wijze waarop ze hun eigen kwaliteit evalueren, verbeteren en borgen. 1c Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau De gemeente dient het eigen vve-beleid, de afspraken, de uitvoering en de resultaten regelmatig (jaarlijks) te evalueren. Deze jaarlijkse evaluatie wordt Pagina 12 van 15

13 vastgelegd en kan leiden tot conclusies voor verbeteringen of aanpassingen van het beleid. 2b Gemeentelijk subsidiekader De gemeente heeft een subsidiekader of subsidiebeschikking waarin voorwaarden zijn opgenomen conform de wet op de Kinderopvang en het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie (of verwijst hiernaar). '3' Voldoende 2a GGD-rapport De gemeente heeft geregeld dat alle vve-locaties jaarlijks door de GGD beoordeeld worden. Het betreft hier zowel de basiskwaliteit als de kwaliteit van de voorschoolse educatie. Pagina 13 van 15

14 3 CONCLUSIES De inspectie heeft op het niveau van de gemeente het beleid voor de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Noordwijkerhout beoordeeld. Dit vanwege mogelijke risico s ten aanzien van de uitvoering van wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie. Conclusies gemeentelijk vve-beleid De geconstateerde risico's in de vragenlijst die door de gemeente Noordwijkerhout is ingevuld, betreft tekortkomingen. Vve heeft in deze gemeente de afgelopen jaren geen prioriteit gekend en de gemeente heeft in de periode vanaf maart 2013 (vorige inspectie rapport) geen acties ondernomen om het vve-beleid van de gemeente gestalte te geven. Tijdens het gesprek kwam naar voren dat de gemeente momenteel de decentralisatie als prioriteit heeft en er gewoonweg geen capaciteit is om aan vve in de gemeente Noordijkwerhout te werken. Vraag is of, zoals in de inleiding is genoemd, de gemeente er op korte termijn wel tijd voor heeft. In januari 2015 zal er in eerste instantie een takenoverzicht worden gemaakt. Het plan zoals tijdens het gesprek naar voren kwam, om met de gemeenten Hillegom, Teylingen, Lisse en Noordwijk samen een vve-beleid op te stellen, is een plan dat nog niet op papier terug te vinden is. De intentie om vve een plek in de gemeente te geven is er. Nu de uitwerking nog. De gemeente voldoet namelijk al enkele jaren niet aan de wettelijke verplichtingen voor gemeenten die onderwijsachterstanden gelden krijgen. De inspectie gaat ervan uit dat de gemeente binnen afzienbare tijd deze tekortkomingen opheft, zodat de wet wordt nageleefd. Verbeterafspraken 1a1 Definitie doelgroepkind 1a2 Het bereik (peuters) 1a3 Toeleiding 1a8 Doorgaande lijn 1a9 Gemeentelijke vve resultaatafspraken 1b Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau Pagina 14 van 15

15 Verbeterpunten 1a4 Ouders 1a5 integraal vve-programma 1a6 Externe zorg 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen 1c Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau 2b Gemeentelijk subsidiekader Voldoende 2a GGD-rapport Vervolgafspraken: Uitvoeren verbeterafspraken De inspectie verwacht van de gemeente Noordwijkerhout dat zij eind april 2015 aan de wettelijke eisen (de indicatoren die zijn opgenomen onder de verbeterafspraken) voldoet. De gemeente kan dit doen door de inspectie schriftelijk te informeren over het opheffen van de tekortkoming (met daarbij behorende documenten). Signaalgestuurd toezicht: de inspectie zal begin 2015 opnieuw een vragenlijst sturen naar de middelgrote en kleine gemeenten en een inschatting maken van mogelijke risico s. Tevens worden daarbij de uitkomsten van eventuele locatieonderzoeken meegenomen. Op grond van de analyses wordt opnieuw bekeken in welke gemeenten in 2015 een onderzoek plaatsvindt. Pagina 15 van 15