Datum 14 maart 2014 Kenmerk LH/lm/ NZa-advies Bekostiging huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg

Transcriptie

1 Aan de leden van het Bestuurlijk Overleg Eerste Lijn: L. van Halder (VWS) B. Bakker (V&VN) R. van der Meer (KNMP) M. Lensink (ZN) W. Wind (NPCF) LHV-bureau Utrecht Domus Medica Mercatorlaan 1200 Postbus LB Utrecht (030) Datum 14 maart 2014 Kenmerk LH/lm/ Betreft NZa-advies Bekostiging huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg Geachte leden van het Bestuurlijk Overleg Eerste Lijn, Advies NZa In het vorig jaar gesloten convenant hebben wij onder meer afspraken gemaakt over een nieuwe bekostiging van huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg (het model met drie segmenten). Er is overeengekomen dat wij uiterlijk 1 maart 2014 gezamenlijk de precieze uitwerking van het bekostigingssysteem zullen bezien en dat voor een besluit nadere analyses van de te verwachten effecten nodig zijn 1. Inmiddels heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) haar advies uitgebracht over de uitwerking van deze afspraken. De in het convenant afgesproken precieze uitwerking ontbreekt. Er is nog geen onderbouwd zicht op de beoogde en mogelijk onbedoelde effecten van de voorstellen. De overeengekomen effect-analyse ontbreekt eveneens. Zodoende is er nog geen zicht is op de positieve en negatieve effecten op onder meer (de kwaliteit van) de zorg, substitutie-effecten en de implementatie van het nieuwe systeem 2. Basisvoorziening huisartsenzorg onder druk De basisvoorziening huisartsenzorg (segment 1) weerspiegelt het belangrijkste deel van het huisartsgeneeskundig aanbod. Het vormt ook het overgrote deel van dat aanbod en wordt door iedere huisarts(praktijk) en elk gezondheidscentrum geleverd. Dit segment moet de generalistische werkwijze van de huisartsenzorg garanderen. Patiënten moeten kunnen rekenen op huisartsenzorg die op hun persoon is gericht, naar alle ziekten en aandoeningen kijkt en continuïteit garandeert. Als dit deel van de huisartsenzorg onder druk komt, dan verliest de patiënt met zijn steeds complexere problematiek de laatste generalist in de zorg. Zonder een stevig basisaanbod als fundament, is het aanvullend en bijzonder aanbod huisartsenzorg, respectievelijk multidisciplinaire zorg (segmenten 2 en 3) onmogelijk. 1 Randnummer 33 van het akkoord: Uiterlijk 1 maart 2014 zullen partijen de precieze uitwerking van het bekostigingssysteem gezamenlijk bezien, zodat de minister van VWS mede op basis van nadere analyses van de te verwachten effecten die invoering van het model zal hebben op de huisartsenzorg en de multidisciplinaire zorg uiterlijk in maart 2014 een definitief besluit zal nemen over de stappen en het tijdpad van de invoering van het systeem. 2 Zie de bijlage bij deze brief met een aantal randvoorwaarden waarover op dit moment onzekerheid bestaat.

2 Het is voor de eerstelijns zorgaanbieders belangrijk dat de basisvoorziening huisartsenzorg voor de patiënt is en blijft gegarandeerd. Naast deze basisvoorziening hebben de afgelopen jaren de uitgaven aan onder meer multidisciplinaire zorg, ketenzorg en Modernisering & Innovatie (substitutie) een grote vlucht genomen. Wat we willen vermijden dat deze gewenste substitutie en de innovaties de bekostiging van de basisvoorziening huisartsenzorg aantast. Zowel voor de kwaliteit van de huisartsenzorg, het vertrouwen van de eerstelijns aanbieders als voor de mogelijkheden van vernieuwing in de segmenten 2 en 3 is een stabiele basis nodig. In haar advies beschrijft de NZa verschillende opties waardoor de basisvoorziening in segment 1 verder onder druk wordt gezet: De politiek zou kunnen besluiten om segment 1 te verkleinen ten gunste van segment 2 en/of segment 3. Zorgverzekeraars zouden op dezelfde wijze kunnen ingrijpen in segment 1. De NZa hanteert een systematiek waardoor de tarieven voor de basisvoorziening worden verlaagd indien de inkomsten uit ketenzorg en substitutie (segmenten 2 en 3) een groter deel van de omzet van huisartspraktijken gaan uitmaken. In het convenant is een stevige basisvoorziening gegarandeerd, onder meer doordat is vastgelegd dat segment 1 alle kosten dekt die met dit deel van de huisartsenzorg zijn gemoeid. Hieraan tornen is voor de eerstelijns zorgaanbieders niet acceptabel. Het voor segment 1 beschikbare macrokader dient te zijn afgestemd op de zorgvraag in dát segment. Segment 1 mag geen sluitpost zijn van de segmenten 2 en 3. In plaats daarvan zal voor de macro-budgettaire beheersbaarheid naar andere instrumenten moeten worden gezocht, zoals het in het convenant genoemde MBI. We bepleiten voor de bewegingen tussen S1 en de andere segmenten een algemeen principe, dat ook voor de substitutie moet gelden: geld volgt de zorg. Behoedzame stappen Zoals opgemerkt, ontbeert het advies van de NZa een analyse van de te verwachten effecten van het nieuwe bekostigingssysteem. Dat maakt een te snelle invoering risicovol. Dit is reden voor ons waarborgen vooraf te verlangen. In bijlage 1 bij deze brief vindt u een lijst met randvoorwaarden voor een zorgvuldige invoering van wijzigingen opgenomen. De afgesproken transitie naar een nieuw bekostigingsmodel onderschrijven we en is in het bestuurlijk akkoord ook overeen gekomen. Het gaat nu om timing en maatvoering. Om onbedoelde en onverhoedse effecten te vermijden, bepleiten wij het zetten van kleine stappen. In 2015 komt er veel af op de eerstelijnszorg, zoals de transitie V&V naar de zorgverzekeringswet, de WMO, de nieuwe rol van de gemeenten. Juist hierom moet in de bekostigingssystematiek de ruimte ontstaan om deze transitie en de daaruit voortkomende nieuwe samenwerkingsvormen te realiseren. Tegelijkertijd moet niet alles op de kop worden gezet. Daarom bepleiten we terughoudendheid met het omzetten van de M&I s, om ongewenste herverdelingseffecten en omgekeerde substitutie te vermijden. Het onderzoek naar ondersteuning en infrastructuur levert rond 1 juli resultaten op; dat is te laat voor de bekostiging Daarom bepleiten we de GEZ-financiering te handhaven op het huidige niveau (afspraak bestuurlijk akkoord en uitwerking ervan) en deze vooral niet af te bouwen, zoals een enkele verzekeraar aankondigt. Voor astma geldt dat wij die zodra dat kan toegevoegd willen zien aan S2A. Het meekijkconsult zou een plaats kunnen krijgen in S1, S2 en S3. 2/5

3 Nader te onderzoeken Voor zover tijdig uitgewerkt voor de bekostiging 2015 kunnen nieuwe onderdelen worden toegevoegd aan de multidisciplinaire zorg in S2A, S2B of S3. Naast het hierboven beschrevene, achten wij het wenselijk om de komende periode stil te staan bij de programmatische zorg voor complexe kwetsbare ouderen. Segment 3 biedt de mogelijkheid om die in de innovatieve fase te financieren. Als de experimenten zich voorspoedig ontwikkelen, dan kan de financiering in segment 2 aangewezen zijn. Voor de farmaceutische zorg en diagnostiek in het kader van multidisciplinaire zorg binnen segment 2, zal nader overleg uitwijzen (in) hoe(verre) daarvoor in het systeem ruimte geboden kan worden. Ook voor de generalistische basis-ggz geldt dat. Invoeringstermijn wijzigingen 2015 krap De NZa wijst er in haar advies op dat, gegeven de NZa-deadline van 1 juli 2014, het tijdpad voor de wijzigingen per 1 januari 2015 krap is. Omdat bijna alle details van het voorstel nog moeten worden uitgewerkt en de genoemde effectenanalyse ontbreekt, voorzien wij dat invoering van het NZa-transitiemodel per 2015 riskant is. Daarom bepleiten wij uiterste behoedzaamheid in termen van timing en maatvoering. Advies eindmodel NZa vergt nadere studie en overleg De NZa beschrijft een eindmodel waarvan cruciale onderdelen onzeker zijn en eerst nog in onderzoeken en experimenten moeten worden getoetst. Het gaat hierbij vooral om de afschaffing van het consulttarief, de invoering van populatiebekostiging (met een onderverdeling naar licht, middel en zwaar) en de vormgeving van segment 3 waarbij wordt uitgegaan van de beschikbaarheid van goede prestatie-indicatoren. Hoewel wij er veelbelovende kanten in zien, willen wij ons op deze onderdelen nog niet vastleggen. Een en ander vergt nadere studie, meer experimenten en goed overleg. Complexiteit Wij voorzien dat het NZa-advies zal leiden tot een verdere complexiteit van de bekostiging. Het systeem heeft in de conceptuele fase waarin het zich nu bevindt de charme van de eenvoud, maar onder de oppervlakte dient de minister bij haar afweging om een aanwijzing te sturen, en de NZa bij de verdere uitwerking, rekening te houden met het volgende. Er worden aanvullende administratieve eisen aan huisartsen voorgesteld. Het mogelijk afschaffen van consulten vergt een verdere differentiatie van de inschrijftarieven. Een adequate correctie voor verschillen in te verwachten zorgvraag is complex. Populatiebekostiging met de voorgestelde indeling in licht, middel en zwaar is vooralsnog een theoretisch concept waarvoor nog veel onderzoek nodig zal zijn. Het risico is dat de systematiek indien überhaupt realiseerbaar zal leiden tot complexe, bureaucratische en fraudegevoelige indicaties. Voor de prestatiebekostiging in segment 3 is een ingewikkelde systematiek onvermijdelijk. Voor tal van prestatie-indicatoren (deels landelijk, deels verschillend per zorgverzekeraar), zullen betrouwbare meetinstrumenten moeten worden ontwikkeld en beheerd, zal daadwerkelijk op praktijkniveau moeten worden gemeten, zullen alle meetresultaten moeten worden verwerkt, geanalyseerd en geïnterpreteerd en zal vervolgens op praktijkniveau moeten worden vastgesteld of, en zo ja in welke mate, de praktijk de diverse prestaties heeft geleverd. Vervolgens zal gedifferentieerd moeten worden beloond. 3/5

4 Vervolg Zoals gesteld, onderschrijven wij de afspraken over de bekostiging die in het convenant zijn vastgelegd. Ondanks onze ambitie en wil tot vooruitgang, hebben wij tegen de achtergrond van de vele onzekerheden gerede twijfel of invoering per 1 januari 2015 verantwoord is. Juist met het oog op het beoogde succes ervan en het benodigde draagvlak bepleiten we beheersbare stappen in de door de NZa aangegeven richting waarvan aannemelijk is dat die haalbaar zijn zonder ongelukken. Hierboven hebben wij onze belangrijkste argumenten en punten van zorg weergeven. In bijlage 2 hebben wij de LHV-reactie op het NZa-consultatiedocument opgenomen en in bijlage 3 de reactie van InEen. In het bestuurlijk overleg van 18 maart zullen wij hierop een nadere toelichting geven. Wij zien uit naar een constructief bestuurlijk overleg! Met vriendelijke groet, Dr. S.R.A. van Eijck, Voorzitter LHV Dr. Rob Dijkstra, huisarts Bestuursvoorzitter NHG M.J.W. Bontje, Voorzitter InEen Bijlagen: 3 4/5

5 BIJLAGE 1: condities verantwoorde invoering Voor het nieuwe systeem is het noodzakelijk dat daarvoor draagvlak ontstaat. Die is nodig om de positieve dynamiek in de eerstelijn vast te houden. Daarom zien wij voor (de aanwijzing van de minister en) een verantwoorde invoering een aantal condities waaraan zal moeten zijn voldaan, willen de voordelen van die invoering groter zijn dan de nadelen. Invoering 1. De precieze uitwerking van het (transitie)model is beschikbaar Er is een uitgebreide effectenanalyse gemaakt De NZa-beleidsregels zijn beschikbaar op 1 juli van het jaar voorafgaand aan de wijzigingen. 4. GEZ-financiering kan pas vervallen als werkbare bekostigingsalternatieven zijn uitgewerkt. 5. Verzekeraars dienen vóór 1 oktober voorafgaand aan het jaar van de wijzigingen contracten op basis van het nieuwe stelsel te hebben aangeboden bij huisartspraktijken 6. HIS-leveranciers en zorgverzekeraars hebben verklaard de gewenste aanpassingen in de systemen tijdig te kunnen doorvoeren. 7. Convenantspartijen verwachten geen administratieve problemen. Beoogde effecten 8. Het basisaanbod huisartsenzorg (segment 1) is te allen tijde gegarandeerd. Segment 1 mag op geen enkele wijze een sluitpost worden van segment 2 en segment 3 (geen kannibalisme ). 9. De gemengde bekostiging van het basisaanbod is gegarandeerd in het transitiemodel, inclusief het consulttarief. 10. Convenantspartijen verwachten geen substantiële herverdelingseffecten tussen praktijken Convenantspartijen verwachten positieve effecten op de zorgverlening/patiëntenzorg. 12. Convenantspartijen verwachten geen effecten op de macrobestedingen huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg en er is geen sprake van verkapte bezuinigingen door de systeemwijziging. 13. Er is ruimte voor groei binnen alle drie de segmenten. 14. Substitutie kan neerslaan in alle drie de segmenten, waarbij groei, substitutie en stimuleren/belonen in segmenten 2 en 3 nooit ten koste gaan van (de bekostiging van) het basisaanbod huisartsenzorg (segment 1). 15. Er treedt geen ontwrichting op van het contract tussen huisarts en zorggroep. 16. Afname van administratieve lasten bij de huisarts (hieraan zou Actal een bijdrage kunnen leveren). 17. De nieuwe bekostiging bevordert doelmatige generalistische huisartsenzorg. 18. De uitkomsten van onderzoeken naar indicatoren die zorgkosten voorspellen zijn bekend en gedragen. 3 Conform onderhandelingsresultaat Idem. 5 Dit is een zeer belangrijk aspect om onrust binnen de beroepsgroepen te voorkomen en draagvlak voor het nieuwe systeem te behouden. 5/5