Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.10 - Juli

Transcriptie

1 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.10 - Juli VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS EN VORMING Vraag nr. 266 van 26 mei 2008 van JOS DE MEYER Lerarentekort - Initiatieven Onlangs werd het arbeidsmarktrapport van het departement Onderwijs gepubliceerd. Zowel voor het kleuter, lager als secundair onderwijs wordt er een tekort aan leerkrachten voorspeld tussen 2007 en Vooral de voortijdige uitstroom van jonge leerkrachten blijft een groot probleem. Het rapport stelt letterlijk: De arbeidssituatie voor deze interimaire leraren wordt precies gekenmerkt door werk- en inkomensonzekerheid en een hoge werkdruk. Voor jonge leerkrachten kan het erg lang duren vooraleer ze (voltijds) vast benoemd worden. Men stelt zelfs de vraag of de vervangingspool niet onder één of andere vorm opnieuw moet worden geïntroduceerd. In het rapport werd ook verwezen naar het succes van de lerarenopleidingen de laatste jaren. In de berekeningen gaat men er dan ook van uit dat deze dezelfde output aan mogelijke arbeidskrachten blijven leveren. Maar uit de hoek van de voormalige GPB- en aggregaatsopleidingen horen we andere geluiden. Het aantal inschrijvingen schijnt sterk te dalen. De hervorming van de lerarenopleiding is ontegensprekelijk een goede zaak, maar zal vermoedelijk, voornamelijk voor het secundair onderwijs, het verwachte tekort nog doen vergroten. In een krappe arbeidsmarkt moet men inderdaad al sterk gemotiveerd zijn om als hoger opgeleide na de extra inspanningen die men deed voor het behalen van een diploma van leraar gedurende vele jaren geen arbeidszekerheid te hebben. Aanvullend leren de cijfers dat een tijdelijke leerkracht gemiddeld slechts 70 % van een voltijdse betrekking presteert. Het moeilijk combineren van lessenroosters tussen verschillende scholen, vormt daarvoor vermoedelijk de belangrijkste verklaring. Maar dat wil dus zeggen dat men niet voltijds kan werken en dus ook geen volwaardige wedde krijgt. Uit een persbericht van de minister vernemen we dat hij momenteel met vakbonden en vertegenwoordigers van de inrichtende machten overlegt over een aanpak van het lerarentekort. 1. Hoeveel inschrijvingen zijn er in het schooljaar in de specifieke lerarenopleidingen? Is er inderdaad sprake van een daling ten opzichte van de voorgaande jaren? 2. Hoe lang duurt het gemiddeld vooraleer een leerkracht voor een eerste uur vast benoemd wordt, en hoe lang duurt het voor een leerkracht volledig vast benoemd is? 3. In hoeveel scholen werkt een beginnende leerkracht gemiddeld in de loop het eerste schooljaar dat hij of zij les geeft?

2 -78- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.10 - Juli Hoeveel procent van een opdracht presteert een volledig vastbenoemde leerkracht gemiddeld effectief? 5. Kan de minister reeds meedelen welke voorstellen hij voorlegt aan de vakbonden en de inrichtende machten? Wat zijn de beleidsintenties van de minister om ervoor te zorgen dat in elk geval de scholen over voldoende en bekwame leraren kunnen blijven beschikken?

3 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.10 - Juli FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS EN VORMING ANTWOORD op vraag nr. 266 van 26 mei 2008 van JOS DE MEYER 1. Vooraf moet opgemerkt worden dat de specifieke lerarenopleidingen als gevolg van de hervorming van de lerarenopleidingen pas vanaf dit school-/academiejaar worden ingericht. De opleidingen die vóór bestonden, zijn niet helemaal vergelijkbaar met de vernieuwde specifieke lerarenopleidingen; er is o.a. een (belangrijk) verschil in studieomvang. Dat bemoeilijkt een vergelijking met de inschrijvingscijfers van de voorgaande schooljaren. Er zijn 2 soorten specifieke lerarenopleidingen: de specifieke lerarenopleiding aan de universiteiten en in de hogescholen en de specifieke lerarenopleiding in de centra voor volwassenenonderwijs. Met betrekking tot de specifieke lerarenopleiding in de CVO's (720 lestijden), die in de plaats zijn gekomen van de vroegere GPB-opleidingen (600 lestijden), is het nog niet mogelijk om al definitieve inschrijvingscijfers voor dit schooljaar door te geven. Om toch enige indicatie te geven, kan ik wel meegeven dat er in de CVO s die al geverifieerd zijn (15 van de 21 CVO s), een stijging is van het aantal gegenereerde lesuren in ten opzichte van In genereerden de GPB-opleidingen in deze CVO s in totaal lesuren. In genereerden de GPB-opleidingen in afbouw, voor studenten die voordien al in de opleiding ingeschreven waren, nog lesuren. De pas gestarte specifieke lerarenopleidingen telden op het moment van de verificatie (eind maart 2008) lesuren. Voor maakt dit in de geverifieerde centra samen lesuren. Dit betekent een stijging van ten opzichte van Die gegevens dienen echter met de nodige voorzichtigheid bekeken te worden. De telling is om te beginnen nog niet volledig. Het optrekken van het aantal lesuren in de specifieke lerarenopleiding zal wellicht een invloed hebben. Noteer ook dat het volwassenenonderwijs voor zijn tellingen niet op basis van een schooljaar, maar met referteperiodes werkt. De referteperiode werd met twee maanden verlengd, en dit beïnvloedt uiteraard ook de cijfers. Het schooljaar is dan ook ten gevolge van het nieuwe decreet volwassenenonderwijs en het decreet ter hervorming van de lerarenopleidingen een overgangsjaar. Hieronder vindt de vraagsteller de specifieke lerarenopleidingen in het hoger onderwijs: Academiejaar soort opleiding aard inschrijving Specifieke lerarenopleiding Eerste inschrijving Bijkomende inschrijving Academische initiële lerarenopleiding Eerste inschrijving (enkel universiteit) Bijkomende inschrijving Initiële lerarenopleiding van academisch niveau Eerste inschrijving (enkel hogeschool) Bijkomende inschrijving Totaal

4 -80- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.10 - Juli 2008 Uit de cijfers blijkt duidelijk een verhoging van het aantal inschrijvingen in ; in is er daarentegen een sterke daling van het aantal inschrijvingen. Veel studenten hebben er duidelijk voor gekozen om in alsnog in de "oude" lerarenopleiding in te schrijven, vooraleer de vernieuwde en in omvang verzwaarde lerarenopleiding van start ging. Studenten die in het voorgaande academiejaar al geslaagd waren voor minimum 12 studiepunten, konden zich in immers alsnog inschrijven voor een academische initiële lerarenopleiding of een initiële lerarenopleiding van academisch niveau. In de komende jaren, als de effecten van de overgangssituatie zijn uitgewerkt, zal blijken of en in welke mate de aantallen opnieuw op het vroegere niveau komen. Een daling van het aantal inschrijvingen is overigens niet noodzakelijk nefast voor het op peil houden van de instroom in het lerarenberoep: de hervorming van de lerarenopleiding, met vooral aan de universiteiten en de hogescholen een gevoelige uitbreiding van de studieomvang, zal studenten wellicht bewuster doen kiezen voor het al dan niet volgen van deze opleiding. Naar alle verwachting zal die meer bewuste keuze ook leiden tot een relatief hogere instroom in het beroep onder de gediplomeerden. De hervorming van de lerarenopleiding heeft overigens ook als doel om toekomstige leerkrachten beter voor te bereiden op het beroep; die verbeterde opleiding moet niet alleen leiden tot betere leerkrachten, maar moet er ook voor helpen zorgen dat minder jonge leerkrachten (snel) afhaken eens zij voor de klas staan. 2. Er is onderzoek gebeurd m.b.t. de leeftijdscategorie van de personeelsleden in het gewoon secundair onderwijs die een eerste vaste benoeming respectievelijk een uitbreiding van de vaste benoeming krijgen. Van de eerste vaste benoemingen situeert zich 43,5% in de leeftijdsgroep van 24 tot en met 29 jaar, 38,9% in de leeftijdsgroep van 30 tot en met 39 jaar, 15,3% in de leeftijdsgroep van 40 tot en met 49 jaar en 2,2% in de leeftijdsgroep van 50 tot en met 59 jaar. Een eerste vaste benoeming wordt beschouwd als een eerste vaste benoeming bij een bepaalde inrichtende macht. Bij de leeftijdscategorie tussen 50 en 59 jaar gaat het vaak om personen die voorheen reeds vastbenoemd waren of al deeltijds vastbenoemd zijn, maar nu een nieuwe vaste benoeming krijgen bij een andere inrichtende macht. Een uitbreiding van de vaste benoeming werd in 25% van de gevallen toegekend aan personeelsleden in de leeftijdscategorie tussen 25 en 29 jaar, in 45% van de gevallen aan personeelsleden tussen 30 en 39 jaar. Van de personeelsleden tussen 40 en 49 jaar krijgt 25% een uitbreiding van de vaste benoeming en bij de personeelsleden tussen 50 en 59 jaar is dit 5%. 3. Een beginnende kleuteronderwijzer of onderwijzer geeft gemiddeld les in 2,3 scholen van het gewoon kleuter- of lager onderwijs. In het buitengewoon lager onderwijs ligt dit aantal scholen lager, nl. 1,1 school. Een leerkracht die lesgeeft in het deeltijds beroepssecundair onderwijs of in het buitengewoon secundair onderwijs, moet gemiddeld in maar 1 school lesgeven in de loop van het eerste schooljaar van indiensttreding. 4. Personeelsleden in het onderwijs die volledig vast benoemd zijn, presteren gemiddeld genomen iets meer dan 75% effectief, nl. 76,3% in het kleuteronderwijs en 77,5% in het secundair onderwijs. Dit betekent dat personeelsleden die een volledige opdracht hebben waarvoor ze vastbenoemd zijn, gemiddeld bijna een kwart van hun opdracht een dienstonderbreking nemen. Hierbij wordt geen rekening gehouden met personeelsleden die van een TBS58+ genieten, aangezien zij de facto niet meer voor de klas staan. 5. Ik heb reeds enkele initiatieven genomen om te zorgen voor voldoende bekwame leerkrachten. Sinds 1 september 2007 krijgen de scholen van het secundair onderwijs extra middelen voor taak- en functiedifferentiatie. De extra middelen zijn bedoeld om personeelsleden in het gewoon en buitengewoon secundair onderwijs toe te laten andere opdrachten op te nemen buiten hun

5 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.10 - Juli lesopdracht. Verder heb ik het budget voor mentorschap verhoogd, zodat scholen nog meer werk zouden kunnen maken van een aangepaste aanvangsbegeleiding. De gesprekken met koepels en vakbonden hebben voor volgend schooljaar reeds de volgende maatregelen opgeleverd. De maatregelen die in het decreet lerarenambt zijn opgenomen m.b.t. een betere bezoldiging voor overwerk en bijbetrekking en van toepassing zijn in het secundair onderwijs, zullen vanaf 1 september 2008 ook van toepassing worden op het basisonderwijs. De regeling wordt bovendien versoepeld en gunstiger gemaakt. Bovendien wordt ook de maatregel verlengd die het mogelijk maakt dat leerkrachten die een verlofstelsel genieten of gepensioneerd zijn, opnieuw in actieve dienst treden. Daarnaast heb ik beslist om de coëfficiënt te verhogen voor de instapklasjes en om het mogelijk te maken dat de instaplestijden gebruikt kunnen worden voor het inrichten van betrekkingen in het ambt van kinderverzorger. Ik hoop zeer binnenkort de gesprekken met de sociale partners verder te zetten. De antwoorden op de vragen tonen aan hoe hoog deze problematiek op de politieke agenda moet staan.