Wmo-klanttevredenheidsonderzoek

Transcriptie

1 Onderzoeksbureau Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Wmo-klanttevredenheidsonderzoek Drs. G. Eijkhout Rapport

2 GEMEENTE VIANEN Wmo-klanttevredenheidsonderzoek ONDERZOEK ONDER BURGERS VAN DE GEMEENTE VIANEN VAN 16 JAAR EN OUDER NAAR DE LEEFBAARHEID VAN DE GEMEENTE December Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 1

3 COLOFON Samenstelling: Drs. G. Eijkhout Vormgeving en druk: Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Postbus AA Groesbeek Tel.: Website: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, elektronisch of op welke andere wijze dan ook, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Wmoklanttevredenheidsonderzoek.nl. De vragenlijst die ten grondslag ligt aan dit onderzoek is en blijft intellectueel eigendom van Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl en mag op geen enkele wijze gebruikt worden zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Dit rapport is met de grootst mogelijke zorg opgesteld. Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele onjuistheden, noch kunnen aan de resultaten, de conclusies of de aanbevelingen rechten worden ontleend Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 2

4 Inhoudsopgave Verantwoording... 4 Samenvatting, conclusies en aanbevelingen... 5 HOOFDSTUK 1 ONDERZOEKSOPZET Aanleiding van het onderzoek Doel van het onderzoek Onderzoeksvragen Onderzoeksgroep Gegevensverzameling Gegevensverwerking en analyse...7 HOOFDSTUK 2 RESPONS... 9 HOOFDSTUK 3 ANALYSE RESULTATEN Algemeen Gezondheid Welzijn Wonen en woonomgeving Bekendheid, aanwezigheid en gebruik van voorzieningen Veiligheid Bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid Sociale cohesie Totaal oordeel woonomgeving Sociale contacten Buurtvrijwilliger BIJLAGE I GEBRUIKTE SCHATTINGS- EN ANALYSEMETHODEN BIJLAGE II WENSELIJKHEID VOORZIENINGEN BIJLAGE III TOELICHTING BIJ ERVAREN ONGEMAKKEN BIJLAGE IV BEREIKBAARHEID, TOEGANKELIJKHEID EN BUIKBAARHEID VOORZIENINGEN BIJLAGE V TOELICHTING BEREIKBAARHEID, TOEGANKELIJKHEID EN BRUIKBAARHEID VOORZIENINGEN BIJLAGE VI KLUSJES WAARBIJ BUURTGENOTEN WILLEN HELPEN BIBLIOGRAFIE Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 3

5 Verantwoording Gemeente Vianen - Wmo-klanttevredenheidsonderzoek Opmerkingen respondenten In dit rapport zijn bij enkele onderwerpen opmerkingen van respondenten vermeld. Deze opmerkingen stonden ofwel vermeld als toelichting bij een (open) vraag, ofwel vermeld aan het einde van de vragenlijst, waar plaats is voor opmerkingen, suggesties of vragen. Uit deze opmerkingen hebben we een selectie gemaakt, die we steeds in een kader bij de bijbehorende onderwerpen hebben geplaatst. Het gaat hierbij steeds om één of meer reacties van individuele personen, dus de reacties zijn niet per definitie representatief voor de rest van de doelgroep. Sommige opmerkingen zijn geparafraseerd om de privacy van de respondenten te waarborgen. Volgorde vragen In dit rapport zijn vragen en onderwerpen die bij elkaar horen geclusterd. De volgorde van de vragen zoals die in het rapport worden geanalyseerd wijkt dus af van de volgorde van de vragen in de vragenlijst. Afronding percentages Bij sommige tabellen komt het totale percentage niet precies uit op 100%. Dit wordt veroorzaakt door afrondingsverschillen en brengt de betrouwbaarheid van de percentages dus niet in het geding. Betekenis en verantwoording technieken en symbolen De in dit rapport gebruikte analyse- en schattingsmethoden worden in bijlage I verder uitgelegd Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 4

6 Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Hoe waarderen de burgers hun eigen welzijn? Gemeente Vianen - Wmo-klanttevredenheidsonderzoek Een meerderheid van de burgers van de gemeente Vianen voelt zich goed. Ongeveer twee derde van de respondenten voelt zich gelukkig en ongeveer een derde van de respondenten voelt zich in meer of mindere mate ongelukkig. Leeftijd, gezondheid en de vraag of iemand alleen of samenwoont zijn van invloed op het welzijn van de respondenten. Gemiddeld geven de respondenten een ruime voldoende als rapportcijfer voor hun gezondheid, namelijk een 7,5. Het gemiddelde rapportcijfer voor de gezondheid daalt significant naarmate de leeftijd toeneemt. Burgers die beperkingen ondervinden als gevolg van hun mindere gezondheid, hebben vooral problemen met het schoonhouden van hun huis en het mee kunnen doen aan activiteiten. Respondenten die hun familie of vrienden inschakelen om te helpen, krijgen vooral hulp bij het boodschappen doen, vervoer en het huis schoonhouden. Van de burgers zegt een zeer ruime meerderheid (93,5%) dat zij voldoende de deur uitgaat. Het zijn in verhouding vooral de 75-plussers die voor hun gevoel niet voldoende de woning verlaten; 20%. Over de kwaliteit van de sociale contacten zijn de meeste burgers tevreden. Gemiddeld geven zij een 7,6 als rapportcijfer voor de kwaliteit van hun sociale contacten. Welzijn speelt hierin een significante rol. Naarmate respondenten zich goed (of slecht) voelen, des te beter (of slechter) beoordeelden zij de kwaliteit van de sociale contacten. Ook gezondheid en het aantal keren dat iemand de deur uitgaat spelen een significante rol. 63% van de burgers voelt zich helemaal niet eenzaam. 31% is matig eenzaam en 6% is ernstig eenzaam. 88% van de burgers is niet emotioneel eenzaam. 10% is matig emotioneel eenzaam en 3% is ernstig emotioneel eenzaam. We zien dat een flinke groep burgers sociaal eenzaam is. 19% is matig sociaal eenzaam en 11% is sterk sociaal eenzaam. 70% is helemaal niet sociaal eenzaam. Leeftijd, woonomgeving, gezondheid, voldoende de deur uit kunnen, de kwaliteit van de sociale contacten, welzijn en gevoel van veiligheid zijn factoren die nauw samenhangen met de aanwezigheid van eenzaamheid. Vergelijken we de cijfers van Vianen met de landelijke cijfers, dan komen die cijfers redelijk met elkaar overeen. Hoe ervaren burgers hun woonomgeving? De meeste voorzieningen die wenselijk zijn, zijn ook aanwezig. Het gaat hierbij om belangrijke voorzieningen, zoals winkels voor de dagelijkse boodschappen, andere winkels, huisartsen en andere (para)medische diensten. 70% van de respondenten zegt zich veilig te voelen in haar dorp of wijk. Ruim 28% voelt zich min of meer veilig en slechts 1,5% voelt zich niet veilig in haar dorp of wijk. Volgens de Veiligheidsmonitor 2012 voelt bijna 20% van de Nederlandse bevolking van 15 jaar en ouder zich wel eens onveilig. Vianen lijkt daarmee iets slechter te scoren in vergelijking met deze cijfers. Het gevoel van veiligheid daalt licht naarmate de leeftijd hoger is. Over de staat van de stoepen (41%) en de straten (51%) in de gemeente Vianen is een substantiële groep respondenten ontevreden. Over de aanwezigheid van opritjes bij stoepen en de aanwezigheid van voldoende verlichting bestaat wel ruim voldoende tevredenheid (> 85%). Er zijn ongemakken waar respondenten regelmatig mee te maken hebben, het gaat dan vooral om hondenpoep op straat, zwerfvuil, hobbels op de stoep of fietspad en losliggende stoeptegels. Ruim 43% van de respondenten ervaart verkeersproblemen in haar buurt. Het gaat hierbij vooral om te hard rijden. Daarnaast ondervinden burgers ook parkeeroverlast, omdat auto s geparkeerd worden op plekken waar het niet mag. Vrijwel alle openbare voorzieningen, zoals winkels voor dagelijkse boodschappen, buurtcentra, banken, pinautomaten, huisartsen en overige (para)medische diensten, zijn goed bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar. Een 2013 Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 5

7 deel van de respondenten uit Everdingen, Hagestein en Zijderveld is van mening dat sommige voorzieningen slechter bereikbaar zijn vanwege de afstand, zoals de huisarts en het openbaar vervoer. Volgens de respondenten is er voor jongeren, senioren en mensen met een beperking onvoldoende geschikte woonruimte aanwezig in de gemeente Vianen. Over het algemeen zijn de burgers tevreden tot zeer tevreden over hun woonomgeving. Bijna 97% van de burgers is tevreden of zeer tevreden. Hoe ervaren burgers de sociale samenhang in hun omgeving? De schaalscore die de sociale cohesie uitdrukt voor de gemeente Vianen bedraagt 6,8. Als we kijken naar de Veiligheidsmonitor 2012 van het CBS, dan kunnen we daarin lezen dat de landelijke schaalscore een 6,2 bedraagt. Daarmee scoort de gemeente Vianen iets hoger dan Nederland als geheel. Het gepercipieerde welzijn is van invloed op de sociale cohesie-score. Ruim 55% van de respondenten is niet bereid om zich als vrijwilliger voor de buurt in te zetten. De meeste respondenten voeren als reden op dat zij geen tijd hebben om vrijwilligerswerk voor hun buurt of wijk te doen. Problemen met de gezondheid en geen zin hebben zijn een andere genoemde reden. Van de burgers zet 19,6% zich al in als buurtvrijwilliger. De meest genoemde activiteiten die buurtvrijwilligers uitvoeren is het organiseren van een buurtfeest en het helpen van buurtgenoten bij bijvoorbeeld boodschappen doen. Ruim 11% is nog niet als buurtvrijwilliger actief, maar zou het wel willen. Nog eens bijna 14% van de burgers zou zich misschien in willen zetten als vrijwilliger voor haar buurt of wijk. Bijna 17% ondersteunt al één of meerdere buurtgenoten. De meeste burgers (59%) wil incidenteel wel eens een buurtgenoot helpen en 9% is bereid om buurtgenoten structureel te helpen. Ruim 15% is niet bereid om een buurtgenoot te helpen. Aanbevelingen: We adviseren de gemeente Vianen om een programma te ontwikkelen ter bestrijding van (voornamelijk) sociale eenzaamheid. Uit onderzoek komt naar voren dat mensen die eenzaam zijn een groter beroep doen op gemeentelijke voorzieningen. Er loopt al een project genaamd Wel Thuis Vianen bij Stichting Welzijn Vianen. Wellicht dat dit project hiervoor een goede basis biedt en geïntensiveerd kan worden. We adviseren de gemeente Vianen aandacht te besteden aan de staat van de stoepen en de straten, onder andere uit veiligheidsoverwegingen. We adviseren de gemeente Vianen om aandacht te besteden aan de verkeersproblemen die er in sommige gebieden zijn. Dat zou kunnen door snelheidsbeperkende maatregelen te nemen en/of meer controles uit te laten voeren. We adviseren de gemeente Vianen een behoeftenonderzoek uit te laten voeren naar geschikte woonruimte voor diverse doelgroepen, ook met het oog op het vergroten van de eigen kracht van burgers Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 6

8 HOOFDSTUK 1 ONDERZOEKSOPZET Gemeente Vianen - Wmo-klanttevredenheidsonderzoek 1.1 Aanleiding van het onderzoek De gemeente Vianen heeft ervoor gekozen om een onderzoek te doen naar de sociale samenhang en leefbaarheid binnen de gemeente en in binnen de wijken. Gemeenten hebben in het kader van prestatieveld 1 van de Wmo de taak om de sociale cohesie en de leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten te bevorderen. De gemeente Vianen wil hier graag invulling aan geven en dit onderzoek geeft daarvoor input. 1.2 Doel van het onderzoek De doelstelling van het onderzoek is inzicht krijgen in de wijze waarop burgers de leefbaarheid in hun buurt ervaren en inzicht krijgen in de behoeften van de burgers om de leefbaarheid en de sociale samenhang te verbeteren, teneinde de gemeente Vianen input te verschaffen om het beleid hierop verder in te vullen. 1.3 Onderzoeksvragen Het onderzoek moet antwoord geven op de volgende onderzoeksvragen: Hoe ervaren burgers hun woonomgeving? Hoe ervaren burgers de sociale samenhang in hun omgeving? Hoe waarderen de burgers hun eigen welzijn? Om deze hoofdvragen te kunnen beantwoorden, komen de volgende onderwerpen aan bod: Ervaring met de (veiligheid in de) woonomgeving Aanwezigheid en toegankelijkheid van (openbare) voorzieningen Inrichting van de openbare ruimte Sociale cohesie in de buurt of wijk Eigen gezondheid en welzijn Mate van (sociale en emotionele) eenzaamheid Mee (willen) doen als vrijwilliger of mantelzorger De onderzoeksonderwerpen en -vragen zijn in overleg met de betrokken medewerkers van de gemeente Vianen en vertegenwoordigers van het Wmo-beraad nader vastgesteld. 1.4 Onderzoeksgroepen De doelgroep bestaat uit burgers in de leeftijd van 16 jaar en ouder. 1.5 Gegevensverzameling De doelgroep is in oktober 2013 benaderd door middel van een schriftelijke vragenlijst. Alle geselecteerde burgers van de gemeente Vianen hebben een uitnodiging ontvangen om de vragenlijst in te vullen. Bij het vaststellen van de uitkomsten zijn onbeantwoorde vragen of vragen die zijn beantwoord met niet van toepassing of weet ik niet niet meegerekend. Dit betekent dat de resultaten niet altijd betrekking hebben op de totale groep onderzoeksdeelnemers. Per onderwerp is aangegeven hoeveel respondenten hebben meegedaan. 1.6 Gegevensverwerking en analyse De kwantitatieve gegevens van dit onderzoek zijn geanalyseerd met behulp van het statistische programma IBM SPSS Statistics versie 21. De kwalitatieve data zijn geanalyseerd met behulp van het programma Kwalitan versie Andere programma s die gebruikt zijn, zijn Word 2010 en Excel Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 7

9 Het rapport beschrijft voor alle onderwerpen de uitkomsten en de achtergronden. De gegevens worden hierbij vaak in grafieken, tabellen of taartdiagrammen weergegeven. De gegevens zijn, waar relevant, verder uitgesplitst naar specifieke kenmerken van de doelgroepen Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 8

10 HOOFDSTUK 2 RESPONS In de onderstaande tabel is de respons per doelgroep weergegeven. Doelgroep Totaal aantal burgers behorende tot de doelgroep 1 Aantal benaderde burgers per doelgroep Respons (%) Burgers in de leeftijd van 16 jaar en ouder (27,1%) Tabel 1. Respons onderzoek Om voldoende respons te krijgen is per doelgroep bepaald wat de minimale respons moest zijn. Hierbij zijn we uitgegaan van een betrouwbaarheidsniveau van 95%. Dit betrouwbaarheidsniveau is algemeen geaccepteerd in de statistiek als ondergrens om te kunnen spreken van een betrouwbaar resultaat. Op basis van het betrouwbaarheidsniveau van 95% is de steekproefgrootte bepaald. Om te kunnen spreken van een betrouwbaar resultaat moesten ten minste 376 personen meedoen aan dit onderzoek. Bij het bepalen van het aantal te benaderen personen, is uitgegaan van een respons van 25%. Daarmee kwamen we op een aantal van afgerond personen. Deze personen zijn met behulp van het GBA op een willekeurige wijze geselecteerd. Op 30 september 2013 waren er in totaal burgers in de leeftijd van 16 jaar en ouder in de gemeente Vianen. Van deze burgers hebben burgers een vragenlijst ontvangen. 406 personen hebben de vragenlijst ingevuld en teruggestuurd. Daarmee komt de respons op 27,1%. Voor deze doelgroep is dat een resultaat boven verwachting. Bovendien is de respons hoog genoeg om te kunnen spreken van een betrouwbaar onderzoek. Het betrouwbaarheidsniveau bedraagt namelijk 95,86%. 1 Peildatum: 30 september Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 9

11 HOOFDSTUK 3 ANALYSE RESULTATEN 3.1 Algemeen Gemeente Vianen - Wmo-klanttevredenheidsonderzoek Van de burgers die aan dit onderzoek hebben meegedaan, is 34,7% man en 65,3% vrouw. Van deze groep burgers is 10,8% jonger dan 30 jaar. 27,1% is tussen de 31 en 50 jaar oud. 29,8% behoort tot de leeftijdscategorie 51 tot en met 64 jaar. 21,9% is tussen 65 en 74 jaar en 10,3% is 75 jaar of ouder. De meeste onderzoeksdeelnemers (76,9%) wonen samen met hun echtgenoot/echtgenote of partner. 14,7% woont op dit moment alleen. De meerderheid van de alleenwonenden (56%) is 65 jaar of ouder. 4,7% woont in bij de ouders. Het gaat hierbij voornamelijk om respondenten in de leeftijd tot en met dertig jaar (89%). 0,5% woont in bij een broer, zus of kind. Tot slot leeft 3,2% in een andere woonsituatie. De meerderheid van de burgers (51,5%) die aan dit onderzoek hebben meegedaan, hebben een betaalde baan. Het gaat hierbij vooral om respondenten in de leeftijd van 18 tot en met 64 jaar (94%). 44,1% van de respondenten zorgt voor het huishouden. Van de vrouwelijke burgers zorgt 83,1% (ook) voor het huishouden. Bij de mannelijke burgers is dat 16,9%. Daarnaast is 33,5% bezig met een hobby. Het gaat hierbij vooral om respondenten in de leeftijd van 51 tot en met 64 jaar (64%). 18,2% werkt nog als vrijwilliger. Het gaat hierbij vooral om de groep burgers in de leeftijd van 65 tot en met 74 jaar (bijna 33% van deze groep is actief als vrijwilliger) en 75-plussers (bijna 24% van deze groep is actief als vrijwilliger). Tot slot zegt 7,9% niet zoveel te kunnen doen vanwege de gezondheid. Het gaat hierbij vooral om 75-plussers. Grafiek 1. Verdeling burgers naar dorp of wijk (N = 406) Verreweg de meeste respondenten komen uit Vianen (85,2%). 6,4% woont in Hagestein, 5,4% in Everdingen en 3% in Zijderveld. 3.2 Gezondheid Rapportcijfer gezondheid 3,8% 11,1% 85,1% Grafiek 2. Beoordeling van de eigen gezondheid (N = 369) 0% 20% 40% 60% 80% 100% 1 t/m 4 5 of 6 7 of hoger Gemiddeld geven de respondenten een ruime voldoende als rapportcijfer voor hun gezondheid, namelijk een 7,5. Het gemiddelde rapportcijfer voor de gezondheid daalt significant naarmate de leeftijd toeneemt. Met andere woorden: ouderen zijn (en/of voelen) zich minder gezond dan jongeren. De 75-plussers beoordelen hun gezondheid het laagste, met een 6,6 als gemiddelde. De groep respondenten in de leeftijd van 18 tot en met 30 jaar voelt zich met een gemiddeld rapportcijfer 8,4 het gezondst Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 10

12 Van de onderzoeksdeelnemers geeft 17,6% aan dat hun gezondheid hen beperkt in hun dagelijkse bezigheden. Deze groep geeft een 5,9 als gemiddeld rapportcijfer voor haar gezondheid. Bij de groep die deze beperkingen niet heeft, is het gemiddelde rapportcijfer voor de gezondheid een 7,9. Vooral 65-plussers ondervinden verhoudingsgewijs vaker beperkingen in hun dagelijkse leven, namelijk 32%. Gezondheidsproblemen worden vooral veroorzaakt door weinig energie hebben (55%), moeilijk lopen (51%) of door vergeetachtigheid (17%). Andere gezondheidsproblemen zijn: psychische problemen (13%), slechtziendheid (10%) en slechthorendheid (7%). Ik kan mijn huis onvoldoende schoonhouden 33% Ik kan geen boodschappen doen Ik kan onvoldoende normaal gebruikmaken van mijn woning Ik kan me onvoldoende verplaatsen binnen de gemeente Vianen Ik kan me onvoldoende verplaatsen binnen de regio van Vianen Ik kan onvoldoende contact onderhouden met familie of vrienden 7% 7% 17% 17% 17% Ik kan onvoldoende meedoen aan activiteiten Anders 20% 25% 0% 10% 20% 30% 40% Grafiek 3. Gevolgen beperkingen (N = 69. De respondenten konden meerdere antwoorden geven.) Burgers die beperkingen ondervinden als gevolg van hun mindere gezondheid, hebben vooral problemen met het schoonhouden van hun huis en het mee kunnen doen aan activiteiten. Het gaat daarbij voornamelijk om alleenwonenden en vijftigplussers. Daarnaast hebben respondenten moeite met boodschappen doen en het zich in en om de gemeente Vianen verplaatsen. Wat betekent dit nu voor de respondenten die niet of onvoldoende in staat zijn om zelf deze activiteiten uit te voeren? Op de eerste plaats afhankelijk van anderen moeten zijn. Op de tweede plaats de acceptatie van de gezondheidsproblemen, wat soms ook tot psychische problemen leidt. Tot slot betekent het hebben van gezondheidsproblemen voor sommige respondenten ook dat zij minder goed hun sociale contacten kunnen onderhouden Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 11

13 Aan de respondenten die in hun dagelijkse problemen ondervinden als gevolg van hun gezondheid, is de vraag gesteld hoe zij dit hebben opgelost. In grafiek 4 staan de resultaten van deze vraag. Ik heb zelf een oplossing bedacht Ik heb zelf een hulpmiddel gekocht Ik krijg hulp van familie of vrienden Ik krijg hulp van buurtbewoners Ik krijg hulp van een vrijwilliger Ik heb een individuele voorziening van de gemeente Ik krijg andere professionele hulp Ik heb dit niet opgelost Anders 4% 4% 22% 20% 22% 12% 9% 17% 33% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Grafiek 4. Oplossingen voor beperkingen (N = 69. De respondenten konden meerdere antwoorden geven.) Respondenten die hun familie of vrienden inschakelen om te helpen, krijgen vooral hulp bij het boodschappen doen, vervoer en het huis schoonhouden. Respondenten hebben zelf wat vaker een oplossing bedacht om het huis schoon te houden, boodschappen te kunnen doen en om mee te kunnen doen aan activiteiten. Bij respondenten die een voorziening van de gemeente hebben ontvangen, krijgen die vooral om het huis schoon te houden en bij vervoer. 3.3 Welzijn Welzijn is het welbevinden van iemand, zowel lichamelijk als geestelijk. Welzijn is iets wat iemand persoonlijk beleeft en beoordeelt. Welzijn is daarmee nauw verboden met de mate waarin iemand zich gelukkig voelt. Van de burgers zegt 65,9% zich de afgelopen twaalf maanden gelukkig tot zeer gelukkig te voelen. 27,5% voelde zich in die periode gematigd gelukkig. 6,7% voelde zich ongelukkig. Drie zaken zijn van invloed op het welzijn van de burgers. Op de eerste plaats de leeftijd. Er vindt een duidelijke verschuiving plaats van (zeer) gelukkig naar gematigd gelukkig en naar ongelukkig naarmate de leeftijd hoger wordt. Van de burgers tot en met 30 jaar voelt zich 91% (zeer) gelukkig, terwijl dit bij de 75-plussers nog maar 41% is. De mate waarin respondenten zich gezond voelen is eveneens significant van invloed op het ervaren welzijn. Tot slot zijn de burgers die samenwonen met een (huwelijks)partner significant positiever over hun welzijn dan burgers die alleen wonen Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 12

14 3.4 Wonen en woonomgeving De meeste burgers (76,6%) wonen in een rustige straat. Iets minder dan een kwart (23,4%) woont in een drukke straat. De respondenten uit Hagestein en Everdingen geven het meest aan dat zij in een drukke straat wonen, namelijk 33%. De respondenten uit Vianen en Zijderveld geven het minst vaak aan in een drukke straat te wonen, namelijk 22% Bekendheid, aanwezigheid en gebruik van voorzieningen Winkels voor de dagelijkse boodschappen Overige winkels Kapper, pedicure etc. Religieuze ontmoetingsplek Parkje Groenvoorzieningen Buurt- of wijkcentrum Openbaar vervoer Activiteiten voor senioren Activiteiten voor jongeren Sportvoorzieningen Bank voor geldzaken Pinautomaat Brievenbus Scholen Culturele voorzieningen Huisarts Overige (para)medische diensten Bibliotheek 84% 2% 9% 6% 76% 6% 9% 8% 1% 66% 22% 3% 8% 2% 18% 60% 1% 16% 5% 48% 26% 11% 11% 4% 61% 29% 7% 3% 2% 19% 48% 5% 15% 14% 46% 46% 4% 4% 1% 10% 51% 5% 10% 24% 6% 43% 8% 12% 31% 38% 50% 3% 5% 4% 69% 11% 12% 9% 1% 81% 2% 15% 2% 96% 3% 1% 24% 67% 1% 7% 1% 29% 41% 6% 8% 16% 83% 2% 6% 8% 1% 84% 6% 4% 6% 1% 34% 47% 5% 10% 4% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ja, en ik maak er ook gebruik van Nee, maar ik heb er wel behoefte aan Ik weet niet of dit aanwezig is Ja, maar ik maak er geen gebruik van Nee, en het is voor mij niet nodig Grafiek 5. Bekendheid, aanwezigheid en gebruik van voorzieningen De meeste voorzieningen die wenselijk zijn, zijn ook aanwezig. Het gaat hierbij om belangrijke voorzieningen, zoals winkels voor de dagelijkse boodschappen, andere winkels, huisartsen en andere (para)medische diensten. Een aantal voorzieningen is in sommige dorpskernen 2 nu niet voldoende aanwezig, terwijl dit wel wenselijk is: - een winkel voor de dagelijkse boodschappen in Zijderveld (75% vindt dit wenselijk), Everdingen (55%) en Hagestein (52%) - Andere winkels in Zijderveld (55%) - Een bank voor geldzaken in Everdingen (70%) en Zijderveld (67%) - Een pinautomaat in Zijderveld (91%), Everdingen (90%) en Hagestein (68%). 2 Het aantal respondenten uit Everdingen, Hagestein en Zijderveld is zeer beperkt. Een nader onderzoek in deze dorpen en wijken is nodig om echt conclusies te kunnen verbinden aan de wenselijkheid om deze voorzieningen te realiseren Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 13

15 Verder valt op dat 34% van de jongeren (< 31 jaar) niet weet of er activiteiten voor jongeren zijn. Ongeveer één op de vijf jongeren neemt wel eens deel aan activiteiten voor jongeren. Van de groep jongeren weet ruim 37% niet of er culturele voorzieningen aanwezig zijn in hun dorp of wijk. Veertigplussers maken het verhoudingsgewijs het meest gebruik van culturele voorzieningen, namelijk 33%. Van de 65-plussers zien we dat 73% bekend is met de aanwezigheid van activiteiten voor senioren. Van de respondenten in de leeftijd van 65 tot en met 74 jaar neemt 18% deel aan deze seniorenactiviteiten. Bij de 75- plussers is dat 55%. Op de vraag welke voorzieningen respondenten missen in hun dorp of wijk, worden de volgende voorzieningen het meest genoemd: - Winkels, zoals een bakker, groenteboer of slager - Bioscoop of een theater - Horecavoorzieningen - Groenvoorzieningen - Pinautomaten - Politiepost. In bijlage II zijn suggesties opgenomen Veiligheid 70% van de respondenten zegt zich veilig te voelen in haar dorp of wijk. Ruim 28% voelt zich min of meer veilig en slechts 1,5% voelt zich niet veilig in haar dorp of wijk. Volgens de Veiligheidsmonitor 2012 voelt bijna 20% van de Nederlandse bevolking van 15 jaar en ouder zich wel eens onveilig. Vianen lijkt daarmee iets slechter te scoren in vergelijking met deze cijfers. De mannelijke respondenten voelen zich over het algemeen iets veiliger dan de vrouwelijke respondenten. 74% van de mannelijke respondenten zegt zich veilig in het dorp of de wijk te voelen. Bij de vrouwelijke respondenten is dat 69%. De mate waarin respondenten beperkingen als gevolg van hun gezondheid ondervinden spelen een beperkte rol bij het gevoel van veiligheid; respondenten met beperkingen voelen zich gemiddeld iets minder veilig dan respondenten zonder beperkingen. Als we de cijfers met betrekking tot het gevoel van veiligheid per dorp/wijk en per leeftijdscategorie bekijken, levert dit de volgende resultaten op: In welk dorp of in welke wijk woont u? Vianen Hagestein Everdingen Zijderveld Geef aan in hoeverre u het eens of oneens bent met de Totaal volgende stelling: Ik voel me veilig in mijn buurt of wijk Ja Min of meer Nee N % 68,1% 30,4% 1,5% 100,0% N % 92,3% 7,7% 0,0% 100,0% N % 66,7% 28,6% 4,8% 100,0% N % 83,3% 16,7% 0,0% 100,0% Tabel 2. Gevoel van veiligheid uitgesplitst naar dorp of wijk De respondenten uit Hagestein voelen zich het meest veilig. De respondenten uit Vianen en Everdingen voelen zich relatief het minst veilig Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 14

16 Tot welke leeftijdscategorie behoort u? Jonger dan 18 jaar 18 tot en met 30 jaar 31 tot en met 40 jaar 41 tot en met 50 jaar 51 tot en met 64 jaar 65 tot en met 74 jaar 75 jaar of ouder Geef aan in hoeverre u het eens of oneens Totaal bent met de volgende stelling: Ik voel me veilig in mijn buurt of wijk Ja Min of meer Nee N % 75,0% 12,5% 12,5% 100,0% N % 77,8% 22,2% 0,0% 100,0% N % 82,1% 17,9% 0,0% 100,0% N % 76,8% 23,2% 0,0% 100,0% N % 69,2% 28,2% 2,6% 100,0% N % 59,3% 38,4% 2,3% 100,0% N % 63,9% 36,1% 0,0% 100,0% Tabel 3. Gevoel van veiligheid uitgesplitst naar leeftijdscategorie Tabel 3 laat zien dat het gevoel van veiligheid wat daalt naarmate de leeftijd hoger is. Vijftigplussers voelen zich dus iets minder veilig. De staat van de stoepen 5,7% 53,0% 32,0% 9,3% De staat van de straten 4,1% 45,0% 39,8% 11,1% De aanwezigheid van opritjes bij de 7,4% 78,5% 10,3% 3,8% Aanwezigheid van voldoende verlichting 9,7% 79,3% 8,7% 2,3% Grafiek 6. Tevredenheid over de staat van de stoepen en straten 0% 20% 40% 60% 80% 100% Zeer tevreden Tevreden Ontevreden Zeer ontevreden Over de staat van de stoepen in de gemeente Vianen is een substantiële groep respondenten (41%) ontevreden. Het gaat hierbij vooral om respondenten uit Vianen (ruim 41% ontevreden) en Hagestein (ruim 58% ontevreden). Ook burgers met gezondheidsproblemen zijn iets meer ontevreden over de staat van de stoepen (47% is ontevreden). Wat betreft de staat van de straten is eveneens een grote groep respondenten (zeer) ontevreden, namelijk bijna 50%. Van de respondenten uit Vianen en Hagestein is 52% ontevreden. Als het gaat over de aanwezigheid van opritjes bij stoepen bestaat wel voldoende tevredenheid. Hierover is 86% tevreden. Alleen de respondenten uit Hagestein zijn opvallend meer ontevreden over de aanwezigheid van opritjes, namelijk 37%. Ook over de aanwezigheid van voldoende verlichting is er tevredenheid. 89% is tevreden over de straatverlichting. Hier valt op dat de respondenten uit Everdingen weer meer ontevreden zijn, namelijk 33%. Bij deze twee laatste onderwerpen zien we ook dat personen met beperkingen als gevolg van gezondheidsproblemen minder tevreden zijn, respectievelijk 79% en 82% Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 15

17 Grondwateroverlast 67,6% 25,6% 6,8% Hondenpoep op straat 15,2% 56,9% 27,9% Ontbrekende putdeksels 94,6% 4,9% 0,5% Hobbels op de stoep of fietspad 21,6% 51,4% 27,0% Te smalle stoepen 47,9% 41,0% 11,2% Overhangend groen 36,5% 49,0% 14,5% Zwerfvuil 19,5% 54,3% 26,1% Losliggende stoeptegels 30,7% 57,4% 11,9% Obstakels op stoepen 57,8% 37,5% 4,7% Dronken mensen op straat 74,7% 22,9% 2,3% Overlast van jongeren 51,3% 41,1% 7,7% Drugsgebruik 74,2% 20,8% 4,9% Op straat lastiggevallen worden 91,1% 8,3% 0,5% Grafiek 7. Frequentie ongemakken in de woonomgeving 0% 20% 40% 60% 80% 100% Nee, nooit Soms Ja, vaak Er zijn ongemakken waar respondenten regelmatig mee te maken hebben, het gaat dan vooral om hondenpoep op straat, zwerfvuil, hobbels op de stoep of fietspad en losliggende stoeptegels. In iets mindere mate gaat het ook om overhangend groen, te smalle stoepen, overlast van jongeren en obstakels op stoepen voor winkels. Wat betreft de losliggende stoeptegels en obstakels op stoepen valt op dat vooral vijftigplussers hier problemen bij ondervinden. Daarnaast hebben respondenten met beperkingen als gevolg van gezondheidsproblemen veelal last van voornoemde ongemakken. Deze ongemakken kunnen eraan bijdragen dat de openbare wegen voor burgers die gebruikmaken van bijvoorbeeld hulpmiddelen, wat lastiger te gebruiken zijn. Verder komen enkele ongemakken in bepaalde dorpen of wijken duidelijk vaker voor, zoals blijkt uit de volgende opsomming (% = Soms + Ja, vaak ): - Vianen: overhangend groen (64%), losliggende stoeptegels (70%), overlast van jongeren (52%) - Hagestein: te smalle stoepen (67%), losliggende stoeptegels (58%) - Everdingen: te smalle stoepen (85%), overhangend groen (85%), losliggende stoeptegels (80%) - Zijderveld: te smalle stoepen (64%). Over de volgende onderwerpen zijn bij de open vragen de meeste opmerkingen gemaakt: - De slechte staat van de stoepen en fietspaden, onder andere veroorzaakt door wortelopdruk, zodat er onveilige situaties ontstaan - Overlast door jongeren, in combinatie met geluidsoverlast, drugshandel en het veroorzaken van zwerfvuil - Overlast van hondenpoep. In bijlage III is een volledige lijst opgenomen met de opmerkingen van de respondenten Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 16

18 Enkele straten worden wat vaker genoemd in relatie tot de voornoemde problemen: - Franciscushof - Langeweg - Voorstraat. Ruim 43% van de respondenten ervaart verkeersproblemen in haar buurt. Het gaat hierbij vooral om te hard rijden. Daarnaast ondervinden burgers parkeeroverlast, omdat auto s geparkeerd worden op plekken waar het niet mag en hinder veroorzaken. Volgens de respondenten is de parkeeroverlast mede een gevolg van een tekort aan parkeerplaatsen. Enkele respondenten benoemen nog het probleem dat automobilisten zich niet aan verkeersregels houden, omdat zij bijvoorbeeld tegen het verkeer in rijden in een eenrichtingsweg. Verder noemen enkele respondenten onoverzichtelijke situaties als verkeersprobleem. 57% van de respondenten ervaart geen verkeersproblemen in de woonomgeving. 3.5 Bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid In deze paragraaf wordt ingegaan op de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van openbare gebouwen (het gemeentehuis, medische centra, winkels, wijkcentra, et cetera), buitenruimtes (parkjes, wegen en stoepen) en openbare voorzieningen (brievenbussen, pinautomaten). Bij bereikbaarheid gaat het om vragen als: Kan ik er komen? en Hoe kan ik er komen?. Toegankelijkheid betekent dat personen met een beperking gemakkelijk een gebouw kunnen binnengaan of in een bus kunnen stappen. Bij bruikbaarheid gaat het om de vraag of de openbare ruimte of voorziening bruikbaar is voor personen met beperkingen. Met andere woorden: kunt u gebruikmaken van de ruimtes en alles wat daar te doen is? Kunt u openbare voorzieningen goed gebruiken? De openbare voorzieningen zijn volgens de burgers over het algemeen goed bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar. Wel zien we dat sommige voorzieningen wat minder goed bereikbaar zijn voor inwoners van Hagestein, Everdingen en Zijderveld, bijvoorbeeld buurtcentra, huisartsen, paramedische diensten en de bibliotheek. Verder zien we dat mensen met gezondheidsproblemen moeite hebben met de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van sommige openbare voorzieningen. In grafiek 8 op de volgende bladzijde hebben we de resultaten van de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van een paar belangrijke voorzieningen weergegeven. In bijlage IV zijn de resultaten van alle bevraagde voorzieningen uitgewerkt Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 17

19 Winkels voor dagelijkse boodschappen: - Bereikbaarheid - Toegankelijkheid - Bruikbaarheid Buurt- of wijkcentrum: - Bereikbaarheid - Toegankelijkheid - Bruikbaarheid Openbaar vervoer - Bereikbaarheid - Toegankelijkheid - Bruikbaarheid Bank voor geldzaken: - Bereikbaarheid - Toegankelijkheid - Bruikbaarheid Pinautomaten: - Bereikbaarheid - Toegankelijkheid - Bruikbaarheid Huisarts - Bereikbaarheid - Toegankelijkheid - Bruikbaarheid Overige medische diensten - Bereikbaarheid - Toegankelijkheid - Bruikbaarheid 90,3% 91,2% 92,4% 84,4% 82,6% 72,4% 82,9% 77,6% 71,9% 81,2% 84,3% 83,4% 86,3% 85,0% 88,9% 79,4% 88,8% 89,7% 88,6% 89,8% 91,1% 9,5% 9,8% 14,9% 11,6% 9,4% 10,0% 7,3% 7,3% 6,8% 6,3% 8,3% 6,6% 14,6% 6,0% 8,8% 2,5% 7,6% 2,7% 7,3% 4,1% 8,1% 2,1% 6,7% 2,2% 2,4% 1,5% 0,8% 6,1% 7,6% 12,6% 11,3% 5,8% 15,6% 6,8% 19,1% 9,0% 7,3% 6,3% 6,6% 7,4% 6,7% 4,4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Goed Matig Slecht Grafiek 8. Bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van belangrijke voorzieningen Als het gaat over winkels voor de dagelijkse boodschappen, kan geconstateerd worden dat deze winkels goed bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar zijn. Meer dan 90% van de respondenten beoordeelt deze onderdelen als goed. Respondenten met beperkingen als gevolg van gezondheidsproblemen zijn iets vaker van mening dat deze winkels matig tot slecht bereikbaar of toegankelijk zijn. Meer dan 82% van de respondenten is van mening dat de buurt- of wijkcentra goed bereikbaar en toegankelijk zijn. Over de bruikbaarheid is ruim 72% van mening dat die goed is. Respondenten met beperkingen zijn iets meer van mening dat de buurt- of wijkcentra matig tot slecht toegankelijk en bruikbaar zijn. Verder zijn de respondenten uit Vianen en Hagestein meer van mening dat de buurt- of wijkcentra matig tot slecht bruikbaar zijn, respectievelijk 29% en 36%. Over de bereikbaarheid van het openbaar vervoer is bijna 83% tevreden. Het openbaar vervoer wordt qua toegankelijkheid en bruikbaarheid als iets minder goed ervaren. Vooral de respondenten uit Hagestein, Everdingen 2013 Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 18

20 en Zijderveld vinden de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van het openbaar vervoer matig tot slecht. Daarnaast zijn de respondenten met beperkingen van mening dat de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van het openbaar vervoer matig tot slecht is. Wat betreft de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van banken voor geldzaken, zegt meer dan 80% dat dit goed is. Het valt op dat ruim 38% van de respondenten tot en met 30 jaar de bank minder goed bereikbaar vinden. Daarnaast zijn de respondenten uit Hagestein, Everdingen en Zijderveld duidelijk minder van mening dat de banken goed bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar zijn. 85% of meer is van mening dat de pinautomaten goed bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar zijn. De respondenten uit Hagestein, Everdingen en Zijderveld zijn beduidend minder tevreden over de bereikbaarheid, toegankelijk en bruikbaarheid van pinautomaten, namelijk minder dan 55%. Ook respondenten met beperkingen zijn wat minder te spreken over de pinautomaten. Als het gaat over de toegankelijkheid en de bruikbaarheid van huisartsen, kunnen we constateren dat dit goed is. Volgens een iets grotere groep respondenten zijn de huisartsen matig tot slecht bereikbaar, namelijk bijna 21%. Het gaat hierbij vooral over respondenten uit Hagestein, Everdingen en Zijderveld; 47%. Ook over de bereikbaarheid, toegankelijkheid en de bruikbaarheid van andere medische diensten, zoals tandartsen, fysiotherapeuten en apotheken, is meer dan 88% van de respondenten van mening dat dit goed is. De respondenten uit Everdingen en Zijderveld vinden de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van de overige medische diensten matig tot slecht. Uit de toelichting van de respondenten komt naar voren dat de afstand tot de betreffende voorzieningen groot is en dat de voorzieningen daardoor moeilijk bereikbaar zijn. Daarnaast komt uit de opmerkingen naar voren dat er weinig voorzieningen zijn in Hagestein, Everdingen en Zijderveld. Tot slot is de parkeergelegenheid in de buurt van de voorzieningen beperkt, waardoor de afstand tot de voorziening ook weer vergroot wordt. In bijlage V zijn alle opmerkingen met betrekking tot de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van voorzieningen opgenomen. Aan de respondenten is de vraag gesteld of zij van mening zijn dat er voldoende geschikte woonruimte voor diverse groepen burgers is. In grafiek 9 staan hiervan de resultaten. Jongeren 1,6% 7,4% 26,1% 38,3% 26,6% Gezinnen met kinderen 10,1% 41,0% 29,5% 11,0% 8,4% Senioren 6,2% 27,3% 31,3% 22,5% 12,8% Mensen met beperkingen 5,3% 16,0% 47,3% 16,7% 14,7% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal mee oneens Grafiek 9. Aanwezigheid voldoende geschikte woonruimte in de gemeente Vianen Grafiek 9 laat zien dat er volgens de respondenten voor jongeren, senioren en mensen met een beperking onvoldoende geschikte woonruimte aanwezig is in de gemeente Vianen. Het gaat hierbij vooral om jongeren. Volgens 65% ( mee oneens + helemaal mee oneens ) van de respondenten is er onvoldoende woonruimte voor 2013 Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 19

21 deze groep. Wat betreft senioren, mensen met beperkingen en gezinnen met kinderen zijn deze percentages respectievelijk 35%, 31% en 19%. Een nadere analyse laat zien dat voornamelijk respondenten die gehuwd of samenwonend leven het (helemaal) oneens zijn met de stelling dat er voldoende woonruimte is voor jongeren; 70% is deze mening toegedaan. Ook de respondenten uit Vianen en Hagestein zijn deze mening toegedaan; 72%. In Everdingen en Zijderveld zijn deze percentages respectievelijk 36% en 43%. Van de groep respondenten met een beperking is bijna 47% van mening dat er onvoldoende geschikte woonruimte is voor mensen met een beperking is. Opvallend is verder dat respondenten in de leeftijd van 31 tot en met 50 jaar in verhouding tot de overige leeftijdscategorieën het meest de stelling onderschrijven dat er voldoende woonruimte is voor gezinnen met kinderen; 65% is het (helemaal) eens met de stelling. 3.6 Sociale cohesie Het Sociaal Cultureel Planbureau omschrijft sociale cohesie als volgt: Sociale cohesie is de mate waarin mensen in hun gedrag en beleving uitdrukking geven aan hun betrokkenheid bij maatschappelijke verbanden in hun persoonlijke leven, als burger in de maatschappij en als lid van de samenleving (Schnabel et al., 2008). Betrokkenheid bij de omgeving en de buurt staan centraal, zowel in gedrag als in beleving. Om de sociale cohesie te onderzoeken maken we gebruik van de methodiek die ook door het Centraal Bureau voor de Statistiek wordt gebruikt in de jaarlijkse Veiligheidsmonitor. Deze methodiek bestaat uit een zestal stellingen. Op basis van vier stellingen wordt de sociale cohesie bepaald. De resultaten van deze vier stellingen zijn in grafiek 10 weergegeven. De mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om 24,6% 50,5% 19,5% 1,8% 3,6% Ik voel me thuis bij de mensen in deze buurt wonen 21,5% 43,6% 28,2% 1,5% 5,1% Ik woon in een gezellige buurt, waar mensen elkaar helpen 18,3% 39,7% 33,9% 1,8% 6,3% De mensen kennen elkaar nauwelijks in deze buurt 1,4% 11,7% 32,5% 33,9% 20,5% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal mee oneens Grafiek 10. Stellingen sociale cohesie gemeente Vianen De schaalscore die de sociale cohesie uitdrukt voor de gemeente Vianen bedraagt 6,8. 3 Als we kijken naar de Veiligheidsmonitor 2012 van het CBS, dan kunnen we daarin lezen dat de landelijke schaalscore een 6,2 bedraagt. Daarmee scoort de gemeente Vianen iets hoger dan Nederland als geheel. Een nadere analyse van de sociale cohesie laat het volgende beeld zien: - De gemiddelde score van respondenten met een beperking is 6,4. Bij de respondenten zonder beperkingen is het gemiddelde 6,9. Het verschil is echter niet significant. - Er is een matige, maar wel significante samenhang tussen het welzijn van respondenten en de sociale cohesie. 3 Deze score is berekend op basis van de resultaten van de respondenten die op alle vier de stellingen hebben gereageerd met helemaal mee eens, mee eens, neutraal, mee oneens of helemaal mee oneens. De stelling de mensen kennen elkaar nauwelijks in deze buurt is omgekeerd hercodeerd Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 20

22 - Er is geen samenhang tussen leeftijd en sociale cohesie. - De sociale cohesie is weergegeven in tabel 4. In welk dorp of in welke wijk woont u? Sociale cohesie N Vianen 6, Hagestein 7, Everdingen 7, Zijderveld 7, Tabel 4. Sociale cohesie per dorp of wijk Totaal oordeel woonomgeving Aan de respondenten is ook gevraagd naar de mate van tevredenheid over hun woonomgeving. 0,5% Totaal oordeel woonomgeving 15,4% 80,5% 3,5% Grafiek 11. Waardering woonomgeving (N = 395) 0% 50% 100% Zeer tevreden Tevreden Ontevreden Zeer ontevreden Over het algemeen zijn de burgers tevreden tot zeer tevreden over hun woonomgeving. 96,6% van de burgers is tevreden tot zeer tevreden. Uit de toelichting van de respondenten kan worden afgeleid dat de volgende factoren van belang zijn bij de beoordeling van de woonomgeving: - Het contact met buurtbewoners - De wijze waarop mensen in de buurt of wijk met elkaar omgaan - De aanwezige groenvoorzieningen en het onderhoud hiervan - De bevolkingssamenstelling in de buurt - De aanwezigheid van criminaliteit, hangjongeren etc. - De woning waarin men woont. 3.8 Sociale contacten Verreweg de meeste respondenten (86,1%) gaan vrijwel dagelijks de deur uit. Nog eens 10,8% gaat meerdere keren per week naar buiten, maar niet dagelijks. Van de groep burgers jonger dan 65 jaar, gaat ruim 91% vrijwel dagelijks naar buiten. Van de 65- tot en met 74-jarigen gaat ruim 79% vrijwel dagelijks de deur uit en van de 75-plussers 66%. Burgers die beperkingen ondervinden als gevolg van hun gezondheid gaan significant minder de deur uit dan de groep die geen beperkingen ondervindt. Verder speelt welzijn een rol: respondenten die zich de afgelopen twaalf maanden erg goed voelden gingen significant vaker dagelijks de deur uit dan de groep die zich minder goed voelde. Van de burgers zegt een zeer ruime meerderheid (93,5%) dat zij voldoende de deur uitgaat. 6,5% zegt dat zij onvoldoende de deur uitgaat. Van deze groep zijn het in verhouding vooral de 75-plussers die voor hun gevoel niet voldoende de woning verlaten; 20%. Bij de groep burgers jonger dan 75 jaar is dat gemiddeld ongeveer 5%. Van de 4 Het aantal respondenten uit Hagestein, Everdingen en Zijderveld is te laag om een betrouwbare uitspraak over de sociale cohesie in deze dorpen of wijken te kunnen doen. Deze sociale cohesie-waarden zijn dan ook slechts een indicatie Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 21

23 burgers wier gezondheid hen beperkt in hun dagelijkse bezigheden, zegt 67% dat zij voldoende de deur uitgaat. Bij de groep die deze belemmeringen niet ondervindt, is dat 99%. De drie belangrijkste redenen waarom respondenten niet voldoende de deur uitgaan: - Gezondheidstoestand (69,2%) - Niet alleen willen gaan (34,6%) - Geen doel hebben om naar buiten te gaan (23,1%). De meeste burgers hebben regelmatig contact met andere personen. Aan de respondenten hebben we gevraagd hoe vaak zij voor zover van toepassing contact met kinderen, familie, ouders, verzorgers/pleegouders, buurt- of wijkgenoten en vrienden of kennissen hebben. De resultaten zijn weergegeven in tabel 5. Nooit 1 à 2 maal per jaar Ongeveer 1 à 2 maal per maand Ongeveer 1 à 2 maal per week Vrijwel dagelijks Kinderen 1,6% - 6,2% 26,1% 66,1% 307 Familie 0,3% 7,5% 28,3% 38,5% 25,4% 374 Ouders 2,3% 0,5% 12,3% 47,3% 37,7% 220 Verzorgers of pleegouders 45,5% - 18,2% 4,5% 31,8% 22 Buurt- of wijkgenoten 3,0% 3,4% 21,0% 46,0% 26,5% 328 Vrienden of kennissen - 3,3% 26,6% 45,8% 24,4% 365 Tabel 5. Frequentie contacten Het meest frequente contact hebben respondenten met hun kinderen, gevolgd door het contact met de ouders. De aard van het contact is van invloed op de vraag of de contactfrequentie voldoende is of niet. Wanneer het bijvoorbeeld om kinderen, ouders of buurtgenoten gaat die zij minder dan wekelijks zien, vinden respondenten dat vaker onvoldoende dan wanneer het om bijvoorbeeld vrienden of kennissen gaat. N Rapportcijfer kwaliteit sociale contacten 1,3% 9,7% 89,0% Grafiek 12. Kwaliteit sociale contacten (N = 372) 0% 20% 40% 60% 80% 100% 1 t/m 4 5 of 6 7 of hoger Over de kwaliteit van de sociale contacten zijn de meeste burgers tevreden. Gemiddeld geven zij een 7,6 als rapportcijfer. 89% geeft een 7 of hoger. Een aantal factoren heeft een significante invloed op de beoordeling van de kwaliteit van de sociale contacten. Op de eerste plaats is dat de beoordeling van de eigen gezondheid. Naarmate de beoordeling van de eigen gezondheid hoger (of lager) is, stijgt (of daalt) de beoordeling van de kwaliteit van de sociale contacten. Ook respondenten die beperkingen ervaren door hun gezondheidstoestand, beoordelen de kwaliteit van de sociale contacten (6,9) significant lager dan de groep zonder beperkingen (7,8). Daarnaast beoordelen respondenten die voor hun gevoel niet voldoende de deur uitgaan de kwaliteit van de sociale contacten significant lager (6,2) dan de groep die wel vindt dat zij voldoende de deur uitgaat (7,7). Tot slot speelt welzijn een significante rol. Naarmate respondenten zich goed (of slecht) voelden des te beter (of slechter) beoordeelden zij de kwaliteit van de sociale contacten. De beoordeling van de woonomgeving speelt geen significante rol bij de beoordeling van de kwaliteiten van de sociale contacten Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 22

24 In Nederland wordt in veel onderzoeken gebruik gemaakt van de zogenaamde gemisintensiteitsschaal, meestal de eenzaamheidsschaal genoemd. Mevrouw prof. J. de Jong Gierveld en de heer prof. T.G. van Tilburg hebben deze schaal ontwikkeld. Uit onderzoeken waarbij dit instrument gebruikt is, blijkt dat de gemisintensiteitsschaal een betrouwbaar meetinstrument is voor diverse leeftijdsgroepen. Bovendien discrimineert de schaal over het algemeen goed tussen ernstig eenzamen, matig eenzamen en niet-eenzamen. Met de gemisintensiteitsschaal kan zowel sociale als emotionele eenzaamheid gemeten worden, evenals de ernst van de eenzaamheid (ernstig, matig of niet). Eenzaamheid 63% 31% 6% Emotionele eenzaamheid 88% 10% 3% Sociale eenzaamheid 70% 19% 11% Grafiek 13. Eenzaamheidsscores (N = 361) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Niet Matig Sterk Kijken we naar het totaal van de emotionele eenzaamheid en de sociale eenzaamheid, dan zien we dat 63% van de burgers helemaal niet eenzaam is. 31% is matig eenzaam en 6% is ernstig eenzaam. 88% van de burgers is niet emotioneel eenzaam. 10% is matig emotioneel eenzaam en 3% is ernstig emotioneel eenzaam. We zien dat een flinke groep burgers sociaal eenzaam is. 19% is matig sociaal eenzaam en 11% is sterk sociaal eenzaam. 70% is helemaal niet sociaal eenzaam. De factoren die het meest van invloed zijn op de eenzaamheid: - Leeftijd; eenzaamheid neemt toe, naarmate de leeftijd stijgt. - Woonomgeving; respondenten met een negatieve mening over hun woonomgeving, zijn ook iets eenzamer. - Gezondheid; respondenten met een slechtere gezondheid zijn significant eenzamer dan respondenten met een goede gezondheid. - Beperkingen; respondenten wier gezondheid hen beperkt in hun dagelijkse bezigheden, zijn duidelijk eenzamer dan de respondenten zonder die beperkingen. - Voldoende de deur uitgaan; respondenten die naar hun mening onvoldoende de deur uitgaan, zijn significant eenzamer dan de respondenten die wel voldoende de deur uitgaan. - Kwaliteit sociale contacten: respondenten die de kwaliteit van hun sociale contacten als laag beoordelen zijn significant eenzamer dan respondenten die de kwaliteit van hun sociale contacten hoog beoordelen. - Welzijn; burgers die een hoge score geven voor hun welzijn, zijn duidelijk minder eenzaam dan degenen die een lage score geven voor hun eigen welzijn. - Gevoel van veiligheid; er is een significant verband tussen de mate waarin burgers zich veilig voelen in hun omgeving en (sociale) eenzaamheid. Onderzoek van professor Th. Van Tilburg en professor J. Gierveld laat zien dat ongeveer 30% van de Nederlanders eenzaamheidsgevoelens heeft. 10% van de Nederlanders is ernstig eenzaam. Uit de verschillende onderzoeken die gedurende een langere periode zijn uitgevoerd, blijkt dat deze eenzaamheidspercentages redelijk constant zijn. Vergelijken we de cijfers van Vianen met de landelijke cijfers, dan komen die cijfers redelijk met elkaar overeen Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 23

25 3.9 Buurtvrijwilliger Gemeente Vianen - Wmo-klanttevredenheidsonderzoek Sommige mensen spannen zich in als buurtvrijwilliger. Denk hierbij aan het mee organiseren van activiteiten, actief betrokken zijn bij de buurtvereniging, meehelpen met het onderhouden van de wijk en klusjes doen voor andere buurtbewoners. Aan de respondenten is gevraagd of zij zich inzetten als buurtvrijwilliger, wat zij doen en wat de redenen zijn om wel of geen vrijwilligerswerk in de buurt te doen. Van de burgers zet 19,6% zich in als buurtvrijwilliger. 11,4% doet dat nog niet, maar zou het wel willen. Nog eens 13,7% van de burgers zou zich misschien in willen zetten als vrijwilliger voor haar buurt of wijk. Een meerderheid van de respondenten, 55,3%, zet zich niet in als vrijwilliger en wil of kan dat ook niet. De meest genoemde activiteit die buurtvrijwilligers (N = 76) uitvoeren is het organiseren van een buurtfeest (27,6%). Het helpen van buurtgenoten bij bijvoorbeeld boodschappen doen, wordt als tweede het vaakst genoemd (26,3%). Verder worden genoemd: het meehelpen van het schoonhouden van de buurt (23,7%) en actief zijn in de buurt- of wijkraad (17,1%). De allerbelangrijkste reden dat respondenten (N = 97) nog geen vrijwilligerswerk voor hun buurt hebben gedaan is dat ze er (nog) geen tijd voor hebben gehad (46,4%). Een andere reden is dat burgers zich nog niet hebben verdiept in het buurtvrijwilligerswerk (44,3%). Ook het gegeven dat er nog niets in de buurt georganiseerd wordt, is voor 23,7% een reden. Op de vraag op welke wijze respondenten (N = 97) zich als buurtvrijwilliger in zouden willen zetten, zegt ruim 37% graag een buurtgenoot te willen helpen. Bijna 22% wil graag meehelpen een buurtfeest te organiseren. Nog eens bijna 17% wil zich voor buurt- of wijkraad inzetten en ruim 11% wil meehelpen de buurt schoon te houden. Grafiek 14. Bereidheid om buurtgenoten te helpen (N = 156) 16,7% ondersteunt al één of meerdere buurtgenoten. De meeste burgers (59%) willen incidenteel wel eens een buurtgenoot helpen. 9% is bereid om buurtgenoten structureel te helpen. Ruim 15% is niet bereid om een buurtgenoot te helpen. Op de vraag waarmee burgers hun buurtgenoten zouden willen helpen, werden de volgende antwoorden het meeste genoemd: - Administratie doen - Boodschappen doen - Huis- en tuinklussen doen - Schoonmaken - Sociale contacten onderhouden In bijlage VI is de volledige lijst opgenomen. Van de respondenten kent 5% iemand in zijn of haar buurt of wijk die hulp nodig heeft, maar die nu geen hulp krijgt. 95% kent geen buurtgenoot die hulp nodig heeft Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Pagina 24