Studiedag ACV Leeftijdsbewust Personeelsbeleid Gent, 25 oktober Stand van zaken in de overheid. Eva Platteau - KU Leuven

Transcriptie

1 Studiedag ACV Leeftijdsbewust Personeelsbeleid Gent, 25 oktober 2012 Stand van zaken in de overheid Eva Platteau - KU Leuven

2 Inhoud Perspectief van de overheid (als werkgever) Cijfermateriaal: vergrijzing van overheidspersoneel Perspectief van werknemers Leeftijdsbewust personeelsbeleid? Stand van zaken in de overheid : enkele trends in het personeelsbeleid

3 Evolutie werkzaamheidsgraad Vlaams- Gewest WERKZAAMHEIDSGRAAD 2011 Evolutie t.o.v Vertrekpunt (2008) DOEL 2020 % Gerealiseerd jaar 71,8% -0,3 ppt 72,3% 76% -13,5% Vrouwen (20-64) 66,4% -0,3 ppt 66,1% 75% 3,4% jaar 53,6% +0,5 ppt 49,1% 60% 41,3% jaar 38,9% +0,7 ppt 34,3% 50% 29,3% Arbeidsgehandicapten (20-64) 38,6% +5,1 ppt 37,5%* 43% 20,0% Niet- EU27-nationaliteit (20-64) 46,3% +1,9 ppt 47,2% 58% -8,3% *cijfer 2009 Bron: FOD Economie - ADSEI EAK (Bewerking Departement WSE/Steunpunt WSE)

4 Perspectief overheid Werkzaamheidsgraad opkrikken door te focussen op kansengroepen (allochtonen, mensen met arbeidshandicap, jongeren en ouderen) Financiële prikkels (pensioenbonus, tewerkstellingspremies, ) Pensioenhervormingen 2011: o.a. verstrenging van de voorwaarden voor vervroegde pensionering 62 jaar / 45 loopbaanjaren Werkgevers stimuleren om ouderenbeleid te voeren / leeftijdsbewust personeelsbeleid Overheid als werkgever Voorbeeldrol?

5 Vergrijzing van personeel De sector openbaar bestuur kraakt het hardst onder de demografische druk (Sels, De Winne & Heremans, 2007) % ouder dan 45 jaar Federale overheid: 58 % Vlaamse overheid: 46 % Lokale besturen (Vlaanderen): 50 % Uitdaging: pensioenuitstroom opvangen / vertragen

6 Vergrijzing van personeel in Vlaamse gemeenten en OCMW s Bron: RSZPPO & Steunpunt WSE (2010)

7 Vergrijzing naargelang statuut (federale overheid, 2009)

8 Leeftijd en niveau: illustratie centrumstad (2009)

9 Perspectief werknemers

10 Waarom verlaten zoveel ouderen vroegtijdig de arbeidsmarkt? Pull factoren die ouderen uit de betaalde arbeid TREKKEN Push factoren die ouderen uit de betaalde arbeid DUWEN Willen en kunnen is twee

11 Uittredemotieven (Thunnissen, 2005) Zowel financiële als arbeidsinhoudelijke motieven spelen een rol Worden beïnvloed door factoren op Maatschappelijk niveau: pensioenleeftijd, sociale zekerheid, arbeidswetgeving, Individueel niveau: gezinssituatie, gezondheid, inzetbaarheid, Organisatorisch niveau: Waardering en stereotypering loopbaan- en ontwikkelmogelijkheden Sociale contacten en werksfeer Aandacht en inspanningen van de leidinggevende

12 Nog jong en al oud op het werk? eringscampagne

13 Wat is een leeftijdsbewust personeelsbeleid? Onderscheid tussen ouderenbeleid (curatief) en leeftijdsbewust (proactief) Gericht op alle leeftijdscategorieën Bewust van de uitdagingen van een lange loopbaan Gericht op benutten, ontwikkelen en behouden van competenties van medewerkers doorheen alle loopbaan en levensfasen Inzetbaarheid doorheen de loopbaan / levensfasen Zet bestaande personeelsinstrumenten leeftijdsbewust in Geïntegreerd in strategisch HRM Synoniemen: Duurzaam, mensvriendelijk,

14 Wat is een leeftijdsbewust personeelsbeleid? 1. Managementinformatie 2. Instroom Leeftijdsneutraal aanwerven Streven naar goede leeftijdsmix Mentorschap 3. Doorstroom Personeelsmobiliteit Loopbaanbeleid Vorming 4. Uitstroom Managen / vertragen van pensioenuitstroom Kennisoverdracht en -behoud 5. Kritische succesfactoren Competentiemanagement Talentmanagement Kwaliteit van de arbeid Combinatie werk-privé Gezondheid- en welzijnsbeleid Leidinggevenden Organisatiecultuur Communiceren en informeren

15

16 Belang van de kwaliteit van de arbeid Mate van werkbaar werk wordt beïnvloed door: Psychische vermoeidheid (werkstress) Welbevinden in het werk (motivatie) Leermogelijkheden Balans tussen werk en privé

17 Werkbaar werk in Vlaanderen: Resultaten werkbaarheidsmonitor % 6% 2% 6% 2% 6% 15% 13% 14% 53% 24% 54% 25% 54% 24% werkbaar werk 1 knelpunten 2 knelpunten 3 knelpunten 4 knelpunt

18 Werkbare jobs houden mensen langer aan het werk Bron: Stichting innovatie en arbeid (2007)

19 Stand van zaken in de overheid Positieve aspecten van het personeelsbeleid: Professionalisering HR beleid Leeftijdsneutraal aanwerven Combinatie werk-gezin Competentiemanagement Persoonlijke ontwikkelplannen, functioneringsgesprekken Leiderschap Meer mogelijkheden voor horizontale mobiliteit (Interne arbeidsmarkt)

20 Stand van zaken in de overheid Mogelijke verbeterpunten / uitdagingen Belang van diploma ( competentie) Pensioenberekening vastbenoemden weinig flexibiliteit aan het einde van de loopbaan Onderscheid in statuut juiste persoon op de juiste plaats? Mentaliteitswijziging van levenslange jobzekerheid naar levenslange inzetbaarheid Verdwijnen traditionele loopbaan Samenwerking tussen generaties Weinig aandacht voor kwaliteit van de arbeid? Efficiëntiedebat ( Meer doen met minder )

21 Contactgegevens Instituut voor de Overheid, KU Leuven Tel: 016 /