DEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE. Kansengroepen op de arbeidsmarkt Faiza Djait

Transcriptie

1 DEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE Kansengroepen op de arbeidsmarkt Faiza Djait

2 Voor drie kansengroepen: ouderen, allochtonen en personen met een arbeidshandicap 1. Overzicht van de belangrijkste arbeidsmarktindicatoren 2. Selectie- en wervingspraktijken: enkele onderzoeksbevindingen Correspondentietesten: experimenteel veldonderzoek naar discriminatie bij de eerste selectie van sollicitanten (CV): Wie heeft voorrang: jonge Turken of prille grijsaards (Lamberts, M. e.a., 2011) Liever Jonas dan Okan (Baert, S. e.a., 2013) Enquête bij HR-personeel: Gatekeepers op de Vlaamse arbeidsmarkt (Lamberts, M. e.a., 2011) Andere enquêtes: SILC-enquête, 1

3 50-PLUSSERS 2

4 Arbeidsmarktindicatoren: 50-plussers 3 Figuur 1: Werkzaamheidsgraad naar leeftijd in het Vlaams Gewest Figuur 2: ILO-werkloosheidsgraad naar leeftijd in het Vlaams Gewest 90% 80% 70% 81% 77% 87% 86% 16% 14% 12% 11,7% 12,8% 60% 50% 40% 30% 20% 15 tot 24 jaar (excl. student) 49% 55% 25 tot 49 jaar 50 tot 64 jaar 10% 8% 6% 4% 2% 0% 4,1% 3,5% 4,0% 3,0% 15 tot 24 jaar 25 tot 49 jaar 50 tot 64 jaar Bron: EAK-ADSEI, LFS (Bewerking Departement WSE)

5 4 Arbeidsmarktindicatoren: 50-plussers De 50-plussers kennen een relatief lage werkzaamheidsgraad in vergelijking met de jongere leeftijdscategorieën De werkzaamheidsgraad van 50-plussers is de voorbije jaren fors toegenomen (crisis weinig impact) Een structureel pijnpunt blijft de zeer lage hertewerkstellingskans voor werkzoekende 50-plussers De werkbaarheidsgraad bij 55-plussers zit in dalende lijn: van 58,5% in 2004 gedaald tot 54,4% in plussers zijn relatief weinig jobmobiel Een samenspel van lage instroom, hoge uitstroom en een beperkte doorstroom zorgt ervoor dat relatief weinig 55-plussers aan het werk blijven

6 Arbeidsmarktindicatoren: 50-plussers 5 Hoewel deeltijds werk bij mannen relatief weinig verspreid is, komt het toch meer dan twee keer meer voor bij mannen van 50 jaar en ouder vergeleken met de middelste leeftijdsgroep. Figuur 3: % deeltijdarbeid bij werkende mannen in Vlaams Gewest 20% 15% 10% 5% 13% 16% 4% 6% Figuur 4: % deeltijdarbeid bij werkende vrouwen in Vlaams Gewest 75% 60% 54% 58% 45% 41% 42% 30% 15% 0% 50 tot 64 jaar 25 tot 49 jaar 0% 50 tot 64 jaar 25 tot 49 jaar Bron: EAK-ADSEI, LFS (Bewerking Departement WSE)

7 Arbeidsmarktindicatoren: 50-plussers 6 De Vlaamse werkzaamheidskloof tussen 50-plussers en 25- tot 49-jarigen is de grootste van EU ppt

8 Experimenteel veldonderzoek naar discriminatie bij de eerste selectie van sollicitanten (Lamberts, M. e.a., 2011): 7 Figuur 5: % sollicitaties waarvoor kandidaten een positief antwoord ontvangen in de voorselectie (op basis van fictieve cv s) Figuur 6: % meer sollicitaties verrichten om hetzelfde aantal positieve reacties te ontvangen dan de 35-jarige 25% 20% 15% 10% 21% 16% 13% 80% 70% 60% 50% 40% 30% +[WAARDE] +[WAARDE] 5% 20% 10% 0% 35 jaar 47 jaar 53 jaar 0% 47-jarige t.o.v. 35-jarige 53-jarige t.o.v. 35-jarige (Bewerking Departement WSE)

9 8 Op basis van Gatekeepersstudie (2011): 45% van de bevraagde personeelsverantwoordelijken stelt dat de leeftijd van de kandidaat invloed heeft op de selectiekansen voor arbeidersfuncties (46% voor bedienden- en kaderfuncties). 14% verklaart dat oudere werkzoekenden meer moeite zullen moeten doen dan jongere werkzoekenden om hen te overtuigen van hun capaciteiten. 36% vindt dat niet zozeer de leeftijd maar wel de hoge loonkost zorgt voor een drempel bij de aanwerving van oudere werkzoekende Bijna 30% stelt dat de meeste oudere werkzoekenden die solliciteren over onvoldoende kennis beschikken wat betreft de nieuwste ontwikkelingen en 27% dat ze niet voldoen aan de fysieke vereisten die gesteld worden. 22,5% is akkoord met de uitspraak dat oudere werkzoekenden niet voldoen aan de gestelde vereisten qua flexibiliteit en aanpasbaarheid.

10 Allochtonen 9

11 10 Arbeidsmarktindicatoren: allochtonen Figuur 7: Werkzaamheidsgraad (20-64 jaar) in het Vlaams Gewest Figuur 8: ILO-werkloosheidsgraad (15-64 jaar) in het Vlaams Gewest 80% 70% 73% 69% 20% 16% 17% 60% 50% 40% 52% 12% 8% 8% 30% 4% 4% 20% geboren in België geboren in ander EU27 geboren buiten EU27 0% geboren in België geboren in ander EU27 geboren buiten EU Bron: EAK-ADSEI, LFS (Bewerking Departement WSE)

12 11 Arbeidsmarktindicatoren: allochtonen De toegang tot de arbeidsmarkt is beperkter voor personen geboren buiten België. Een lage werkzaamheidsgraad wordt gekoppeld aan een hoge werkloosheid. Personen geboren buiten EU nemen de grootste achterstand in op de arbeidsmarkt op vlak van werkzaamheid en werkloosheid. Personen geboren in een ander EU-land zijn tot twee keer vaker werkloos de personen geboren in België, de personen geboren buiten EU27 zelfs tot vier keer vaker. Personen geboren buiten België zijn vaker inactief, vooral vrouwen

13 Arbeidsmarktindicatoren: allochtonen 12 Resultaten uit de socio-economische monitoring (2013): Personen van vreemde origine minst betaald, meest in kleine deeltijdse arbeid, meest werkloosheid en inactiviteit, ondervertegenwoordigd bij bedienden en ambtenaren, Personen vreemde origine ook ondervertegenwoordigd in pensioenen, brugpensioenen, tijdskrediet, en oververtegenwoordigd in niet-betaalde inactiviteit Personen van vreemde origine kennen een hoge jobmobiliteit Er is een sterke oververtegenwoordiging van personen vreemde origine in de zogenaamde speciale werkregimes, met name de interim-, gelegenheids- en seizoensarbeid. Dienstencheques als een belangrijk bron van werk voor vrouwen van vreemde origine....

14 Arbeidsmarktindicatoren: allochtonen Situatie op arbeidsmarkt van personen geboren buiten EU veel slechter dan in rest EU. De werkzaamheidskloof tussen personen geboren in België en geboren buiten EU27 is één van de grootste in EU ,5 ppt. Bron: EAK-ADSEI, LFS (Bewerking Departement WSE)

15 14 Experimenteel veldonderzoek naar discriminatie bij de eerste selectie van sollicitanten (Lamberts, M. e.a., 2011): 25% 20% 15% 10% Figuur 10: % sollicitaties waarvoor kandidaten in de voorselectie een positief antwoord ontvangen (op basis van cv s) 5% 20% 18% 16% 14% Figuur 11: % meer sollicitaties verrichten om hetzelfde aantal positieve reacties te ontvangen dan de kandidaat van Belgische origine 50% 40% 30% 20% 10% +13% +26% +42% 0% Belg geboren in België Belg geboren in Marokko Belg geboren in Turkije Marokkaan geboren in Marokko 0% Belg geboren in Marokko Belg geboren in Turkije Marokkaan geboren in Marokko (Bewerking Departement WSE)

16 Experimenteel veldonderzoek naar discriminatie bij de eerste selectie van sollicitanten (Baert, S. e.a., 2013): 15 Figuur 12: % sollicitaties waarvoor kandidaten in de voorselectie een positief antwoord ontvangen (op basis van cv s) 35% 30% 25% 20% 19% Turkse origine 24% Belgische origine 19% 31% 27% 15% 10% 13% 7% 9% 12% 13% 5% 0% alle beroepen lagergeschoold niet-knelpunt lagergeschoold knelpunt hogergeschoold niet-knelpunt hogergeschoold knelpunt

17 Experimenteel veldonderzoek naar discriminatie bij de eerste selectie van sollicitanten (Baert, S. e.a., 2013): 16 Figuur 13: % meer sollicitaties verrichten om hetzelfde aantal positieve reacties te ontvangen dan de kandidaat van Belgische origine 60% 50% +44% +260% +53% 40% 30% +27% 20% 10% 0% -10% -20% alle beroepen lagergeschoold niet knelpunt lagergeschoold knelpunt hogergeschoold niet-knelpunt -11% hogergeschoold knelpunt (Bewerking Departement WSE)

18 17 Op basis van Gatekeepersstudie (2011): 9% gaat akkoord met de stelling dat de origine van de kandidaat invloed heeft op de uiteindelijke selectiebeslissing. 5% geeft aan dat ook huidskleur meespeelt. 45% gaat akkoord met de stelling dat specifieke religieuze uiterlijkheden zoals de hoofddoek een impact hebben op de uiteindelijke selectiebeslissing. 8% gaat akkoord met de stelling dat sollicitanten met een vreemde herkomst meer moeite zullen moeten doen om hen te overtuigen van hun capaciteiten bij hun sollicitatie. 32% gaat akkoord met de stelling dat de meeste allochtonen die solliciteren niet voldoen aan de gestelde taalkennisvereisten 25% gaat akkoord met de stelling dat de meeste allochtonen die solliciteren niet voldoen aan de gestelde vereisten qua ervaring (26%) en qua opleiding (24%)

19 Op basis van SILC-enquête (SVR, 2011): 47% van de Vlamingen gaat akkoord met de stelling dat de aanwezigheid van verschillende culturen een verrijking van onze samenleving is (42% in 1998) 25% van de Vlamingen gaat akkoord met de stelling dat migranten in het algemeen niet te vertrouwen zijn (22% in 1998) 47% van de Vlamingen gaat akkoord met de stelling dat migranten hier komen profiteren van onze sociale zekerheid (49% in 1998) 40% van de Vlamingen gaat akkoord met de stelling dat moslims een bedreiging zijn voor onze cultuur en gebruiken (28% in 1998) 18 Op basis van onderzoeksstudie Hoe tolerant zijn Belgen ten opzichte van etnische minderheden (2009): 40% van de Belgen gaat akkoord met de stelling dat de aanwezigheid van minderheidsgroepen een negatieve impact heeft op de arbeidsmarkt en wil dat deze mensen teruggestuurd worden naar hun land indien het aantal arbeidsplaatsen vermindert. 21% van de Belgen gaat akkoord met de stelling dat ze liever geen persoon van vreemde origine als collega hebben, laat staan als baas.

20 Personen met een arbeidshandicap 19

21 Arbeidsmarktindicatoren: PMAH 20 Een handicap of een chronische aandoening heeft een negatief effect op de werkzaamheidsgraad. De werkzaamheidsgraad van personen met een handicap is met 38,7% (anno 2012) zeer laag. Er is een kloof van 37,9 procentpunten in vergelijking met de werkzaamheidsgraad van personen zonder handicap (76,6%). De keerzijde van het aandeel werkenden in de bevolking op beroepsleeftijd is het laag aandeel werkzoekenden en hoog aandeel inactieven: in 2012 is 3,5% werkzoekend en 57,8% inactief Er is een positieve correlatie tussen handicap en leeftijd. Daardoor is er een duidelijk effect van leeftijd en handicap samen op de werkzaamheidsgraad. Werkzoekende 50-plussers met een arbeidshandicap hebben het bijzonder moeilijk om terug in te stromen op de arbeidsmarkt In 2012 namen 5,2% mensen met een handicap (25-64 jaar) deel aan levenslang leren tegenover 7,1% bij de niet-gehandicapten (7,8% bij gehandicapten met beperkte hinder tegenover 2,8% bij zij met ernstige hinder).

22 21 Op basis van Gatekeepersonderzoek en andere : 70% van het HR-personeel zegt dat de gezondheidstoestand van de kandidaat invloed heeft op de uiteindelijke selectiebeslissing. Ook na de uitnodiging voor een eerste sollicitatiegesprek kan de gezondheidstoestand van de kandidaat een negatieve invloed hebben op de selectie. In totaal geeft 10% van de bevraagden aan ofwel zelf slachtoffer (4%) te zijn geweest van discriminatie op grond van hun handicap ofwel getuige (6%) te zijn geweest van een discriminerende situatie ten aanzien van een persoon met een handicap. 81% van de Belgen gaat akkoord met specifieke maatregelen op en rond de werkvloer ten aanzien van personen met een handicap, bijvoorbeeld aangepaste werkuren, specifieke wervingsprocedures enzovoort

23 22 Actief loopbaan- en diversiteitsbeleid noodzakelijk! Bedankt voor uw aandacht