1 2 J AN, 7 ^% /2/A.12, BJC E.P. Pol (050)

Transcriptie

1 IM provincie groningen bezoekadres; Martinikerkhof 12 Aan Provinciale Staten postadres: Postbus 6 i O 9700 AP Groningen algemeen telefoonnr: info@provinciegroningen.nl Datum Briefnummer Zaaknummer Behandeld door Telefoonnummer Antwoord op Bijlage Onderwerp 1 2 J AN, 7 ^% /2/A.12, BJC E.P. Pol (050) e.pol@provinciegroningen.nl Bestuurlijke organisatie, stand van zaken gemeentelijke herindeling en taak- en roldiscussie. Geachte dames en heren, l/t O ec O LU O 1. Aanleiding en opzet Bij brief van 1 september 2015 ( /36/A.12, BJC) hebben wij u - in het licht van het collegeprogramma en de gevoerde gesprekken met de gemeenten en de VGG - geïnformeerd over onze uitgangspunten, de stand van zaken en het verdere proces met betrekking tot de bestuurlijke organisatie, de taak- en roldiscussie en gemeentelijke herindeling. Ook schetsten wij in deze brief het vervolgproces voor zowel het herindelingsproces als de nadere uitwerking van de taak- en roldiscussie. Wij kondigden u aan medio januari 2016 te informeren over de eerste uitwerking van de taak- en roldiscussie langs de drie sporen en de stand van zaken van de gemeentelijke herindelingen. In deze brief gaan wij achtereenvolgens op beide onderwerpen in. 2. Stand van zaken gemeentelijke herindeling Hieronder lichten wij de ontwikkelingen en de stand van zaken toe in de verschillende clusters met betrekking tot gemeentelijke herindeling. De stand van zaken betreffende de gemeente Oldambt hebben wij reeds in eerdere brieven beschreven. Hooqezand-Sappemeer. Slochteren en Menterwolde (HSSM) De gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde hebben in de afgelopen maanden een gezamenlijk herindelingsontwerp opgesteld. Dit herindelingsontwerp is medio december door de drie afzonderlijke raden vastgesteld en ligt met ingang van 30 december 2015 gedurende 8 weken ter inzage. De drie gemeenten hebben inmiddels het traject 'Het Kompas' opgestart, om samen met inwoners, organisaties, instellingen, medewerkers en bestuurders de strategische visie voor de toekomstige nieuwe gemeente te formuleren. Parallel hieraan loopt ook het traject voor de naamgeving van de nieuw te vormen gemeente. Ook hebben de drie gemeenten een gezamenlijke website gelanceerd met o.m. nieuws, achtergronden en een toelichting op het herindelingsproces ( Medio oktober jl. is daaraan voor de vergaderingen van 1 06-HB-SG-001 De provincie Groningen werkt volgens normen die zijn vastgelegd in een handvest voor dienstverlening. Dit handvest vindt u op onze website. BTW: NL B01 / KvK: / IBAN: NL84 ABNA / BIC: ABNANL2A

2 diverse bij het herindelingstraject betrokken gremia, zoals bijvoorbeeld de klankbordgroep, een vergader-app ( toegevoegd. Hierdoor zijn alle openbare vergaderingen sindsdien live via internet voor het publiek te volgen. Eind oktober jl. zijn de uitkomsten van het boekenonderzoek, uitgevoerd door een externe accountant, opgeleverd. De resultaten zijn vervolgens op 1 december jl. gepresenteerd aan de gezamenlijke raden. Uit het onderzoek kwamen geen extremiteiten naar voren, wel hebben alle drie gemeenten voor de komende drie maanden huiswerk meegekregen. De gemeenten hebben eerder een verzoek bij ons ingediend om een herindelingsscan uit te voeren. Wij hebben daarop aangegeven deze herindelingsscan uit te willen voeren. Momenteel onderzoeken de drie gemeenten of op basis van de uitkomsten van het boekenonderzoek met een beperkte - in eigen beheer uit te voeren - herindelingsscan kan worden volstaan. De planning van de gemeenten is er op gericht om het herindelingsadvies in de loop van april 2016 vast te stellen en per 1 januari 2018 met elkaar te fuseren. Groninaen. Haren en Ten Boer Groningen en Ten Boer Op 28 oktober jl. heeft de raad van Ten Boer opiniërend gesproken over een notitie met drie scenario's met betrekking tot het al dan niet herindelen van de gemeente en, indien wel voor herindeling wordt gekozen, met welke gemeente(n). De raad heeft daarop in meerderheid besloten om een herindeling aan te gaan met de gemeente Groningen en daartoe het proces te willen starten. Op 16 december jl. hebben de raden van Groningen en Ten Boer een voorstel besproken over het herindelingsproces. De raden hebben ingestemd met een door de colleges voorgesteld proces om te komen tot een herindelingsontwerp. De planning voor de herindeling van de gemeenten Ten Boer en Groningen is er op gericht om per 1 januari 2019 te gaan herindelen. De raden van Groningen en Ten Boer opteren voor een zogeheten lichte samenvoeging, waarbij de gemeente Groningen niet wordt opgeheven en de gemeente Ten Boer wel. In de eerste helft van 2016 gaan de gemeenten Groningen en Ten Boer met de inwoners in gesprek om van hen te horen wat zij van de nieuwe gemeente verwachten. De door de inwoners voorgedragen onderwerpen op het vlak van publieke dienstverlening, leefbaarheid en voorzieningen zullen in de toekomstvisie van de nieuwe gemeente worden opgenomen. Het herindelingsontwerp zal in het najaar van 2016 gereed zijn. Haren Op 12 januari 2015 heeft de raad van Haren gesproken over de uitkomsten van het traject 'Bestuurlijke Toekomst Haren'. De raad stemde in met het voorstel om een herindeling met de gemeente Tynaario te verkennen en het voorlopig besluit van 25 november 2013 tot herindeling met de gemeenten Groningen en Ten Boer in te trekken. Er werd een motie aangenomen dat de uitkomst van de verkenningsfase met Tynaario binnen een halfjaar aan de raad moest worden teruggekoppeld. Gedurende de verkenning van het college van Haren is enige vertraging ontstaan. Het college van Tynaario heeft per brieven van 30 september 2015 en 10 november 2015 aangegeven dat de gemeente op het moment niet openstaat voor een verkenning naar een fusie met de gemeente Haren. Het college heeft de raad vervolgens bij raadsvoorstel van 24 november jl. voorgesteld te besluiten de zelfstandige status van de gemeente Haren te continueren. Op 2 december jl. heeft het college van de gemeente Groningen een brief gezonden aan het college van Haren. In deze brief stelt het college van Groningen voor om samen een precies beeld te ontwikkelen over wat het zou betekenen als de gemeente Haren met de gemeente Ten Boer en Groningen zou fuseren.

3 Het college van Groningen schrijft: "Een fusie tussen de gemeente Haren en de gemeenten Groningen en Ten Boer is naar onze mening niet alleen voor Haren van belang, maar zeker ook voor de gemeente Groningen. Wij zijn er van overtuigd dat een fusie een versterking oplevert van de bestuurs- en slagkracht. Daardoor ontstaat ook voor Haren een betere ontwikkelpositie. In de aanloop naar de mogelijke herindeling tussen Ten Boer en Groningen willen we komen tot een aanpak die de kernen een stevige positie bieden voor de toekomst. Voor Haren zou dit een extra borg kunnen betekenen voor het behoud op langere termijn voor voorzieningen en het specifieke karakter van Haren." En verder: "Mocht u er voor kiezen om niet in deze nadere verkenning mee te willen gaan, dan Is dit een keuze die onze samenwerkingsrelatie voor vele jaren bepaalt. Ook omdat in een later stadium het openbreken van het herindelingsproces Ten Boer-Groningen voor ons geen reële optie is." De raad van Haren heeft op 14 december jl. het besluit genomen om de zelfstandige status van de gemeente Haren te continueren. De raad heeft een amendement aangenomen, waarin onder meer staat voor 1 maart 2016 een brief aan het college van GS te sturen met een nadere onderbouwing van het besluit. Het college van Haren en portefeuillehouder Brouns hebben op 15 december jl. afgesproken dat een goede onderbouwing van het besluit wordt opgesteld op basis van het aangenomen amendement. Hierbij zal onze brief van 1 september 2015 als uitgangspunt dienen, waarin ook verwezen wordt naar de criteria in de GS brief van 2 juli Afgesproken is dat de gemeente Haren en de provincie hierin gezamenlijk zullen optrekken. Wij hebben aangeboden het onderzoek te faciliteren, dat door een externe partij zal worden uitgevoerd. Grenscorrectie Meerstad Eind november hebben de gemeenteraden van Groningen en Slochteren de ontwerp-herindelingsregeling tot grenscorrectie Meerstad vastgesteld. Het ontwerp ligt nu ter inzage. In maart 2016 zal de herindelingsregeling naar verwachting door beide gemeenteraden worden vastgesteld. Het gebied zal dan per 1 januari 2017 overgaan naar de gemeente Groningen. Bellinqwedde en Vlaqtwedde Op 1 september jl. hebben wij het open overleg en daarmee de provinciale Arhiprocedure (conform artikel 8, Wet arhi) voor de gemeenten Bellingwedde, Pekela, Stadskanaal, Veendam en Vlagtwedde beëindigd. Dit betekende dat de gemeenten Bellingwedde en Vlagtwedde zelf de voorbereiding van een herindelingsvoorstel, zoals bedoeld in artikel 5 Wet arhi, weer ter hand konden nemen. Op 26 oktober jl. hebben de raden van Bellingwedde en Vlagtwedde het herindelingsadvies Westerwolde met een gelijkluidend besluit vastgesteld. De burgemeesters van beide gemeenten hebben het herindelingsvoorstel vervolgens op 4 december jl. aan ons aangeboden. Wij zullen deze stukken, samen met onze zienswijze op het herindelingsadvies, begin 2016 aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zenden. Pekela. Stadskanaal en Veendam De colleges van de gemeenten Pekela, Stadskanaal en Veendam hebben besloten te onderzoeken of een mogelijke herindeling tussen deze drie gemeenten perspectiefrijk kan zijn. Vanuit de (inhoudelijke) maatschappelijke opgaven en kansen is een gezamenlijke strategische agenda opgesteld met als doel een concreet afwegingskader te bieden voor de betrokken colleges en raden om al dan niet te komen tot een principebesluit tot herindeling. Eind oktober/begin november is de strategische agenda opiniërend besproken in de verschillende gemeenteraden. In februari 2016 zullen in de drie betrokken raden afspraken worden gemaakt over het vervolgproces.

4 Westerkwartier De raden van de gemeenten Grootegast, Marum, Leek en Zuidhorn hebben in november 2015 besloten om de herindelingsdatum voor het Westerkwartier definitief vast te stellen op 1 januari Haalbaarheid en planning noopten tot het loslaten van de aanvankelijk beoogde herindelingsdatum van 1 januari De toekomstige samenwerking met de gemeente Noordenveld en de positie van het Middag-Humsterland worden parallel aan het herindelingstraject ingevuld. Aan het herindelingstraject is een planning gekoppeld, waarbij de vaststelling van het herindelingsadvies is beoogd aan het begin van De betrokken raden hebben eveneens besloten tot instelling van een gemeenschappelijke raadsgroep herindeling, gericht op onder meer kaderstelling en procesbeheersing. De raadsgroep staat onder voorzitterschap van de heer W. Hoornstra, oud-burgemeester van Gaasterlän-Sleat. Noord-Groninqen Op 15 oktober jl. hebben de raden van de gemeenten Appingedam, Bedum, De Marne, Delfzijl, Eemsmond, Loppersum en Winsum opnieuw een besluit genomen over gemeentelijke herindeling in het gebied. De raden hebben daarmee invulling gegeven aan het advies van de heer P.L.B.A. van Geel in zijn brief van 11 september jl. Uit de besluitvorming van de zeven betrokken raden concluderen wij dat alle gemeenten de noodzaak tot gemeentelijke herindeling onderschrijven, waarbij wordt aangetekend dat voor de raden van Eemsmond en Loppersum ook alternatieve samenwerkingsmodellen in beeld zijn. De uitkomst van de besluitvorming van de zeven raden bracht in wezen geen verandering wat betreft de voorkeursvarianten ten opzichte van de besluitvorming op 31 maart jl. en 14 april jl. (Winsum): de raden van Appingedam, Bedum, De Marne en Eemsmond opteren voor samenvoeging van de zeven gemeenten tot één nieuwe gemeente (de zogeheten G7-variant); de raden van Delfzijl en Loppersum spraken hun voorkeur uit voor samenvoeging van Delfzijl, Eemsmond, Appingedam en Loppersum (de zogeheten DEAL-variant), waarbij de raad van Loppersum in zijn besluit ook heeft aangegeven in beginsel bereid te zijn "ook andere vormen van bestuurlijke opschaling te verkennen, waaronder bijvoorbeeld het Drechtstedenmodel"; de raad van Winsum nam het besluit zijn voorkeur voor samenvoeging van Bedum, De Marne, Winsum en Eemsmond (de zogeheten BMWE-variant) te nemen als "uitgangspunt voor de verdere procesgang". Ook over de regie in het vervolgproces waren de zeven betrokken raden niet eensluidend. Aldus verkeert het herindelingsproces in het gebied, inhoudelijk en procesmatig, in een impasse. Op 29 oktober jl. hebben wij bestuurlijk overleg gevoerd met de colleges van de gemeenten in Noord-Groningen (Loppersum was verhinderd). In het overleg zijn de volgende gemeenschappelijke uitgangspunten en constateringen met elkaar onderschreven, die zijn af te leiden uit het gevoerde proces en de besluitvorming door de raden van de zeven gemeenten: de maatschappelijke opgaven in de regio Noord-Groningen zijn groot en urgent; alle uitgebrachte adviezen/onderzoeken, de colleges en raden van de betrokken gemeenten en ons college concluderen dat: - de grote en urgente maatschappelijke opgaven niet meer door de betrokken gemeenten in zelfstandigheid adequaat kunnen worden opgepakt; - samenwerkingsmodellen daartoe geen afdoende alternatief bieden; - de maatschappelijke opgaven vragen om de vorming van één of meer bestuurskrachtige gemeenten (herindeling) in Noord-Groningen;

5 geen van de raden van de betrokken gemeenten heeft een tweede voorkeur uitgesproken over herindelingsvarianten, met dien verstande dat de raad van de gemeente Eemsmond op 15 oktober 2015 een motie heeft aangenomen, die strekt tot een nadere verkenning van het zogeheten Drechtstedenmodel als mogelijk alternatief voor herindeling en de raad van de gemeente Loppersum op 15 oktober 2015 in zijn besluit heeft aangegeven in beginsel bereid te zijn ook "andere vormen van bestuurlijke opschaling te verkennen, waaronder bijvoorbeeld het Drechtstedenmodel"; er is sprake van een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid om te voorkomen dat het proces in een impasse blijft: deze ligt primair bij de gemeenten zelf, dat de provincie hierin met de gemeenten gezamenlijk willen werken aan een oplossing, waarbij de provincie daarbij kan faciliteren, ondersteunen en verbinden; het van belang is de gemeenteraden actiever te betrekken en (goed) in positie te brengen in het vervolgproces. Op basis van deze uitgangspunten en constateringen, zijn de betrokken gemeenten en ons college het erover eens geworden dat een nieuwe stap nodig is om vanuit een open houding het gesprek aan te gaan over de inhoudelijke uitdagingen in de regio, de criteria en argumenten die gewogen zijn en de daarop gebaseerde herindelingsvarianten. Dit heeft geleid tot een gezamenlijk vervolgproces, bestaande uit een aantal gesprekken tussen delegaties van raadsen collegeleden van de zeven betrokken gemeenten en de gedeputeerden Brouns en Staghouwer namens ons college, onder leiding van een externe procesbegeleider, de heer P. Mulder, regiodirecteur van het adviesbureau GITP. Gestreefd wordt om dit proces eind januari 2016 af te ronden. 3. Traject 'Opgaven, rollen en taken' In de afgelopen maanden hebben wij in goed overleg en in gezamenlijkheid met onze partners - de VGG/Groninger gemeenten en de pilot-gemeenten Hoogezand- Sappemeer, Menterwolde en Slochteren (HSSM-gemeenten) en de gemeente Oldambt - een eerste uitwerking gegeven aan de taak- en roldiscussie langs drie sporen. Dit heeft geleid tot een gezamenlijke eerste verkenning voor het project 'Opgaven, rollen en taken provincie Groningen en Groninger gemeenten'. Bestuurlijke opdrachtgevers voor het project zijn de provincie en de VGG. In gezamenlijkheid wordt een plan van aanpak opgesteld voor de vervolgfase. 4. Tot slot Wij zijn voornemens uw Staten in de zomer te informeren over de ontwikkelingen en stand van zaken met betrekking tot de gemeentelijke herindeling en het project 'opgaven, rollen en taken'. Een afschrift van deze brief is verstuurd naar de raden en de colleges van alle Groninger gemeenten en aan het dagelijks bestuur van de VGG.

6 Wij vertrouwen erop u hiermee voor het moment voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Groningen:, voorzitter., secretaris.