Onderwerp: Herindelingsontwerp, Samenvoeging gemeenten Appingedam Delfzijl Loppersum

Transcriptie

1 Vergadering gemeenteraad d.d. 29 november 2018 Agenda nummer 3 Portefeuillehouder: burgemeester de heer G. Beukema Onderwerp: Herindelingsontwerp, Samenvoeging gemeenten Appingedam Delfzijl Loppersum Korte inhoud: Een eerste formele stap op weg naar een herindeling per 1 januari 2021 van de gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum is de vaststelling van een Herindelingsontwerp. In een Herindelingsontwerp worden de motieven voor de herindeling en de samenstelling van partners onderbouwd. De raad wordt voorgesteld om het Herindelingsontwerp vast te stellen. Delfzijl, 13 november 2018 Aan de raad Voorstel Uw raad wordt voorgesteld: 1. Het herindelingsontwerp om per 1 januari 2021 te komen tot een gemeentelijke herindeling van de gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum vast te stellen. 2. De colleges van burgemeester en wethouders (verder: college/colleges) van de drie gemeenten te verzoeken het herindelingsontwerp vanaf 5 december 2018 gedurende een periode van acht weken ter inzage te leggen voor een ieder met de mogelijkheid hierop te reageren, en de terinzagelegging breed bekend te maken. 3. De colleges van de drie gemeenten te verzoeken het herinrichtingsontwerp te zenden aan het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen. 4. De colleges van de drie gemeenten te verzoeken de nota van zienswijzen en het herindelingsadvies in maart 2019 ter besluitvorming aan de drie gemeenteraden voor te leggen. Aanleiding Een eerste formele stap op weg naar een herindeling per 1 januari 2021 van de gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum is de vaststelling van een Herindelingsontwerp (verder: H- ontwerp). In een H-ontwerp worden de motieven voor de herindeling en de samenstelling van partners onderbouwd. Als alle betrokken gemeenteraden het H-ontwerp vaststellen, verklaren zij daarmee dat zij voornemens zijn om samen een nieuwe gemeente te vormen. Op dat moment start het herindelingsproces formeel en komen de gemeenten onder bijzonder financieel toezicht van de provincie te staan (artikel 21 Wet algemene regels herindeling > verder: Wet arhi). Het H-ontwerp dient als voorloper van het herindelingsadvies dat uiteindelijk, voorzien van een provinciale zienswijze, aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) zal worden gestuurd. De minister toetst dit herindelingsadvies aan het vigerend Beleidskader gemeentelijke herindeling. De toetsingscriteria uit dit Beleidskader dienen daarom terug te komen in het H-ontwerp en het herindelingsadvies. Hoewel een H-ontwerp in beginsel vormvrij is, is er een aantal vaste onderdelen, dat in het ontwerp wordt opgenomen: 1. Inleiding, met de achtergrond, de totstandkoming, het doel en de leeswijzer van het document.

2 2. Situatieschets van de betrokken gemeenten, met feiten en cijfers over de gemeenschap en het gebied. 3. Argumentatie waarom voor deze herindeling wordt gekozen. 4. Strategische visie (op hoofdlijnen) voor de nieuw te vormen gemeente, gerelateerd aan de situatieschets en de argumentatie voor herindeling, mogelijk inclusief visie op de dienstverlening. 5. Toetsing aan het Beleidskader gemeentelijke herindeling en aan eventueel provinciaal beleid. 6. Financiële en personele informatie van de betrokken gemeentelijke organisaties. 7. Planning van het herindelingstraject (inclusief beoogde datum van herindeling). Verplichte bijlagen zijn: kaartmateriaal (artikel 2, lid 1 Wet arhi,) en logboek waarin draagvlakbevorderende activiteiten zijn opgenomen (vereiste uit het Beleidskader). Visievormingstraject als onderdeel van het H-ontwerp De visie als onderdeel van het H-ontwerp betreft een enigszins abstracte uitwerking van de visie op hoofdlijnen, voor zover een visie op de nieuwe gemeente vereist is voor het wettelijk spoor. Deze visie op hoofdlijnen beschrijft wat voor gemeente we willen zijn, wat ons bijzonder en uniek maakt en welke dromen en ambities we hebben. Voor het opstellen van de hoofdlijnen van de visie op de nieuwe gemeente zijn beschikbare bouwstenen benut (waaronder het Verbindend Document, september 2017, en de collegeprogramma s c.q. het coalitieakkoord van de huidige drie gemeenten). Daarnaast is in het najaar van 2018 een compact visievormingsproces georganiseerd van interne en externe consultatie. Hiervoor hebben wij de leden van de Raadsklankbordgroep herindeling DAL-gemeenten (verder: RKBG), onze inwoners, partners en medewerkers via een vragenlijst betrokken bij het verzamelen van input voor de visie op de nieuwe gemeente. In deze vragenlijst zijn vragen voorgelegd over belangrijke thema s, vraagstukken voor de nieuwe gemeente, maar ook over de uniciteit van de regio en eventuele zorgpunten. De uitkomsten van deze consultatie zijn toegelicht tijdens de bijeenkomst met de DAL-raden op 31 oktober 2018 en verwerkt in Hoofdstuk 4 van het H-ontwerp. Voor de volledigheid: de visievorming op de nieuwe gemeente is hiermee uiteraard niet afgerond. Deze eerste stap is de opmaat naar verdere uitwerking in het eerste halfjaar van 2019, waar de raden een nadrukkelijke rol in vervullen. Argumenten Is een noodzakelijke eerste formele stap om een gemeentelijke herindeling per mogelijk te maken Met deze herindeling bundelen we onze krachten en versterken we de bestuurskracht voor het aanpakken van de complexe maatschappelijke vraagstukken, waar we in onze gemeenten voor staan, zoals de gevolgen van de gaswinning en aardbevingen, de verandering van de samenstelling van onze bevolking en de sociaaleconomische situatie. Met de vorming van een nieuwe gemeente willen we de belangen van onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners optimaal behartigen. Een gemeente van circa inwoners heeft een schaalniveau waarbij we overheidsnabijheid, burgerparticipatie, dorps- en kernenbeleid op een goede wijze en met een menselijke maat kunnen vormgeven. Als nieuwe gemeente van deze omvang zullen we in staat zijn meer taken zelfstandig uit te voeren en wordt een aanzienlijk deel van de huidige samenwerkingsverbanden (gemeenschappelijke regelingen) overbodig. Dat vergroot de slagkracht in de samenwerking. Een nieuwe gemeente op het schaalniveau van de huidige DAL-regio stelt ons verder in staat ons krachtiger te positioneren ten opzichte van de vraagstukken waar we in onze regio voor staan. Als nieuwe gemeente zullen we ons sterk maken voor de belangen van onze inwoners die de nadelige consequenties ondervinden van de aardbevingen als gevolg van de gaswinning. We erkennen de consequenties van de verandering van de bevolkingssamenstelling. We zetten ons in co-creatie met inwoners, ondernemers, verenigingen en maatschappelijke organisaties in op een hoogwaardige woon- en leefomgeving. Tegelijkertijd benutten we positieve aangrijpingspunten van demografische

3 veranderingen. Daarbij is onze inzet gericht op het binden van jongeren en het realiseren van duurzame, georganiseerde voorzieningen, met aandacht voor maatwerk en bereikbaarheid. Voor onze regio zijn belangrijke besluiten genomen over duurzame energie. Onze inzet binnen dit thema is erop gericht vervuiling tegen te gaan en de economie en werkgelegenheid aan te wakkeren. Ook de transformatie van de zorg, de hulp en ondersteuning voor mensen met gezondheidsklachten en de inzet op passend werk, zijn onderwerpen die een nadrukkelijke plaats verdienen op de politiekbestuurlijke agenda van onze nieuwe gemeente. En we zullen binnen onze agenda actuele en relevante accenten aanbrengen, zoals de vraagstukken van ruimtelijke ordening, volkshuisvesting, toegankelijkheid van voorzieningen, OV-voorzieningen en infrastructuur. Is verplicht op grond van het bepaalde in artikel 5, lid 2 Wet arhi In overeenstemming met artikel 5, tweede lid van de Wet arhi wordt het ontwerpbesluit vanaf 5 december 2018 gedurende acht weken ter inzage gelegd in de gemeentehuizen. De terinzagelegging zal door elk college afzonderlijk bekendgemaakt worden door middel van publicatie in het Gemeenteblad, de huis-aan-huisbladen, overheid.nl, de gemeentelijke website en in het Dagblad van het Noorden. Zodra de tijdstippen en locaties van de door de gemeenten georganiseerde informatieavonden bekend zijn, zullen deze eveneens worden vermeld (of er volgt een aparte bekendmaking op een later moment). Een concept publicatietekst vindt u in de raadsmap. Dit staat in artikel 5, lid 1 Wet arhi Na besluitvorming in de gemeenteraden wordt het H-ontwerp verzonden aan Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen (artikel 5, eerste lid, Wet arhi). Aanpak/uitvoering Het wettelijke traject ziet er als volgt uit. Het H-ontwerp wordt na vaststelling vanaf 5 december 2018 gedurende acht weken ter inzage gelegd. Een ieder kan een zienswijze indienen. Er zullen, in nauw overleg met de RKBG, bijeenkomsten voor inwoners, bedrijven en maatschappelijke instellingen worden georganiseerd. Het H-ontwerp wordt ook voor zienswijzen toegezonden aan de omliggende gemeenten, de waterschapsbesturen en een aantal aan de gemeenten gelieerde organisaties, zodat het regionaal draagvlak voor de vorming van een nieuwe gemeente inzichtelijk wordt. Na het opstellen van een Reactienota zienswijzen en de verwerking van de ingediende zienswijzen, stellen de gemeenteraden het herindelingsadvies vast. Onderdeel van dit herindelingsadvies zal zijn de voordracht voor de nieuwe gemeentenaam voor vastlegging in de herindelingswet. Hiervoor hebben de griffiers een procesvoorstel opgesteld, dat aan de Stuurgroep voor een reactie is gezonden. Dit procesvoorstel komt 12 december 2018 aan de orde in de RKBG. Het herindelingsadvies wordt vervolgens naar Gedeputeerde Staten van Groningen gezonden. Gedeputeerde Staten sturen het herindelingsadvies met hun zienswijze door naar de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De minister beslist binnen vier maanden na ontvangst van het advies of hij een wetsvoorstel voorlegt aan de ministerraad. Daarna start het formele wetgevingstraject. Dat traject duurt ongeveer anderhalf jaar. Voorafgaand aan de herindelingsdatum van 1 januari 2021 vinden in november 2020 verkiezingen plaats voor de gemeenteraad van de nieuwe gemeente. De zittingsduur van de leden van de raden van de drie gemeenten eindigt op 31 december De reguliere raadsverkiezingen van maart 2022 blijven achterwege voor de nieuwe gemeente; de eerstvolgende raadsverkiezingen vinden dan plaats in maart 2026, zodat de zittingsduur van de raad van de nieuwe gemeente in totaal ca. vijf jaar en drie maanden bedraagt. Inspraak/overleg met externen De conceptversie van het H-ontwerp is door de colleges op 15 respectievelijk 16 oktober 2018 besproken. Vervolgens is het concept H-ontwerp voor een reactie naar de RKBG en de Bijzondere Ondernemingsraad (verder: BOR) gestuurd. Voorafgaand aan de vergadering van de RKBG op

4 31 oktober 2018 hebben de procesbegeleiders, Carla de Rie en Frank Burkels, in opdracht van de stuurgroep een presentatie gegeven van het H-ontwerp en van de uitkomsten van het compacte visievormingstraject voor alle leden van de drie gemeenteraden. Tijdens de vergadering van de RKBG is een aantal aanpassingsverzoeken gedaan. De concept besluitenlijst van de RKBG van 31 oktober 2018 is ter kennisneming bijgevoegd (zie raadsmap). Deze verzoeken zijn in de definitieve versie van het H-ontwerp verwerkt. De RKBG heeft op 31 oktober 2018 besloten het H-ontwerp met een positief advies voor te leggen aan de gemeenteraden. Ook de BOR heeft per mail op 1 november 2018 aangegeven akkoord te zijn met het H-ontwerp. Het opheffen van een gemeente en de overgang naar de nieuwe gemeente maakt veel los bij inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisatie, en bij de betrokken gemeentelijke organisaties. Alle partijen hebben behoefte aan uitleg en in meer of mindere mate betrokkenheid bij de ontwikkeling van de nieuwe gemeente. De communicatiestrategie is de leidraad waarlangs we de communicatie zowel intern als extern vormgeven naar onze nieuwe gemeente. Dit doen wij stapsgewijs, op basis van een communicatieplan, en volgens de pijlers: informeren, erbij betrekken, samenwerken en enthousiasmeren. Het project-communicatieplan 'op weg naar Onze Nieuwe Gemeente' is ter kennisname bij dit voorstel gevoegd (zie raadsmap). Financiën In het H-ontwerp is in Hoofdstuk 6 een paragraaf financiën opgenomen. Op basis van de meest actuele informatie staat daarin op hoofdlijnen beschreven wat de financiële en personele gevolgen zijn van een herindeling. De financiële positie van de huidige drie gemeenten, de uitkering uit het gemeentefonds, de lastendruk voor inwoners en frictiekosten komen aan de orde. Bij de vaststelling van het Plan van aanpak herindeling DAL-gemeenten op 27 september 2018 heeft uw raad reeds besloten een bestemmingsreserve herindeling te vormen voor een bedrag van Dit bedrag zal worden onttrokken uit de algemene reserve. Zodra het voorschot op de vergoeding van de frictiekosten vanuit het Rijk ad in 2020 is ontvangen, zal dit bedrag weer ten gunste worden gebracht van de algemene reserve. Bijlagen Herindelingsontwerp, Samenvoeging gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum; Concept publicatietekst; Project- communicatieplan 'op weg naar Onze Nieuwe Gemeente'; Persbericht d.d. 13 november 2018; Concept besluitenlijst van de RKBG van 31 oktober 2018 Burgemeester en wethouders van Delfzijl, burgemeester (G. Beukema) secretaris (P. Leeuw) Behandeld door E. Boersma, tel. (0596)

5 Nummer 3 De raad van de gemeente Delfzijl; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 13 november 2018; gelet op de artikelen 4, tweede lid en 5, eerste lid en tweede lid, van de Wet algemene regels herindeling; besluit: 1. Het herindelingsontwerp om per 1 januari 2021 te komen tot een gemeentelijke herindeling van de gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum vast te stellen. 2. De colleges van de drie gemeenten te verzoeken het herindelingsontwerp vanaf 5 december 2018 gedurende een periode van 8 weken ter inzage te leggen voor een ieder met de mogelijkheid hierop te reageren, en de terinzagelegging breed bekend te maken. 3. De colleges van de drie gemeenten te verzoeken het herinrichtingsontwerp te zenden aan het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen. 4. De colleges van de drie gemeenten te verzoeken de nota van zienswijzen en het herindelingsadvies in maart 2019 ter besluitvorming aan de drie gemeenteraden voor te leggen. Delfzijl, 29 november 2018 De raad voornoemd, voorzitter. (G. Beukema) griffier. (O. Rijkens)