ONDERSTEUNING VOOR HET KWETSBARE BREIN

Transcriptie

1 ONDERSTEUNING VOOR HET KWETSBARE BREIN

2 HET DRAAIT OM DOPAMINE Dopamineproductiecentrum

3 HET DRAAIT OM DOPAMINE Dopamineproductiecentrum DOPAMINE Psychotische kwetsbaarheid heeft onder andere te maken met een verstoord evenwicht van chemische stoffen in de hersenen, in het bijzonder dopamine. Deze chemische stof moet er voor zorgen dat signalen in de hersenen worden doorgegeven zodat de ene zenuwcel kan communiceren met de andere zenuwcel. Bij een verstoord evenwicht, een teveel aan dopamine, werkt de normale communicatie tussen de hersenzenuwcellen niet meer zoals het hoort en ontstaan moeilijkheden bij het overbrengen en verwerken van informatie en prikkels uit de omgeving. Stahl S. Antipschotics and Mood Stabilzers. Stahl s Essential Psychopharmacology 2008;3rd edition:

4 WAT ERVAAR JIJ VANDAAG?

5 WAT ERVAAR JIJ VANDAAG? POSITIEVE SYMPTOMEN - Hallucinaties - Waanideeën - Vervorming van de realiteit - Toegenomen gedachten/gedachtenvlucht - COGNITIEVE SYMPTOMEN - Aandachtsstoornissen - Geheugenstoornissen - Verminderde verwerkingssnelheid - Ontkenning van de eigen ziekte - NEGATIEVE SYMPTOMEN - Emotionele afvlakking - Gedachtenarmoede - Onvermogen om initiatief te nemen - Verlies van plezierbeleving - Gebrek aan emotie, motivatie, enthousiasme - Teruggetrokkenheid - AFFECTIEVE SYMPTOMEN - Angst - Depressie - Suïcidale gedachten - IETS ANDERS? American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders 2013; 5th ed. Tandon R et al. Schizophrenia, just the facts 4. Clinical Features and Conceptualization. Schiz Res 2009; 110: 1-23.

6 KWETSBAARHEID

7 KWETSBAARHEID KWETSBAARHEID Psychotische kwetsbaarheid Je kan je draagkracht vergelijken met een houten balk die mogelijk barsten vertoont. Daardoor is hij kwetsbaarder en gevoeliger voor breken. Stressoren kunnen voor overbelasting zorgen en de balk nog meer doen barsten of breken. Bv: kritiek overbezorgdheid stresserende gebeurtenissen relationele problemen angst voor terugval De volgende stap is het op zoek gaan naar wat voor jou de lijm is of de helpende hand om de balk te ondersteunen de druk op de balk kan verminderen Bewustzijn van kwetsbaarheid = de eerste stap naar herstel Ondersteuning kan je helpen om de gebarsten of gebroken balk te lijmen of te stutten. Bv: dagstructuur familie medicatie therapie

8 DE WEG NAAR HERSTEL

9 DE WEG NAAR HERSTEL Iedereen kan herstellen. Ieder op zijn of haar eigen manier. Simpel gezegd is herstellen dat het beter gaat dan voorheen. Herstel betekent voor iedereen iets anders. Bv: Leren leven met je ervaringen Minder zorg nodig hebben Meer energie hebben Zinvol bezig zijn Voor jezelf zorgen Zelfstandig wonen Nieuwe doelen vinden Wat betekent herstel voor jou? Welke kleine of grote dingen in je leven wil je bereiken? Herstel is een proces, een weg die je aflegt, vaak met vallen en opstaan. Een weg die je niet alleen hoeft af te leggen. Psychosenet.nl

10 HERSTELLEN DOE JE ZELF MAAR NIET ALLEEN Medicatie Steun van vrienden en familie Psycho-educatie Voeding en beweging Training sociale vaardigheden Psychotherapie Werk of dagbesteding

11 HERSTELLEN DOE JE ZELF MAAR NIET ALLEEN Medicatie Steun van vrienden en familie Training sociale vaardigheden Psycho-educatie Voeding en beweging Psychotherapie Wat kan bijdragen tot herstel? Psycho-educatie Psychotherapie Steun van vrienden en familie Training sociale vaardigheden Werk of dagbesteding Voeding en beweging Medicatie Medicatietrouw... Werk of dagbesteding Andresen R. et al. Aust N Z J Psychiatry 2003; Oct;37(5): Bellack A.S. et al. Schizophrenia Bulletin 2006; 32 (3):

12 BELANG VAN CONTINUITEIT

13 BELANG VAN CONTINUITEIT Continuiteit is belangrijk voor alle aspecten van de behandeling (therapie & medicatie) Het stopzetten of onderbreken van medicatie vergroot de kans op terugval Robinson D.G. et al. Am J Psychiatry 1999; 156 (4):

14 HOE WERKT EEN ANTIPSYCHOTICUM? Normale overdracht Dopamine Psychose zonder medicatie Grotere hoeveelheid dopamine Psychose met medicatie antipsychoticum blokkeert (gedeeltelijk) de receptoren

15 HOE WERKT EEN ANTIPSYCHOTICUM? Normale overdracht van een zenuwsignaal (zonder psychose) Een psychotische kwetsbaarheid heeft o. a. te maken met een verstoord evenwicht van chemische stoffen in de hersenen, in het bijzonder dopamine. Dopamine Deze chemische stof moet er voor zorgen dat signalen in de hersenen worden doorgegeven zodat de ene zenuwcel kan communiceren met de andere zenuwcel. Overdracht bij psychose zonder behandeling Illustratie: Het doorgeven van een signaal (zonder psychose) Grotere hoeveelheid dopamine Het doorgeven van een signaal bij een psychose zonder behandeling Overdracht bij psychose met een goede behandeling met antipsychotica Het doorgeven van een signaal bij een psychose met een goede behandeling met antipsychotica Een antipsychoticum kan je niet zomaar stoppen. Kom in overleg tot de optimale dosering. antipsychoticum blokkeert (gedeeltelijk) de receptoren Seeman P. Expert Opin. Ther. Targets. 2006:10(4) Pani L et al. Antipsychotic efficacy: Relationship to optimal D2-receptor occupancy. Eur Psychiatry 2007; 22:

16 KORTWERKENDE MEDICATIE LANGWERKENDE MEDICATIE 1x per 2 weken 1x per maand 4x per jaar 1 of meer keer per dag

17 KORTWERKENDE MEDICATIE LANGWERKENDE MEDICATIE Door de mond: tablet, capsule of drank Injectie in bovenarm of bil Hoe vaak gebruiken? Elke dag, soms meer dan 1 keer per dag 1 injectie om de 2 weken tot 1 om de 3 maanden Hoe komt de stof in de hersenen? Darm bloed hersenen. In de lever wordt een deel van de medicatie al afgebroken. Spier bloed hersenen. De medicatie komt vanuit de spier zeer geleidelijk in het bloed. Vergelijk met een infuus Elke dag druppelt de juiste hoeveelheid medicatie in de bloedbaan. De injectie bevat een voorraad die dagelijkse dosis verschaft gedurende 2 weken tot 3 maanden Een injectie voor 3 maanden bevat een grotere voorraad dan een injectie voor 2 weken.

18 KORTWERKENDE MEDICATIE: VOOR- EN NADELEN

19 KORTWERKENDE MEDICATIE: VOOR- EN NADELEN Orale medicatie werkt korter en moet daarom dagelijks worden ingenomen. De hoeveelheid in het bloed schommelt. Die is hoog na inname en neemt daarna geleidelijk af. Zodra deze te laag wordt, moet een nieuwe tablet genomen worden. Bij een grotere hoeveelheid in het bloed kunnen sneller bijwerkingen optreden. Nadelen? Meer fluctuaties in de plasmaspiegel Dagelijkse herinnering aan de ziekte Stigmatiserend Risico op vergeten waardoor bescherming tegen terugval vermindert Voordelen? Dosis snel aan te passen Zelf in handen te nemen Past in de dagelijkse routine Agid et al. Expert opinion pharmacother 2010;11(14): Dubois et al. Neuron(e) 2005;10 (9):20-21 Heres et al. Int Clin Psycho pharmacol 2007;22(5): Citrome et al. Expert Rev Neurother 2013;13(7):

20 LANGWERKENDE MEDICATIE: VOOR- EN NADELEN

21 LANGWERKENDE MEDICATIE: VOOR- EN NADELEN Injecties werken langer. De hoeveelheid in het bloed is stabieler, met name steeds zoveel als nodig. Nadelen? Mogelijk pijn ter hoogte van de injectieplaats Medicatie blijft langer in het lichaam Kan niet onmiddellijk gestopt worden Maandelijks of driemaandelijks afspraak nakomen Voordelen? Stabiele plasmaspiegel Minder angst door lagere kans op terugval en heropname Minder confrontatie met medicatie; minder herinnering aan de pathologie en daardoor minder stigma Je arts of verpleegkundige kan je herinneren aan de volgende afspraak Agid et al. Expert opinion pharmacother 2010;11(14): Dubois et al. Neuron(e) 2005;10 (9):20-21 Heres et al. Int Clin Psycho pharmacol 2007;22(5): Citrome et al. Expert Rev Neurother 2013;13(7): Dencker et al. J clin Psy 1984;45:22-7 De Nayer et al. Neuron(e) Supp 2013 ; 18 (10) : 1-24

22 TIJD VOOR WAT TELT

23 TIJD VOOR WAT TELT Tijd voor andere zaken in het leven Familie Vrienden Muziek Studie Werk Lezen Schilderen Plannen Bioscoop Tijd voor andere zaken tijdens je gesprek met de behandelaar. Meer eigen regie, meer autonomie door minder confrontatie!

24 ONDERSTEUNING VOOR HET KWETSBARE BREIN Telefoon: Internet: Janssen-Cilag B.V. -PHNL/PSY/0917/0004 Janssen-Cilag B.V.