Inleiding Opbrengsten Pedagogisch-didactisch handelen

Transcriptie

1 Inleiding In september 2009 hebben twee leden van de expertgroep van het project Kwaliteitsaanpak Basisonderwijs Amsterdam samen met de directeur van de school een breed en diepgaand onderzoek gedaan naar de kwaliteit van het onderwijs, in het bijzonder het pedagogisch didactisch handelen. Alle groepen zijn tijdens dit onderzoek bezocht. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek heeft de school een verbeterplan opgesteld. In juni 2010 heeft de eerste monitor plaatsgevonden en in november 2010 de tweede monitor. Hieronder een kort overzicht van de bevinden van het expertteam. De adviezen voor de aanscherping van het plan in het tweede jaar zijn per onderdeel opgenomen. Opbrengsten Onderzoek september 2009 De leerresultaten op de tussenmomenten en aan het einde van de basisschool liggen gemiddeld op peil, afgemeten aan de normen van de inspectie. Een nadere analyse van de leerresultaten liet zien dat op verschillende onderdelen bij kinderen gedurende het schooltraject achtertanden ontstonden. Dit kan leiden tot een dalende tendens in de gemiddelde resultaten. Bovendien was het de vraag of de school uit haar leerlingen haalt wat erin zit, ongeacht de resultaatgemiddeldes die de inspectienorm niet overschrijden. Het expertteam zag bij het onderzoek leerkrachten die uitleg geven en activiteiten ondersteunen zonder dat helder is hoe een en ander aansluit bij het niveau van kinderen en zonder expliciete verder reikende doelen. Deze werkwijze vormt een groot gevaar voor het niveau van de leerresultaten. 1 e monitor juni 2010 Tijdens deze monitor viel niet goed te bepalen of de opbrengstambities waren gehaald. De toetsresultaten waren nog niet verwerkt. 2 e monitor november 2010 Eindtoets 2010, de school scoort onder niveau op alle onderdelen. Groep 4, de rekenresultaten zijn krap aan de maat Groep 5 en 6, de rekenresultaten op niveau Technisch lezen, de resultaten zijn in de groepen 3 t/m 7 te laag, evenals de gemiddelde uitkomsten op de toets begrijpend lezen en spelling. Pedagogisch-didactisch handelen Onderzoek september 2009 De leerkrachten slaagden erin om een taakgerichte werksfeer te realiseren en kinderen actief te betrekken bij de les. Instructie en afstemming bleken echter onderwerpen waar flink in geïnvesteerd zou moeten worden om tot optimale leerresultaten te komen. De school kon kiezen voor een instructiemodel dat een gedegen uitleg combineert met activerend onderwijs en procesdiagnostiek. Om dit te kunnen realiseren was het nodig te werken aan klassenmanagement dat leidt tot time on task, een organisatie die differentiatie mogelijk maakt en een transparante planning en registratie van het leerstofaanbod. Verder was meer uitdaging van de leerlingen nodig door middel van hooggestemde verwachtingen, een stimulerende leeromgeving en gevarieerde werkvormen. Bij het aanleren van meer complexe cognitieve vaardigheden zoals begrijpend lezen en rekenen moest de instructie sterker gericht worden op strategisch aanpakgedrag van leerlingen. 1 e monitor juni 2010 De verbetering van het didactisch handelen is het meest zichtbaar op het gebied van leertijd een klassenmanagement. Een stevige impuls is nog steeds nodig waar het gaat om de onderwerpen instructie, analyse en afstemming, de drie onderdelen die voorwaardelijk zijn om de zorg op orde te krijgen. Bij twee observaties ontbrak de structuur, de educatieve rijkdom en de didactische ondersteuning. Er zijn grote verschillen te zien tussen leerkrachten. Dit maakt differentiatie en intensivering nodig op het gebied van personele interventies en ondersteuning. 2 e monitor november 2010 Het pedagogisch handelen is schoolbreed verbeterd op het aandachtspunt een uitdagende en rijke leeromgeving. De inrichting van de lokalen is gestructureerd en aantrekkelijk met allerlei uitnodigend materiaal tot reken -en taalactiviteit. Er zijn thematisch ingerichte hoeken, die samenhangen met de actualiteit van de klas. Aandacht blijft echter nodig voor de rijke presentatie van woorden en begrippen, gepresenteerd in semantische en thematische samenhang. 1 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

2 Verder dient er gewerkt te worden aan een pedagogische grondhouding van hoge verwachtingen jegens de leerlingen. De leerlingen worden nog teveel onder hun niveau aangesproken. De lessen waren uitstekend voorbereid. Het beeld over de instructie is positief. Afstemming Onderzoek september 2009 Om een goede afstemming te realiseren was het noodzakelijk dat de leerkrachten de beschikbare toets-, observatie- en diagnose instrumenten leerden gebruikenn en interpreteren, met geplande en doelgerichte acties in de sfeer van gedegen instructie en intensieve feedback. In relatie tot deze vaardigheden zou men de zorgfunctie verder kunnen ontwikkelen. Leerkrachten die vertrouwd zijn met een gedifferentieerde lespraktijk en die deze praktijk in hun groepsadministratie documenteren, zijn vervolgens in staat om een goede bijdrage te leveren aan de probleemverkenning wanneer kinderen in hun ontwikkeling stagneren. Bovendien is reflectie op het didactisch handelen tot een dagelijkse routine geworden, die van pas komt om planmatig beleid te ontwikkelen voor zorgleerlingen. 1 e monitor (juni 2010) De zorg moest daadwerkelijk worden geïmplementeerd in de groepen en wel in aansluiting bij het vermogen van leraren het leren van de leerlingen zodanig te analyseren, dat ze op grond van die informatie komen tot een gedifferentieerde planning en uitvoering van hun onderwijs. Documentatie van dat proces is nodig om vervolgens onderbouwd te kunnen reflecteren op hulpvragen van kwetsbare leerlingen en op het beleid dat in de hulpvraag moet voorzien. 2 e monitor november 2010 In de middenbouw waren de eerste groepsplannen te zien. Er zijn nog geen groepsplannen bij de kleuters en in de bovenbouwgroepen. Aanbod Onderzoek september 2009 De school zal zich kritisch moeten beraden op het aanbod voor de onderbouw en voor Nederlandse taal en lezen. Ook het rekenprogramma verdiende aandacht, waar het gaat om een systematisch gebruik van de methode, evenals het onderdeel begrijpend lezen. 2 e monitor november 2010 Het aanbod voor de kleutergroepen is te weinig doelgericht en gestructureerd. De lessen in de kleuterbouw zijn van een te laag niveau en te weinig gedifferentieerd. Er dient een kritische beschouwing te komen van de methode Leeslijn voor technisch lezen. Spoed is geboden bij de implementatie van begrijpend lezen.. Voor rekenen dient er in de bovenbouw een stevig inhaalprogramma voor rekenen te komen. Er is nadrukkelijke aandacht nodig voor systematisch onderwijs in woordenschat in aansluiting bij Ik en Ko en de taal- leesmethodes die de school hanteert. Tijdens de lessen kosmisch onderwijs werken de leerlingen intensief aan stimulerende opdrachten met en onderzoeksmatig karakter. Het expertteam heeft adviezen t.a.v. een gestructureerd aanbod voor de verschillende domeinen van het programma, structurele en intensieve feedback aan de leerlingen en de organisatorische structuur. Leiderschap 1 e monitor juni 2010 Op het gebied van personeelsbeleid, leiderschap en kwaliteitszorg nam de directie initiatieven die betekenisvol zijn voor de condities voor goed onderwijs en succesvolle schoolontwikkeling. 2e monitor november 2010 De condities wijken niet af van het beeld uit de vorige monitor. Het opbrengstenbeeld maakt duidelijk dat de school stevig moet doorpakken op een aantal didactische onderdelen, afstemming en de leerlingenzorg, het aanbod in de onderbouw,de aanpak voor technisch lezen, de implementatie van nieuwsbegrip en een inhaalprogramma rekenen voor de bovenbouw In december zal het expertteam een adviesgesprek voeren met de directie van de school en de externe ondersteuning om het beleid aan te passen aan de uitkomsten van de monitor. In januari 2011 zal het expertteam gesprekken voeren met de directie van de Ster en de 16 e Montessorischool met als doel de inzet van de experts van grotere betekenis te laten zijn bij de ontwikkeling van de interne kwaliteitszorg van de scholen. 2 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

3 Deelplan 1 : Doelstelling Aanbod Taal en rekenen in de groepen 1 en 2 (Implementeren Ko Totaal) Directeur Het aanbod in de kleutergroepen is te weinig doelgericht en gestructureerd. De lessen die gegeven worden zijn voor leerlingen te laag gegrepen en te weinig gedifferentieerd. Het is van groot belang om Ko Totaal snel integraal in te voeren, inclusief de inhouden, documentatie van het aanbod, didactiek en klassenorganisatie. Aanvullingen op het programma voor gecijferdheid en geletterdheid zijn noodzakelijk. Het gebruik van de voorloper van de rekenmethode en de map fonemische bewustwording van het CPS bieden een goede aanvulling en een duidelijke structuur in doelen en aanbod. Het is zeer urgent hiermee aan de slag te gaan aangezien de resultaten op het gebied van technisch lezen in de groepen 3 t/m 7 pover zijn. De leerkrachtvaardigheden zijn beschreven in het verbeterplan. Prestatie-indicator(en) Implementatie: Uit het LVS blijkt dat de leerlingresultaten op hetzelfde niveau gebleven zijn: > 90 % van de leerlingen scoort met de toetsen op A,B,C,niveau Tijdens het monitor bezoek scoren de leerkrachten voldoende op de onderdelen: 1.5 De leerkracht geeft expliciet blijk van hoge verwachtingen 7.1 De leerkracht stemt instructie af op relevante verschillen tussen leerlingen 7.2 De leerkracht stemt de verwerking van de leerstof af op relevante verschillen tussen leerlingen 7.3 De leerkracht biedt zwakke leerlingen extra leer- en instructietijd Het werken met de aanvullende materialen voor geletterdheid en gecijferdheid zijn verwerkt in de groepsplannen, de inrichting van de klassen en de groepsadministratie. Aanvullingen: Aanschaffen materialen fonemisch bewustzijn, toetspakket beginnende geletterdheid. Aanschaffen voorlopers technisch lezen en voorlopers rekenen Invoeren aangeschafte materialen Opstellen groepsplannen taal en rekenen 3 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

4 Deelplan 1 : Doelstelling prestatie-indicator(en) Aanbod Rekenen Directeur en verbeterteam Een grote groep leerlingen in de hoogste groepen heeft een achterstand bij rekenen, ontstaan in het verleden. De school zal een inhoudelijke analyse moeten maken van de achterstanden en hiaten door middel van terug toetsen. Voor de betreffende leerlingen is een stevig programma nodig om de hiaten te verhelpen met gedegen instructie en beleid om hen met flankerende aanpak stapsgewijs of meteen op de methodelijn te krijgen. Voor de leerlingen in de groepen 7 en 8 moet dat snel gebeuren om de tijd die nog rest optimaal te kunnen benutten en de achterstand in te lopen.voor leerlingen met te lage capaciteiten zal de school moeten gaan werken met ontwikkelingsperspectieven om de einddoelen te halen. De leerkracht vaardigheden zijn beschreven in het verbeterplan en zie verder onderdeel afstemmen, instructie en verwerking Uit de groepsadministratie blijkt dat de leerlingen van de hoogste groepen op de methodelijn zitten. Uit de groepsadministratie blijkt waar eventuele hiaten in de leerstof zitten en het plan van aanpak om deze hiaten te verhelpen Alle groepen hebben een groepsplan rekenen en werken hiermee. De leerlingopbrengsten zijn beschreven in vaardigheidsscores per groep en per individuele leerling. De vaardigheidsscores voldoen aan de inspectienorm. Voor leerlingen met te lage capaciteiten is er een plan gemaakt met einddoelen en ontwikkelingsperspectieven Rekenen M4 % A % B % C % D % E Doelen Januari % 32 % 24 % 12 % 4 % Score Januari ,4% 18,5% 29,6% 3,7% 14,8% Rekenen M4 VS Norm Gemiddelde vaardigheidsscore van de groep juni ,6 33 Doel gemiddelde vaardigheidsscore van de groep in januari Gemiddelde vaardigheidsscore van de groep in januari Gemiddelde groei van de groep in vaardigheidsscore juni 2010 jan Rekenen M5 % A % B % C % D % E Doelen Januari % 24 % 28 % 12 % 4 % Score Januari ,8% 52,2% 13% 13% 13% Rekenen M5 VS Norm Gemiddelde vaardigheidsscore van de groep juni Doel gemiddelde vaardigheidsscore van de groep in januari ,5 67 Gemiddelde vaardigheidsscore van de groep in januari ,3 67 Gemiddelde groei van de groep in vaardigheidsscore juni 2010 jan Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

5 Rekenen M6 % A % B % C % D % E Doelen Januari ,1 % 31,6 % 26,3 % 0 % 0 % Score Januari ,8% 15,8% 31,6% 10,5% 5,3% Rekenen M6 VS Norm Gemiddelde vaardigheidsscore van de groep juni ,7 72 Doel gemiddelde vaardigheidsscore van de groep in januari Gemiddelde vaardigheidsscore van de groep in januari ,3 80 Gemiddelde groei van de groep in vaardigheidsscore juni 2010 jan ,6 8 Rekenen M7 % A % B % C % D % E Doelen Januari % 45 % 15 % 15 % 0 % Score Januari ,5% 37,5% 29,2% 12,5% 8,3% implementatie: opzet/werkwijze/activiteiten en tussendoelen Rekenen M7 VS Norm Gemiddelde vaardigheidsscore van de groep juni ,3 85 Doel gemiddelde vaardigheidsscore van de groep in januari ,3 94 Gemiddelde vaardigheidsscore van de groep in januari ,7 94 Gemiddelde groei van de groep in vaardigheidsscore juni 2010 jan ,4 9 Aanvullingen De leerlingen uit de bovenbouw worden getoetst en op de methodelijn geplaatst. Er wordt een werkwijze ontwikkeld die tegemoet komt aan de differentiatie op instructieniveau (werken met groepsplannen) Er wordt onderzocht of de gestelde doelen gehaald zijn en in welke mate de vaardigheidsscores voldoen aan de inspectienorm Er worden doelen opgesteld voor de periode januari 2011-juni2011 op groepsniveau en op leerlingniveau. 5 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

6 Deelplan 1 Onderdeel Doelstellingen Aanbod Woordenschat onderwijs Directie en IB De leerling-resultaten op het gebied van woordenschat liggen beneden het landelijk gemiddelde. Uit de kwaliteitscan blijkt dat het aanbod op gebied van woordenschat onderwijs te gering is dat leerkrachten onvoldoende kennis hebben van de didactiek omtrent woordenschat onderwijs en dat er geen duidelijke afspraken zijn omtrent beleid hierop. Er is nadrukkelijk aandacht nodig voor systematisch onderwijs in woordenschat, in aansluiting bij Ik en Ko en de taal-leesmethodes die de school hanteert. De leerkrachtvaardigheden zijn beschreven in het verbeterplan Aanvullingen In de kleuterlokalen is een rijke representatie van woorden en begrippen, gepresenteerd in semantische en thematische samenhang zichtbaar. Aanvulling De leerkrachten uit de kleutergroepen hanteren de methodieken van met woorden in de weer bij de thema s Deelplan 1 ONDERDEEL: Aanbod aanvankelijk en voortgezet technisch lezen EIGENAAR: Directie en ib en taalwerkgroep Doelstelling(en) Bij het aanvankelijk en voortgezet technisch lezen wordt de structuur en de didactiek bepaald door de methode Leeslijn. De mehtode Leeslijn heeft een kritische beschouwing nodig. Er moet een plan van aanpak komen dat voorziet in het oplossen van de gevaren en valkuilen van deze methode op het gebied van differentiatie, hoogwaardige instructie, feedback en streefniveaus. De leesresultaten zakken vanaf groep 3 weg. Bovendien nodigt de leergang uit tot een volgende aanpak, waarbij kinderen in eigen tempo de stof doorlopen. De methode Leeslijn wordt gebruikt t/m groep 5. Het is wenselijk de methode verder in te voeren t/m groep 8. De school is twee jaar geleden gestart met tutor lezen en het formuleren van leerlingresultaten m.b.t. lezen voor groep 4 en groep 3. Deze aanpak blijkt in de praktijk succesvol te zijn en moet gehandhaafd worden. De leerkrachtvaardigheden zijn beschreven in het verbeterplan Aanvulling De school beschikt over een plan van aanpak dat voorziet in het oplossen van de gevaren en valkuilen van deze methode. Dit plan bevat: streefdoelen, differentiatie, instructie en feedback. 6 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

7 Aanvullingen: Opstellen plan van aanpak Leeslijn en opstellen kijkwijzer Leeslijn m.b.v. de kijkwijzers uit de implementatie -koffer taal van Scholen aan zet. Het plan van aanpak presenteren op een teamvergadering Afspraken maken over de uitvoering van het plan in bouwvergaderingen en aanvullingen die uit het plan van aanpak Leeslijn komen. Aanvullingen Bijeenkomsten met ib en taalwerkgroep om het plan van aanpak leeslijn op te stellen Teambijeenkomsten waarop het plan van aanpak besproken wordt Bouwbijeenkomsten waarop er afspraken over de uitvoering van het plan gemaakt worden Individuele gesprekken met leerkrachten tijdens de uitvoering van het plan Klassenbezoeken door externe en directeur Deelplan 1 Onderdeel Aanbod Begrijpend lezen Directie en IB De leerlingresultaten m.b.t. begrijpend lezen liggen onder het landelijk gemiddelde. Spoed is geboden bij een gedegen uitvoering van de methode en adequate hulp aan leerlingen et achterstanden bij dat onderdeel (stevige modeling, gedegen voor instructie, wederzijds onderwijzen van strategieën) Dit is hard nodig omdat de resultaten achterblijven. Begrijpend lezen is het onderwerp dat de directeur samen met de directeur van de Ster en de leden van expertteam nader zal onderzoeken in het kader van interne kwaliteitszorg Doelstelling(en 100 % van de leerkrachten beschikt over de vaardigheden die nodig zijn voor begrijpend leesonderwijs. De leerkrachtvaardigheden zijn beschreven in het verbeterplan. Aanvullingen: De directeur heeft onderzoek gedaan naar de eventuele oorzaken van de lage leerlingenopbrengsten. De werkwijze en het verslag van het onderzoek vormen een bijlage bij het verbeterplan.. Aanvullingen De directeur doet onderzoek naar de eventuele oorzaken van de lage leerlingenopbrengsten. De directeur presenteert de uitkomsten van het onderzoek De directeur stelt samen met het team een plan van aanpak op voor begrijpend lezen 7 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

8 Aanvullingen Teaminstructie over strategieën voor denken en leren Teaminstructie over het gebruik van coöperatieven werkvormen bij begrijpend lezen Bouwoverleg onderbouw instructie gebruik digitale schoolborden Teamvergadering, bevindingen klassenbezoeken op schoolniveau. Teamvergadering, presentatie onderzoeksresultaten en opstellen plan van aanpak Deelplan 1 Onderdeel Doelstelling(en) Aanbod Kosmische opvoeding en onderwijs Directeur en werkgroep KOO Het expertteam adviseert de school een gestructureerd aanbod voor de verschillende domeinen van het programma te maken om leerlingen vertrouwd te maken met kaders op het gebied van geschiedenis, kennis der natuur en aardrijkskunde. Tijdens het werken met Topondernemers hebben de leerlingen meer structurele en intensieve feedback nodig. Het is van belang de leerlingen te laten werken op basis van goede afspraken omtrent uitgestelde aandacht, voorspelbaar leerkracht gedrag en goed gestructureerde planningen van de beschikbare tijd. Deze organisatorische structuur is nodig voor de optimale aandacht en betrokkenheid van de leerlingen De leerkrachtvaardigheden zijn beschreven in het verbeterplan Een aanvulling hierop: De leerkracht hanteert een goed klassenmanagement tijdens het werken met Topondernemers (zie de vaardigheden bij klassenmanagement) Aanvulling: De leerkrachten hanteren een goed klassenmangement tijdens het werken met Topondernemers Zie vebeterplan Aanvulling: De aanvullende materialen van Topondernemers worden aangeschaft en ingevoerd Tijdens de klassenconsultaties wordt er ook gelet op het hanteren van een goed klassenmanagement, hier wordt een kijkwijzer bij gebruikt. Aanvulling: Tijdens een teamvergadering worden de aanvullende materialen gespresenteerd en worden er afspraken over het gebruik hiervan gemaakt. Het hanteren van een goed klassenmanagement wordt besproken tijdens de teamvergadering 8 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

9 Deelplan 2 Onderdeel Doelstelling(en) en mijlpalen Pedagogisch didactisch handelen Klassenmanagement Effectieve leertijd Groepsadministratie Directie en IB Onderwerpen die extra aandacht nodig hebben: (Met adviezen van expertteam) Pedagogisch handelen De leerkracht geeft expliciet blijk van hoge verwachtingen Aandacht blijft nodig voor een pedagogische grondhouding van hoge verwachtingen jegens leerlingen. Niet zelden werden leerlingen onder hun niveau aangesproken; te weinig krijgen leerlingen het gevoel dat wat ze leren ertoe doet en dat ze echt moeten reiken naar volgende doelen De leerkracht richt een leeromgeving in die uitdfagend en rijk is Eén onderdeel misten we: een rijke representatie van woorden en begrippen, gepresenteerd in semantische en thematische samenhang. Het gaat hierbij vooral om een onmisbare voorwaarde voor goed woordenschatonderwijs. Effectief benutten onderwijstijd De leerkracht besteedt de geplande tijd daadwerkelijk aan het lesdoel De leerkracht laat de verlopen volgens een adequate planning We zagen dat lessen enkele malen onvoldoende evenwichtig waren gepland. Leerlingen werken alleen, te lang zonder ondersteuning, instructies zijn soms te uitvoerig gezien de doelen die ermee waren gemoeid, zeker voor leerlingen die gezien hun niveau zo n uitgebreide uitleg niet nodig hebben. Bij het zelfstandig werken verloren leerlingen hun concentratie en taakgerichtheid evenals bij de te lange uitleg. Dat ging ten koste van de effectieve leertijd punt 2.2 en de actieve betrokkenheid punt 8.3 We adviseren de school om de onderdelen van de les niet alleen te plannen naar inhoud, maar ook naar tijd. Verder is het zaak te gaan werken aan de hand van een rooster voor de verschillende leerstofonderdelen. Taakgerichte werksfeer De leerkracht maakt de gewenste leerhouding duidelijk De leerkracht voert een overzichtelijke en overdraagbare groepsadministratie De leerkracht maakt de opbouw van de les voor de leerlingen inzichtelijk De leerkracht geeft feedback aan de leerlingen Ook zagen we dat de uitleg voldoende activerend was. De uitleg is als geheel nog niet aan de maat, omdat de feedbackfunctie te weinig herkenbaar is. Het probleem met de feedbackfunctie hangt samen met de organisatie van de les. Leerkrachten werken veelal met een combinatie van drie jaargroepen. Wanneer ze instructie geven aan een van de jaargroepen, werken beide andere zelfstandig. Leraren bieden de leerlingen die aan hun taak werken te weinig structuur in de vorm van een tijdsindeling, looprondes en helder afspraken over de werkhouding en het hanteren van uitgestelde aandacht. De leerlingen werken geruime tijd zelfstandig, zonder te weten wanneer ze ondersteuning en terugkoppeling kunnen verwachten. Feedback vindt bovendien te weinig plaats, om leerlingen doelgericht en effectief aan het werk te houden. Dat heeft tot gevolg dat leerlingen gaandeweg steeds minder taakgericht bezig zijn. De leerkrachtvaardigheden zijn beschreven in het verbeterplan Het accent zal de komende periode liggen op de hierboven genoemde leerkrachtvaardigheden. Een aanvulling hierop: Tijdens de monitor bezoeken scoren de leerkrachten voldoende op de volgende onderdelen: Pedagogisch handelen 9 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

10 . 1.5 De leerkracht geeft expliciet blijk van hoge verwachtingen 1.6 De leerkracht richt een leeromgeving in die uitdagend en rijk is Effectief benutten onderwijstijd 2.2. De leerkracht besteedt de geplande tijd daadwerkelijk aan het lesdoel 2.3 De leerkracht laat de verlopen volgens een adequate planning Taakgerichte werksfeer 3.3. De leerkracht maakt de gewenste leerhouding duidelijk 3.4 De leerkracht voert een overzichtelijke en overdraagbare groepsadministratie De leerkracht geeft feedback aan de leerlingen tijdens het zelfstandig werken.. Aanvulling: De directie voert individuele gesprekken met de leerkrachten om feedback te geven op de uitkomsten van het monitorbezoek De directie doet op een teamvergadering verslag van het monitor bezoek op schoolniveau en licht het plan van aanpak voor de volgende periode toe. Deelplan 2 Onderdeel Pedagogisch didactisch handelen Activerende directe instructie Directie en IB Activerende directe instructie uitgangssituatie 4 De leerkracht maakt duidelijk hoe de les aansluit aan de voorgaande lessen 5 De leerkracht verduidelijkt bij aanvang van de les de lesdoelen De leerkrachten oriënteren de leerlingen op het doel, zij het nog niet altijd voldoende functioneel. Soms zijn de doelen te abstract; in andere gevallen worden doelen wel genoemd maar wordt er te weinig op teruggegrepen tijdens het verloop van de les. Een aantal malen zagen we bovendien dat de geactualiseerde voorkennis niets te maken had met het doel. Kennis van leerlijnen is nodig om het doel te verbinden met de relevante informatie of vaardigheid die aan de les voorafging. 6 De leerkracht maakt de opbouw van de les voor de leerlingen inzichtelijk 7 De leerkracht geeft feedback aan de leerlingen Ook zagen we dat de uitleg voldoende activerend was. De uitleg is als geheel nog niet aan de maat, omdat de feedbackfunctie te weinig herkenbaar is. Het probleem met de feedbackfunctie hangt samen met de organisatie van de les. Leerkrachten werken veelal met een combinatie van drie jaargroepen. Wanneer ze instructie geven aan een van de jaargroepen, werken beide andere zelfstandig. Leraren bieden de leerlingen die aan hun taak werken te weinig structuur in de vorm van een tijdsindeling, looprondes en helder afspraken over de werkhouding en het hanteren van uitgestelde aandacht. De leerlingen werken geruime tijd zelfstandig, zonder te weten wanneer ze ondersteuning en terugkoppeling kunnen verwachten. Feedback vindt bovendien te weinig plaats, om leerlingen doelgericht en effectief aan het werk te houden. Dat heeft tot gevolg dat leerlingen gaandeweg steeds minder taakgericht bezig zijn. Strategieën voor denken en leren Gunstig is verder dat leraren leerlingen aanpakgedrag aanleren. Reflectie op oplossingen en aanpakken vindt echter 10 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

11 doelstelling(en) (in gewenst lerarengedrag) nog te weinig plaats, waardoor het onderwerp leerstrategieën nog niet voldoende herkenbaar is. 8 De leerkracht stimuleert reflectie dmv interactieve instructie- en werkvormen 9 De leerkracht laat de leerlingen hardop denken 10 De leerkracht laat de leerlingen reflecteren op (diverse) oplossingsstrategieën 11 De leerkracht stimuleert het hanteren van controleactiviteiten 12 De leerkracht bevordert het toepassen van het geleerde 13 De leerkracht stimuleert het hanteren van controleactiviteiten 14 De leerkracht bevordert het toepassen van het geleerde De leerkrachtvaardigheden zijn beschreven in het verbeterplan. Het accent zal de komende periode liggen op de hierboven beschreven vaardigheden Een aanvulling hierop: Tijdens het monitorbezoek scoren de leerkrachten voldoende op: 4.1 De leerkracht maakt duidelijk hoe de les aansluit aan voorgaande lessen 4.2 De leerkracht verduidelijkt bij aanvang van de les de lesdoelen De leerkrachten kunnen de leerlingen functioneel op het doel oriënteren 4.3 De leerkracht maakt voor de leerlingen de opbouw van de les inzichtelijk 4.8 De leerkracht geeft feedback aan de leerlingen 5.1.De leerkracht stimuleert reflectie door middel van interactieve instructie- en werkvormen 5.2 De leerkracht laat de leerlingen hardop denken 5.4 De leerkracht laat leerlingen reflecteren op diverse oplossingsstrategiën 5.5.De leerkracht stimuleert het hanteren van controleactiviteiten 5.6 De leerkracht bevordert het toepassen van het geleerde Aanvullingen: De directie voert individuele gesprekken met de leerkrachten om feedback te geven op de uitkomsten van het monitorbezoek De directie doet op een teamvergadering verslag van het monitor bezoek op schoolniveau en licht het plan van aanpak voor de volgende periode toe. Directie voert voortgangsgesprekken omtrent begeleiding Klassenconsultaties door externe deskundige en directeur 11 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

12 Deelplan 2 Onderdeel Doelstelling(en) Pedagogisch didactisch handelen Afstemming instructie en verwerking Directie en IB Afstemmen instructie en verwerking Het experteam heeft bij dit onderdeel een uitgebreid advies gegeven volgens een reeks stappen die genomen moeten worden. Het advies is verwerkt in de kijkwijzer De leerkracht kan een groepsplan rekenen opstellen en de kijkwijzer De leerkracht kan werken met een groepsplan rekenen. De leerkracht kan een groepsplan rekenen opstellen (In 10 stappen naar een groepsplan) 01 De leerkracht kan alle data van de leerlingen verzamelen: overdrachtsgegevens, CITO-LVS toetsgegevens methode gebonden toetsen gegevens leerling-bespreking gegevens groepsbespreking 02 De leerkracht maakt op grond van de gegevens een groepsindeling. Over het algemeen worden de leerlingen verdeeld in drie groepen (convergente differentiatie) Leerlingen die verrijking/verdieping nodig hebben Leerlingen die het normale lesprogramma volgen Leerlingen die behoefte hebben aan herhaling (pre- en reteaching) 03 De leerkracht vult de namen van de leerlingen per groepje in op het groepsplan 04 De leerkracht formuleert per groepje de beginsituatie 05 De leerkracht beschrijft het doel dat hij/zij wil bereiken per groepje leerlingen. 06 De leerkracht beschrijft bij het kopje inhoud welke vaardigheden er geoefend worden om het doel te bereiken. 07 De leerkracht kan bij het kopje Methodiek/materiaal concreet beschrijven welke materialen of methoden er gebruikt worden. 08 De leerkracht kan de organisatie beschrijven 09 De leerkracht kan beschrijven met welk instrument de voortgang geëvalueerd wordt (evaluatieinhoud) en wanneer (evaluatie datum. 10 De leerkracht kan na een periode van 6 weken de evaluatiegegevens gebruiken voor het maken van een nieuwe groepsplan rekenen. Hierbij vormen de evaluatiegegevens de nieuwe beginsituatie. De leerkracht kan werken met een groepsplan rekenen De leerkracht beschikt over de competenties die noodzakelijk zijn om met een groepsplan te kunnen werken. De leerkracht hanteert een effectieve klassenorganisatie (klassenmanagement) De leerkracht hanteert een effectieve groepsadministratie De leerkracht hanteert een goed didactisch repertoire 12 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

13 De leerkracht zorgt ervoor dat de leerlingen gedurende langere tijd zelfstandig kunnen werken De leerkracht laat voorspelbaar gedrag zien De leerkracht hanteert de uitgangspunten van het adi model De leerkracht hanteert het gelaagde instructie model De leerkracht moeten voldoende vaardig zijn in onderzoekend onderwijzen De leerkracht heeft inzicht in de mogelijke oorzaken van uitval De leerkracht kan de leerling gegevens analyseren De leerkracht kan de methoden onafhankelijke toetsen analyseren De leerkracht kan de methoden gebonden toetsen analyseren De leerkracht kan leerlingen met stagnaties in hun ontwikkeling snel en goed helpen en ondersteunen De leerkracht hanteert een goede procesdiagnostiek De leerkracht kan een diagnostisch gesprekje voeren met de leerling De leerkracht kan de leerling hardop later verwoorden hoe hij/zij vraagstukken en uitdagende probleemstellingen oplost De leerkracht kan de handleidingen van de methoden nauwgezet volgen waardoor de uitkomsten van de methodegebonden toetsen goed gebuikt worden. De leerkrachten kan de tips en aanwijzingen uit de handleiding gebruiken om diagnostische gesprekjes met leerlingen te voeren De leerkracht is goed op de hoogte van de leerlijnen voor de verschillende onderdelen van het vak rekenen De leerkracht hanteert bij het werken met de groepsplannen de uitkomsten van het onderzoeken onderwijzen. De leerkracht hanteert bij de groepsplannen de dag- en weekplanning als logboek De leerkracht noteert de uitkomsten van het onderzoekend onderwijzen De leerkracht noteert de volgende stap die nodig is De leerkracht noteert wanneer deze stap wordt uitgevoerd De groepsplannen zitten in de groepsadministratie Tijdens het monitorbezoek laten de leerkrachten de groepsplannen zien Tijdens het monitorbezoek kunnen de leerkrachten vertellen hoe zijn met het groepsplan werken Tijdens het monitorbezoek laten de leerkrachten zien hoe zij met het groepsplan werken De leerkrachten scoren voldoende op het onderdeel afstemming, instructie en verwerking Aandachtspunten 7.1 De leerkracht stem instructie af op relevante verschillen tussen leerlingen Goede praktijken De leerkracht zet leerlingen die minder instructie nodig hebben (alvast) aan het werk De leerkracht geeft aanvullende instructie aan groepjes of individuele leerlingen De leerkracht richt zich niet alleen op de middenmoot De leerkracht laat de instructie aansluiten op kennis 13 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

14 7.2 De leerkracht stemt de verwerking van de leerstof af op relevante verschillen tussen leerlingen 7.3 De leerkracht biedt zwakke leerlingen extra leeren instructietijd 7.4 Het taalgebruik van de leerkracht past bij de taalbehoeften van de leerlingen over hoe de leerling leert De leerkracht maakt verschil tussen de leerlingen in omvang van de opdrachten De leerkracht laat sommige leerlingen gebruik maken van hulpmaterialen De leerkracht geeft niet alle leerlingen dezelfde tijd voor de opdracht De leerkracht laat de verwerking aansluiten op kennis over hoe de leerling leert De leerkracht geeft zwakke leerlingen extra leertijd De leerkracht geeft zwakke leerlingen extra oefeningen De leerkracht geeft zwakke leerlingen voor- of na instructie De leerkracht hanteert taalgebruik dat voldoet aan de regels van de standaardtaal De leerkracht hanteert taalgebruik dat overeenstemt met het ontwikkelingsniveau van de groep De leerkracht stemt zijn taal af op het niveau van individuele leerlingen De leerkracht brengt responsieve interactie op gang (interactie die de taalverwerving bevordert) Aanvullingen De directie voert individuele gesprekken met de leerkrachten om feedback te geven op de uitkomsten van het monitorbezoek met name het onderdeel afstemmen De directie doet op een teamvergadering verslag van het monitor bezoek op schoolniveau en licht het plan van aanpak voor de volgende periode toe m.b.t. het onderdeel afstemmen Directie voert voortgangsgesprekken omtrent begeleiding Het opstellen van groepsplannen en het werken met groepsplannen is een onderwerp dat op de geplande studiedagen behandeld zal worden en tijdens iedere teamvergadering op de agenda staat. Er zal getracht worden de leervragen, knelpunten enz. m.b.t. de groepsplannen te communiceren met de projectleiding van OEKT opdat tijdens de plg s leerkrachten deze tijd effectief gebruikt kan worden voor het opstellen en uitvoeren van het groepsplan rekenen Klassenconsultaties door externe deskundige en directeur 14 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

15 Deelplan 3 Doelstelling(en) Leerlingenzorg IB, ICT en direceur De school zou voor optimale leerresultaten een omslag moeten maken van een min of meer volgende aanpak, waarbij het kind zich in een eigen tempo ontwikkeld, naar een doelgerichte benadering. In de benadering draagt de leraar grondige en gedocumenteerde kennis over de ontwikkeling van kinderen en hebben hij en de leerling ambitieuze streefdoelen voor ogen. Om bovenstaande omslag te kunnen maken is het van belang om het volgende te onderzoeken: Wat is de Montessori visie t.a.v. leerlingenzorg. Helpen wij de leerlingen wel echt om het zelf te doen of laten we het ze alleen maar zelf doen. Waaruit bestaat onze hulp om de leerlingen te helpen het zelf te doen. Geven wij voldoende input om de leerlingen te helpen het zelf te doen. Wanneer volgen we een leerling en wanneer grijpen we in. Wat betekent deze visie voor onze werkwijze en handelen Hoe geven wij vorm aan deze visie Wat is de relatie tussen de Montessorivisie en de eisen uit het KBA traject De school heeft een duidelijke visie m.b.t. leerlingenzorg gebaseerd op de Montessori uitgangspunten Het team weet wat handelen volgens deze visie betekent. Het team weet wat de relatie is tussen de Montessorivisie en de eisen uit het KBA traject Aanvullingen De directeur presenteert tijdens een teamvergadering de Montessori uitgangspunten en legt de relatie met leerlingenzorg met name het onderdeel afstemmen, instructie en verwerking. Deelplan 4 doelstelling(en) Personeel Directeur Opzet/werkwijze/acitviteiten Aanvulling Ook nu zal er weer gewerkt worden met een externe deskundige die gericht werkt aan de vaardigheden van de leerkrachten d.m.v. scholing tijdens teambijeenkomsten, studiedagen en klassenconsultaties. 15 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

16 Na ieder klassenbezoek vindt er directe feedback plaats. De leerkrachten worden vrij geroosterd van hun lesgevende taak en vervangen door een collega leerkracht volgens rooster Deelplan 5 Doelstelling(en) Leiderschap Directeur Het opbrengstenbeeld maakt duidelijk dat de school stevig moet doorpakken op een aantal didactische onderdelen, afstemming en de leerlingenzorg, het aanbod in de onderbouw,de aanpak voor technisch lezen, de implementatie van nieuwsbegrip en een inhaalprogramma rekenen voor de bovenbouw In december zal het expertteam een adviesgesprek voeren met de directie van de school en de externe ondersteuning om het beleid aan te passen aan de uitkomsten van de monitor. In januari 2011 zal het expertteam gesprekken voeren met de directie van de Ster en de 16 e Montessorischool met als doel de inzet van de experts van grotere betekenis te laten zijn bij de ontwikkeling van de interne kwaliteitszorg van de scholen. en de aangescherpte doelstellingen per onderdeel en de aangescherpte doelstellingen per onderdeel Aanvullingen De directeur zal een aantal taken moeten delegeren zodat zij haar volle aandacht kan richten op de uitvoering van de voorgenomen acties uit het verbeterplan en nog meer vaart te kunnen ontwikkelen in de voorwaarden die nodig zijn om tot goede leerlingenresultaten te komen. De gedelegeerde taken zullen uitgevoerd worden door een assistent-schoolleider gedurende twee dagen per week 16 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam

17 17 Aanvulling verbeterplannen 16 de Montessorischool Gaasperdam