Gemeentelijke zorginkoop in beeld Gemeentelijke samenwerking, opdrachtgeverschap en procedures

Transcriptie

1 Gemeentelijke zorginkoop in beeld Gemeentelijke samenwerking, opdrachtgeverschap en procedures NEGOMETRIX kennis-event Ir. Niels Uenk Public Procurement Research Centre / Onderzoeker Universiteit Utrecht / Promovendus Public Procurement Research Centre (PPRC)

2 AGENDA 2 1. Gemeentelijke samenwerking bij inkoop sociaal domein 2. Gemeentelijk opdrachtgeverschap 3. Instrumenten en inkoopprocedures

3 Achtergronden onderzoek

4 4 ACHTERGROND PPRC inkooponderzoek sociaal domein Wmo nieuwe taken Jeugdhulp en huishoudelijke hulp 2015 PIANOo / VWS monitor gemeentelijke zorginkoop (Alle contracten vanaf 2015, dekking: 97%) (Alle contracten geldend in 2018, dekking %)

5 Gemeentelijke samenwerking bij inkoop Wmo en Jw

6 SAMENWERKING BIJ ZORGINKOOP 6 Wmo nieuwe taken 2015 Omvang inkoopcoalitie Aantal inkoopcoalities Totaal aantal leden (percentage van totaal) 1 gemeente (6%) 2 tot 4 gemeenten (20%) 5 tot 9 gemeenten (52%) 10 of meer gemeenten 6 83 (21%) NB. Gemiddeld 4,4 gemeenten per aanbesteding Bron: CPB en PPRC, 2015

7 7 SAMENWERKING BIJ ZORGINKOOP 2015 Wmo 100.0% Wmo nieuwe taken % 80.0% 70.0% 60.0% 50.0% 40.0% 30.0% zelfstandig samen 20.0% 10.0% 0.0% Bron: CPB en PPRC,

8 SAMENWERKING BIJ ZORGINKOOP 8 Jeugdhulp Inkoop in 42 jeugdhulpregio s 393 gemeenten / 42 regio s 9 gemeenten per aanbesteding Samenwerkingsverbanden twee keer zo groot als voor Wmo-voorzieningen

9 9 SAMENWERKING IN 2018 Samenwerkingsverbanden per 2018 Omvang samenwerking verschilt per zorgvorm. Anno 2018: Wmo huishoudelijke hulp: 2,5 gemeenten Wmo individuele begeleiding: 3,7 gemeenten Wmo beschermd wonen: 8,2 gemeenten (centrumtaak) Jeugdhulp Ambulante hulp (excl. Ggz): 7,5 gemeenten Jeugdhulp GGZ: 9,9 gemeenten Jeugdhulp JB/JR: 10,3 gemeenten Bron: Monitor gemeentelijke zorginkoop 2018, PPRC

10 10 TRENDS Samenwerkingsverbanden per Aantal uitbestedingen Aantal gemeenten Gemeenten per uitbesteding 4,4 3,3 3,2 1,5 Uitbestedingen Wmo nieuwe taken Percentage zelfstandig inkopende gemeenten: 2015: 6% 2018: 21% Bron: Monitor gemeentelijke zorginkoop 2018, PPRC

11 11 TRENDS EN DUIDING Samenwerkingsverbanden per 2018 Trend is dat steeds meer gemeenten in kleinere verbanden of zelfstandig inkopen Wmo loopt daarin voor op jeugdhulp, maar jeugdhulp lijkt te volgen Observaties en duiding: Gemeenten kiezen eigen koers (geen compromis meer) Lastig om in grote samenwerkingsverbanden een heel nieuw model neer te zetten (maar het kan wel!) Grote impact voor zorgaanbieders (administratieve lasten) Financiële tekorten katalysator voor versnippering

12 Gemeentelijk opdrachtgeverschap

13 PROCEDURE / OPDRACHTGEVERSCHAP 13 Inkoop procedure Inrichting sociaal domein: model van opdrachtgeverschap

14 MODELLEN OPDRACHTGEVERSCHAP 14 Welke sturingsrol wil de gemeente vervullen? Twee benaderingen te zien: 1. ik ben niet de professional à professional is bepalend 2. ik neem de verantwoordelijkheid à gemeente is bepalend Ad 1: gemeente contracteert aanbieder(s) voor organisatie toeleiding en uitvoering Ad 2: gemeente organiseert toeleiding en contracteert aanbieders voor uitvoering NB: keuze aanbieder op andere plek!

15 MODELLEN OPDRACHTGEVERSCHAP 15 Veel mogelijkheden: AWBZ spelen Veiling model Populatiegebonden bekostiging (één hoofdaannemer) Regisseursmodel input Regisseursmodel resultaten En allerlei varianten

16 MODELLEN OPDRACHTGEVERSCHAP 16 AWBZ tje spelen: Contracten met budgetgarantie Beperkt aantal zorgaanbieders (in concurrentie gecontracteerd) Producten met tarieven om budget af te tikken Populatiegebonden bekostiging: Contract met vast budget Één hoofdaannemer (die zelf onderaannemers zoekt) Verantwoordelijk voor bepaalde zorg voor hele populatie

17 MODELLEN OPDRACHTGEVERSCHAP 17 Regisseursmodel: Raamcontracten voor interventies met standaardvoorwaarden Ongelimiteerd aantal zorgaanbieders (die aan kwaliteitseisen voldoen) Cliënt kiest zelf zijn zorgaanbieder Een onafhankelijke regisseur* maakt ondersteuningsplan, voert casusregie, ziet op goede uitvoering Twee varianten: Interventies uurtje-factuurtje (PxQ) inkopen en inzetten Interventies resultaatgericht inkopen en inzetten

18 VOOR EN NADELEN IN ELK MODEL 18 Elk model heeft voor en nadelen: Prikkels voor innovatie Keuzevrijheid cliënt? Beheersbaarheid Perverse prikkels Marktordening en positie onderaannemers

19 TRENDS EN DUIDING OPDRACHTGEVERSCHAP 19 Trends (Wmo) AWBZ tje spelen sterft uit Regisseursmodel de nieuwe status quo Bekostiging van inzet (PxQ) komt het vaakst voor, maar gemeenten bewegen naar resultaatbekostiging (nu 1 op de 3) Er is veel interesse voor populatiebekostiging, maar slechts enkele gemeenten doen dit Jeugdhulp volgt trends Wmo Bij jeugdhulp: hoe complexer de zorg, hoe vaker PxQ bekostiging

20 Inkoopprocedures en instrumenten

21 INTRODUCTIE INSTRUMENTEN 21 Gemeenten hebben vier keuzes voor organisatie jeugdhulp en Wmoondersteuning: 1. Zelf doen 2. Uitbesteden subsidie verstrekken 3. Uitbesteden overheidsopdracht aanbesteden 4. Uitbesteden openhouse model Keuze relevant voor het juridische kader: welke regels gelden! ALLEEN AANBESTEDEN BIJ EEN OVERHEIDSOPDRACHT!

22 22 INSTRUMENT: HET BEELD UIT 2018 Conform de inkoopdocumenten van gemeenten Instrument Percentage in WMO Percentage in Jeugd Eigen beheer 0% 0% Overheidsopdracht 92% 76% Subsidie 4% 3% Open House 3% 21% N = 1590 N = 2548 Bron: Monitor gemeentelijke zorginkoop 2018, PPRC

23 23 OVERHEIDSOPDRACHT VERSUS OPEN HOUSE Volgens recente uitspraken van het Europese Hof van Justitie kwalificeren opdrachten onder bepaalde voorwaarden niet als overheidsopdracht, maar als een Open House : open toegang voor alle aanbieders die aan kwaliteitseisen voldoen; geen selectiviteit (keuze door gemeente) ogv gunningscriteria Overeenkomst op basis van vooraf vastgestelde prijs en kwaliteit De wijze waarop veel gemeenten zorg inkopen (onder de noemer overheidsopdracht) blijkt binnen deze voorwaarden te passen!

24 24 INSTRUMENT Met materiele kwalificatie overheidsopdracht Instrument Percentage in WMO Percentage in Jeugd Eigen beheer 0% 0% Overheidsopdracht* 8% 7% Subsidie 4% 3% Open House 88% 90% N = 1590 N = 2548 Volgens strikte definitie van overheidsopdracht, dus waarin een gemeente wél een keuze maakt tussen zorgaanbieders in de gunning van de opdracht. Bron: Monitor gemeentelijke zorginkoop 2018, PPRC

25 25 INTRODUCTIE PROCEDURES Verschillen tussen zorgvormen Diverse procedures: Meervoudig onderhandse procedure Openbare procedure Klassieke (selectieve) aanbesteding Prestatie-inkoop (selectief) Procedure voor sociale en andere specifieke diensten Zeeuws model Dialooggericht (bestuurlijk aanbesteden)

26 26 INSTRUMENTEN EN PROCEDURES Gemeentelijke zorginkoop per 2018 Subsidie Open House Uitbesteden Klassiek aanbesteden Selectief Prestatie-ink. Overheidsopdracht SASprocedure Dialooggericht Zeeuws model

27 27 NADER BESCHOUWD Gemeentelijke zorginkoop per 2018 Subsidie Uitbesteden Open House NIET aanbesteden! Overheids-opdracht

28 AANBESTEDINGSPROCEDURES 28 Procedure Percentage in WMO Percentage in Jeugd Meervoudig onderhands 4% 5% Openbare procedure - selectief 3% 8% Zeeuws model 29% 43% Dialooggericht ( bestuurlijk aanbesteden ) 61% 44% Prestatie-inkoop 1% 1% Onbekend 1% N = 1470 N = 1938 NB. Alleen gemeenten die een overheidsopdracht als instrument hanteren, volgens de ruime definitie van overheidsopdracht.

29 Vragen?

30 CONTACT GEGEVENS 30 Niels Uenk PPRC BV Het Stations Gebouw 6741 DE Lunteren