RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE. o.b.s. Angelslo Pippeloentje

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE o.b.s. Angelslo Pippeloentje Plaats : Emmen BRIN nummer : 16MA C1 LRKP nummer : Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 17 mei 2016 Datum vaststelling : 20 september 2016

2 Pagina 2 van 17

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN CONCLUSIE BIJLAGE 1 OORDELEN Pagina 3 van 17

4 Pagina 4 van 17

5 1 INLEIDING Op 17 mei 2016 heeft de inspectie voorschool OBS Angelslo en vroegschool OBS Angelslo onderzocht. Het onderzoek is gedaan vanwege het signaalgestuurde toezicht op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). Vve is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Tijdens het onderzoek hebben wij de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee wij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kunnen beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op: De voorwaarden voor vve De ouders De kwaliteit van de educatie - Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden - Het pedagogisch klimaat - Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van vve Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van documenten en gegevens over de locatie die wij voorafgaand aan het onderzoek hebben opgevraagd. Vve-locatiebezoek, waarbij wij: documenten en groepsplannen hebben bestudeerd; enkele groepsbezoeken hebben uitgevoerd. Deze vve-bezoeken vonden plaats in de beide groepen van de voorschool en in de groepen 1/2A, 1/2B, 1/2C en 1/2D van de basisschool; gesprekken met de directie, ouders, pedagogisch medewerkers en leerkrachten, de intern begeleiders en een vertegenwoordiging van het bestuur hebben gevoerd. Pagina 5 van 17

6 Toezichtkader Wij hebben ons bij het onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader signaalgestuurd vve-toezicht. Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijven wij de bevindingen die uit ons onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen. Pagina 6 van 17

7 2 BEVINDINGEN Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op de meeste aspecten op orde is, te weten de aspecten Condities, Ouders, Kwaliteit van de uitvoering en Externe begeleiding. Daarnaast zijn enkele verbeterpunten geconstateerd op de volgende aspecten: Interne begeleiding, Kwaliteitszorg en Doorgaande lijn. Totaalbeeld Voorschool OBS Angelslo en basisschool OBS Angelslo zitten sinds november 2015 in hetzelfde gebouw in de wijk Angelslo in de gemeente Emmen. Al langere tijd is er sprake van nauwe samenwerking tussen beide locaties. Dat was ook in 2013 al zichtbaar. Die samenwerking is sinds november 2015 nog consequenter opgepakt. De school en voorschool zijn één van de vijf locaties waar de gemeente Emmen een pilot uitvoert voor het werken met een intergraal kindcentrum waarbij de schooldirecteur zowel de voorschool als vroegschool aanstuurt. De pilot loopt meerdere jaren en wordt door middel van een scholingstraject begeleid. Het is de bedoeling dat dit proces, van nauwere samenwerking en aansturing door de schooldirecteur gaande weg, verder vorm krijgt. Voorbeelden van een nauwere samenwerking zijn een gezamenlijke start van de dag, gezamenlijke werkoverleggen en het ontwikkelen van gezamenlijk vve-beleid. In de kindpopulatie van voor- en vroegschool is ten opzichte van 2013 weinig veranderd. De meeste peuters op de voorschool behoren tot de vve-doelgroep evenals de kleuters op de basisschool. Een groot deel van de kinderen die de peuteropvang en de school bezoeken heeft een multiculturele achtergrond. Ondanks de grote verschillen in culturele achtergrond en de thuissituaties van de kinderen slagen zowel de school als de peuterspeelzaal erin hen te begeleiden in een sociaal veilig klimaat. De inspectie ziet een positieve ontwikkeling van de kwaliteit van vve op de vooren vroegschool sinds beide locaties gezamenlijk onder één dak zijn gehuisvest. Veel van deze ontwikkelingen die sinds november 2015 daadwerkelijk in gang zijn gezet, zijn nog moeilijk meetbaar. Daarom is tijdens dit onderzoek, een aantal onderdelen van de kwaliteitszorg niet beoordeeld. Toelichting Condities Pagina 7 van 17

8 Zowel op de voor- als vroegschool zijn alle indicatoren van het aspect Condities voldoende. Voor de voorschool betekent dit een verbetering ten opzichte van 2013 omdat de pedagogische medewerkers nu voldoende zijn geschoold voor de Nederlandse taal en er ook een recent GGD-rapport aanwezig is. Ouders De afgelopen jaren hebben de voorschool en de school, in het kader van de gemeentebrede pilot, gezamenlijk het ouderbeleid verder ontwikkeld. In toenemende mate werken zij samen aan het uitvoeren van het ouderbeleid. Op wijk- en locatie-niveau is er een analyse van de ouderpopulatie gemaakt. Hierin is aangegeven wat noodzakelijk is en wenselijk is ter ondersteuning voor de ouders. Regelmatig organiseren zowel de voor- als de vroegschool ouderactiviteiten. Bij de ouderactiviteiten komen meer dan 50% ouders. Bijna alle ouders (90%) met een kind op de voorschool nemen deel aan activiteiten die erop zijn gericht dat zij thuis de ontwikkelingen van hun kinderen stimuleren. De reden dat de ouderbetrokkenheid zo hoog is komt doordat de voorschoolse activiteiten gratis zijn, mits de ouders betrokken zijn bij de ouderactiviteiten. Doen de ouders niet met de aciviteiten mee dan vraagt de gemeente alsnog een bijdrage van de ouders. Uit de informatie van de ouders en uit de werkplannen van de voor- en de vroegschool blijkt dat er veel aandacht is voor het informeren van ouders over de ontwikkeling van hun kind en over vve. Kwaliteit van de uitvoering van vve De voorschool en basisschool beschikken sinds 2013 naast de vve-methode over meerdere programma's ter verrijking van het vve-aanbod. Op deze manier zijn ze nog gerichter gaan werken aan de taalontwikkeling van de kinderen. Er is een zichtbaar gestructueerde leerlijn aanwezig waarbij de koppeling tussen tussendoelen en activiteiten is gemaakt. Via groepsplannen werken de leraren doelgericht aan de afstemming van het onderwijs op de onderwijsbehoeften van de kinderen. De voorschool volgt voor de planning van de groepsactiviteiten zowel het vveprogramma als het aanvullende programma waarbij de thema's met behulp van het vve-programma worden ingericht. Afstemming vindt plaats via tutorgroepjes. De inrichting van de voorschool is ten opzichte van het onderzoek in 2013 verrijkt. Er zijn meerdere hoeken en echte materialen aanwezig. Voor het overige hebben de voorschool en de vroegschool de kwaliteit weten te behouden. Ontwikkeling, begeleiding en zorg Pagina 8 van 17

9 De voorschool en de basisschool stemmen de leerlingenzorg steeds meer op elkaar af. Een van de aandachtspunten daarbij is een gezamenlijke observatiesysteem voor het volgen van de ontwikkeling van de kinderen. De keuze voor een observatiesysteem wordt in de komende maanden gemaakt. Op basis van de analyse van de (observatie) gegevens en de resultaten op de toetsen maken de leraren in de groepen 1/2 didactische groepsplannen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. De uitwerking van deze plannen is echter nog onvoldoende concreet en onvoldoende specifiek waardoor het niet duidelijk is of de juiste zorg wordt verleend. Zo is vaak niet duidelijk welke problematiek er speelt en zijn de te behalen doelen onvoldoende op de leerling afgestemd. Ook de evaluatie van de verstrekte zorg is te vaak nog onvoldoende concreet. Het is noodzakelijk dat naast het al dan niet behalen van het doel, tevens wordt aangegeven welk eventueel vervolg van de zorg noodzakelijk is. De voorschool maakt handelingsplannen voor de doelgroep leerlingen. Ook hier is geconstateerd dat de specifieke problematiek te vaak onvoldoende duidelijk is en de aanpak te globaal. Daarnaast geeft de evaluatie van de verstrekte zorg onvoldoende aan welk eventueel vervolg aan de zorg gegeven moet worden. Uit bovenstaande blijkt dat zowel op de voorschool als op de vroegschool, de analyse van de problematiek te vaak te weinig concreet is uitgewerkt. De handelingsplanningen zijn onvoldoende planmatig uitgewerkt, de doelen zijn te weinig specifiek en de evaluatie is te weinig gericht op het vervolg. Dat is de reden waarom de indicatoren D1.2, D1.3 en D1.4 als verbeterpunt zijn beoordeeld. Dit is een verslechtering ten opzichte van het onderzoek uit Naast de interne zorgstructuur kunnen school en voorschool gebruik maken van externe zorginstanties. Hiervoor is via het bestuur van de school veel expertise beschikbaar. Naast het consultatieteam kan de voorschool ook gebruik maken van de expertise van de school. Kwaliteitszorg De voorschool en basisschool zitten sinds november 2015 in één gebouw. Naast de fysieke wijziging is daarmee ook organisatorisch het één en ander gewijzigd. De gemeente Emmen voert te samen met een vijftal besturen een pilot uit, met als doel toe te werken naar een intergraal kindcentrum waarbij de directeur van de school de (organisatorisch en kwaliteit) verantwoordelijkheid krijgt over zowel de school als de voorschool en daarmee over de voor- en vroegschoolse activiteiten. Dit traject wordt begeleid via een scholingstraject waarbij alle onderdelen van de overgang naar een intergraal kindcentrum worden ondersteund. Pagina 9 van 17

10 Dit betekent dat de organisatie en ook de kwaliteitszorg van de voorschool en school, voor wat betreft het vve-beleid, op dit moment in ontwikkelfase zitten. De organisatie zoals die in de huidige kwaliteitszorg is vastgelegd is daarmee niet meer actueel. Een nieuwe opzet is in ontwikkeling door middel van het scholingstraject. Dit is de reden waarom een aantal indicatoren van de kwaliteitszorg niet is beoordeeld. Doorgaande lijn Evenals in 2013 constateren wij dat peuteropvang en de school op een aantal onderdelen samenwerken. Nu krijgt dat vorm door het ontwikkelen van gezamenlijk beleid. Er is sprake van een warme overdracht voor alle kinderen. Alle kinderen van de peuterspeelzaal gaan naar o.b.s Angelslo. De doorgaande lijn is duidelijk te zien bij het werken met de programma's, al zijn deze nu nog veel afgestemd op de eigen kindpopulatie. Voor het komende schooljaar willen de pedagogisch medewerkers en de leerkrachten het aanbod verder op elkaar af stemmen. Ook de afstemming in leerlingenzorg is voldoende op elkaar afgestemd. De intern begeleider van de school heeft regelmatig (zorg)overleg met de pedagogischmedewerkers van de voorschool. In het kader van de pilot wordt ook op andere onderdelen, zoals het ouderbeleid en het afstemmen van het pedagogisch handelen, gestreefd naar meer samenwerking tussen de voor- en de vroegschool. Opbrengsten De gemeente Emmen heeft, aan het begin van dit schooljaar, met de verschillende schoolbesturen in haar gemeente afspraken gemaakt over de te bereiken resultaten in de vroegscholen. Dit betreft de leerwinst van de vve leerlingen in de kleutergroepen voor de vier aandachtsgebieden, Nederlandse taal, rekenen, motorisch en sociaal emotioneel. De doelstelling betreft voor elk van de bovengenoemde vier onderdelen dat 75% van de doelgroepkinderen een voldoende resultaat laten zien op betreffende gebieden aan het eind van groep 2 van de basisschool. De voorschoolse periode wordt eveneens een verantwoordelijkheid van de schoolbesturen. Op dit moment zijn er nog onvoldoende gegevens beschikbaar en is de pilot om tot een gezamenlijke intergraal kindcentrum te komen kort geleden in gang gezet. Dat is de reden waarom de inspectie zich op dit punt onthoud van een oordeel. Pagina 10 van 17

11 3 CONCLUSIE De inspectie heeft een onderzoek gedaan naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie. Wij constateren dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op voorschool o.b.s. Angelslo en o.b.s. Angelslo grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie op die gebieden nauwelijks tekortkomingen. Pagina 11 van 17

12 BIJLAGE 1 OORDELEN In de onderstaande tabellen vermelden wij welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren 16MA C1 - o.b.s. Angelslo Condities A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting") Voldoende vve-tijd Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold Ouders B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Rekening houden met thuistaal Kwaliteit van de uitvoering van vve Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal vve-programma Pagina 12 van 17

13 Kwaliteit van de uitvoering van vve C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Ontwikkeling, begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg Pagina 13 van 17

14 Ontwikkeling, begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voorresp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool E1 E2 E6 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve gekeken Doorgaande lijn F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd Opbrengsten van vve G3 Verlengde kleuterperiode Pippeloentje Condities A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar Pagina 14 van 17

15 Condities A2 A3 Voldoende vve-tijd De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting") A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan Ouders B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Rekening houden met thuistaal Kwaliteit van de uitvoering van vve Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal vve-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen Pagina 15 van 17

16 Kwaliteit van de uitvoering van vve C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Ontwikkeling, begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voorresp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Pagina 16 van 17

17 Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool E1 E2 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig Doorgaande lijn F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd Pagina 17 van 17