RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE. 't Speelkwartier

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE 't Speelkwartier Plaats : Veenendaal LRKP nummer : Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 23 september 2016 Datum vaststelling : 2 november 2016

2 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN CONCLUSIE REACTIE VAN DE HOUDER BIJLAGE 1 OORDELEN Pagina 3 van 15

3 1 INLEIDING Op 23 september 2016 heeft de inspectie locatie 't Speelkwartier onderzocht. Het onderzoek is uitgevoerd vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). Voorschool 't Speelkwartier is opgenomen in een steekproef waarbij we gegevens verzamelen over de kwaliteit van de voorschoolse educatie ten behoeve van de jaarlijkse rapportage "De staat van het onderwijs". Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op: De voorwaarden voor vve De ouders De kwaliteit van de educatie Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van vve Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit een vve-locatiebezoek, waarbij: documenten over planning, begeleiding en zorg zijn bestudeerd; groepsobservatie is uitgevoerd in de groep Walvisjes; gesprekken met de locatieleiding, ouders, pedagogisch medewerkers en een vertegenwoordiging van de houder zijn gevoerd. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010 en de werkinstructie toezichtkader voor- en Pagina 5 van 15

4 vroegschoolse educatie, maart Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. In hoofdstuk 4 wordt de houder van de kinderopvanglocatie uitgenodigd om kort te reflecteren op de bevindingen van de inspectie en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Pagina 6 van 15

5 2 BEVINDINGEN Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de condities voor voorschoolse educatie op orde zijn. Daarnaast is een aantal verbeterpunten geconstateerd op de volgende aspecten: Ouders, Uitvoering, Ontwikkeling begeleiding en zorg, Kwaliteitszorg en de Doorgaande lijn. De inspectie spreekt geen oordeel uit over de Opbrengsten van vve. Totaalbeeld Locatie 't Speelkwartier heeft zowel groepen voor kinderdagopvang en peuterspeelgroepen. Sinds 1 januari 2016 wordt in twee groepen (de Walvisjes) vroegschoolse educatie aangeboden, beide groepen bestaan geheel uit doelgroepkinderen. Uit het onderzoek komt naar voren dat in de Walvisjes het pedagogisch klimaat op orde is; er is een prettige sfeer en er is betrokkenheid bij de kinderen en hun ouders. Het ouderbeleid is grotendeels op orde en een sterk punt is dat alle ouders van doelgroepkinderen een ouderprogramma volgen. Het educatief handelen, gericht op het doelgericht stimuleren van de (taal)ontwikkeling vraagt op onderdelen om een aanscherping. Daarvoor is het ook nodig de kinderen systematisch te observeren en hen planmatig te begeleiden als de observaties daartoe aanleiding geven. De kwaliteitszorg vraagt om een aanscherping naar specifieke kwaliteitseisen van de voorschoolse educatie. Er is nog geen sprake van een doorgaande lijn met de basisschool. Het feit dat sinds kort voor alle doelgroepkinderen sprake is van een warme overdracht is hierin een positieve ontwikkeling. Toelichting Condities 't Speelkwartier beschikt over een GGD-rapport (maart 2016). De onderdelen voor de voorschoolse educatie zijn daarin positief beoordeeld. De onderwijsinspectie neemt deze oordelen over. Ouders Het ouderbeleid van 't Speelkwartier is op de meeste onderzochte onderdelen op orde. De speelzaal is zorgvuldig in de communicatie met de ouders. De ouders worden vooraf voldoende geïnformeerd en tijdens de intake verzamelen de pedagogisch medewerkers (pm-ers) op een gestandaardiseerde manier relevante gegevens over de kinderen. Gedurende de periode dat de kinderen de speelzaal bezoeken, vindt met de ouders een aantal gesprekken plaats over de ontwikkeling van hun kind. Het Centrum voor Jeugd en Gezin voert een Pagina 7 van 15

6 ouderprogramma uit, in samenwerking met de pm-ers. Ouders zijn door het ondertekenen van een overeenkomst verplicht daaraan mee te doen. Er zijn oudergroepen op verschillende niveaus en zo nodig vindt individuele begeleiding thuis plaats. Op deze manier worden alle ouders bereikt en is indicator B4 een voorbeeld voor anderen. Een ontwikkelpunt is het vve-ouderbeleid. Er is weliswaar een algemeen ouderbeleid, geformuleerd door de houder van de speelzaal, maar het is nodig dit te vertalen in concrete doelstellingen die passen bij de mogelijkheden en wensen van de ouders van kinderen die de Walvisjes bezoeken. Om concrete en passende doelen te formuleren is het eerst nodig ouders te bevragen en een analyse te maken van kenmerken van de ouderpopulatie. Het intakegesprek bijvoorbeeld, kan een rol spelen om wederzijdse verwachtingen en wensen te bespreken. Kwaliteit van de uitvoering van vve Het vve-aanbod in de Walvisjes is op orde. De pm-ers werken met een integraal vve-programma. Bij de keuze van de thema's is de jaarlijkse gemeentelijke planning leidend. De thema's zijn uitgewerkt in week- en dagplanningen. De activiteiten die de pm-ers uitvoeren, met kleine groepjes of individuele kinderen, worden geregistreerd. In de inrichting van de ruimte (indicator 2.5) is het nodig materialen toe te voegen die de beginnende geletterdheid en gecijferdheid van de kinderen uitlokken. Bijvoorbeeld door de themawoorden op te hangen, labels te maken, letters en cijfers zichtbaar te maken en schrijfmateriaal neer te leggen. Bij de inrichting van de themahoek is het een uitdaging ook 'schrijven' of 'lezen' in het spel te betrekken. Er is een prettige ontspannen sfeer in de groep. Een sterk punt is de respectvolle wijze waarop de pedagogisch medewerkers met de peuters omgaan en de aandacht die ze hebben voor elk kind (indicator C2.1). In de reacties van de kinderen wordt duidelijk dat zij zich prettig en gezien voelen en zeer op hun gemak zijn. Ouders geven aan dat hun kinderen met veel plezier naar de Walvisjes gaan en dat ze vooruitgang in de ontwikkeling zien. Om het stimulerende karakter van het voorschoolse aanbod beter tot z'n recht te laten komen, kunnen de pm-ers een aantal educatieve vaardigheden verder ontwikkelen. De interactie met de kinderen kan sterker worden door voortdurend bewust met taal bezig te zijn (indicator C3.2) en het spelen en werken met taal te verrijken (indicator C3.4). De kinderen van de Walvisjes zijn gebaat bij een 'taalbad', waarbij de pm-ers zelf veel taal gebruiken en spelsituaties verrijken met nieuwe woorden en zinnen en kinderen uitlokken tot interactie. Bij de kinderen van de Walvisjes past het om niet alleen het spel te volgen, maar actiever dan nu gebeurt, impulsen toe te voegen. Ook kunnen de pm-ers meer doen om de kinderen te leren zelf 'probleempjes' aan te pakken en Pagina 8 van 15

7 op te lossen (indicator C3.5). Ze kunnen dit doen door een kind stap voor stap aanwijzingen te geven en te benoemen wat goed gaat. Ontwikkeling, begeleiding en zorg Het volgen van de ontwikkeling van de peuters is niet op orde (indicator D1.1). Voor vve-doelgroepkinderen is het noodzakelijk de ontwikkeling op de vier domeinen op een gestructureerde manier te observeren. Het ontbreekt echter aan een gestructureerde observatie van de taal-, reken- en motorische ontwikkeling. Dit is een belangrijk verbeterpunt omdat een gestructureerde observatie waardevolle informatie biedt om ontwikkelingsdoelen te formuleren en het activiteitenaanbod af te kunnen stemmen. De individuele hulpplannen kunnen op basis van de observatiegegevens aangescherpt worden en daardoor doelgerichter en planmatiger plaatsvinden. De plannen die er nu zijn, zijn te algemeen en te weinig sturend (indicator D1.2). Positief is de zorg voor kinderen met specifieke begeleidingsbehoeften. Deze worden tijdig gesignaleerd en er is een functionerend netwerk van externe zorg. De korte lijn met de observatie- en diagnostiekgroep Kiekeboe, die ook op de locatie aanwezig is, draagt hieraan bij. Kwaliteitszorg Sinds januari 2016 biedt de houder vve aan op locatie 't Speelkwartier. Er zijn afspraken rond kwaliteitsbewaking in de vorm van structureel overleg, procedures, handboeken en evaluatiemomenten, maar deze zijn nog onvoldoende specifiek gericht op de voorschoolse educatie. De vvekwaliteitszorg op 't Speelkwartier vraagt dan ook om ontwikkeling (indicator E2, E3, E4, E5). Dit begint met het expliciteren van standaarden voor kwaliteit. In de eerste plaats van het pedagogisch en didactisch handelen, maar ook voor ouderbetrokkenheid, het aanbod, het volgen van de ontwikkeling van de kinderen, de begeleiding en extra zorg en de doorgaande lijn naar de basisschool. Op basis van de eigen kwaliteitscriteria kan een cyclus gestart worden van evalueren, verbeteren en borgen van kwaliteit. Doorgaande lijn 't Speelwartier is gevestigd in het gebouw van een openbare basisschool met dezelfde naam. Er is op de speelzaal geen beleid om zoveel mogelijk kinderen door te laten stromen naar een vroegschool. Indicator F1 is daarom een verbeterpunt. Desondanks stroomt een meerderheid van de vvedoelgroepkinderen door naar deze school (de inschatting is zo'n 80%). Toch is er weinig samenwerking met de school. Deze beperkt zich tot de warme overdracht, waar de pm-ers onlangs mee zijn gestart. Op de andere onderdelen van de doorgaande lijn, namelijk het aanbod (F4), het pedagogisch klimaat en Pagina 9 van 15

8 educatief handelen (F5) en het ouderbeleid (F6) en de doorgaande lijn in de zorg voor kinderen met specifieke onderwijsbehoeften (F7) is geen sprake van structureel overleg en afstemming. Om voor de kinderen een ononderbroken ontwikkeling mogelijk te maken staan zowel de speelzaal als de school voor de uitdaging hier meer werk van te maken. Opbrengsten In de gemeente Veenendaal zijn geen afspraken gemaakt over de resultaten van de voorschoolse periode. Daarom heeft de inspectie het aspect Opbrengsten op 't Speelkwartier niet onderzocht. Pagina 10 van 15

9 3 CONCLUSIE De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voorschoolse educatie op 't Speelkwartier gedeeltelijk op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie een aantal tekortkomingen kent. Het onderzoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van afspraken. Pagina 11 van 15

10 REACTIE VAN DE HOUDER Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op 't Speelkwartier. Daarnaast heeft de inspectie 't Speelkwartier gevraagd te reflecteren op de uitkomsten van het onderzoek en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden. Hieronder geeft de houder haar reactie: We hebben de sfeer tijdens het bezoek als zeer prettig en constructief ervaren. Mijn dank voor de positieve beschouwingen in het rapport. Het is een opsteker, vooral voor de medewerkers, dat uit het totaalbeeld van het onderzoek met betrekking tot de VVE groepen naar voren komt dat in de Walvisjes het pedagogisch klimaat op orde is en er een prettige sfeer hangt en er betrokkenheid is bij de kinderen en hun ouders. We hebben in het rapport kunnen constateren dat wij als beginnende locatie aan veel voorwaarden voldoen, maar dat er ook een aantal verbeterpunten zijn. Waar nodig nemen we deze mee naar de interne organisatie en worden deze op beleidsniveau besproken. Voor wat betreft de doorgaande lijn met basisschool t Speel-Kwartier kan gemeld worden dat er sprake is van een intentieverklaring waarin we de mogelijkheden in het lopende schooljaar onderzoeken tot verdere samenwerking waaronder ook die van de doorgaande lijn. Pagina 12 van 15

11 BIJLAGE 1 OORDELEN In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk. Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende. 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere vooren/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Condities A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting") Voldoende vve-tijd A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan Ouders B1 B2 B3 B4 B5 B6 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Pagina 13 van 15

12 Ouders B7 Rekening houden met thuistaal Kwaliteit van de uitvoering van vve Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal vve-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Pagina 14 van 15

13 Ontwikkeling, begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voorresp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool E1 E2 E3 E4 E5 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vveeducatie Doorgaande lijn F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd Pagina 15 van 15